13 Mayıs 1937 Tarihli Akşam Gazetesi Sayfa 7

s3 3 Mayıs | 1937 JAEŞAM Türk gençliğinin her çkenizi alâkadar eden büyük bir anket Gençlik nasıl yetişiyor ? 1600 talebenin bulunduğu bir sınıfta bir fizik dersi... Salon birdenbire kapkaranlık oldu, mumlar yandı talebe öyle not tutmağa başladı Fen fakültesinde fizik dersi ve profesör Dembet ; , Zil çaldı. Fen fakültesi talebesi ile birlikte fizik dersine giriyoruz. O ka- dar kalabalığız ki, sordum: . 1600 kişiyiz. 1600 kişi bir sınıfta, «Zeynep har nım» konağının emektar konferans Salonuna grdik.. içimizden biri; — 1600 kişnin müşterek ders yap- tığı bussalondan epi şikâyetimiz var, Birçok derslerimiz burada geçiyor. Halbuki yağmurlu günlerde burasi mütemadiyen akar, bir yandan profe- Sör ders verir, bir yandan tuttuğumuz notların Üzerine tap tıp yağmur dam- lar.. Hakikaten gayet yerinde bir te- menni... Hayvanat, nebatat enstitü- sünü gayet modern yaptık. Bu iki mü- essese şimdi iftihar edebileceğimiz bir halde istikbalin ilim ordusu, 1600 kişili, azzam bir fen sınıfı için fizik, kimya dersleri için çok elverişli asri, yepyeni, büyük br dersahane lâzım.. Meşhur fizik profesörü Dember si- nife gir z Talebe Dembere bayılıyor. Profesör Dember dünya fizik âleminde pek meşhur bir simadır, Fizik âlimleri İçinde Demberi üçüncü addediyorlar- mış. Demberin birçok orijinai buluş- İarı var. Meselâ sesli filmin ilk esas- larını Dember bulmuş, Sonra dünya- ça meşhur olan «Dember radyum #üpleriş kendisnin ... Bu 1600 kşilik ilim sınıfında birçok gcnebi talebe var. Bulgar talebe ara» #ında bir sarışın kadın gözüme Jişti. Bu genç kadının bir de çocuğu var Mış... Kocası Bulgaristanda. tahsil İçin İstanbula Türk üniversitesine gelmiş... Burada iki genç Arnavud kızı da var,. Arnavutluktan bizim üni» yersiteye gelmişler... Profesör ders takrir ederken dikka$ gdiyorum, meşhur fizik âlimi en son #lim aktüslitesini talebeye İzah ediyor... meşhur Fransız fizikçisi Puankarenin X şusu hakkındaki fikirlerine itiraş ediyor, Dersler yalnız takrirle değil, sık sıl projeksiyonla da talebeyg gösterili Yor. Mum ışıkları İşte gene birdenbire bütün ışıklar söndü.. koca salon gifiri karanlık ol- du.. karanlıkta profesör dersini anla» fyor.. talebe bu zifiri karanlık içinde hasıl not tufsun?, Bakıyorum bireş birer sıraların üstünde mumlar yan- Mağa başliyor. talebe bu mumların #oluk ışığı içinde notunu tutuyor. ya» Bımdaki sırada oturan genç bir fizikçi Şantasından mumunu çıkarırken; — Ne yaparsınız, diyor, not tut Mak için başka çare yok”, görüyorsu- nuz ya... Bu 1600 kişinin fen sınıfı İçin asri bir dersaheno (otemennide yerden göğe kadar hakkım var, Yeni enstitülerde de böyle projeksiyonla ders gösteriliyor. Fakat oradaki ziya tertibatı, projeksiyona zarar verme- den talebenin not tutmasını temin ediyor.. Karanlıkta mum yakıp noj tutan genç fen talebesine baktım, Ve fini versite için bütün ders kitaplarını bir an evvel bastırmanın ne mühim bir ihtiyaç olduğunu bir kere daha anle- dım. 'Kranlıkta talebe not mu tutsun? Projeksiyona mı baksın, ders mi din- lesin?... Gözüme kapkara borularını salo- nun her tarafına uzatmış çirkin su- ratlı soba ilişiyor. Sonra 1600 kişinin ders gördüğü salon o kadar büyük ki arka sıralardan profesörün sesi olduk- ça müşkülâtla işitiliyor. Yani hangi cepheden bakılsa fen fakültesi için as- Tİ bir bina lüzumu hissediliyor, Felsefe ve riyaziye Bir talebeye soruyorum; — Siz hangi şubedensiniz?., Cevap veriyor; — Fekefeden... — Felsefe talebesi de fen derslerini takip ediyor, fizik okuyor mu?, — Tabil.. biz artık müsbet felsefe okuyoruz. Riyaziye derslerimiz de var, Fen fakültesinin kimya şubesinden bir genç kız zehirli gazlar hakkında büyük bir tez hazırlamış. Soruyorum; — Ne olacaksınız?, — Kimya mühendisi. Sonra izah ediyor: — Bugünün en büyük kuvvetlerin- den