1 Ağustos 1939 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 3

an 1-3-09$ BUGÜN Japon Tecavüzüne Karşı Yazan: Ömer Rıza DOĞRUL merika Birleşik Cümhurlyetle. ri hükümetinin Japonya ile Amerika arasındaki ticaret munhe- desini Ilga etmesi, Japonyanın Çine karşı takip ettiği ve Amerikan men- faatlerine de teşmilinden cekinilme. diği tecavüz siyasetinin gördüğü en mühim mukabeledir, Japonyanın Uzak Şarkta devam ettirdiği tecavüz harbinin mesnetle- rinden biri, Amerikadan kolay kolay elde ettiği maddelerdi, Bu maddeler, Japonya alından top, tüfek, kur- sun, bomba ve mermiye çevriliyor, sonra hem Çinlilere karşi, hem A- merika menfaatlerine karşı kullanı- hıyordu, Amerika efkârı umumiyesi, buna razı değildi ve rızasızlığını Ja. pon mallarına karşi boykotaj tatbi- kile gösteriyor ve bu suretle Japon- yanın bu maddeleri elde etmek için para bulamamasını temin etmek İs- tiyordu. Bu senenin başında daha di. rekt metodlarla hareket lüzumu sedilmiş ve “Japon tecavüzüne rak etmemek;, iğin bir komite vücü- de getirilmiş ve bu komitenin riya- setine eski hariciye nazırı Mister Stimson getirilmişti. Bu komitenin hedefi Japonyaya tayyare, demir, ş#etrol, çelik, kamyon gibi askeri maksatlar kullanılacak mâddele- tin verilmesine mâni olmaktı. Fakat 1911 tarihli ticaret muahedesi bütün bu teşebbüsleri ve faaliyetleri aksa. tıyordu, Sonra şimdi meriyet mevki. inde olan bitaraflık kanunu dahilin- de hareket edilerek Japonya ile Cin arasında harp hali bulunduğuna hük- medildiği takdirde, hem Japony: hem Çine silâh, mühimmat, harp lât ve edevatı göndermemek icap e. decekti, Bu yüzden bitaraflık k; nunun tâdili istenmiş, buna imkân hasıl olamayınca bu güçlükleri ve: mek için muhtelif çareler düşünül müş, en nihayet, en tesirli çarenin Japonya” ile Amerika arasındaki #i- aşılmış. Yeke aradaki tienret mu ahedesi ancak altı aylık ihtardan sonra feshedileceği için Amerika, Japonyaya verdiği maddeleri birden bire kesemiyecektir. Fakat verilen kararın şimdiden #ıtbiki için ima Tâtçılara ve ihracatçılara Japon te- cavüzüne iştirak etmemek için şahsi ve hususi müracaatlar yapılması bekleniyor. Fakat Amerikanın hattı hareketin. deki ilk ehemmiyet, Japon tecavüzü. nün çekilmez bir mahiyet aldığını tebarüz ettirmesindedir. Belki de daha başka devletler de ayni hattı hareketi takip ederler ve böylece Japon İstilâsına karşı ilk mü. essir çareye başvurulmuş olur. Gerçi İngilterenin ayni çareye haş vurup vurmıyacağı henüz tavazruh etmiş değildir. Fakat Amerikanın teşkil ettiği örneğin, hâdiseler sevki. Ye başka devletler tarafından da ka- bul olunması, istilâ ve tecavüz Viya. setine karşı insanlık vicdanının xa- mimi hissini kısmen olsun, ifadeye imkân verir. Bu da tecavüzün hak kazandığı muameledir, Mihverciler ve Mısırlılar erlinin arapça konuşan mahut propaganda dilinin bugünlerde başarmağa uğraştığı işlerden biri A- ri Misırlılardan soğutmaktır. Meselâ Mısır hükümeti reisinin ya- knda Londrayı ziyaret edeceğinden dâvasile alâkadar teşebbüslerde | bulunacağından bah- seden bu propagandacı, bu teşebbüs. leri küçültmeğe çalışıyor, ve Misir lıların Filistin