16 Mart 1939 Tarihli Akşam Gazetesi Sayfa 8

İS mr >” vi o Sahife 8 16 Mart 1959 Vatandaşlar dündenberi EE rey haklarını kullanıyorlar Mebus namzedliği için partiye yapılan müracaatlar 4500 ü geçti Dün şehrin muhtelif yerlerinde hatibler intihabat hakkında nutuklar söyliyerek vatandaşlara yaptıkları vazifenin ehemmiyetini anlattılar Intihabat bugün de devam ediyor Ankera 15 (Telefonla) — Alâkadar makamlara gelen malâmata göre bu- gün memleketin her tarafında başla- nan ikinci müntehib seçimine rey sahibi olan bütün vatandaşlar işlirak ömektedirler. Bu münasebetle mem- leket kâmilen bayraklarla süslenmiş ve büyük tezahürlere sahne olmuştur. Vatandaşların reyelerini kullanmak hususunda gösterdiği tehalük ve can- dan alâka, mili birlik ve iradenin yeni ve veciz bir ifadesi sayılmakta dır, Diğer taraftan mebus namzedliği için Partiye yapılmakta olan müra- * daatler devam etmektedir. Şimdiye kadar yapılan müracaatlerin sayısı 4500 ü geçmiştir. Partice gösterilecek yeni namzed listesinde eski meclis âzasından kaç kişinin bulunacağını, Parti umumi re- islik divanı henüz içtima etmemiş ol- duğundan kestirmek mümkün değil- dir, Bu hususta bazı gazetelerde görü- len neşriyat indi tahminler mahiye- | tindedir, Parti umumi reislik divanının içti- ma edeceği tarih de henüz kati bir surette belli olmamıştır. İçlimam müntehibi sani seçimin! müteakib ya- pılması galib bir ihtimal dahilinde- dir, İstanbulda 'Müntehibi sani seçimine dünden itibaren başlanmıştır. Bu münesebet- we dün sabahtan itibaren bütün şehir bayraklarla süslenmiştir. Ayni za- manda mahallelerde intihap sandık- larının bulunduğu yerler de bayrak- larla donatılmıştır. Tam saat I9da her kazanın kaymakamı refakatle- rinde nahiye müdürleri olduğu halde sandık mahallerini teftiş etmişler, mevcud sandıkları birer birer gezerek mühürlemişlerdir. Ayni zamanda in- tihabı mebusan teftiş heyeti âzası da sandık yerlerini gezerek sandıkların başında bulunmuşlardır. Belediye rels muavinlerinden B. Lütfi Aksoy ve B. Rifat Yenal da şeh- rin muhtelif semtlerindeki sandık başlarına giderek teftişler yapmışlar, intihabın kanuni mevzuat dairesin- de ifasına nezaret etmişlerdir. Sandıklar saat 9 da halka açılmış bulunuyordu. Her semtte bulunan sandıklara intihab hakkını haiz olan vatandaşlar akın akın gelerek reyle- rini kullanmışlardır. Sabahleyin nisbeten tenha olan sandık başları öğleden sonra çok kâ- Jabalık olmuştur. Bilhassa daire ve müesseselerin tatilinden sonra vazi- fesi başından ayrılan vatandaşlar, kendi semtlerindeki sandık başlarma gelerek rey puslalarını sandıklara atmışlardır. Sandıklar, akşam karanlığı bastı- rıncıya kadar halkın reylerine açık bırakılmıştır. Akşam karanlığı bastı- rınca sandıklar, rey atılan delikleri kapatılarak civar karakollarda muha- faza altına alınmıştır. Oparlörlü kamyon Dün parti propaganda heyetide Taksim, Eyüp, Kadıköy, Beyazıd, Eminönü, Fatih ve Kasımpaşada için- de oparlör bulunan kamyonu dolaş- tarmışlardır, Bu kamyonda muhtelif hatipler, halka intihabın ve bütün vatandaşların reye iştirak etmeleri. «hemmiyetinden bahseden nu- plâklar dinletilmiştir. Bundan başka itfaiye bandosu Fa- ih Haikevinde halka parçalar çalmış diğer Halkevlerinde ve Parti merkez- “ lerinde musike, dirlenmiştir. Aynes şehrin mühtelif yerlerine konan kürsülerde de hatipler intiha- bat hakkında nutuk söylemişlerdir. 