21 Haziran 1930 Tarihli Yarın Gazetesi Sayfa 4

Müthat veranın D SAa Son 15 Sânler; _Aalııın _“U!ıııı-:ı-: aa Kör olası Sait paşa hınzırı şu işi başaramadı. Ben Mısıra asker rum. Başımıza şimdi bir de konfrans sevkini istemiyo- belası çıktı. Sait paşa ; — Efendilerim, me- | tin olunuz,hayat ve tarihi düvelde şu gibi nagehzuhür ahval daima | tahaddüs edegelmiştir. Hemen | dakika Ffeyt edilmiyerek vakıa | zatı buyurulsun. Ne yolda ferman hümayunları | şeref sadir olursa, ona göre tarzı hareket tatbik edilmek kolay- laşır. Dedi. Başkâtip ile Baş ma- beynci Sultan Hamide malümat ! vermeğe bir türlü cetaret edemi- yorlardı. Nihayet ikisi birlikte | huzura çıkmaya, felâketi arzet- | meğe karar verdiler. İ " Riza paşa önde, Osman bey arkada padişahın bulunduğu dai- reye gittiler. Korku içinde içe- riye girdiler. Abdülhamidin ta- bit birşeyden haberi yoktu : - Amiraldan malümat gel- miş mi ? Sait paşa ne diyor ? Diye sordu. Osman bey : — Efendimiz... Diye kekeledi. Başkâtip Riza paya : Cenabı Hafız hakiki me maliki şabaneyi bilcümle afat arziye ve semaviyeeden masun büyursun amin.. Demek istedi. Abdülhamit sa- şikın şaşkın bakıyor, diüliyordu. vesveseli padişah, —Anadoluda dehşetli bir zelzele falan olmuş zan ettmişti. — Paşa niçin söylemiyorsu- nuz? Zelzelemi oldu? Nevar? Diye haykırdı. Rıza paşa: — Ah efendimiz, İskenderi- ye topa tutuluyor! Cevabını verdi. Osman beyle birlikte hünkârın ayaklarına ka- paklandılar. Sultan Hamit, şu haberi hiç beklemiyordu . — İskenderiyenin topa tutulması haberi onu eyi- den eyiye şaşırtınıştı. Başkâtibin verdiği bu haber çok tehlikeli idi. Doğrudan doğruya İngiliz- lerle muhasama başladığını gös- teriyordu. Bu taktirde Arabis- tanda da bir ihtilâl çıkmak ihti- mali kuvvetleşiyordu. Mithat pa- $A İle arkadaşlarının — Misra girmeleri pek muhtemel idi. İşte Şerif Abdülmuttalibin Jur- nalında bahsettiği tehlikeler birer birer çıkıyor demek oluyordu. Fakat Abdül Hamit, derhal metanetini toplamıştı. Esbak Baş vekil Sait PâfAYI sormuştu. Ma- beyin dairesinde İradeye intizar ettiği cevabını aldıktan sonra, Padışahın süküneti daha ziyade- leşmişti. —Durmayınız.Bütün vükelayı saraya celp ediniz Sait Pata da bir yere ayrılmasın. Meclisi fev. * kalâde aktedilecektir, Diye bağırdı. Baş kâtiple Bat mabeyinci huzurdan — çıktılar. Sarayda fevkalâde Meclis topla- nacağını Sait paşaya söylediler. Salt Öaşa tekrar Baş vokil ola- cağını anlamıştı. şahaneye arz Netekim de. öyle olmuştu. O gün akşanı'a kadar Sait paşa nazlanmış, Abdülhamit israr et- mişti.Akşam üzeri Babıâlide alayı vâlâ ile hattı hümayun okun- muştu. Bütün vükelâ gece saraya toplanmışlar, Abdülhamidin hu- zurunda bir meclis aktetmişlerdi. Sait paşa vükelâyı da kendi | mütaleasına yanaştırmağa mu- | vaffak olmuştu. Mahmut Nedim ve Cevdet paşaların muhalefe- tine rağmen, Mısra asker sevkına, devletlerle bir konferansa girişil- mesine karar verildi.Sait paşa kon- ferastan çok ümitleniyordu.Maksa- dı,Mısır meselisini Osmanlı İngiliz ihtilafı şeklinden