biri de artık kimya olmuştur. Va» tan, istiklâl müdafaasında kimyanın rolünden büyük ne var?, Her tarafta insanlar kimya ile kendilerini mü- dafaa ediyor, kimya ile maksadlarına muvaffak oluyorlar... Ders verilirken dikkat ettim. Pro- fesör evvelâ dersi fransızca anlatıyor. Doçent sonra bunu türkçeye tercüme ediyor. Bu suretle bir ders zamanında pro- fesör angak yarım dersi vermiş olu- yor. Gelecek sene ecnebi profesörlerin türkçe ders vermeleri mecburi olursa talebe o zaman dersten yüzdeyüz is- tifade edecek. Derste gözüme yaşlı bir talebe ili- — Talebe mi?, — Evet. mütekald bir doktor. isti- fade için derslere geliyor.. Bakıyorum. Yaşlı doktor harıl harıl not alıyor, Yanımdaki muhavereye kulak veri- yorum: .— Öğleden sonra kimin dersi var, (Devamı 10 uncu sahifede) Hikmet Feridun Es Salondan başka bir görünüş ve iki ders arasında istirahat zamanı ! Tiraat vekâletinin vazife ve teşkilâtı Sahife 7 —— hakkındaki proje Vekâletin ayrıldığı şabeler, pamuk işleri için yeni bir müdürlük Ankara 12 (Hususi muhabirimiz. den) —Ziraat vekâleti vazife ve teşkilâ- tı hakkındaki kanun projesinin mec- lisin ruznamesine alındığını bildirmiş ve yeni projeye göre, vekâlet merkez ve taşra teşkilâtının ihtiva (edeceği teknik ve idare şubelerinden telefon haberi olarak behsetmiştik. Bugün de memleketin iktisadi var- lığının ana temelini teşkil ve Türk vatandaşlarının hemen hepsini pek yakından alâkadar eden ziraat, bay- tarlık (bütçe encümeni baytar yerine veteriner kelimesini kabul etmiş ve bu kelime kanunun metnine de gir- miştir.) Ve orman işlerinin yeni baş- tan teşkilâtlandırılmasını istihdaf €- den yeni projenin esaslı ve etraflı bir hülâsasını yapacağız. Vekületin ana vazifeleri Projenin birinci maddesinde ziraat vekületinin ana vazifeleri şu suretle tesbit edilmektedir: «Ziraat vekâleti, devlet teşkilâtı içerisinde memleketin ziraat, hayvan ve orman siyasalarının tatbikine ve bu mevzulara giren işlerin iktisadi vaziyetlerine göre tanzimine, ıslahı- na, teşkilâtlandırılmasına ve inkişafı- na mütaallik hizmetleri ve umumi ve hususi kanunların tahmil eyle diği yasifeleri yapmakla mükel- leftir» OVekfletin esas üç işini teşkil eden ziraat, hayvan ve or- man işleri ayrı ayrı üç umum müdür- lük tarafından idare edilecektir. Bun- lardan hükmi şahsiyeti haiz bulunan orman umum müdürlüğü teşkilâtı ayrı bir kanun projesi halinde mecli- se verilmiştir. Pamuk işleri de ziraat müdürlüğün- den ayrılmış ve bu işlerin müstakil bir müdüriyet halinde idaresi muva- fık görülmüştür. Ziraat umum müdürlüğü aşağıda- Ki işleri görecektir: Memleketin zira- at siyasetini yürütmek (ve yükşeli- mek, ziraat İstihsalâtını iktisadi va- ziyetlere göre tanzim etmek, istihsalâ- tan iyleşmesine müessir olacak ıslah, deneme, Üretme ve temizleme mües- seseleri kurmak, ziraat mahsüllerine sarar veren her türlü hastalık haşe- rat, hayvanlar ve tabii hâdiselerle sa- vaşmak, bir bölgeden diğer bir böl geye geçebilecek ve yabancı memle- ketlerden gelebilecek hastalık ve har şerata, karşı korunma tedbirlerini ak mak, dış ülkesirden getirilecek her çeşid üretme vasıtalarının ithalini ve memleketten çıkarılacak olanların da ihracını mürakabo, tehdid ve me- netmek. Ziraat sulama işletmesini yapmak ve ziraate sid küçük sulama ve ku- Tutma tesisatı vücude getirmek. Ziraat mahsullerinin memleket için işlenip (kıymetlendirilmesine çalış- mak ve bunun için lüzumlu tesisatı kurmak ve korumak, ziraf istihsalâtı canlandıracak ve çoğaltacak teşkilât meydana getirmek ve tedbirler almak, köy ekonomisinin düzeltilmesine ve düzenmesine çalışmak ve ziraat tedri- salını teşkilâtlandırmak, ziraat ve alât ve makinelerini yaymak, teşvik ve mürakabe etmek, hülâsa ziraat mevzuuna taallük eden bilcümle hiz- metleri görmekle mükölleftir. Pamuk işleri müdürlüğü Şimdiye kadar