March 27, 1932 Tarihli Milliyet Gazetesi Sayfa 1

PAZAR 27 MART 1932 7 nci sene, No. 220) NUSHASI $ KURUŞTUR aa BR ME A VE Bizden mal alan dev- letten mal alacağız. İş bankasıumum müdü rünün mühim beyanatı Banka bu sene hissedarlarına yüzde 10 kâr tevzi ediyor. Banka her sahada müfit ve vatanşümul hizmetler ifa etmektedir 15 yeni şube açıldı ve şube adedi 43 ü buldu Banka bir sene içinde bilhassa ne işler gördü? Ziraat müsteşarı Atıf Beyin takas işleri etrafımda tetkikatta bulunmak üzere & Avrupada bir tetkik seyahatine çıkacağını yaz” Avrupaya giden heyet bu işi hem tetkik edecek, hem bazı mukaveleler yapmaya çalışacak.. Ziraat müsteşarı Atıf Bey kompansasyon usulü ve Avrupada yapacağı işleri izah ediyor tetkik seyahati değildir. Orada İş yapmağa çahşacağız, İhracat ©9- yamızın cümlesine mahreç ve mü badele esasları üzerinde satış im- kânları arayacağız. İş Bankası umumi müdürü Mahmut Celâl Bey, bankanın geçen seneki bilânçosu münase betile gazetemize pek mühim beyanatta bulunmuştur. Bu be yanat; hem memleketimizin ve hem de dünyanın mali ve ikti İş Bankası Umumi Müdürü Mahmut Celâl B. sadi vaziyetlerini hesap, man- tik ve yanlar istinat ederek izah ettiği için, pek kıymeti” dir. Beyanatı aynen (sşrediyo- e , “ — Bankamız Umumi Hey €ti bugün toplanacaktır. Ümu- e Mdr) rımızla hasbihal etmek muta: dımızdır. Bu sene de ayni $€Yİ tekrar ediyorum. 1931 senesi nihayetinde, & sulümüz dairesinde her Devi karşılık ve ihtiyatlar ayrıldıle | tan sonra, elde afi kâr (811) bin küsür liradır. Nizami ihtiyatlarımız yekü na 2.400.000 liraya baliğ olmuş tur. 1931 senesi bilânçomuzda Aktif yekünu 75.278.239 lira- dır, Umum mevduat hesapları- miz 39.306.277 rakamı göster- mektedir. Sene başındaki nakit | işbaa #mevcudumuz 9.693.902 1931 senesi için hissedarla- rımıza 9ç 10 temettü tevziini teklif ediyoruz. Zem pazaran tamamı tediye edilmiş on lira. lik beher hisseye 100 kuruş, be ber müessis hissesine de 15 li. ra verilecektir. Tevziata 10 ni- sandan itibaren bütün yabele. rimi lanacaktır. er yine Bankamı- 2m bilânçosu münasebetile gö- tüşürken dünyada hüküm süren iktısadi buhran üzerinde tevak- kuf etmiştim. Bu sene buhran | tahrip edici seyrine devem rek mali sahada ve nakit PİYA | salarında şiddetli sarsıntılar vü | Cude getirmitşir. İngiliz lirası | altın esasından âni bir. surette! ayrılarak kıymetinden “0 30 unu kaybetmitşir,. Beynelmi- münasebetlerde .. kuvvetli mevkii: olan ve mikyas addedi len diğer bazı memleketlerin dövizlerini de ayni akibete sü- rüklemiştir. İktısadi inhitnta in zimam eden bir sademeye daya Bamayan hariçteki bazı banka lar bilânçolarını zararla kapa- mışlar. Ve bir kısmı da maale- sef yıkılmışlardır. Dünya buhranı ve İş Banaksı Bu buhran senesinde ve say dığım hüdisatın çerçevesi için- a. de Bankamızm elde ettiği müs İne, iştiraklerimizden İ etmek isterim lile tabi tutarak izah etmek fa ideli olur kanaatindeyim, Buhranın doğurduğu müş- külâta tahammül edemiyen ba 21 Avrupa ve Amerika bankala rı gibi Milli Bankalarımızın mu tazarrır olmayışları bazılarınca tabii görülebilir. SR ibaki hakikat Kiş te böy- le değildir. Memleketimizin bu iyetlerimi na- , Dünya buhranının ilk başla m de birinci derece 'de merkezi sikletini teşkil etti- ği saha hali işbaa gelmiş olan sanayi sahasıdır. Müşkülüta ma ! ruz kaldıklarını (o gördüğümüz mali müesseselerin