çıkarmak, dev- letlerin omuzlarına yükletmekti. Fransız sefirinden de söz almış- tı. İngiliz taraftarlığı ile meşhur olan bu zatın, lesinde mesleğini derhal değiş- tirmesi, vatan hassas olduğunu gösterecek şeydi. Vükela Padişahın huzurun- dan çıktıktan sonra bir mazbata memleket mesi yapmışlardı. İradesini alacak- lardı. Tabii mazbatayı Abdül- “hamide takttm ettiler. Sex sa- da çıkmadı. Yarım saat geçme- den vükelaya selam şahane teb- lig edildi. Yalnız Mahmut Nedim paşa sarayda alıkonulmuştu, | | mamak | midir. işlerinde ğayet | Şikâyet! Bir adam h,;:n vekil hem kâtibiumumi olurmu? Lokantacılardan biri yazdığı bir mektupta diyor ki : Yeni esnaf talimatnamesinde cemiyetlere kayt mecburiyeti var, fakat buna mukabil cemiyetlerin de esnafına yapacakları lâzımge- len hususatı tamamiyle ifa ede- cek heyetlerin ve kâtibi umumi- lerinin evsafı olsun yazılmamış. Bizim lokantacılar cemiyetinin bir kâtibi umümisi vardır ki avu- kat olan bu zat hem kâtibi umu- mi hem “vekili umumi, dir. Bit- tabi bu zatı vekili umumi yapan heyeti idare de cemiyetin ge- dikli heyeti idaresidir. Birbirle- rini intihap Ve hasbeden bu ze- vatın inhisarı altında da aza ve esnaf son polis tasnifinde olduğu gibi tamamen mağdur oluyor.KA- tibi mumi avukattır ve avukatlık yazıhanesi de ayrıca vardır, o- nunla meşğuldur. Bu işe de He- yeti idare göz yumar,çünkü ken- dilerinin — intihabına çaleşacak olan kâtibi umumidir. Bizim ha- limiz ve hakkımız ne olacak a- caba? YARIN— Geçenlerde bir ce- miyetten daha bu kabil şikâyet vardı. Bunu anlayamadık. Es- naf cimiyetlerinin kâtibi umu- miliği cep harclığı — kabilin- den ve Cehli aranıl- lcap eden bir gelir- Veya cemiyetler bu- kabil kâtibi umumiliği ve vekâ- leti umumiyesiyle toptan verilen bahşişlik bir şeymidir. Zannedi- yoruzki talimatnamelerle ve saire ile özerinde çalışıldığı Ibsas edi- len bu cemiyetlerden filan veya falana ikram edilmek- verilen maksat | ten ziyade esnafın gözedilmesi Vükela saraydan ayrıldıktan | Mahmut Hami- sonra Dahiliye nazırı Nedim paşayı — Sultan din huzuruna götürdüler dül Hamit çok endişeli ve kor- kak goörünüyordu. — Geliniz paşa . . netmekâr amcamın emektar ve zirisiniz. Size emniyeti mahsu- Siz cen- Ab- | sam vardır. Kör olası Sait paşa | hınzırı işte şu işi başaramadı. temiyorum. Başımıza birde kon- ferans belâsı çıktı. Şimdi, paşa, İskenderiye ö- nünde patlayan topların Hicaz ve Suriye kıtasına sirayet fetme- mesi lâzımdır. Malümunuzdur ki, Mithat paşa Suriyede valilikte bulundu. Mahmut Nedim paşa : — Hu- da etmesin.. Sayet şahanede o havalide emnü aşayış berkemal bulunuyor efendimiz. Dedi, sus- tu. Abdülhamit : —Vaktinde tetbir almak gerek paşa evvelâ Hicaz valisi Saffet paşayı şimdi azil veteptil edeceksi- niz.. Mithat ve hempalarına kar- gı gösterdiği muamele Şerif Ab- dülmuttalip şeytanı tarafından etrafile bildiriliyor. — Ferman efendimizin. Tep- ul edelim, hakipayı hümayun- larına fartı merbutiyet ve kema- H sadakatı olan bir bendenizi bulalım. — Akşama kadar arz edinirz Sonra