1 Şubat 1930 Tarihli Vakit Gazetesi Sayfa 6
—— 6— VAKIT 1 Şubat 1930 ——— Zampara Kıral Gözde millete kaça mal olmuştu On beşinci Luinin keyfi uğruna gözdenin, millet kasasindan senevi aldığı para 50,000,000 Türk lirasını buluyordu O senenin martında Vanduyer kıraldan “Grönel, Kumandanlığı | zamanı (saltanatında (yapılan ile o memuriyete ait olan yüz | mesarifin listesidir.» bin frank maktu bedeli aldı. Vanduyer Madam dö Pompadu- run adamı idi. 1749 dn Madam dö “ Pompa- | dur,, “ Fontenblo, da bir otel | istedi. Kıral bunun için markize yüz bin ekil verdi. Ayni sene kıraldan “One, şatosunu talep etti. Burasım “ Kresi ,, ye ilâve etmek istiyordu. On beşinci Lui dört yüz bin frank daha ihsan etti. 1750 de “Belvü, civarındaki “ Bremboryon ,, gözdenin have- sini celbetti, JKıral burasını da satın aldırdı. Şatonun bedeli ve tezyini millet kasasına iki yüz bin franga daha mal oldu. 1751 martında madam dö “ Pompadur ,, kendini gahimete garkettikten sonra babası “ Pu- ason , u düşünmiye (başladı. “ Marinyi ,, omaikânesine göz — dikti, “La Perone ,, bu malikâ- neyi “Senkom,,a miras brak- mıştı, Kıral malikâneyi satın “Senkom,,a senevi on bin “livr,,lik bir irat bağlattı. Malikâne “Puason ,, efendinin o malı oldu. si , civarındaki “Sen Remi, çiftliğini istedi. Bu yeni arazi özdenin servetine yalnız on Ti bin frank irat temin ediyor- du. Fakat ayni senenin 24 tem- muzunda kıral, “ Kompiyen ,, de bir otel satın alabilmesi için üç yüz bin frank verdi. ( Otel kırallık devri ricalinin oturduk- ları koriaklara denirdi. | i 1753 te kont “Devrö, nün Pariste Sentonore caddesindeki muhteşem konağı Madam dö “Pompadur,, un hoşuna gitti. Madam bunu kırala söyleyince kıral 1 nisanda konağın satın alınması işin 500,000 livr verdi. Madam dö “Pompadur,, konağı kendine layık (görmediğinden tamirat ve tesisat yaptırdı; bu- na da 500,000 livr gitti. O vak- te kadar sabreden Parisliler artık buna dayanamadılar ve gece esnasında otelin dıvarla- “Orospu karı,, nin bak için aç biilaç kan ter içinde çalışan millet ertesi günü fazlaya vardı. Otelin bahçesinin büyütülmesi için şimdi Şanzelize tesmiye olunan “Saray meyda- m, ndan bir miktar kesildi- ğin: görünce toplandı ve çalışan ameleye temiz bir dayak çekti. Gözdenin Pariste, Fontenblo da Versayda Belvü de almış olduğu otellerin kaça mal oldu- in uzunca tafsil etmek müş- olur. Bu otellerin bu mali- kânelerin bir tanesi bir prensi itma edebilirdi. Madam dö “Pom- padur,, un bu suretle hesap edilemiyecek bir dere- e gelmişti. “arkizin kâtiplerinden biri Madam dö “Pompadur,,un mesarifini gösterir bir defter tutmuştu. Ahlâfın eline geçen bu defterin üzerinde şu satırlar yazılıdır: . “ Madam lamarkiz dö Pom- padurun 9 Eylül 1745 ten 15 | piyesler | nisan 1764 de devam eden Kâtip «mebani» kısmında âtideki masrafları kaydediyor: Kresi — Hali hazırda Örelu- var da bulunan bir şato 1748 de 650,000 livre mal olmuştur. Oney — Kresi civarındadır. Aynı sene 14000 livre satn alınmıştır. Markiz burasının ima- n için yedi senede 3,288,483 livre sarfetmiştir. Lusel ersay kapısında malikâne 1749 da 260,000 livre || alınmıştır; Oki o senede İİ bu malikânenin ihyasına 68,114 |! satın lira sarfedilmiştir. Ermitaj — Versay parkının bir küçük parçası üzerinde inşa olunmuştur. Burasını kıral 1748 de” vermiştir. Ermitajın inşası 288013 livve mal olmuştur. Belvü — Sen kenarında ve Sevr ile Mödon arasında inşa edilmiş bir şatodur. Kıralın markize verdiği arazi Üzerinde mimar “Marinyi,, tarafından inşa edilmiştir: 2,529,927 livre mal olmuştur, Madam dö “Pompadur,, , “Ver- say,, da kıralın verdiği arazi ri inşa et- Ha de bir könak m /k210,844 livre sarfetimişti. “ Kompiyen , deki konağma 1750 den 1758 ze kadar 39,242 livr sarfetti, 1753 te “Fonten- blo, da 216,382 livre mal olan bir Ermitaj, inşa ettirdi. Pariste 730,000 livre Evrö ko- nağını aldı ve bu konağın tadili için 1754 te 95,169 livr sarf- etti. Ayni defterde Madam dö Pompadururun dini müesseseler- le alâkadar olarak onlara olduk- ça mühim mebaliğ tahsis eyledi- ği mektedir. efterin diğer bir kısmında Madam dö Pomj 9 eylül AS tn, TIG0 mart geek kadar her ay kaydedilm tir. mn an rr e 2400 livr idi. 1746 dan 1749 a kadar ayda 30,000 livre kadar aldığı olmuştur. Sonra kıralın muhabbeti azalmış ve aylık 3000 livre düşmüştür. Ayni suretle ir- tibatlarının ilk senelerinde Ma- dam dö Pompadur kıraldan he- diyeler alıyordu. 1747 de 50,000 livr, 1749 da 24,000 livr almış daha sonra ise birşey almamıştır. Hoppa markiz bütçesini tevzin için kumar oynar ve bazen de mücevherat satardı. “Marli, de 15 mayıs 1152de kumarda 9120 liwvr ve ayni ayın 31 inde 28000 live kazandı. 1760 ta inci bile riklerini 12960 livre sattı: 1761 de sattığı mücevherat 9000 livr- lik idi. 1762 de kumardan ve mücevher satmadan 20,489 livr kazandı. Defterde madam dö Pompe- | durun emvali menkalesile meba- | niden gayri mesarifte tasrih ilmiştir; bunlar; Gümüş yemek takimi 537000 İler Alun e) 150000 , | Küçük eğlenceler masrafı -1438,8ö7 Kileğ masrafı 34604,800 Kıran seyahatleri ve 900 . | Etuyal — Konletti | Eller — Aşk zambağı j Meteke :—Nahun gemisi 7 Opers — Korsan Şık -- Bahriye talebeleri Elhamra — Çılgınlıklar revüsü Milli — Son çarlar | Ferah — Çareviç Hilâl — Manolesku Asri — Canbazane kızı Alemdar— Tahtelbahir 44 Fransız — Macar sevdası Tiyatroları Sant 130-1459 1315 45. Dans musikisi, Viyana Kadın senfoni orkestresinin konseri, “Bach, Boccherini, Hayda, E, Şubert #üyüklere, küçüklere masal, ve Alman halk harin “Tebessüm diyarı, ismindeki romantik opere retinden tango: “Kalbim senindir , ve başka beste karların muhtelif eserleri, Hizmetci ücrederi Hibeler Doksan sekiz kutu âun akçe ihtiysti e las dolu bir mahlaza 21683,000 şlemeli taş koleksiyonu 400,000 Eski lake parçalar em rsölenler nci mübayaası Elbiseler Moutpak edevat Kütüpane 13,500 Yanırdakilere hediye Olarak 760,000 Fıkarays cılar Pederihin bofçların2 400000 Tablo mübayaasi 60,000 Mem masrafı (19 senede). 