dâvasile ancak İngiliz bakımından alâkadar olduklarını ve Arapların hukukunu ihmal edegel diklerini söylemekten çekinmiyor. Arapları, Mısırlılardan soğutmağa Özenmenin sebebi, Mısırın, mihver iğfaline rimolmıyarak Mısırı müda- fan için tedbir alması, mihver propa- gandasına karşı mukavemet göster. mesidir. Fakat mihvercilerin Misir aleyhin- deki bu propagandası da boşa git- meğe mahkümdur. hee in Donanması Kuvvetlendi gi Yeni Plânın Taibiline I Milyar Harcanacak Vaşington, 31 (A: A) — Ameri. ka bahriyesine 48 sene hizmet eden ve ağustosta tekaüt edilecek olan a- miral Leahy, Reisicümhura verdiği senelik raporda Amerikan donanma. sının herhangi bir deniz devleti filo- sunu mağlüp edebilecek vaziyette ol. duğunu kaydettikten sonra diyor ki! “Amerikanın deniz siyasetinin ta. mamiyle tedafül olmasına (rağmen harp zuhurunda donanmamızın düş. manı sahillerimizden uzakta bulun - durması ve onu mümkün olduğu kâ- dar az bir zaman içinde hezimete uğ- ratması lâzımdır. Sulhü muhafaza etmek imkânı hasıl olmadığı takdir « de deniz sevkülceyşimiz taarruzi ol. malıdır. Amerikan donanması düş - man donanmasile her yerde carpi- şarak onu mağlüp etmelidir. Bu İşi görebilmek için bahriyemizin bütün elemanlarının kuvvetli ve kâfi mık. tarda idmanlı olması zaruridir.” Amiral Leahy, Amerikan donan. masının âzami derecede müessir ola. bilmesi için üç tavsiyede bulunmak- tadır: “1 — Kongrenin kabul ettiği do - nanmanın inkişaf plânmın biran ev. vel tatbiki. Bu plânın tahakkuku bir milyar dolara mal olacaktır. 2 — Derpiş edilen yeni deniz tay. yare üslerinin ve deniz komisyonun. cn ihdasına lüzum görülen destroyer ve denizaltı üslerinin süratle inşası. 3 — Donanma efradının ve bah. riye silâhendazlâri mıktarının iü - him mıktarda artırılması.” vaşington, 31 (A. Ay Marnssas (Virjinya) da beş ağustosta ve Plat. tsburg (Nevyork) ta 13 ağusto: başlayacak olan birinci ordunun ma. nevralarına elli bin asker iştirak e. decektir, Büyük devletler askeri ataşeleri- ni göndermeğe davet edilmişlerdir. İtalyadan başka bütün devletler bu daveti kabul etmişlerdir. yl Hapisanede Para Basılıyormu: Londra, 31 (A.A.) — Son zaman- larda Ingilterenin cenup mıntakala- rında 10 şilinlik sahte banka kaime. leri dolaşmakta idi. Yapılan tahkikat neticesinde bunların Wight adasında kâtn Parkhurst hapishanesinde basıl- dığr anlaşılmıştır. Sahtekârların cü- rüm şeriki olan iki gardiyan tevkif TAN ABER il İngilterede iter. gi ai m Kral Karol ve Veliaht, İzmirde iken Selçuktan avdette Alsancak istasyonunda otomobile biniyorlar.. Rumenler,Macaristanla İşbirliğine İmkân Kalmadığı Kanaatinde Kral Karolun Bulgar Kralı İle Görüşmesi İhtimali Var Bükreş, 31 (A. A) — Kont Csa. kynin nutkundan bahseden gazete- ler bu nutkun “Macaristanın samimi | olarak ve bütün tehlikelerini göze a. larak Roma - Berlin mihverine ilti. hakı” na dair olan fıkrasınm ehem. miyetini bilhassa kaydetmektedirler. Yarı resmi Romanya gazetesi bu hattı hareketin Budapeşte tarafın - İdan Polonyaya yapılmış olan ezeli İdostluk beyanatlarıyle nasıl tebii e! dilebileceğini soruyor. Macar nazırının, Macaristanın bir