13 Temmuz 1939 Tarihli Servetifunun (Uyanış) Dergisi Sayfa 13

Ko. 2388 —553 miş bir adam var! «kelimelerin ifade kuvvetinden şüphe etmeme im#ğr yoktu. Çünkü cümle, göz- lerimin önünde bariz bir Tesim gi“ bi duruyordu. Bu bir şekil oluyor- du! İkiye bölünmüş bir burn, bir adamı gösteriyordu, ender bare- ketlerde bir hayal karşında bu- lunduğumu hissettim, sonra buns (soupant) la birlikte: sürealizm adını verdik.» Bir deli doktoru olan Hreton, böylelikle surrialisme'in mübeşsir- liğini yapmağa başladı. Surrialişme şekli almaktan önce, ruhi bir ha- disedir. «Gerek söz, gerek yazı ve gerekse bir başka şekilde düşünce- nin hakiki hareketini ifadeye va- -sıta kabul edilen gaf ruhi otama- tizm, bedii ve ahlâki her hangi bir endişeden, mantığın her banki bir konturolünden kurtulan düşünce- nin tamamile #örbest olarak akışı..» Surrialisme'in artık 1924 den itibaren edebi bir meslek halini aldığını görüyoruz. Bugünkü (yeni şiir) bu surria- liste meslek üzerine, kurulmuş ol- duğu için bu kelime üzerinde bi- raz duralım. Surrialisme, bu kelimeyi de Apo- llinaire'e irca etmek mümkündür. Fakat bütün metodunu Viyanalı doktor Frönd'e borcludur. Riyanın büyük kudretine inanân sürreşlizri Frendiennes bir tearidir. Bir (Su- leconscient) Psikalajisi Valdöryeme şiirin taban tabana zıddı (*) Va. lâry'e göre rüyayı bile yazmak için uyanık bulunmak şarttır. Surrialiş- me için ise mesele tamamen aksi- dir. Rüya hâli, uyanıklık hâline tercih edilir! Pekanaliz, metoda göre, intanın en küçük yaştanberi devam edip. gelen arzularının ulaşılmayanları- nın'gayri onura mal edilmesi son- raları bunları rüya anında tstmin etmek hali itmesi, (refoulment) şar- röşliste bir imkânın yollarını âğtı, Görülüyor ki, tamamen bir rüya tenomanidir. Aklın, kontrollarından uzak, tesadüfün büyük mikyastaki Kanunu |: Bröton'u dinliyelim: «Sürrealizm, saf ruhi bir-otoma- (9) Valdry ve eserleri; Valdiy hülle gil; Ulyanışınudahs ösacki sayıları bağımız | © OUYANIŞ Serâpâ Kadın, * Serâpü “Artist, : . ZARAH LEANDER Alman sahnesi, her yil sanat alemine ir- kaç kıymetli sanatkâr katmakla, tiyatro ve sinema dünyasında hu- susi bir ehemmiyeti haizdir. Fakat; alman rejisör- leri için hakiki binşe- ref olan hâdise günün birinde o güne kadar hiç bir kadın sanatkât- da rastlıyamadığıyyız bir husust- yet ve cazibe sahibi olanZarah Leander'i keşfedebilmeleri, onu sinema dünyasınd kavandırmala. rıdır. Çevirdiği her filmde yeni bir muvaffakiyetin hudutsuzlu- gu içerisinde bize #örünen yıldız tizmdir. Yalnız Süya #nsana iste» diğini kullanmak hakkını verir. Rüya suyesinde ölüm artık karans lık manâsivi kaybediyor, Ve heye tan manâsı başkalağıyor.» İşte, sürrealizmin bize #öyleğik- leri. zün, karpuzun şi- ire mel edildiği(ki bunlara bugün” kü şâirlerde bile raslayorasi, kıtalar içinde, bizde Nasır keli- mesinin nekadar çifkin müns- kaşalara sebeb olduğünu hatırla mamak elden gelmiyöt, SürreaHemin bugünkü şbirlerine gelince, başta Paul Eirard, Renâ Cpevel, Reni Öhar, Berijatıin Peret Janis Aragon Hâh... gibi anınmış san'atkörlağını görüyor. 1: , Zarah Lenndür bütün Avrupa eskeğileşisin $ sik edebiliyor : a Herikrlide» kader ve kulâde artfeli »* : i adil e yem Şisde bir e a istinakten olşw Bet, öğ Yeni şiirle ait:beğin U ta, eee *