19 Mayıs 1939 Tarihli Son Posta Gazetesi Sayfa 2

AŞ A e e mlm e EE ae DE AE şi 2 ERE yam m m yaa # ve orada Türkün yurdunu yeniden şen- Hergün Samsun'un manası Yazan: Muhittin Birgen Mustafa Kemal Paşanın, Türkiyeyi İs- tanbul hükümetini ele geçirmek suretile kurtarmak teşebbüsü akim kaldıktan sonra, fena günlerin ağırlığı hepimizin 0- muzları üstüne birdenbire çökmüş ve bu ağırlık hergün biraz daha artmıştı. Ben, bütün kışı, saklanmak ve delik değiştir. mekle geçirmiştim. Sakiandığım yerler» den hariçle muhafaza edebildiğim temas- lardan anlıyordüm ki O, henüz iradesinin silâhlarını teslim etmiş değildi. > bir şeyler yapacaktı. Gürün birinde Unun Samsuna gittiği- ni, Kayışdağının arkasındaki çiftlikte ga zetelerder öğrendiğim zaman, derhal his- şettim ki Mustafa Kemal Paşa, Anadolu” Ya bir şeyler yapmaya gidiyordu. Alelâ- de bir General gibi, Anadolunün bir kö- gesinde bir vazife alıp orada İstanbuldan Verilen emirlerle hayatının günlerini doldurmaya çalışıcak insanlardan değil- di, Bu haberi gazetelerde okuduğum da kikadan itibaren içinn ümid ile doldu ve bekledim. Bu bekleme uzun sürmedi, Pek az bir zaman sonra, Haziran iptidalarında Mus- tafa Kemal Paşa isyan bayrağını açmıştı. O'nun nasıl bir insan olduğumu iyi anlate mak için söyliyeyim ki, ben bu isyanı mu- hakkak bir kurtuluşun ilk adımı olarak telâkie etmekte tereddüd eylememiştim. Hemen herkesin gözünde bir delilik gibi görünen bu teşebbüs, benim gözümde muhakkak bir kurtuluşun mukaddemesi ölarak canlanmıştı. Ni dü, O, kon disi ile ilk konuşan insen üzerinde fevka- lâde kuvvetli tesir yapan bir insandı. Normal bir mantıkla yapılan bütün he- sablar, O'nun bu hareketini delilik eseri Olarak görmeğe müsaid bulunduğu haj- de, O'nun normal tesir yapmıyan şahşi- yeti, insanım ruhunu gizli, ©: i İstanbulun baş asırlık çürümüş Osman. h havasını o fena günlerde teneffüs ede ede bunalmış olan bu Türk ruhu, bu mü- teaffin havanın içinden çıkar çıkmaz, bir. denbire parlamıştı. Kendi danberi hürriyetten ve istiklâlden - evet, Türk istiklâlinden - mahrum, Türk küt- lesinin kucağında hissetmek, şüphesiz O'nun 'Türk ruhuna esrarlı kuvvetler ilâ- ve eden bir inkılâb oldu, Bence, sonradan irak ettiğimiz bütün inkılâbların ilk te- #irini burada aramak lâzımdır. O tarihte, O'nun yanında bulunanlar, asi Mustafa Kemalin o safhadaci psikolojisini göste. Teoek en ufak tafsilâtı bile ihmal etmek. izin bütün gördüklerini, işitüklerini ya #arak tarihe hizmetle mükelleftirler. Çünkü, istiklâl mücadelelesi ve onu takib eden Inkıl&blar, ansak O'nun Samsuna syak bastığı dakikadaki ruhi haleti ile İzah edilebilir. Bu ruh, uyanan bir mille- tin, Mustafa Kemalin kalıbı içinde hare“ kete gelmiş olan ruhudur. Bu son cümleyi bir edebiyat cümlesi olarak yazmıyorum. Bir terih görüşü! bilhassa fevkalâde mahiyeti haiz içtimaf bâdiselerde ruhun oynadığı role, cemiyet. le ferd arasındaki ruht münasebetlere