felâketinde- ki başlıca âmillerden biri de buh ranın tazyiki altında ezilen sa- nayi gruplarmın aksiyonları üzerinde yapmış oldukları ge- niş muamelelerdir. Aksiyon fi- | atlarının âni ve büyük sukutları bu kabil bankaların cüzdanla rı üzerinde de ayni nisbette zi. yaa sebebiyet vermişiir. Vazi- yetleri müşkülleşen sanayi mü- esseselerini korumak iztırarın- da kaldıkları için ayrıca muhte hif şekillerde banka kredileri de yapmışlardır. Bu sıkıntılı va ziyet böylece devam ederken iti mat faktürünün de zevali tami ri mümkün olmayan neticeler vermiştir. a Bu saydığım avamile, İngi- liz lirası başta olmak üzere di- ğer bazı dövizlerin sukutundan mütevellit Kambiyo zararlarını da ilâve edersek felâketleri in- taç eden sebepleri tamamen teşbit etmiş ( oluruz. Der- hal söyleyeyim ki; memleketi- mizdeki Milli | bankalar ve bu meyanda müessesemiz bu kabil tesirattan uzak kalmı: lardır. i Avrupa ve Amerikadaki hali işbaa gelmiş sanayie ulak leketimizde sanayi ba ketleri memleketin tabii > cına göre yeni teressüm Seres tedir. Ve bu sanayiin muvaffa kiyetini temin edecek kuvvetli ve müteaddit himaye unsurları mevcuttur. z Bu müsait şerait sayesinde bir İş Bankası olmak sıfatile teessüs tarihinden beri yaplığı | sınai faaliyet mücssesemiz için | zaaf değil bilâkis kuvvet mem- bar olmuştur. El Fenni esaslar dahilinde hüs | nü idare edilen sanayi teşekkül lerinin bugün memleketimizde muvaffakıyetle ei yet i imkânsızdır. Neteki v normal banka muamelâtmdan elde etti ğimiz kârlara ilâveten (ayrıca 600 küsür bin lira safi bir temet tü elde ettik. Şurasmı da ilâve vi da bab senesinde yukarı; aim Avrupa ve. Amerika bankaları gibi kambiyo zararı na uğramamıştır. Memleketi- miz ticaretinin erek iz muamelâtma azami bir nis bette iştirak etmeğe çalıştık. Hariçte muhabirlerimizle ara-| mızda mevcut samimi ve karşı ı teşriki mesainin temin et- tiği suhuletlere istinat ederek ithalâtçı ihracatçı müşterileri- Devletin muhtelif vekâletler i- şin yapacağı mübaynatı vardır, tıf Bey, dün ir ofisinde meşgul olmuştur. y, ihram cat ofisi müdürü Cemal Beyle bir- likte bugün ay min Vi. yana vapuru ile riyes- teye hareket edecektir. Atif Bey Macaristan ve İtalyadan © sonra Almanya ve Lehistana (geçerek tetkikatına devam ve mayıs zon- larma doğru Ankaraya avdet ede cektir. İhracat ofisinde bir muharriri- mizin ziyaretini kabul eden Atıf Bey kompansasyon ve diğer işler hakkında şu beyanatta bulunmuş tar: Atıf Beyin beyanatı “— Seynhatımızdan maksat” muhtelif Avrupa merkezlerinde b yaparak mütekabil an- laşma esasları tesbit etmektir. Kompansasyon üzerinde tabii şimdiden verilmiş bir karar yok. Ticaret Ofisi Müdürü Cemal B. vilâyet hususi idarelerinin, imti- yazlı şirketlerin, inhisarlerın, me nafii umumiyeye hizmet eden mü esseselerin mübayaatı vardır. Bu mübayaat alacağımız malm kıy- metine muadil kıymette mal ih- raç etmek suretile temin edilecek tir, Meselâ Müskirat inhisarı Avru- padan 109 bin liralık şişe satın aldı diyelim, Bu şişeleri müskirat inhisarına temin eden mü ik, parasını alabilmesi için Ti den ecnebi memleketi kıymette mal ihraç ettiği ktar, timizde resmi dairele- rin malı olmak üzere satılacak e- peyce stok mal vardır. Bu malla. rr yapılacak a takas yapmak imkânlarını mahallinde araştıracağız. Bundan maada baz: devletle le Klirin - kompansasyon esası ü- zerine umumi