24 Aralık 1934 Tarihli Ulus Gazetesi Sayfa 4

4 Ökonomi - Bâkau]ığımızın yeni çalışma & temi İç yasalarla işler kırtasiyecilikteni kurtarılıyor . Eski devirlerden miras kalan ve u- muhayyelesinde bir radyo paraziti idar kötü tesir brrakan tabirlerden bi- # de "yeni teşkilat,, de.. Meşrutiyetin haklidci karakteri kör bir Avrupa hay- vanlığı ile garbın nevi şahsına münha- , orijinal işlerini çekip aldıkça; deve makinesinde etastır ve manasız bir K değişiklikler yapılır ve bunlara da tlnl teşkilat, İsmi verilirdi. Cümhu- #iyetten sonra ulusal ihtiyaçların x4- vurt Kildiği değişiklikler ve ilavelerle eyi, Usttn demek olan “yeni teşki. da değerini ve yerini buldu. Bugün bakanlıklarımızdaki yeni teş- Hilatın ana amacı bürokrasiden Kurtul- maak, ulusun işlerini mümkün olduğu Kadar çabuk başarmaktır. Bunun için Ge pratik ve tatbik kabiliyeti olan ku - rallarla bu — İşlerin — istenildiği gibi yevrilmesine çalışılmaktadır. Bu yön- den Ökonomi Bakanlığımızın bir örnek olmaya değer çalışması bakanlıklarımız- Haki kırtasiyecilikle savaşma işinin ar- Yak ulusal bir iş olduğunu bize çok gü- »el anlatacak değerdedir. Ökonomi Bakanlığı gereksiz sorgu ve karşılıkları, her çeşit kırtasiyeciliği Boyduğu yasalarla kökünden kaldırmış- tır, İşlerin en az zamanda: fakat abayla Bir sonuca varmaları için gereken tedbir Yer tamamen alınmıştır. "Havale, sidi- gihetile takdim, mütaleanızın in- g:" gibi kırtasiyecilik dövizleri tüm- YBen atılmıştır. En orijinal köşelerden birisi de: Mu- amele ve evrak müfettişliğidir. Bakan- hığa gelen kfiğıtlar İster resmi bir dai- veden; İster yurddaşlardan biri tarafın- Ban gönderilmiş olsun derhal evrakca posta tle sahibine bir kartpostal gönde- rilmektedir. Bu kartpostalda * evrakın Bavale edildiği daire İle;.. tarih.. nu- Mmara.. bugün alınmış ve .. numara ile.. Üziresine verilmiştir., gibi izahatla "müracaatlarına müsbet veya menfi vak- Hinde cevab alamayanların — bu kartla Bakanlık teftiş heyetine, muamelat mü- Tettişi adresine müracaatları rica olu- Rur., notu vardır. Bakanlıkca iş sahibine bu cevab ve- sildikten sonra; kartoteks usulile çok Basitleştirilen “varide, sadire,, ye geçen #vrakın aid olduğu kısma giderken; 10 Mmüsavi kısma bölünmüş bir kâğıda rab- #edilir. Bunun Üzerinde erra numara- Wle havale edildiği yer ve tarih vardır ki evrak kısımdan kısıma; daireden da- İreye hattâ masadan masaya dolaştr . ( zaman derhal - saati ile işaret edilir ve imzalanır. Muamele müfettişi masaları dolaşa- vak bu kâğıt sayesinde zaten kendi ken- Gini Kontrol eden işi sık sık teftiş ede- Kumbara bütün bilir. Aytıca bu kâğıt sayesinde imza zamanında âmir de çıkabildiğiniş nerelerde sürüklen - de evrakın kaç gün- miş olduğunu kontrol edebiliyor.. Yerlerinden sormak, — araştırılmak, tedkik edilmek gibi zaman istiyen işle- rin dışında kalanlara günü içinde kar- şılık vermek gerektir. Bir şikâyeti ve dileği olanlar doğrudan doğruya mua- melat müfettişliğine baş vuruyorlar. Acele İşler müstesna edilmistir. İş ve ziyaret Saylavy ve devlet memurları haric herkes müraca- at odasının tavassutunu istemeğe mec- Burdur. Müracaat odasında şu şekilde bir kâğıt doldurulmaktadır: Müracaat ederin: Adı, adresi, kimi görmek İstediği, niçin görmek İstediği, İmzası; kabul edileceği gün ve saat, kabul edenin imzası ve not.. Bu