paşa, Taife sadık bir ku- mandan bulmak icabediyor. Ki- mi tavsiye edersiniz. (Devamı var) ve esnaf ile şehir ve iktisadi fit muyazeneler tesin etmektir. Nazarı dikkati celbederiz. GUN L e AA İrak İngiliz komseri bildiriyor Bağdattan bildiriliyor: İngiliz komseri Sir Firensiz | Henfiris şimali İrakta kısa bir | devir ve teftiş seyyahatına çık- mıştır. | giltereye gidecek ve İrak hükü- Ben Mısıra asker sevkini ie- | metile cereyan eden müzakerat neticesini İngilttere hükümetine bildirecektir. Tahranda bir Amerikan kolleji Tahrandan bildiriliyor: Buraya gelmiş olan Amerika müessesatı ilmiye müdürü Mıstır Cordin Vaşingtona avdet ©tmip tir. Mumatleyh İstanbuldaki Ro- bert kollej gibi bir kollej İnşasn için icapeden istihzaratta bulu- nacaktır. Bunun için bazı Âme- rika zenginleri 300 bin dolar iane vermişler dir. Irak maliyesi İrak maliyesinin tetkiki ve buhram hazırın izalesi zımnında tetbir. ittihazı için Londradan celpedilen maliye — mutahassısı ikmali vazife etmiştir. Mumaileyh Irakta bir devlet bankasile bir ziraat bankası te- sisine ve bunun icin 3 milyon İngiliz lirası istikraz aktine lüzum göstermiştir. | küçük küçük birer vaziyetleri arasında tabii ve mü- | PArçasına ayrılmasında Son senelerin dünya bilânçosu ! — —>>eneş Meeeea— — Kehanete pek inanmayız. Peygamberlikle pek başımız haş değildir. Kafa kabiliyetimiz bu- bulunmiyor. — Fakat vakıaların az çok bir yol göster- digi muhakkak .. Bu itibarla sosyal hadiseler az çok bizi ten vir edebilir. Sistem bu günün dünyasında kendisine büyük bir na müsait yer ayırmışlır. dağınık tutan kafa yerine az bi- len fakat toplayabilen kafa daha çok verimli oluyor. Yukarıda kehanete iman et- miyoruz, dedik, Yalmız son se- BEİEE L | Şimdiki Eransız hariciye nazırı sinemasını yapacağız. | selerinin Bu da bugünün dünyasını gös termeğe kâfidir. zannediyoruz. Biz sadece bununla iktifa edece- ğiz. x Umumi! harpten sonra dünya Pa görmek mümkündür. yerinden şöyle bir ldi. Bos- yal vakıaları umumi evvel bu kadar frappont görme- nin imkânı yoktu. Belki kürre- miz bütün hayatı ve şartları iti- barile gene kendi istikametinde yürüdü. Fakat bu kadar hisse- derek, bu kadar sarsılarak değil. Biz, son senelerin dünya bi-? lançosu diye bu yazımızı yazar- ken bütün dünya hadiselerini yan yana getirecek değiliz. Şöyle bir kaç tanesini söylizeceğiz. Bi- naenaleyh sözül uzatmıyor ve bu hadiseleri kaydetmeğe giçiyoruz. A vrupa birliği Umuml harp bir felâket do- ğurdu, Bilhassa Avrupada istih- lâk hayatı boğulmuş, daralmış- tı. Bunun sebeplerini Avrupanın cografıya ve hu- dutların çoğalmasında görebili- riz. Bu hudutler himayeli güm- rük bayraklarını kapılarına di- kince ağır resimler altında is- | Ühlâk eşyasını tedavülü güçleş- | mişti. Harpten evvel bir az da- ha organik bulunan istihlâk çile- den çıktı. Ekonomik hayat de- nilen şey o kadar başka ki, onun küçük bir düğmesine ilişmek bü- % tün her tarafına tesir yapmağa Buraya avdetinden sonra İn- | kâfi geliyor. Bnmdan dolayıdır ki, istihlâkin | bozulması