ziraat umum mü- Bir Gill pamuk dokuma sana» yimizin muhtaç olduğu iptidai madde- lerin yetişitrilmesi ve bu sanayiin in- kişafı nisbetinde de İstihsalin çoğal- tılmasile beraber cinslerinin de ıslahı ve standardize edilmesi, öbür taraftan döviz kaynaklarımızın arttırılması ba- kımından yurdumuzda pamuk ekimi- nin ehemmiyeti gün geçtikçe artmak- tadır. Bütün bunlar göz önünde tu- tularak pamuk işlerinin ayrı bir mü- düriyet halinde idaresi lüzumlu gö- rülmüştür. Pamuk işlerinin ayrı bir müdüriyet halinde idaresini icap etti- ren sebepler ayni zamanda bu müdü- riyetin başarmakla mükellef olacağı şeyleri de gösterir. Veteriner umum müdürlüğünün vazifeleri Projede ziraat umum müdürlüğü- nün olduğu gibi Veteriner umum mü- dürlüğünün de yapacağı işler en ince teferrüatına kadar tesbit edilmiş bu- lunmaktadır. Esasen bu, yeni proje- nin göze çarpan hususiyetlerinden bi- rini teşkil etmektedir. Projede Venteriner umum müdür- lüğünün vazifeleri şu suretle tesbit edilmiştir: Memleket hayvanlarının sihhatle- rini korumak ve kendilerine zarar ve- Ten her türlü âmillerle savaşmak, hay» vanlardan insanlara geçen hastalık- Jar bakımından hayvanları ve maddelerini insanlara zarar vermiye- cek bir hale getirmek, vasıflarını yül- seltmek, verimlerini ve sayılarını ç0- ğaltmak. her türlü hayvan mahsul- leri ile hayvan meskenlerini ve yiye- ceklerini muayene, mürakabe, tahlil elmek, hayvan hastalıklarında kullar mılan kimyevi ve biyolojik müstahze- ratı muayene ve mürakabe etmek ve lüzumlularını yapmak, hayvan hasta» lıklarında kullanılan aşı ve seromları yapmak, hariçten getirilecekleri mua» yene ve mürakabe etmek, bunlara aid enstitü, lâboratuar, tedkik ve muf» yene ve tahltl istasyonları, hudud ka- pıları ve iskelelerde Veteriner korun» ma yerleri açmak, memleket içerisin» de hayvan parkları tesis etmek ve iş- letmek, başkaları tarafından açılacak bu kabil kurumların kurulmasına mü saade ve faaliyetlerini'kontrol etmek, ehli hayvanların vasıflarını yükselt« mek ve sayılarını çoğaltmak bakımın- dan haralar, depolar, inekhaneler ör nek ağılları, tay çiflikleri, tay depo- ları, binicilik mektepleri, ve emsali kurumları açmak ve idare etmek, hay- van pazar ve panayırlarını, sergi yer» lerini teftiş ve idare etmek. Serbes Veteriner olmak isteyenlere ruhsat vermek tescil etmek ve mua- yenelerini kontrol etmek, hayvan sağ- lığı memur mekteplerini açmak ve bu ünvanla memur yetiştirmek, nalband mektepleri açmak nalband dükkünle- rını kontrol etmek, hayvan dispanser leri, klinik ve hastanelerini açmak, hayvan techizatının tensik ve tevhi- dini temin etmek, hayvancılık işleri ile alâkalı olarak teşekkül eden kurum- ların faaliyetlerini teknik bakımın-, dan kontrol ve teftiş ederek direktif vermek. Bu izahattan da anlaşılır ki, Ziraat vekâletinin yeni teşkilât proje- si ayni zamanda büyük ziraat kalkın- masının bir ana programı olmak var ziyeti taşımaktadır, Hükümet ziraat kalkınmasının te- mini için yapılacak bütün işleri bu proje içine almıştır. Kayda şayan olan diğer bir nokta» da, yeni projede iş bölümüne çok ye- rinde olarak, büyük bir ehemmiyet ve» rilmiş olmasıdır. Orman kanunu İle hükmi bir şahsi yet ihraz eden orman umum müdür. lüğü teşkilâtı projesini ayrı bir yazi» edineceğim. ma mevzu Festival el programları kapak müsabakası Bu seneki festivale ait el progra mının zarif ve sanatkârane bir ka- Bu müsabakaya 32 ressam girmiş- tir. Toplanan jürinin yaptığı teğ- kikler neticesinde birinciliği Akşam gazetesi karikatüristi arkadaşımız Co» mal Nadir Güler, ikinciliği de erkek mualim mektebi resim muallimi B. Şükrünün yaptıkları gayet sanatkö- rane resimler kazanmıştır, Münderecatımızın çokluğu de- layısile «İttihad ve Terakki» ve «Enver paşanın ölümün tefrika- larını bugün dercedemelik okü» yucularımızdan özür dileriz.