kâğıd müracaat memürunca kabul edileceği saatleri tesbit gün ve saatişaret edilerek müracaat sahibine verilir. Müracaat sahibi ziya- ret edeceği zatın yarıına hır kâğıdla gi- rer ve çıkarken İmza ettirerek mülra - çaat memuruna iade eder. Şimdiye kadar bu usul prensip iti- barile Büyük Erkânıharbiye ve Milli Müdafsaca tatbik edilmekte idi. Öko- nomi bakanlığımız bunu kendisi de tat- bik etmekle diğer bakanlıklarda da iş yönünden pek iyi neticeler veren bu a- landa bir öncülük yapmış oluyor. Yeni kurumlarını böylelikle ulus iş- Terinde üstün sonuclar almak için ça- Tıştıran Ökonomi bakanlığımızın Üstü- ne aldığı ulusal ökonomi işlerini karşı- dayabilmek için diğer kısımlarmı da tamamen modern hir hale soktuğu ma- Kümdur. Bakanlık içinde her memurun yükümünün derecelerini belli eden ve en İnce kısımlarına kadar izahat veren Içyasalar hazırlanmış ve tatbi baş- lanmıştır. Bundan başka tatbikine ge- Çilen bir çok yenilikler arasında: Yazış tarzı itibarile standard; dış teşkilat tel adresi ve kartları itibarile standard, dosya usulü itibarile standard; vazile we mesüliyet sazar üzerinden imza tala. hiyetleri gibi muamelelerin hızımı artı- racak işler de vardır. Kırtasiyecilikten tamamile kurtul - mak, modern esaslara göre tanzim e- dilmiş kurallarla iş görmek alanındaki savaşında Ökonami Bakanlığımıza mu- vaffakiyetler diler; bugüne kadar aldığı tstün sonucların yarın için güven ve- Ten birer belge olduğuna işaret ederiz. bir istikbaldir. - Türkiye İş Bankası |4 üncü Kurultay son toplantısını yaptı (Başı 1. inci sayıfada) mayı kabul otti. Bu suretle müzakereyo başlandı, Satın almakta et mühim naza- cı dikkatinize arzedebileceğimiz mesele şudur: İmtiyazı satın almıak için son boş senenin hasılatı gayri safiyesinin 9, 80 ini diğer imliyaz yıllarına vermekte ya ni 85 yılın (45 yılı geçmiştir) diğer 40 yılı için 95 80 vermek suretile 270 . 280 bin lira kadar verilmesi gereken para tuluyor. Böyle bir vaziyette pazarlığa oturulmuş ve neticelenimiştir. Yani bu ©, B0 ne emlâki hususiye parası da zammedilirse yılda (5) yüzbin lira öde- mek mecburiyotinde kalacaktık. Muka- velenin mühim noktası budur, ve mem. Teket için bu meselenin halledilmiş ol - masıdır. Müzakere oldukça mühim — safhalar göçirdi. Ve neticede satın almak mese - lesi tamamen halledildi. — Mukaveleye Bay Şükrü Saraçoğlu arkadaşımız Kabi nece memur edilmiştir. Müzakeratın sa. fahat ve neticelerini kendileri izah ede. ceklerdir. Nafıa Veköleti cephesinden izah edeceğim noktalar bunlardır. Son toplantınızda bu meseleyi hallet mek surotiyle karşınıza gelmekte derin bir krvanç duymaktayım. Mutlu olsun (Alkışlar) Bayındırlık bakanımızdan sonra sa- tin alına işinin konuşmasını — yapan Adliye Bakanı Bay Şükrü Saracoğlu söz almışlır: Adliye Bakantı Bay Saracoğlu Şükrü: — Arkadaşlar, Epey samandanberi rıktim mümessili ile cereyan eden - konuşma- lar son günlerde bir sonuca bağlanmış ve iki taraf arasında tesbit edilen an- laşma dört gün önce imzs edilerek tas- vib edilmek üzere bugün kurultaya ar- zolunmuştur. Buğgün satın aldığımız — imtiyazlar 1800 « 1306 tarihinde ve 85 yıl müddet.