şekilde bazı anlaş- malar teminine çalışacağız. Ziraat müsteşarı Atıf B. tur. Yapacağımız o temaslardan sonra münferit anlaşmalara müs- tenit mukavelelerle bu esas ken- diliğinden doğacaktır. Şurasını tasrih edeyim ki seyahatımız bir Inhisarlarda tasfiye nisanda yapılacak.. er 0 ithalât yapıyorlardı. Bundan sonra, biz- den mal almayanlar, mallarını sa (Devamı ikinci sahifede| Eski kanunla tekaüt edilmiş olan- lara da tazminat verilecektir. Yeni kadrolar dün Ankaraya gönde. lela rildi, Asım Bey geldi. lât yapacağı o sanmedilmektedir. Bu meyanda eski tekaüt - kanunu be taiyede koire barid kalas bu tasi ro harici kalncal mütekaitlere de kanunda musar- verilecektir. Tanfi- bidayetinde | tatbiki kalmamış olacaktır. Kadrolar gönderildi Tevhit gülen nn idareleri in memurların derece ve adetle- e dair hazırlanmakta olan ikin ci kım kadrolar da ikmal edi. ü hisarlar ve- Asım Bey geldi İnhisarlar Vekâlet'nin daveti üzerine Ankara'ya | gitmiş olan Müskirat inhisarı umumi müdürü Asım Bey, dün şehrimize avdet et miştir. Asım Bey inhisarlar idare- sine ait işler hakkında vekâletle temasta bulunmuştur. Asım Bey dün idareye gelerek geç vakte kadar meşgul olmuş” Moelinçe tasdik edilen inhisar- lar kanunu bu hafta içinde Reisicumhur tarafından tasdik e dilerek resmi gazetede neşredile- cektir. Kanunun neşri ile beraber inhisarlarda mukarrer tasfiyeye derhal başlanacaktır. Burada hazırlanan yeni kadro Sahip ve Başmuharriri Siirt Meb'usu MAHMUT Umumi Neşriyat ve Yan Müdürü Bekârlık Vergisi Übeydullah B. ko- misyonda aza.. ANKARA, 26. (Telefonla) — Bekirlık vergisi ihdası teklifini tet kik için teşekkü) eden komisyonda atideki yevat bulunmaktadır; Erzurum Meb'usu Ahmet Fikri, Çorum Mebusu Doktor Mustafa Beyler, İhsan Pş., Erzurum Meb'u- su Aziz B., Bursa Meb'usu müder- sis Refik, Erzurum Meb'usu Nafi Atmf, Ordu Meb'usu, Hamdi, Übey- dullah, Selâb Çimcoz, İstanbul Meb'usu Aldeddin, Kırklareli Me- Pusu Fuat, Denizli Meb'usu Necip Ali, Afyon Meb'usu Haydar, Bur. sa Meb'usu Doktor Galip, Mersin Meb'usu Fikri Beyler, Komisyon riyasetine Ahmet Fik- Tİ ve kâtipliğine de Alâeddin Ce- Mil Beyler seçilmişlerdir. Mİ Izmir vilâyet meclisi İzmir, 26 (Milliyet) — Vilâyet umumi meclisi yarın son içtimamı yapacaktır. Gy se Tuna hükümetleri federasyonu —“Reuter a iyor”; Zannedidiğine gö- te İngiltere - Tuna memleketlerinin bir federasyon vücuda getirmek me selesni kendi aralarında müzakere etmelerinden evvel dört büyük dev- let arasında bir könferlins ski fil rini ileri sürmüştür. Bir Alman Profesörü geldi AAA > Yarın Darülfünunda Goethe'ye dair bir konferans verecek ta bu Profesör Descir, yarın Darülfü. sunda “Psikoloz olarak Goethe” mevzulu bir konferan: verecek. tir. Profesör psikoloji ve estetik ile meşguldur. Burada kendisine Berlinde eski talebesinden bulu- nan Mühendis mektebi müderris- lerinden Kerim B. refakat etmek tedir. Profesör Berlin sefirimiz. Kemalettin Sami Pş. nin bir mek- tubunu hâmil — bulunmaktadır. ta Profesör dün refakatinde Ke- rim B. bulunduğu halde Darülfü- nuna giderek emin vekili Kiakkı ve Edebiyat fakültesi reisi Muzaf fer Beylerle görüşmüşt Profesör konferansı olarak verecek ve hulâsası Darül- fünun müderris muavinlerinden Orhan Sadettin B.. tarafından türkçeye tercüme edilecektir. Kerim B. bu akşam profesör ve refikası şerefine bir ziyafet vere- im Neşriyat