çek İmanmış bir içimeiyalçı kanaatiledir ki bü fikri ileri sürüyorum. Samsuna çıkın Mustafa Kemal, beş asır İstanbulda otu- Tüp ia orada Anadolunun harabisine se. beb olmaktan başka bir şey yapmiyan Türkün, beş asırlık tarihlen gayri mem. nun olarak tekrar Anadoluya dönmesi İendirmeğe teşebbüs (etmesi “demektir. Daha Samsunda, Mustafa Kemal, artık! Mustafa Kemal değildir: Adı belli olmi- Yan. yahud adı her şey olabilen bir Türk, Anadolu Türkünün bütün kütlesidiş! Türk tarihinin bütün sergüzeştleri, bütün yorgunlukları ve nedametlerile birlikte, © tarihte «bütün Türk kütlesinin ruhun- dan süzülüp Mustafa Kemalin kalıbı içi- ne akmıştırı dersek bu ifadede hiçhir Mübalâğa, tarih ve cemiyet ilimlerine Emigâyir hiçbir felsefi mistik olamaz! Bu, / Bir hakikattir. Mustafa Kemali yazâcak Ye O'nu Türk tarihinin inkılâp devrinde | bütün şahsiyeti ile canlandırma vazife» | Bini ila edecek olanla;, bilhassa bu nokta zerinde durmaya mecburdurlar, Bunun Başaramıyacağınız mühim, çetin bir — Yapılması imkânsızdır, demiş olduğunuzu hatırla- maz misunız? Sonra ayni mühim ve çelin meselenin bir başkafı ta- rafından başarılmış olduğunu hiç görmediniz mi? Eğer bu iki müşahededen bir hikmet dersi çıkarmamış İseniz kabiliyetinizden ümid kesebilirsiniz. İnsan kuvveti hududsuzdur, insan i İngiltere Kraliçesi | Tahiisiye provalarında ya İngiltere krau le birlikte Kanadaya giden İngiltere kraliçesi bulunduğu trans- atlantikte yapılan tahlisiye (provaların- da resimde gördüğünüz gibi tahlisiye si- midi takmış olduğu halde mütebessim kir çehre ile verilecek emirleri beklemiştir. etmelerini istiyorum. * Mustafa Kemalin Samsundan Anadolu. ya geçişi, Çanakkale boğazından sallara binip Geliboluya geçen Osmanl hareke- tinin aksidir; Beş asır evvel, «Yeniçeri - Osmanlı nın peşine takılarak Rumelfye geçmiş olan Türk, orada Osmanlı tara- Resimli Makale: m İnsanlarda kuvet iradeden fazladır mem ENA Mayıs | maz, taka: terdlere bu kuvvet ile irskleden dama muh- telif nisbetlerde hisse düşmüştür. Ve ekseriya isabet eden hissenin kuvvet kısmı irade kısmından daha fazladır. Mühim, çetin bir mesele önünde dudaklarınıza imkânsız- dir, kelimesi mi geldi? İrade zâfı önünde kendi kendini- zi mazur görmek için bu kelimeyi tahayyül ettiğinizi dü- şününüz. mesele karşısında; radesi sınır tan: - (—————— Kergün bir fıkra Pe çatal batıramadı Mersilyalı mübalâğacı Mariyüsün £ yanımda lokantalardaki, etlerin sert! ğinden bahsediyorlardı. Mar'yüs: — Evet, dedi, hakkınız var. Ben de geçen gün bir lokantada bir tabak et yemeği yemek islemiştüm. O kadar sertti ki. ete değil, etin suyuna Dile çatal batıramadım, ; gi Yeni bir bisiklet i Rekoru : : i > i i “Hitleri öldüren Adam,, kitabını Yazan muharrir Sia M santte 950 kilometre yol kateden İn- | gilterede Bradfordlu profesyonel bisiklet. çi Siril Hepleston yeni bir rekor vücude getirmiştir. Resimde, bisikletçiyi kadın; bisiklet