- le verilmişti. Antrepo imtiyazı alanı 'Tekirdağına kadar urar. O tarihte şirkete sermaye — olarak konmüş olan 23 milyon — frangın tam yarısını İngili Devlet Bankası vermiş, diğer yarısını da Osmanlı Bankası te- min etmiştir. Şirketin bugünkü serma- n sahibler! cok a> fark- la aşağı yukarı gene aynıdır. İmtiyazım onuncu senesinde şirketle hükümet arasında çıkmış olan anlaşa mamazlıklar hâd bir devreye girdikten sonra imtiyazın â1 milyon frangı geri alınması tcabit edilmiş ve şayet satın- alma meselesi bir yıl içinde bitmezse hükümetin 25 bin lira tazminat vermesi kararlaştırılmış. Bu uzlaşmanın tatbi- kinden çıkan anlaşamamazlıklar sıya- sal ihtilatat doğurarak Midilli adasının Fransa donanması tarafından işgal edil. mesi gibi elim ve acı bir hatıra yarat. mıştır ki mce bu şirketin bu tarih- ten sonraki zamanlardaki muvaffakı- yetsizliğinin ecn büyük sebebi bu hatıra olmuştur. 1313 tarihinde nafra mazırı şirkete bir mektub yazarak, iki köprü arasında yapılacak rıhtim ile sefainin kışlaması için hazırlanacak yer könüşma dışinda olduğundan yeniden tayin olunacak za- mana kadar bunlardan vaz geçildiği bil- dirilmiş ve şirket cevaben kenisine "ba itadei seniye,, tebliğ edildiği veçhile bu mecburiyetleri ifa etmiyeceğini ve bundan dolayı hükümetten tazminat a. ramıyacağını bildirmiştir. İki yıl sonra nafıa nezareti tarafın. dan şirkete yazılan bir tahriratta “rıh. tım tarifesinin tadilatr için ba iradei seniyel cenabı hilafetponahi teşekkül eden kömisyon mukarreratı sefareti ec- nebiye tarafından kabul edilmiş oldu. Hu bildirilerek kapitüler bir vaziyetin içine düşülmüştü.., 1914 te Cavid Bey tarafından veri- len bir mektub jile de limanda ve güm- Tüklerde vücuda getirilecek tadilat ve saite münasebetiyle şirketin rüsum ve menafiinin muhafaza olunacağı temin alunmuştur. İmtiyaz anlaşmasının yirmi altıncı maddesinde şirketin denizden kazana- arazi ile satınalma kanununa göre iştira edeceği araziden — ve mukavele inec devletin kendisine terkede- yerlerden artan mahaller kendisim hususi mallar olarak bırakılmış olduğa için bü kayitten istifade eden şçirket yistikraz ettiği paralarla mestd yılların “varidatını bir araya getirmiş ve kozko- caman bir emlaki küsusiye meydana ge: tirmiştir ki imtiyaz Haricinde — husust ” malları olan bu amlakin kıymeti onlara göre 70 - S0 milyon franktır. Şurası mu- ket bu emlakten senede, lmaktadır. 95 senelik imtiyaz mukavelenamesi nin 40 mcr senesi n sonra devletin atınalma hakkı vardır. Satnalma bede: N ön n beş yıllık gaycisafi varılat vasatisi ©e $0 ini imtiyaz müddeti bitinciye kadar, saniyen alât ve edevat ve levazımın mulammı takdir olunacak bedelini peşin vermek güretiyle yapılacaktır. ve bu miktar sermayenin faiz ve ıtfası için gereken miktardan aşağı olmuyacaktır. Şirketin altın devrinde en yüksek varidatr 3,5 milyon franga, kâğıd devrinde de 18 ilyon Ecanga yakındır. Son beş yıllık varidatı da 700.000 liraya yakındır. An- cak bu varidat arasında 200.000 liraya yakın bir meblağın imtiyazla hiç bir alikası yoktur. Müzakere başladığı zaman şirket em- laki hususiyesini mutlaka mübayaadan hariç bırakmak istiyor ve mukavelenin iştira maddesinin tatbikini istiyordu. Bu esastan müzakere ve hesaba gi- rilebilmek için tarafeynin yekdiğerin- den hiç bir şikâyeti bulunmamak lâ- zimgeliyordu.. Halbuki tarafeya daha ilk temasta bitmez tükenmez.bir şikâ- yet listesile karşılaştı. Onun için bü- tün bu şikâyetleri de beraber yok ede- çek olan makul bir zakam ettafında bu- Tuşulmak