taraftan tâdil isteklerini idame et - tün komşularıyle bir iyi koraşuluk, anlaşma ve yaklaşma hayası ihdası i çin teşriki mesai eylemek — istediği hakkındaki beyanatına temas eden bu gazete diyor ki: “Macaristanım bu usullerle, ne topraklarından, ne de haklarından zerre terkini istemeyen Romanya gibi memleketlere yaklaşabileceği. »i samimi olarak ümit edemiyece. Ei aşikârdır.” Diğer taraftan son zamanlarda Romanya ile Bulgaristan arasındaki münasebetlerde hafif selâh görüle - bilmiştir, Veliaht Mişelin Sofyadan geçerken prens Kiril tarafından se - lâmlanması Bükreşte az çok hayretle karşılanmış ve matbuatta geniş tef- risata yol açmiştır. Bükreşte dönen şayialara göre, Kral Karolün, doğu Akdenizdeki se. yek atinden dönünce Bulgar kral ile mülâkatta bulunması müstebad de - edilmiştir. Chamberlain, Almanyaya kasden Bu sayia, Avam Kamarasının Şin liberaller, meclisin tatil yapmamasını is Chamberlain buna razı olmam; İâmentovu ical bunu du kabul etmemiştir. © israrla dönüp dolaşan şayialara göre Mister bir tatmin projesi hazırlamıştır. Bu şayialara gö- re Mister Chamberlain, Moskova müzakerelerini geciktirmektedir. Moskova müzakerelerinin neticesini öğrenmedik- çe Lehistana karşı hareket etmiyeceğini öğren- miştir. Mister Chamberlain, bu fırsattan istifade ederek askeri hazırlıklara ehemmiyet vermek, ayni zamanda Danzig meselesinin sulhen tesviye- si için teşebbüslerde bulunmak arzusundadır, ikinci bir Münihe karşı gelmek hemen davet için daimi bir Dev. let Şürasının tesisi kendisine teklif olunmuş, fakat Hakikatte Mister Chamberalin'in şimdilik Alman. Yaya yapılacak hiç bir teklifi bulunmadığı, bir teklif yapılacaksa, bunun Hitler tarafından yapılması lâzım geldiği kanaatini beslediği anlaşılıyor.. * İngiltere Başvekili Mister Chamberlain 4 ünde bulık avı için İskoçyaya giderek, dinlenmek fikrindedir. Mister Chamberlain geçen eylülde de, Av. ğildir. sunulmak üzere yeni Çünkü, o Hitlerin kulağına da eriştiği i- içim, temişler, fakat Mister iş, bunun üzerine Par. ağustosun hemen her tarafta görüldüğünü yalıların bu Roma ruhunun olduklarını keydeylemiştir. gazetesi Dobricede yapılan hafriyat Bükreş, 31 (A. A.) — Dobricada Pazarcik şehri yakınında Homalılara ait Britus sitesinin meydana çıkarıl. ması için başlanan hafriyatın küşat merasimi yapılmıştır. Merasimde Zi- raat Nazırı ile mıntaka valisi ve bir çok zevat, yerli ve yabancı gazeteci. ler ve kalabalık bir halk kitlesi ha. zir bulunmuştur. Bu hafriyat Roman. yalıların Iâtin olduklarını gösterme. de matultur. Mıntaka valisi Ottesko söylediği Jnuti , vi SEE beraber diğer traken ile b.” ukta, bir Roma yiğen olan Dob. İricede Roma medeniyeti enkazının ve mıntakanın İtalya ve cenup Fransası gibi eski Roma eserleriyle dolu oldu- ğunu kaydettikten sonra lâtin olduk. larını tamamen müdrik olan Roman- vârisi 1 Milyar İngiliz Lirası Değerinde Bir Hazine Londra, 31 (A.A.) — Daily Mail ıyor: Arkeologlar Tpswich “Suffolk,, yakınındaki Sullon Hoo'da bir Anglo sakson kralının mezarile Muazzam kiymette altın ve gümüş hazineler meydana çıkarmışlardır. Bu srada, kıymetli taşlarla işlenmiş masif