şampiyonlarından Vüson tarafın. dan tebrik edilirken görüyorsunuz. “ Uçan kale ,, nin geçirdiği aza Dünyanın en büyük bombardıman 2ay-| yaresi olduğu iddia edilen ve «Uçan kale» | fından sergüzeştten sergüzeşie sürükle- merek asırlarca yorulduktan sonra, şimdi Samsun yolile tekrar Anadoluya dönü- yordu. ç Evet, Samsunun tarihen en doğru ma- nası ve en düzgün ifadesi budur. O tarih- ten itibaren bütün hidiselere bakınız, hep bu fikri teyid eden vakıslardır: Bi- rinci hareket, Mustala Kemal, padişaha! isyan etti; bu, Türkün Osmanlıya karşı son ve kat'i isyanıdır! Bunun arkasından Mili Misak geldi; bu, milli Türk devleti-| nin gayri milli Osmanlı imparatorluğu) nu, bütün hududlarile ve bütün prensip” lerile, red ve inkâr etmekten başka bir şey olamaz! Türk devletinin lâyikli pren- “ipini ilân etmesi de, Türkür Türklüğe dönüşünün dini sahada bir iadesi de- mektir: Dini sultanfık, yani hilâfet, an- cak Türk olimuyan, gayri milli devletlerin Jismile maruf bir İngiliz tayyaresi İngiite- ppede Rasterde ük uçuşunu o müleakıb, N durmak üzere karada ilerlerken, ali kı- Amerikâl kadm tayyareilerinin en | Zaklarından birinin kopması Üzerine dev- meşhurlarından Amelia Earheardın ko - | rilmiş, motörlerinden biri olduğu gibi (:0- cası ve bütün Amerikada müthiş girette | v:72 Orlamıştır. heyecan uyandıran «Hitleri öldüren a - dam, isimli eserin ynuhamriri Pulnam,| #usyada din aleyhtarlığı Los-Ancelesteki evinden kaçırılınış, ara-| Moskovada Allahaızlar cemiyeti veisi Ya dan epeyce müddet geçtikten sonra kilo -| roslovski neşrettiği bir istatistiğe (göre, metrelerce uzak bir mesafede boç bir ev-| Sovyet Rusyada 21 sendir devam eden din de elleri kolları bağlı, ağzı tıkaçla tıkalı |aleyhdarı propagandaya rağmen, 400 bi- ve derin sinir buhranları geçirir bir halde | 2i Moskovada olmak üzere 30 milyon Rus bitek , kiliselere devam etmektedir. Reisin iddia- Muharrir başından geçenleri şöyle an.!9na göre. dindarlık aleyhine yapılan ipropagandalar zora dayanmamakta, fen- mak üzere garaja gi «İni usullerle tatbik olunmaktadır. diyordum. Birden iki kişi özerime çu. - temeli olabilirdi; Türk, Osmanlının elin- den kurtulunca, kendi devletini, din üze- (Devamı 11 inci sayfoda) İSTER miktarının az olduğunu görünce spor İunmıyân işçi kızların da geçid resmine girmeleri emrini vermiştir. Halbuki IZ kızm ebeveyni, bilhassa nişanlı - Jerı buna razı olmamışlardır. Fabrika idaresi de disipline İNAN, İŞTER İNAN, İzmitten gönderilmiş bir yazıda çu satırları ot yoruz: — İddiaya göre İzmit köğr fabrikası 23 Nisan mına kız sporcularının de iştirakini arzu etmiş, bunların ma a dukları eve de bir güzel bağladık! > Iitdi, Başıma bir çyval attılar; Bir oto «| ya; . pa mobile koydular. Sirerken de zorla be- ere sindirdiler. Polislerin beni bul -İruzlı, dı e, şimdilik sana bu dersi veriyo- ler ve kaçtılar.» İSTER İNANMA! Touhalit gördüğü bu hareketlerinden dolayı 