şubesile evin şubeleri 6ya baliğ oldu ve dün intihap yapıldı İstanbul Halkevi kütüphane ve Der şubesi heyeti umumiyesi reisi Hâmit B. açtı. Kütüphane ve neşriyat şubesinin ehemmiyet ve şümulüne işaret ederek bu humus lerle mükellef olduklarını — izah etti. Hslkevleri talimatnamesinin Vestham mayısta Şehrimize geliyor Vesthamın şehrimize geleceğini yazmıştık. Bu kere mevsuk bir membadan aldığımız babere göre Vestham Yakımından tarihleri teklif eden bir mektup gı £ Bu mektupta bu maçın memnuniye kabul edildiğini, an cak mart ve nisan ayları zarfında Zagrep'te maçları olduğunu ve ondan sonra İstanbula lerini bildiriyorlar. Şerait olarak Mayısın bulda maç yapabileceklerini ve » Mali vaziyet Fırka içtimaları bir kaç gün sürecek smet Pş. Hamillerle cereyan etmekte olan müzakerat hakkında Fırkada izahat verecektir ANKARA, 2. (Telefonla) — Heyeti Vekile bugün öğle den sonra toplandı. İçtima geç vakıta kadar devam etti. Fır ka grüpünun salı içtimaında İsmet Pş. hamillerle Pariste cere- yan etmekte olan müzakerat hakkında izahat verecektir. Saraç oğlu Şükrü Bey temaslarına devtm ediyor. Talimat al dıktan sonra gelecek hafta tekrar Parise hareket etmesi muhte- meldir. Çarşamba günü de mali vaziyetin müzakeresine başlanması muhtemeldir. Bu münasebetle Fırka içtimaları bir iki gün des vam edecektir, Diğer taraftan öğrendiğime göre Fırka komisyonu raporum da 932 biltçesi varidatımı 147 milyon Jira tahmin etmişken hükü- met bu varidatı 160 milyon Jira olarak tahmin etmektedir. Hükümetin teklifleri Fırka grupunda tasvip edildikten sop- ra evvelce mechise taktim edilmiş bulunan 932 bütçe projesi bütçe encümeninde tetkik olunurken yeni teklif ve tadiller na- zarı dikkate alınacaktır. Bütçe encümeni nisan ortalarında yeni bütçeyi müzakereye başlryabilecektir. Bazı vergilere zam, memurlardan tekaüt hissesi kesilmesi gibi esaslar için de kanun lâymhaları tansim edilerek meclise sevkolunacaktır. Bundan maada hükümetin bazı ecnebi müessese ve Şirketle- rine olan borçlarından 932 senesi taksitlerinin tecili hakkında- ki teklife de bütün alacaklılardan cevap gelmiştir. Bunlardan ekserisi bü teklife muvafakat etmekte, bazılar: da şerait serdey- Jemektedir. Hükümetin alacak'tlar ile 932 den masda müteskip seneler için de ameli bir anlaşma temin etmesinin zaruri olduğu söy“ Jenmektedir. : ia Halkevinin dün bir şubesi daha açıldı okunarak azaya bu hususta mü- him noktalar tenvir edilmiştir. Bundan sonra idare heyeti inti- habatma geçilmiş, yapılan hafi intihap neticesinde idare komite” sine Nezihe Muhittin H., Ahmet Cevat, Mehmet Emin, Burhan Ü- mit, Ahmet Faik Beyler seçilmiş. yi re heyeti başka bir gün içti ma ederek ihtisas Gazla e gilecektir. 6 da Hall münevverlerin ne gibi vazife- şubeye temas eden maddeleri Evvelce meşhur İngiliz takımı | beher maç için 300 İngiliz lirası mukabil alâkadarlar esasta uyuşmuşlar ancak gün meselesini halletmek kalmıştır. Bu mektupla alâkadarlar günlerin tasrih edilen tarihlerde olmasını ve şu tarihler de olması istemişlerdir. 27, 29 mayıs ve 3 haziran. Her balde bugünlerin an larea o kabul edileceği || za nolunmaktadir. o Pazartesi günü akşam alâkadarlar Galatasaray klübünde kat'i karar için bir içti ma yapacı ve nihai karari ittihaz edeceklerdir. mael- gelebilecek şunları gösteriyorlar, 22, 27, 29 zinde İstan- Cenevrede bulunun ebedi sulh formülü