January 26, 1937 Tarihli Ulus Gazetesi Sayfa 4

endüstri sahasında, 1929 da olduğu gi bi, büyük bir faaliyet vardır. Anonim irketlerin dağıttıkları temettu hisse - deri, uzun senelerdenberi dağıtılan te- mettu hisselerine göre yükselmiştir. Bu da, Amerikanın eski şekilde bir re - fah devresinin arifesinde olduğunu gös termektedir. Fakat, 1929 senesindeki krize te- addüm eden refaha benzer bir refaha dönülmek üzere olmasına rağmen, bir- kaç milyon amerikalı elân işsizdir. ve büdcenin hakikt açığı senede vasati o- Jarak 3 ilâ 4 milyar doları bulmakta dir. Görüldüğü gibi, refahın — avdetini gösteren tezahürlerle kriz alâmetleri 'ayaı zamanda mevcuddur ve amerikan €konomisinin şimdi arzetmekte olduğu manzara oldukça karışıktır. Endüstriyel istihsalât endeksleri Şimdiki halde endüstriyel — istihsa- Tât heyeti umumiyesi itibariyle kriz - den önceki endeksleri bulmuştur. Fe- deral Reserve Board'ın istihsalât en - eksi geçen ilkteşrinde 98,9 idi. (100 endeksi de 1928 senesinin vasatisidir). Bununla beraber, şurasını da unut- mamak İâzımdır ki son seneler - içinde Birleşik Devletlerin Nüfusu 9 milyon kadar artmıştır. Binaenaleyh, yukar - daki endeks nüfus başına hesablandığı takdirde ancak yüzde 92 ye varılır. Fa- *kat bu rakam, 1927 - 1928 senelerindeki Takamlardan biraz ektik olmasına mu- Kkabil, 1932 - 1933 senesi rakamlarından Çok yüksektir. Bu son devre içinde ka dedilen endeksler ancak yürde $0 idi. Jayan faaliyet her sahada müsa- vi derecede değildir. Zarurt / havayiç, kösele ve saire endüstrileri krir esnasında çok zarar görmemişler. di. Bugün bu endüstri şubelerinin ise tihsalât endeksleri, nüfusun arttığı da hesaba katılmak şartiyle, en iyi sene. >lerin endeksine müsavidir. Ağır endüstri ile diğer büyük en - düstrilere gelince, bunların endeksleri 1928 - 1929 endekslerine göre mahsüs derecede aşağıdır. - Bununla - beraber bunlarda ve bilhassa otomobil, elektrik edevatr, mobilye v. &. endüstrilerinde 1937 de otomobil fabrikalarının 4 milyon — 500 binden fazla araba çıkarmaları beklen- mektedir ki bu rakamı aşmak yalnız 1929 senesinde kabil olmuştur. Endüstrinin bu şubesinde işsizlizin daha mahsüs derecede olması bilhassa makinelerin tekemmülünden ve nüfu - Sun artmasından ileri gelmektedir. Ziraatin vaziyeti Zirsat sahasında ise, çiftçi ve renç. berlerin vaziyetleri mütemadiyen düzel- mektedir. Hesab oldunğuna göre bu yıl ziraf istihsalâttan elde olunacak gelir. 1930 danberi en yüksek rakam olan 7 milyar 8$0 milyon doları ” bulacaktır. Amerikada çı- kan New - Yöre ker — gazetesinin tertib ettiği bu grafikten ekono- mik — muamelele- di ne olduğunu anlıyoruz, de tutulursa hakikatte bu rakam, 1929 danberi rastlanılan en yüksek rakam. dır.) Maaşların, temettu hisselerinin ve #irai gelirin yükselmesi — dolayısiyle 1936 da milli gelirin mecmuu 60 mil - yarı bulmuş olacağı tahmin edilmekte- dir. Bu suretle 1935 deki milli gel yüzde 11 nisbetinde tecavlz edilmiş o- Jacak ve 1936 gelirinin yekünu, 1930 danberi görülen