Avrupa istihsal maki- nesini bozdu. Tesir şümullü bir hal aldı Cemiyeti akvam tarafından neşredilen bir raporda da bu böylelikle | Çok bilen fakat | zikredilir. Çin, Rusya gibi. hu dutları geniş olan yerlerde teda” vül daha kolay olur. Bu yukarda söylediğimiz gümrük duvarların” da çıkıyor. Bu vaziyet dahilinde Amerik& sermaye âlemile Avruça sermay? âlemi, bilhassa İngiliz sermay* âlemi gizli bir şekilde de olu çarpışıyordu. O halde ne yapmalı?! Her hangi bir hadiseden şiddetle mü” | teessir olan günlük politikacılar | ortaya fikirler attılar: İngiliz başvekili Mac donald Briand Avrupa birliği fikrini | ileri sürdüler; harpten | î ı i İ İ i Bunlar ister ekonomik ister golitik mahiyetle olsunlar muhak” kak ki bir hakikati kucaklarında taşıyorlar. Bu birliğin esasını şöy” 1 — Gittikçe fazlalaşan dar yakın hudut himayelerinin ağırlığı. 2 — Başka bir âlem rekabe- tinin bunaltıcı kırbacı altında hu dut çenberlerinin hamletmek mecburiyeti. ve Görülüyor ki bilançomuzu ya- parken bu maddemiz zarap kay- dediyor. Amerikada iflaslar! Dünya tarihinin kaydetmediği bir hadise 1929 un teşrinlerinde Nevyorkta oldu. Bir günde koca bir ahlak tebeddülü gördük. Bu — bir borsa paniği neticesi idi. — Bir günde milyarlar kayboldu. Büyük bir ihtişamla filim müzik beyenmiyen milyoner bir günde iflâs etti.karısını, çocugunu kesti kendisinin apartmanının bilmem kaçıncı katından tecennün ederek attı.Bu gibiler bir değil bir çoktu. Tahminler zararın 15,300 küsür milyar dolar derecesinde aldulu_- nu gösteriyor. Bunun da esasındn sanayi re- kabetinin baş döndürücü yürüyü- şünü görmemek mümkün değil.. Bu esham sukutu dünyaya tesir etti. Bir gün baktık ; Londrada iskonto fiatı düşmüş, Berlinde düşüyor, Viyanada tesir yapıyor. Bir kargaşalıktır gitti. Kısaca ka- bul etmek lâzımdır ki, bu da bi- lançonun kâr hanesinde görülür bir madde değildir. eV E Polis takv';';;diliyor! Şark vilâjıetleri ve İstanbul için 2 liste hazırlanmaktadır Yeni memurin kanunu mu- cibince İstanbul ve sair garbi A- nadolu vilâyetlerinin kadrosun- | da bulunan polis ve komiserleri, 2 ci komiser ve muavinlerin şark Vilâyetlerinde istihdamları hak- kında bir liste yapılmıştır. Bu cetvel mucibince — Şark vilüâyetlerindeki — bir müddeti Müayyene zarfında İstanbul polis kadrosuna ithal ederek Ifayı va- zife edeceklerdir. Ayni zamanda polis merkez memurlukları ve küçük — polis mevkilerinin idaresindeki - sirkat cerh,mantarcılık,yankesicilik gibi vukuatın meni için İstanbul polis x müdiriyeti şubelerinde sivil ola- rak istihdam edilen resmi polis kadrosuna — dahil memurların merkezlerde istihdamı içinde bir liste hazırlandığı haber alınmıştır. Bu suretle polis merkezlerinin mevcutları tezyit ve takviye edi- lerek zabıita — vukuatının önü alınacaktır. n oe se—— Hintte bir banka yandı Delhiden bildiriliyor, Buradaki milli Hint bankası binasında barik zuhur etmiş ve bina kâmilen yanmış isede yangın kasa dairesine sirayet etmeksizin söndürülebilmiştir. Binaen aleyh hasarat o.kadar mühim değildir.