23 Eylül 1932 Tarihli Son Posta Gazetesi Sayfa 1

-- HALKIN GOÖZÜ HALKIN DİLİ — ——— - Sene 3 — Na 778 Yağı işleri lılef.ııı İlhııhd -- 20203 Sen Posta — CUMA — 23 Eylül 1932 İdara işleri telefonu: İstanbul — 20203 Fiati 5 kırıı Türkiye, Dünyanın En Büyük İnkılâbını Yapmıştır Dünyanın En Meşhur Adamlarından Biri Bu Hakikati Tekrar Ediyor Amerikanın ve belki de dün- yânın en büyük terbiyecilerinden Mister Moro son günlerde şehri- mize gelmiştir. Burada bulunduğu müddet zarfında Türk — maarif sistemi ve irfan hayatı üzerinde tetkikat yapan Mister Moronun çok — şayanı — dikkat neti- celere vardığını tahmin etmek yanlış bir şey olmasa gerektir. Bir muharririmizi kabul eden Mister, Moro — tetkikatının neticelerini anlatmış ve ezcümle şunları söy- lemiştir : “.— İstanbula bundan evvel de birçok defalar geldim. Hatta geçen yaz mevsimini de burada geçirmiştim. Ankaraya — gittim, orâda bazı Vekillerle ve Başvekil İsmet Pş. ile de görüştüm. Yeni tahsil sisteminizi iyi buluyorum. Yeni harfleri kabul ettiğinizin ertesi senesi, yani 929 senesinde yine burada bülunuyordum. Şim- diki alfabeniz çok kolay öğreni- Şayanı dikkat beyanatta bulunan maruf ilim adamlarından Mister Moro biri olan bugünkü Türk alfabe- sinde meselâ İngiliz ve Fransız alfabelerinde olduğu gibi birçok tafsilâta ve lüzumsur kaidelere Belki bu- gün aranızda okuma - bilmiyenler tesadüf — olunmuyor. nesil için çok ehemmiyetli bir meseledir. , Mister Moro dünya iktısadi b uhranının irfan hayatı üzerindeki şayanı hayret ağır tesirlerinden de bahsetmiş ve şunları söyle- miştir : “— Ümümi dünya buüuhranı, her yerde olduğu gibi Amerika- da da tesirini, bilhassa mektepler üzerinde şiddetle — göstermiştir. Muallimlerin maaşları vasati ola- rak yüzde elli miktarında kesil- miştir. Birçok muallimler tasfiye edilmiştir.. Fakat bu mecburi- yet herhalde çocukların — tah- sili için hiç te- iyi neticeler vermiyor.. Çünkü — mekteplerde hocaların eksilmesi tahsili zayıf- latiyor ve talebe iyi tatbikat göremiyor ve tetkik seyahatleri- ne çıkılamıyor. Meselâ bugün Kaliforniya Darülfünununda tale- be miktarı yüzde elli ve kendi mektebimde yüzde on sekiz azal- mıştır. Fakat buhran şimdilik Ame- rikada durmuş - gibidir. İşler es- (Devamı (1 inci sayfada ) lecek bir tarzda tertip ve tanzim | çoktur. Fakat alfabeniz — saye- edilmiştir. Esasen Büyük Gazinin | sinde bunlar okumayı kolayca en. mühim inkılâp eserlerinden | öğreneceklerdir ki bu, gelecek Hanımteyzenin Açık Mektubu Bu Genç Kadın Sokak Köşesinde Mi Doğursun? Gazetemizin « Hanımteyzo » sütunu, atle dertlerinin bir makesidir. Evl., be- kâr bütün kariler, başkalarına söyliyemedikleri dertlerini Hanımteyzeyr vildi- rirlor. Bunlar arasında bazan çok acıklı « Hanimteyze » bu acıklı facialardan birini bâdiselera tesadüf edilir. Dun de tasvir eden bir mektup aldı. Bu facia hakkında sa!âhiyettar makamların da nazarı dikkatini celbetmek ihtiya- gile « Hanımteyze » mektup hakkında bize şu malümatı verdi: “Mektup sahibi genç bir kız- dır. On beş yaşında iken babası ölmüş arkaya da beş para bırak- mamıştır. Ana kız başbaşa ve- rip düşünüyorlar. Kadın hastadır. Genç kız henüz ilkmektebi bitir- miştir. Kızın çalışıp evi geçin- dirmesine karar veriyorlar. Sağa, sola- baş vuruyorlar, Bakkaldan borç yapıyorlar, ev kirası vere- miyorlar. Bu suretle aradan üç ay ge- çiyor. Ev sahibi —mahkemeye müracaat ediyor. Bunları evden çıkarmak kararı alıyor. Nihayet kız iş idarehanelerinden biri va- sıtasile taşrada bir iş buluyor. Geçen senenin şubatında İstan- buldan ayrılıyor. Dışardaki - şe- hirlerden birinde bir ötelde kâ- ( Devami 11 ineci sayada) ——0 Ç Kizisan “Ahmet Rasim,, Siz De Kaldık S _.