en yüksek haddi bul- muş olacaktır. İşsizlik meselesi Buna göre, iş sahasında görülen bu umumi faaliyet karşısında hemen h: dedilmesi lâzım gelen mesele meselesidir ve kolayca hallolunacağa da benzememektedir. Bu anda Birleşik devletlerde mevcud işsizlerin kati yası bilinememektedir. Millt endüstri ofisi eylükde - işsizlerin sayısını, 1933 martında varılmış azami / rakamdan 7 milyon eksiğiyle, 8 milyon 975.000 ki- gi olarak tahmin etmekte idi. İşsizlerin azalacağı hakkındaki en ciddi , 1929 daki seviyelerini henüz bulmamış olan ağır endüstri endekslerinin mah- süs derecede artmak istidadında bu - Jdunmaları keyfiyetidir. İnşaat endüs - trisi de bugün işsiz olan ameleden bir çoğunu kultanahilecek - kabitiyettedir. Zira mesken buhranı çok büyüktür ve bu sahadaki ihtiyaçlar inşaat endüstri- sine birkaç senelik iş verebilecek ma - hiyetteç Krizin bugünkü şartlar içinde kö künden ve devamlı bir surette bertaraf edilmesi meselesi şüphesiz, halli bir meseledir. Bu mevzu fazla salâhiyet sahibi - olan istatistik mütehassıslarına göre, bugünkü faali- yet ve refah hareketi umumi bir hale gelse bile 2 milyon işsiz bulunması a- Şağı yukarı “normal” sayılmak — icab. eder. İşlerin gidişine göre bu asgari hâd" e çabucak varılacağı söylenebilir. Umumi büdeedeki açık Halli mühim olan başka bir mesele de, finans ve para istikrarr karşısında bir tehdid gibi duran büdce açığı me - selesidir. Bu bakımdan hemen zuhur e- decek bir tehlike yoktur. Millt borçla. Fın bugün 34 milyar doları bulmuş ol - masına (ve 1919 daki rekor - rakamı 8 (Ciltçilerin satın aldıkdarı mamül mad- delerin fiatlarının indiği de göz önün- milyara yakın bir mikdarda aşmasına) Tağmen, faiz haddinin bugünkü günde Harbtan sonraki senelere göre çok daha aşağı bir seviyede bulunduğunu da u- sutmamak icab eder. O suretle ki, v - mumi borçlar servisi 1919 Ja ondan sonraki senelere göre tahminen yüzde 20 nisbetinde noksandır. Buna rağmen, umum! borçlar - bir tehlike olarak kalmaktadır. ve - bunun azaltılması gerektir. Bereket versin bu bakımdan da iyileşme alâmetleri belir meğe başlamıştır. İşsizliğin — azalması 'da hükümet mascaflarının - azalmasını intaç etmektedir. Diğer taraftan işle rin açılması dolayısiyle vergi tahsilâtı da epiy artımıştır. de, böyle bir geri geliş take metin elinde bunun tesirlerini azalt - mak için ciddi vasıtalar vardır. Hükü- met icab ederse krediyi kontrol etmek suretiyle veya son seneler içinde tesir- di oldukları anlaşılmış diğer tedbirlere başvurarak krizle mücadele edebil'r (Nevyork Tayms) Grevler General Mötors kumpanyasının ida- re meclisi, işçilerin sendikalara — gir - olmak üzere yaptıkları talebi reddettiği için, Ford kumpanyası hariç olmak üzere bütün Amerikanın otomobil endüstrisi, sipa- rişlerin her zamankinden fazla geldiği bit sırada grev yüzünden felce uğra - mıştır. Şevrole ve Buik fabrikalariyle Fişer karoseri fabrikası da grev hare- ketine iştirak etmişlerdir. İşçiler, Fran- sada olduğu gibi, çalıştıkları fabrika - ları