hayırlı göründü ve bu yol ta- rafeyn murahhaslarımmı sizlere arzedilen mukavelenameye götürdü. Bu mükave- le mucibince şirketin resmi hususi bü- tün emval, emlak, hukuk ve menafli devlete geçiyor. Buna mukabil devlet evvela Osmanlı borçları tahvilleri hu- kukunu haiz 7,$ faizli 31 küsur milyon fcanklık resütmali havi Bonolar vere- tek. Saniyen üç senede ayrrca 1.400.000 frank — ödiyecek. — Salisen ©6 4 faizli $70.000 türk liralık Borcu ve servisini üzerimize alacağız. Bunun haricindeki rakamlar bir nevi takas ve mahsub mu- amelesinden iharettir. Demek ki şirke- tin bususi, resmi bütün mevcudu tak- riben 34 milyon framkla 570.000 Tiraya mübayaa edilmiş demektir.Bu çeşid bor! senedlerinin bugünkt borca krymetleri ©ç 60 olduğundan rıhtım şirketinin bü- tün mevcudunu peşin para İle 20 mil- yon franga yani 2.000.000 liraya müba- 'aa edilmiş telakki edebiliriz. Bu borc- lar için her sene ödiyeceğimiz takald yekünu 230.000 liradır. Bu neticeye var- mak için yapılan müzakere uzün sür-' mekle beraber çok samimi ve dostane bir hava içinde cereyan etmiş olduğu- nu söylemeği vazife bilirim. Müukavelenin ana hatları arzettiğim noktalardır. Görülüyor ki Büyük Mee- lisin amme hizmetlerini devletleştir- mek hususundaki değişmez — prensib! bütün hızr ile yürütmeğe çalışıyoruz. Eminim ki yakım bir atide devletleş- tirme politikamızın feyizlerini burada da göreceğiz ve bugünkü geri vaziyet- ten rıhtımlar müterakki ve fenni bir techizata malik olmakta gecikmiyecek- tir: (Alkışlar) Uluş ve ulus için hayırlı gördüğü- müz bu anlaşmanın onanacağını umdu- Bum ve alkışlarınızdan cesaret aldığım için daha şimdiden şu cümleyi söyliye- bilirim: Bu yeni malımız ulusumuza mutlu ve kutlu olsun. (Alkışlar) lee tacafından Kanunların onanmasından sonra Ku. rultayın bu toplantı yılr içinde gelen İş. ler bitirilmiş ve seçimin yenilenmesi de kurultayca onanmış bulunmasına göre bu devrenin 1 mart 935 şe kadar tatili- me karar verilmesi dileğinde bulunan C. Uybad (Tekirdag) m takriri okunarak bütün üyelerin onay sesleri ve alkışlarla karşılanmıştır. Bunun üzerine Başkan Kâzım Özalp şu söyleviyle kurultayı kapamıştır: Sayın arkadaşlar, Dördüncü Büyük Millet - Meçlisi & mayıs 1931 de toplanmıştır. Teşkilâtı Esasiye kanımumuza göre 1 ikİnci tey- rin 1931 € kadar geçen günler fevkalâ. de toplantı sayılmıştır. Seçimin yenilenmesi için verdiğiniz karara göre birinel kânunun beşinci günündenberi bütün Ülkede seçim anık: lığına girilmiştir. — Meçlis bu verdiği karardan wonra da bügüne değin çalış- tı. Gerekmerzse beşinci Kurultay — işe başljaymcaya kadar toplanmıyacaktır. & lüncü Kurultay 287 toplantı ya- Parak S0 kanln, 33 tefsit çıbarmıs ve ğ 1 ş ; sriteL b A İLKKÂNUN 1934 PAZART ayrığa Z07 karar vermiştir. Bu werimli çalışmafarın çok yüksek olan değerini kıvançla anarım, Türkiyenin bütün ae Tanlarda erklenmesi ve yi Çan verdiğiniz emekler — hep yurdxevezlik ariyle olmuştur. Banü türk ta« azaçaktır. Bütün acunda düygul; ilerlemeler sizin ve sizden önceki meclislerin yöndemli ça- lışmalarından doğmuştur. (Alkışlar) Kurultay ulusal erem ocağıdır. Siz, yt Ulusal eremi Curmurluk — tözüne en uygun bir yönde yerine getirdiniz. Siz- den önceki Büyük Mill yolu üzerinde benzer hızla y Meclislerinin rüdünüz, Başardığınız işler arasında ulusun yül selmesine başlıca