12 kızı çıkar- mıştır.» g İzmitlen gönderilen bu hâber doğru ise fabrika idare- sinin çalıştırmakta olduğu genç kızlara vazifelerine hiç taaltük etmiyen bir sahada verdiği emrin tutulmamış ol- masını disipline muhalif bir hareket olarak görmesinin doğru ve hâl; olabileceğine biz inanmıyoruz, ey okuyu cu sen : İSTER bayra- kısmına dahil bu- INANMA! | İni Üniversite gençliğinin arasında li T Sözün kısası | O ve gençlik n dokuz Mayısın, Türk sa tarihinde, iki defa yeri ; Wzımdır. Yeni Türk varığının Ulu var tıcısı 59 yıl evvel dünyaya bugün si ve 20 yıl evvel de vatar. ve milletini KY tarmak üzere Karadeniz kıyıla! güzel Samsuna bugün ayak basmış Buğün bayram yöpan Türk gençliği unun sevincine işlirak eden yaşlı basli hakikatte bu iki mühim ve mes'ud bâdiselerin yıldönümlerini kutluyorlâ$” Sabahtanberi gönüllerinde şev 3 gözlerinde ümid ile caddelerdön takı kım geçen ve gürbüzlüklerine, lerine hepimizi hayran eden yeri nesil cukları ileriye güvençle bakan nazi rında O'nun nurunu taşıdıkları için daha güzel görünüyorlar. O bunlara itimad ederek, temeli kendi ellerile kurduğu istikbali bun koruyacaklarından emin olarak gö E Talu .| yumdu. Kendi doğduğu ve kurtuluş $ şına atılmak üzere Anadoluya ilk bastığı günün gençler için bayram olmasını O arzu etmişti, Ah! Cümhuriyet gençliği ile ne £* ifihâr ediyor, ona, © azametli kabi ne büyük yer veriyordu! Mazi ile hi ilgisi olmıyan bu temiz ve gürbüz 6 likten, her şeyden üstün sevdiği için neler bekliyordu. Hayatmın en büyük hazlarından > 1 duğu gün daymuştu, O günün aşar ii temasından bahsederken: — Necib çocuklari, Dediği zaman, ağlamanın ne demek duğunu bilmiyan o çelik bakışlı de iki damla yaş belirmişti. Bu gençlik, kendi varlığım, kıyı l atisini borçlu bulunduğu o yüce VW kabil mi unutsun? İşte unutmadı. YMİE muyor.. unutmıyacak, Bügün O'nun, vatın ufuklarında necat yıldızı gibi doğduğu mutlü kütluyor.. Bugün, gene O'nun, Kurtuluş imani kalbinde en mukaddes bir emanet gibi #7 şıyarak, düşmanların takibine | mübarek Anadoluya adım attığı kutluyor. Yüzlerindeki bu sevinç ondandır« #5 yakları yere onun için dinç ve sert # yor.. ileriye doğru dimdik duran göğü lerinde O'nun, Atalarmın sevgisi var Bu sevgi, o gönüllerde ebedidir. den nesile inlikal edecektir. Haşre K8 On dokuz Mayıs Türklüğün mi pp şan günüdür: "Tarihin en büyük adardi tarihin en azametli istiklâl savaşı, ODÜ içinden o gün doğdu.. ve o gün başl E. Tali, Dörtyol alayına sancak verildi Dörtyol 18 (A.A) — Bugün, DöFt yoldaki alayımıza Milit Şefimiz İsP İnönü adına Orgeneral İzzeddin lışlar tarafından merasimle sancak rilmiştir. Bu törende binlerce hal£ talebeler” hazır bulunmuştur. verme merasiminden sonra geçid Sl mi yapılmıştır. Bu münasebetle d€ - ii 9” ce, Kasabada fener alayları tertib © © Tunacak ve şenlikler yapılacaktır. Reisitümkura ve Mareşale tazim tel greflerı çekilmişti: Resm! sena 1939 PEPE EEEERE EEE