al- tından bir kask mevcuttur. muzeum,, kıymeti bir milyar İngi- liz lirası tahmin edilen bu hazineleri İtina ile tasnif eti'ymiiştir. “Britiş rupada vaziyetin müsait olduğunu sanarak balık avı- fakat bu sırada Almanlar, Südetler yur» dunu işgal ve Almanyaya ilhak etmişlerdi, Bu sene. na çıkmış, nin paskalyasında muhtemel şekilen Chamberlain, İtalyanın Arnavutluğu işgal et. mesiyle karşılaşmıştı. Mister Chamberlain'in daha son. raki tatilini mühim bir hâdise bozmamış, fakat o za- mandanberi de sinir harbi başlamıştır. Mister Chamberlain sinir harbinin bir müddet daha devam — edeceğine inandığı için, hâdiseleri karşılamadan önce dinlenmek fikrindedir, LERİ Müdafaa Hazırlığı e. Mısıra da 5,000 Hint | Askeri Gönderiliyor Paris,,31 (A.A) — Journal gaze- tesinin Londraya gönderdiği hususi muhabiri Yves Morvan yaziyor: Bir kaç gün zarfında bütün ihtiyat filo 1924 tenberi vâki olmamış bir şe. kilde teçhiz edilecektir. Şimdiye ka- dar halli tamamlanmıyan yegâne me- sele mürettebat meselesi idi. İngiliz hükümeti bu meseleyi de hal için bü- tün ihtiyat sınıflarına mensup 10 bin efrat ve subayın 31 temmuzda celbi- ne karar vermiştir. Danzige askeri heyet gitmedi Londra, 31 (Hususi) — Dün bir Alman askeri heyetinin General Bo- denşans'ın riyaseti altında Danzige, giderek teftişler yaptığı haber veril- miş ise de bugün Berlin bu haberi tekzip etmektedir. Danzigte neşrolunan bir propagan- da risalesi yığın yığın Londraya ve Fransaya gelmektedir. Bu risalelerin biri İngiliz generallerinden Grant'a gönderilmiş, o da gazetelerde yazdı. İp bir mektupla bunu bildirerek ken- disi gibi vazife başında bulunan ve tam maaş alan bir askere böyle bir risaleyi göndermenin ifade edeceği mânanın her izahtan müstağni oldu- ğunu anlatmıştır. Mısıra Hintli askerler ; gönderiliyor Kahire 31 (Hususi) — 5000 Hirtli askerin ağustos ortalarinda Mısıra Hint muvasalat edeceği bildiriliyor. askerleri Süveyş etrafında yerleşe- cek, yalnız topçular Ehram civarında mevki alacaklardır. İngilterenin Ingiliz Mısır muahe- desi mucibince Mısıra göndereceği kuvvetlerin 10 bini geçmemesi lâ- zım geldiği halde, hali hazırda bu kuvvet iki tarafın rızasile iki misline varmıştır, * Londra, 31 (A.A.) — Harbiye Ne- zaretinden resmen bildirilmiştir: Hindistanla Malezyaya bir miktar asker gönderilmesi kararlaşmıştır. Bir müddettenberi düşünülmekte 0- lan bu tedbir ihtiyati bir mahiyette olürak tatbik edilmektedir. Filmlerin Kontrolü İçin Ankara, 31 (TAN) — Filmlerin ve film senaryolarının kontrolüne dair nizamnamenin meriyete konulması Vekiller heyetice kararlaştırılmıştır. ayni sporla meşgul olmak üzere sonbaharda yükün bir nebze #FELEK inek ve Süt Yazan: B. FELEK nsanların aslı maymun oldu. ğunu İspat İçin merhum Dar. ven'in uzun uzadı ileri sürdüğü de - illere hacet yok! Buna İnanmak için adam oğlunun bütün işlerindeki maymun iştahlılıklarına bakmak ve ibretle bakmak kâfidir. İnsanlar aralarında bir türlü a laşamamak için, kâh put (kavgası, kâh din kavgası, kâh post kavgası, kâh ekmek gavgası, kâh toprak kav » gası, kâh ideoloji dedikleri siyasi ka. naat kavgası çıkarmış ve bunlara