660,070 Mahrukat 120,000 Kısrak, araba, sed binek hayvanı Ahır masrafı Ev halkına forma Defterin hesap edilmiştir. 26,294 ,140 İivre baliğ olmak- tadır. Yani gözde hazineye se- nede 2,000,000 livre mal olu- | yordu ki, bu miktar 6,000,000 frank veya frangın bugünkü pi- yasasile 50,000,000 Türk lirası eder. Bir milletin hazinesinden her sene muntazaman 50 milyon lira çekebilmek değme yiğidin kâr olmadığı gibi bu soyğuna da değme n et dayanamaz! $ «ÇOCUK Rk MEMLEKET HABERLERİ * İzmir ticaret mektebinde , Bir talebe > vuruldu İzmir ticaret mektebinde feci bir hadise olmuş ve bir talebe kazaen tabanca ile vurulmuştur. Carih talebe Basmanede mukim Konyalı koyun tüccarı ve celep şirketi müdürü Hacı Mehmet beyin oğlu İhsan efendi, mecruh ise Karşıyakada Halim beyin oğlu Süleyman efendidir. Taban- İ ca vurulanındır. O sabah evden çıkarken ta- mir ettirmek için babasının ta- bancasinı almış, mektebe getir- mişti. Hoca derse gelme)” yanındaki arkadaşına göste arkadaşı muayene için alm kalaşmışlar ve Süleyman ta“ cayı geri alırken tabanca P* mıştır. Kurşun zavallı karnını ve bağırsaklarını miştir. Süleyman efendi duktan sonra fedakâr mış ve vurulduğunu istemişsede (bittabi olamamıştır. Konyada havalar |(İzmirde tütün hasta Belediye sokakları suluyor! sulamaktadır. halin senelerdenberi görülmediği kay- dediliyor. Afyonköylüleri avda.. Bozöyük, — bele PA halkı, başma d köy dörder (domuz vurmak şartile bütün < köylüler süren avına çıktılar. İban Pi yi tatbik ederek üç beş dakika meşgu! olmanız kâfidir: Soldan sağa ve yukardan aşağı: 4 — Tereciye satılmıyan şey (4) 2. — Bir nevi balık (6) 3 — Tenelfüs ettiğimiz çey (4) ceriba (4) 4 — Nokta (2), şafak (5) — Bir cins kumaş (5) — Meslej (in — Bir sesli sessiz iki kelime (4), hazin (2) 8 — Nev (44 sevimli (4) 9 — Utanç (2), inanış (4) 10 — Cezvenin arkadaşı N6) 11 — İbadete davet (4), kâln (4) ..000000000000008809008895 23 NİSAN z HA ASI yam $ ile mücadele İzmir ohavalisinde (tütü! N arız olan hastalıkla müc edilmektedir. Bu mücadele müfit neticeler O vermekte! Yalnız bir kısım zürra müc için yapılan masrafın kendi! den alınmasına razi olmad rni vilâyete bildirmişler, vilâ te meseleyi ait olduğu letlere bildirmiştir. © Şatranç A eğlencemiz: 7 Hamle siyablarda 4 hamlede siyahlar matedet Geçen nüshamızdaki min hamlesi siyahlarda idi. hik olunur. Meclisi umumi beldi mütaahhit Fmin böyin genç mimarlarımızdan ” bey dün Suadiyedeki han€ üç senedir devam eden hastalıktan kurtulamıyarak etmiştir. Cenazesi bugün den sonra üçte kaldırılarak” rayı cedit mezarlığına lecekti; İhtiyat zabitlerin Üsküdar askerlik dairesinden: - Şubemizde mukayyet ihtiyat zabitan, memur”. mensubini (askeriyenin 930 yoklamalarına b dl Binaenaleyh şubatın 1 '9©. nünden nihayetine kaf 7 bulda bulunup ( şubey€ © bulunanlar bizzat, z bulunanlar o mahalli şubelerine ve ecnebi me” bulunanlar dahi mahalli derliklerine ikişer ları, keyfiyi mektupla