yarayanlar pek çok- tur, Bunlar ökonomik, soysal ve sıya- sal kanunlarla berkitilmişlerdir. Temelini kurduğunuz sanayi kuru. munun tuttuğu gidişte daha şindiden değerli verimler toplanmağa başlanı tır. Bu güzeyde € açmıyarak kendi çalışmasınını mi ile yaşıyacak ve bütün erkinliğin! koruyabilecektir. (Alkışlar) Ulusluk olması gereken demiryolu, rılıtım ve bunlar gibi tükel işleri güde düğünüz ana sıyasaya uygun — olarak, uluşlaştırmakla en yararlı plusal bir ülküyü yapmış bulunuyorsunuz. Ürute tulmaz işlerden dölayı. yurdunu seven. her türk sizleri bugün de, yarra da öğr me ve saygıyla anacaktır. Bunlarla olt likte onurlu ve değerli ordumuzun yüre du koruma gücünü artırmakla büyük myanıklık gösterdiniz. (Alkışlar) Dışart eryasada da verdiğiniz öğüt lere göre çalışan hükümetimir uluş için yatar anlaşmalar başarmış, böylelikle dışarı sıyasamız belli ve sağlam temele fer üzerine koyulmuştur. (Okahay seste leri, alkışlar) Uluslar Derneğine girmemiz, Bal« kan andlaşması, barış İçinde Tlerlemek isteklerinin doğurduğu sonucların başe healarındandır. (Alkışlar) Dilimizin özleşmesi işine B. M. Meaı Jisinin gökterdiği bağlılrk öğüncle a« nılmağa değer. (Alkıslar) Lâik budun tıttumuna uygun — olaş gakardığınız Eılıi kanunu cumu! desteklerinin c ürk ulusu yahancıya verl. orak Ha ğile atılan adımların en başta gelenlaş rindendir. Bu kanun din yönünden kfş lık başkalığının ötedenberi yaşatmaktâ olduğu ayrılık düşünüşünü ortadan kal dıracak ve birlik yaratacaktır. (Okahay sesleri, alkışlar). İ Soy adı kanunu da soysal ilerleme, de kıvancla anılacak bir atılıştır. TÜ: tarihinin eski çağlarında yaşamış olan bu güzel türe saltanat çağlarında baş! bulunanların Ümmet sıyasası güdere ulusal duygüyü gevşetmeleri yüzüne den bir yana bıtakılmış iken sizin yape tığınız kanunla bunun ditiltilmiş olmas wi Övünmeğe değer bir İştir. Dördüncü Kurultay türnk kadınına verdiği onurlu, sıyasal orun ile ulusal borelarının en büyüklerinden birini ös demiştir. ÇAlkışlar) Kurtuluş savaşıma kanıyla, canıyla girişen Türk kadınımın ulus işlerinde sözü olması pek doğru, — pek yerinde idi. Türk kadınının bilinen yararlığına genişlik vezmek ülke için çok asığlı ole duğu bellidir. Bu yüzden, kadınlarımı« zw köy, kent işlerine olduğu gibi bi« tün uluş işlerine de bakabilmeleri içim yaptığınız kanunlarla gerçekten övünce bilirsiniz. (Alkışlar) aa Ünlü arkadaşlar, devrenin her yıl toplantısında beni Reis seçmekle göse terdiğiniz inana değerli olmaya çalışı tım, (Ökay şesleri, alkışlar). Övlüne ves ren işlerinizi burada sayarken, Başka. nınız olmaklığım dolayısile ben de son. suz bir gönül sevinci — daymaktayım, (Alkışlar.) Bu büyük işler yapılırken Bğütlerinizi en doğru görüşle kavrıyan ve yerine getiren hükümetin başarışlı çalışmalarını övüncle anmaytı borc bi Tirim. (Alkışlar) Baylar, başarıcılığımızın — kaynağı Atatürk'tedir.. (Şiddetli allışlar.) Oe nun açtığı verimli yollar üstünde yüriüe mekledir ki ülkeye yararlı olduğumu: söyliyebilir ve bununla pek yuindta Yarak, övünebiliriz. (Alkışlar) Türkl ğe yaptığı sayısız iyiliklerle bepimleli yüreklerinde tükenmez gönenc yaşata! uluğumuz Atatürk'e bağlılığımı ve sona suz saygrlarımı buradan bir daha süna- Tım. Hepinize esenler ve ulusal işlerde öktüler dilerirs. (Alkışlar) z Müzakere bitmiştir. ( Alkışlar) SÜ