işgal etmişlerdir. Polis enerjik bir müdahalede bulunarak fabrikaları bo- şaltmağa teşebbüs etmişse de, işçilerin azimkâr tavırları karşısında — bundan vazgeçmiştir. Bazı karoseri fabrikala. zında işin başlamış olmasına — mukabil, otomobil fabrikalarında grev yayılarak devam etmekte ve grevcilerin sayısı iki yüz bini aşmış bulunmaktadır. Niyuz Kronikl gazetesi bu grev - hareketinin sebeblerini şöyle izah ediyor: Patronlar maziye bağlı kalıyorlar. General Motors grevi yeni adamlar tarafından yeni doktrinlere göre idare olunmaktadır. Bu hareketin - başında; John Levis tarafından idare olunan #endüstriyel organizasyon — komitesi” ile, amerikan iş federasyonunun dışın- mek hususunda serbest da kalmış bulunan dokuz endüstriyel Ekonomi sahasında hükümetin kar- gısında bulunduğu bir mesele de, atte işlerin açılması meselesidir. Yu - karda da söylediğimiz gibi çiftçiler da- ha şimdiden oldukça müsaid bir vazi - yettedirler. Bununla beraber, zirat is- tihsalâtın bilhassa şimdi kapalı — veya kaybolmuş olan yabancı mahreçlere is- tinad ettiğini de gözden uzak tutma- mak lâzımdır. Bundan dolayı da ekil- toprakların satıh mesahast istih - lâke göre hâlâ çok büyüktür. Rundan haşler mekterrt Tefatder dahili istihlâk refahın başlaması dola- yısiyle artsa bile, stoklar meselesi ye - 'niden ortaya çıkacaktır. Binaenaleyh 'yeni bir emre kadar ya ekilmiş toprak- Jarın fazlasr ortadan kalkıncıya kadar hükümetin aldığı tedbirleri tatbik et - mek, yahud da eski A, A. A, kanunu- 'nun hükümlerine göre istihsalâtı istih- lâke uydurmak icab edecekti Ekonomik vaziyetin iyiliğe ve ve - faha doğru aldığı yeni ist gesında, bu vaziyetin bizatihi kendisin- de yeni bir krizin tohumlarını taşıyıp taşımadığı bazı kimselerce soruşturul. maktadr. Buna şöyle cevab vermek ge- rektir: evvelâ, geçirmiş olduğumuz kriz| en ziyade son harbın birakmış - oldu.. gu ve Birleşik Devletlerin yavaş yavaş tasfiye ettiği mirastan ileri gelmekte- dir. Binaenaleyh son senelerdeki kor - kunç krizin başlıca sebeblerinden biri ortadan kalkmış demektir. Sonra, unu- tulmamalıdır ki, krizin eyeligne bir 'tarzda geri gelmesi tehlikesi kati su - rette bertaraf edilmiş addolunmasa bi ının işgali suretiyle başlamıştır. A - merikada ilk işgal grevleri 1936 sene - sinde kauçuk endüstrisinde vukua gel- mişti. Bu sefer, Amerikada ehemiyeti bilhassa büyük olan bir. endüstrinin 211,000 işçisi grev yapmış - bulunmak. tadır. Vcuz çalışan işçilerin — Avrupadan durmadan akın ettikleri ve gayri mem- 'nun amerikan işçilerinin işlerini terke- derek garb tarafında serbestçe yaşar mak imkânıma malik oldukları bir de- de amerikan endüstrisi süratle inkei: Bugün sınırlar kapanmış ve muha- ceret tahdid edilmiş olmakla - beraber, bazı büyük patronlar hâlâ eski anane- dere bağlı kalmak — arzusundadırlar. Hattâ bazıları grevcilere karşı müca - delç etmeğe mahsus hakiki askerler mahiyetinde olan silâhlr — muhafızlar kullanmaktadırlar. Gene bu patronlar başları sıkışınca, &rev hareketlerini