__..—— <i Tam yarım asır kalem ve fikir hayalı yaşıyan en eski arkadaşımız, en yaşlımız Ah- met Rasimi de Kaybettik. On- suz da, ÂAhmet Rasimsiz de kaldık. Bu büyük ve en eski arkadaşın hayat ve hatıratını bugün yedinci sayfamızda İç- li ve hisli yazilar halinde oku- yacaksınız. Gazi Hz. merhumun çocuklarına şu tel yazısını çekmişlerdir: “Değerli babanızın ölümü büyük kayıptır. Çn.: acı duydur:m, S * Maarif ve Dahiliye Vekilleri de merhumun — çocuklarına çektikleri telgraflarla şahsi ve resmi tesssür ve taziyetlerini bildirmişlerdir. Cenaze Merasimi Üztat Ahmet Rasimin cenazesi bugün öğle vakti Heybelideki evin- den kaldırılacak, namazı Deniz Lisesi yanındaki camide kılınacak, Heybeli mezarlığına gömülecektir. Matbuat Cemiyeti, bu en eski azasının ölümünü büyük bir acı ve yeis içinde haber verirken bütün azasını, münevverleri ve kalem sahiplerini cenaza merasimine çağır- aa ee İ Bugünün Meselelerinden Sahih Mefhum Olmıyan Yerde Düzen Yoktur Dil Hamlesi Bu Kanaati Tam Manasile Teyit Ve lspa_t Edecektir Büyük Dil Kurultayı lıazırlılxları hararetle devam ediyor. Bilhassa Dil Cemiyetinin tetkik faaliyeti hayli ilerlemiştir. Bu münasebetle bugün de Da- rülfünun Profesörlerinden Mustafa Şekip Beyin mütalealarını dercediyoruz: * Profesör Mustafa Şekip Bey diyor ki : — * Çinlilerin Konfüçyüsten çok evvel, bir rivayete göre mi- lâttan on sekiz asır veya hiç ol- mazsa on dört asır eyvvel, gel- miş Şvan-ti ismindeki filozofu şöyle diyor: “Soluk olan yerde can var- dır. Soluk olmiyan yerdea - ölüm vardır. O halde can soluktadır. Sahih mefhum olmıyan yerde kargaşalık vardır. Düzen ancak sahih mefhumlarla olur.,, Asırlarca komşuluk ettiğimiz, kan ve fikirlerimizin kaynaştığı bir memleketin bu düşünen evlâdı, sanki bugünkü —dil buhranı- mizin astıraplarını duymuş - ve cevap vermiştir. Bir dilde sahih ve yerleşmiş mefhumların bir milletin nizam ve terakkisi için soluk kadar mühim olduğunu bundan daha kuvvetle ifade etmek mümkün değildir. Bunca asır sonra büyük bir Türk çocuğu bize başka bir ifa- de ile ayni şeyi söylüyor. Türk milletinin tarih ve kültürünü kar- gaşalıktan kurtaracak en esaslı yolun nerede olduğunu Dil Kurul- maktadır. Ks . Macaristanda Buhran Peşte, 22 (A. A.) — Dahillt vaziyetten dolayı hükümet istifa eylemiştir. Hükümet naibi, istifa- yı kabul etmekle beraber şimdiki kabineyi şimdilik cari işleri gör- miye memur kılmıştır. Alaturka Profesör Mustafa Şekip Bey tayina işaret etmekle gösteriyor. İşte 26 Eylülde Dolmabahçe sarayının salofunda toplanacak olan büyük Kurultay “ sahihi mefhum —olmıyan yerde düzen yoktur. Düzen —ancak sahih mefhumlarla —olur. , — kanaatin kuvveden fiile — çıkması — için yakında tevessü edecek dil hame lesinin tam manasile millt ve şuurlu ilk kaynağı olacaktır.,, Güreş__l_er Himayel Etfalin tertip ettiği alaturka güreşlere dlün da devam edilmiştir. Bugün en meşhur pehlivanlar güreşecektir. Tafsliâ, tını SÜüncü Sayfamızda bulacaksınız.