da türlü türlü adlar takmıştır. Katolik, Ortodaks, Proteston, An. glikan, Büdi, Brahman gibi adlar din ayrılıklarına verilen isimler de. gil midir? Bizde de Hanefilik, Şafiilik, Malikilik, Hanbelilik denilen şeyler mezhep kavgalarının isimleri değil midir? Daha sonra, Bektaşi, Kadiri, ORüfai, Bedevi, Halveti, Nakşbendi gibi tarikat adları da hep bu çeşit ayrılıkların ifadeleri değil midir? Şimdi de insanlar - bereket her tarafin değil . Sosyalist, faşist, na - zist, komünist diye bir takım siyasi kanaat ©) partilerine (ayrılmışlar. Birbirleri iyetle yemektedirler. Bu yukarıdaki dört ismin İspan - yada yapılmış târiflerini bir — frenk mecmuasında okudum. Size naklede. yim. Bakalım nasıl bulursunuz? Sosyalizm: İneklerinizden birini , veriyorsunuz. Fakat en iyi ineği ken. dinize alıkoyuyorsunuz. Faşizm: İki ineğinizi de hükümete veri yorsunuz. O size bir bardak süt veri yor. y Mevlevi, Nazizm: İnekleri siz besliyorsunuz. Sütü « nu hükümete veriyorsunuz, Bu sütür hükümet size satıyor. Komünizm: Her iki ineğinizi de sizden alıyor. lar. Görüyorsumuz ki; mesele bir ide. oloji davası olarak değil, bir sağmal inek işi olarak mütalea edilmektedir. Bu şakayı yapanların belki de hakları vardır. İsmini burada zikret. mek istemediğim totaliter memle - ketlerden birinde, vatandaşlar bir - birine: — İşler nasıl? Diye sorduğu za - man: — Daha iyice! Cevabını alıyor ve bunu söyleyen derhal; — Tabii dünden değil, yarından daha iyi! Diye ilâve ediyormuş. Siyasi umdeler, zoraki hamiyetler, inadına inanmaklıklar haddi gayesi. De gelince; şakaya boğulurlar ve © zaman bütün o sırça saray (oşangır şangır yıkılır. Hüner, halkı (Oböyle muazzezat ile alay edecek hale getir. memektedir. İsimleri, izm ile biten bütün bu propagandalarda dikkat edilecek ci « het Doz yâni miktarını iyi tayin et. mektir. Bunlar tıpkı afyonlu ilâçla. ra benzerler. İhtiyaç mıktarını geçer de hastaya zevk vermeğe başlarsa İ- lâç olmaktan çıkıp içki halini alır. O zaman da böyle alaya boğulur ve hürmetini kaybederler. *# Diğer taraftan Almanlar Ağustosun ortasında yapılacak konuşmalara hazırlamyorlar, Bu sırada Berlinde İspanya, İtalya ve Japonyadan gelen üç heyet bulunacak ve bu heyetler Roma — Ber. lin — İspanya ve Japonya arasında askeri itti- faklar yapmak için müzakerelere girişecek ve harp vukuunda takip olunacak müşterek strateji- yi tetkik edecektir. Japonların başında eski Har- biye Nazırı General Tranhi bulunacaktır. Bu heyetler daha sonra, Eylül ayında Nuremberg' te yapılacak fırka toplantısında hazır bulunacak- lar ve ozaman Her Hitler, Askeri ittifakı ilân edecektir. İ üzerinde bulunan teneke ve paketleri 170 Saattenberi Havada Kalan Tayyareciler Springfeeld “Tllinois,, 31 (AA) Dün akşam saat 17 de (mahalli saat) iki genç tayyareci Moody kardeşler, hafif bir tayyare ile bu nevi tayya- Yeler için 218 saat olan mukavemet rekorunu kırmak üzere 170 saatten beri havada bulunmakta idiler. Tay- yareciler kendilerine lâzim olan ben- zin ve yiyeceği hava meydanmda bütün süratile dolaşan bir kamyonun ucu kancalı bir iple çekmek suretile tedarik etmektedirler, EE ER ŞENEE i i | |