durduran ajanslara da müracaat etmektedirler. Bu ajans - Jar bazan hakikt haydudlar kullanmak- tadırlar ki bunlar işçileri, grev hareke- tinin silâhla bastırılması icab edecek tarzda tahrik etmektedirler. Bereket versin ki amerikan endüs- trisinin yalnız bir kısmında cari olan ba âdetler, Viskonsin senatörü olan B. Ta Follet'in - başkanlığındaki — tahkik komisyonu tarafından müşahede ve tese bit olunmuştur. Görülüyor ki patronlar işçilere kar- ge daima harb etmeğe hazırdırlar. Sa- in zamanlarda ise daha ustalıklı usul- ANKARA ÖĞLE NEŞRİYATI Plâk: Türk musikisi ve halk şare kıları. Muhtelif plâk neşriyatı. Dahili ve harici haberler. 1230 12.50 1518 AKŞAM NEŞRİYATI Türk musikisi ve halk şarkıları (Servet ve arkadaşları). Arabça neşriyat, Türk müsikisi ve halk şarkıları (Hikmet Rıza ve Tamburacı Osx man Pehlivan). Konferans: Dr. Fazıl Hâldun Tekiner (Çocuğun beslenmesi ve bakılması). Plük: Dans musil Gazete hülâsaları ve ajans habenı deri, Stüdyo salon orkestrası, Yarnki program ve İstiklâl man. ”w İSTANBOL ÖĞLE NEŞRİYATI Plâkla türk musikisi. Havadis. Mühtelif plâk neşriyatı. Son. AKŞAM NEŞRİYATI Plâkla dans musikisi. Konferans: Eminönü halkevi neğı riyat kolu namına B. Nusret Safa, Vedia Rıza ve arkadaşları tara- fından türk musikisi ve halk garkıları. Cemal Kâmil ve arkadaşları tar rafından Türk musikisi ve halk garkıları, Saat ayarı. Bay Ömer Rıza tarafından arab- ça hâvadis. Şehir tiyatrosu operet kısmı ta rafından bir temsil, Ajans ve borsa haberleri ve ene tesi günün programı. Plâkla sololar, opera ve opere€ parçaları. Son. 1900 1930 1945 20.15 20.30 2045 2100 2200 1230 1250 1305 1400 18.30 19.30 2000 2100 zi 2210 maktadırlar. Evvelâ “com oN" denilen sendikalar vardır ki bunların vazifesi, B. Rusveleim .N #&mmın kurulmalarına müsaade ete sendikaların nüfuzunu karşılamak Sonra, patronların casus şebekeleri vardır. Bu cümleden olarak, tanınmış Pinkerton detektiv ajansı 1935 de fabrikaları korumak” için 35 milyonu General Motors tarafından olmak üze ilyar dolar almıştır. Ford General Motors'a göre daha merhametsizdir ve onun casusluk sise temi bilhassa mütekâmildir. Patronlardan bazıları ” sendikaların icra ettikleri teskin edici nüfuzu tes « lim etmekte iseler de bunlardan çoğu geçen nesillerin fikirlerine — saplanıp kalmaktadırlar. Bunların otomobil ene düstrisindeki greve karşı bu kadar şide detle mücadele etmelerinin sebebi, bine leşik devletlerin sosyal — politikasmda bir değişiklik doğurmak üzere bu grex derden istifade etmek içindir. (Niyüz Kronikl - Londra) CENGEL Yazı Rudyard Kipling Yılan kuvvetlice seslendi: — Hişş! Köpekler, dholeler yakında buraya gelecekler. Eğer korkaklık öldürebilirsiniz. Fao : — Niçin geleceklermiş? Dedi ve Akela: — Benim insan yavrusu nerede ? diye sordu. dedi Kaa, bekleyin, gi den sö raktığın insan yavrusu senin insan benimle beraberdir ve eği ölmemişse bu senin mış köpek! Burada dhole, Çeviren: Nurettin ARTAM ecek olursanız onları burada - sığlıkta — Onların geleceği tuttumu - gelirler, sünüz. Kendisin- aldığın için açıktan açığa ölüme br- 'T şimdiye kadar den değil, ağar- bekle ve şük- göster- der. Kaa: lar her zaman öfkelidir. yavrun Kaa yeniden nehrin ü fırladı ve boğazın orta yerinde durarak bir aşağı,bir yukarı bakınmağa başladı. Biraz sonra, Movgli'nin yıldızlara karşı hareket eden başını görmüştü. Havada bir vızıltı se- si vardı. Evvelâ ayakları suya değen vücud- ların atlayışı da duyuluyordu. Bir dakika son- ra oğlan, gene Kaa'nın yanına sokulmuştu. — Bu gece sıçramağa gelmiyor, dedi Movgli, şöyle bir iki defa sıçrayayım, de- dim, orada gayet alçak çalılıklar var ki üze- ri arılarla dolu. Bunları koşarken ayağımla aşağıya atacağım ama o zaman da küçük hay- vanlar arkamdan fena halde öfkelenecek- — Bu insan konuşması vç insan kurnaz- lığı, dedi, sen akıllısın doğru, fakat bu ar- — Hayır, şafak sökerken bütün kanatlar, bir müddet dinlenirler. Dhole ile gün ağar Tırken oyunumu — oyniyacağım. gün ışığında daha iyi avlanır. Şimdi o, Von - Tolla'nın kan lekelerini takib ediyor. — Ne atmaca kan izini bırakır. terse; ve yesin Ben dholeler ile yahud onlardan olurlarsa? dedi ki: lâve eti lar, Kaa! Oğlan, Kaa'nın boynuna doladığı kolla- rını gevşetti ve doğru giden bir tı. Bu sırada neşeli neşeli bir de koyuverdi. Movgli'nin kendi kendisine söy- lediği gibi, onun Çünkü o, çekmekten” ve daha keyifli hiç — Öyle ise ben şimdi ona kendi kanm - dan yeni bir iz yapacağım eğer gücüm ye- burada bekler misin Kaa? — Peki, fakat onlar seni Movgli bir Cengel sözünü tekrarlıyarak — Yarın gelince yarın için avlanırız. Ve — Ben öldüğüm zaman da ölüm şarkısı söylemeğe sıra gelir. Haydi, hayırlı avcılık- herkesten üstün olduğunu göstermekten ölü bir öküzü, ne de dhole diye pislikler vereceğim. tekrar gelinceye kadar sen ildürürlerse, önce arılar seni öldürecek Çok defa Balu'nun yardımı ile Cengel'de arı kovanlarını yağma etmişti; bunun yolu 'nu ve arıların sarmısak kokusundan ne kan dar nefret ettiklerini bilirdi. Onun için bit az sarmısak toplayıp küçük bir torbaya koyu muştu. Şimdi, inlerden beş mil cenuba kas dar uzanan Von Tolla'nın kan izleri üzerine den yürüyor, yürürken de hem bağırıp çağım rıyor, hem başını bir tarafa yatırarak ağaça ların üzerine bakıyordu. Kendi kendine dedi ki — Kurbağa Movgli oldum; şimdi kurt Movgli olduğumu söylüyorum. Karaca Movgı Ti olmadan önce de maymun Movgli olmalı: yam. En sonra insan Movgli olacağım. Hot* Bunları söyledikten sonra elini bıçağınaı atmış, baş parmağı ile onu yoklamıştı. — | sularla sürüklenerek kıyıya kütük parçası gibi uzaklaş- kahkaha için dün yelelerini bütün Cengel'e kendisinin bir şey yoktu. lıktı. Geceleyin kara kara görünen Von Tol Ta'nın kan izleri şimali şarkiye doğru kıvrı hyor ve arıların bulundukları kayalardam iki mil kadar uzakta dalları mış gayet sık koruların içine giriyordu. Bu korunun son ağacından arıların bulunduğu yere kadar olan kısım, hiç bir kurtun saklan. masına imkân vermiyecek dere->de açı yiribirine karışa (Sonu var),