3 Fatih Halkevinde Parti idare heyeli âzasından B. İb- rahim Kemal, Galib Bahtiyar, heyeti teftişiyeden B. Halid ve B, Bican Fa- tih Halkevine saat 18da gelmişler, bu esnada Partinin oparlörlü kam- yonu da oraya gelmişti. Plüklar çalın- dıktan sonra Darüşşafaka müdürü B, Ali Kâmi Akyüz kürsüye gelerek yapılan mebus intihabının milli birli- | ğin tezahürüne en güzel bir vesile ol- duğunu tebarüz ettirmiş, halki bu ga- | yenin temini için rey vermeğe davet etmiştir. Bundan sonra Halkevi ns- mına B, Müçteba bir söylev söylemiş- tir. Namzedlik için müracaat edenler Dün «Yıldız otelinde oturmağı ta- savvur etmekte olan hukuk mezun- larından Muzaffer Gökçay» imzarile Beleliye teftiş heyeti reisliğine İstan- bul mebusluğu için bir islilda veril miştir, İstida sahibi, hukuk mezunu oldu- ğunu, muhtelif mahkemelerde çalış- tığını anlatmıştır. Bundan başka ev- velce gene müstakil namzedlik için müracaat eden avukat B. Sacid de kendisinin mebusluğa seçilmesini is- | tiyen bir takım imzaları ihtiva eden | bir mazbâls vermiştir. İntihap bugün de devam ediyor ii ceğinden yapılacak propaganda fnali- yetine dir Halk partisi tarafından bir program hazırlanmıştır, Bu programa | göre bugün saat 21 de Büreyya sine- masında bir konser verilecek, ayni zamanda B. İffet, B. Niyazi 'Tevfik ve B. Müştak intihab etrafında hitabe- Jer söyliyeceklerdir, Gene bugün Has- köyde, Kasımpaşada, Taksimde muh- telif hatipler nutuk söyliyeceklerdir. Bakırköy Halkevinde de intihab etra- fında tezahürat yapılacak, Eminönü Halkevinde B. Agâh Sırı Levend bir hitabe irad edecektir, Beşiktaşta saat 16 ile 18 arasında oparlörlü kamyon bulunacak, bura- da doktor Etem Akif bir nutuk söyli- yecektir. Gece de Beşiktaş Halkevin- de bir müsamere verilecektir. Fatihte itfaiye bandosu bu akşam da halka muhtelif parçalar çalacak- tır. Sarıyerde bayan Zehra bir nutuk söyliyecek saat 13 ile 16 arasında opar- lörlü intihab kamyonu Büyükde- reden itibaren bütün sahili dolaşa- caktır. Üsküdarda ortaokulda da İn- tihab etrafında nutuklar söylenecek- tir. İntihab münasebelile dün gece belediye merkez binası, belediye şu- beleri, Halk Partisi binaları ve Haik- evleri tenvir edilmiştir. Vatandaşların intihab etrafındaki vatani ve kanuni vazife ve haklarını gösteren el reklâmlarından elli bin nüshası dün halka dağıtılmıştır, İzmir 15 (Telefonla) — Çok yağ- murlu bir havada bugün İzmirde ve mülhakatta ikinci müntehib seçimi- ne başlanmış, İzmir şehrinde bir gün içinde intaç edilmiştir, Köylerde ve mülhakatta iki günde yani yarın ak- şam bitecektir. Seçim tam bir alâka içinde milletin Partiye olan bağlılığını gösterecek $6- kilde cereyan etmiş ve akşam yapılan tasnifte reylerin yüzde 89 nisbetinde kullanıldığı ve Parti namzedlerinin İzmit 15 (Telefonla) — Müntehibi sani seçimi tam bir alâka içinde cere- yan etmektedir. Halk bayram günü yaşıyor. Her taraf bayraklarla süslen- egr. Giz ihabala bugün de devam edile- | İkinci küme kupası Altı klüp arasında ikinci bir lig yapıldı Mini küme haricinde kalan klüb- ler arakında tertip edilen kupa mfç- larından ayrı olarak üç ikinci küme üç gayrifedere klüb arasında yeniden bir ikinci güme kupası nâmile iki döy- re devam edecek lig müçları yapılma» sı kararlaştırılmıştır. Bu iş için dün akşam mıntaka merkezinde toplanan. Bozkurt, Demirspor, Kadıköyspor, Anadoluhisar, Galatagençler birliği | klüblerinin murahbasları aralarında | kur'a çekerek maçların fikstürünü | tanzim etmişlerdir. Bu takımlar milli küme muçlarının | yapıldığı sahalarda oynıyacak ve Be- | den terbiyesi kupası maçlarında ol- duğu gibi keridilerine de mintaka ta» | rafından ınuvakkat lisanslar verile cektir. Bu maçların birincisine mın- taka başkanlığı tarafından bir kupa hediye edilecektir. İki devre" olmak | | üzre devam edecek karşılaşmalara | gelecek haftadan itibaren başlanacak- | tor. İlk hafta“Demirsporla “Bozkurt, İ Anadoluhisarla Galatagençler' birliği | karşılaşacaklardır. iPera - Şişli cumarlesi günü tekrar karşılaşacaklar Taksim stadı tarafından federe ol- mıyan klübler arasında tertip edilen Pazar ligi müsabakalarının Beden terbiyesi umum müdürlüğü tarafın- dan verilen son bir kararla lâğvedil- diği malümdur, Badema bu gibi karşılaşmalar an- vereceği müsaade'ile yapılabileceklir. | Lağvedilen pazar ligi müsabakaları- | hm birincisini tâyin ölmek üzere finalde bulunan Pera ile Şişli klüble- ri mintaka. başktnlığına müracaat ederek son bir müsabaka yapmaları- na müsağde eğilmesini rica etmişler. dir, Aimtaka © başkanlığı tarafından klüblerin bu arzusu kabul edildiği ei- hetle bu iki rakip klüb pazar günü İ mili küme maçları olduğu için cu- martesi günü saat 15 te Taksimi sta- | dında karşılaşacaklardır. Müsabaka- yı genç hakmelerimizden Necdet Ge- zen idare edecektir. a mn Kubilây ihtifali 2 nisanda yapılacak İzmir (Akşam)ı.— Her sene 21 martta yapılan Kubilây ihtifeli, me- bus seçimi faaliyeti dolayısile bu se ne 2 nisan pazar'günü yapılacaktır. Cümhuriyet Halk Partisi İzmir baş- Kanlığı, bu kararından bütün teşek- külleri haberdar etmiştir. O gün İz- mir ve Manisadan Menemene hususi trenler tahrik edilecek, Kubilây âbi- desinin başında büyük tezahürat ya- pılacak ve inkılâbı korumak için bir kere daha and içilecektir. Kalb durmasından iki ölüm Sarıyerde Yenimahallede İbnisinan sokağında bir evde oturan Yugoslav tebaasından yetmiş beş yaşlarında Yuhan ismindeki adamın beş gün- denberi evinden çıkmaması komşu- larının nazarı dikkatini celbetmiş ve zabıtaya haber vermişlerdir. Polisler, Yuhan'ın evini açarak yat- tığı odaya girince, ihtiyarın cesedile karşılaşmışlardır. Zabıta memurları cesedi muhafa- za altına almışlar, diğer taraftan Be- ledliye doktorunu haberdar etmişler- dir. Doktor gelerek Yuhan'ın cesedini muayene edince, kalb sektesinden öl- düğünü tesbit etmiş ve gömülmesine izin vermiştir. . Aradoluhisarında oturan ve akıl hastalığına müptelâ bulunan yetmiş yaşlarında Ali isminde biri de Fevzi. paşa caddesinden geçerken kalb sek- tesinden düşmüş ve ölmüştür. Dok- tor, ölümün sebebini tesbit ettikten sonra defnine ruhsat vermiştir. VATANDAŞ: Cümhuriyet Halk par- tisi Türk milletinin kül- tür hususiyetini muhafaza Reylerimizi verirken.. Cümhuriyet devrinde görülen büyük işlere mukayeseli bir bakış Köylerimizin dünkü ve bugünkü. Köyü varlık halinde ele alan, ona Bukuk! ş nı, ıstıraplarına el alarak davasını ortaya koyan Cumhuriyet idaresidir. 18 Mart 1924 te kabul edilen köy kanunu İle Köylerimiz hayat ve inkişaf sahasına dahil olmuş; her iyi işimiz gibi kö timizin kalkınması da Cümhuriyete İ basip olmuştur. Saltanat idaresi köy ve köylüyü dalma ağır mükellefiyetle- re tabi Lutmuş, onu istismar membal olarak ele almıştır. O devrin telâkkilerine göre köylü: , Haktan mahrum, külfete maruz, her şeyi istenen; hiçbir şey verilmeyen bir | unsurdu. Köy yolsuzdu, münakale; tabiatın temin ettiği patikalarla bin bir müş. külât içinde temin ediliyordu. Köyde kültür imamların din ders- lerinden ve zararli , Leiiletinileri, ik İlam alirdi. © “ Asayiş; köylünün"hiç göremediği, nail olamadığı, hattâ tahayyül ede. mediği bir mefhumdu. Şekavet, dağa adam kaldırma, hayvan hırsızlığı her yerde günün adi vakaları arasında yer almıştı. Sınıf farkı; ağalık, mollalık, hoca- lık, hacılık, kâhyalık köyde imtiyazlı zümreler yaratmıştı. Köy ve köyün ge- Mirleri bunları elinde idi, İçtimai mak- sadlarla tesis edilen vakıflar bunların me'keli olmuştu. Ekonomi adına köyde hiçbir hare. | ket eserine tesadüf edilemezdi. Kıtlık yıllarında köylü sefalet içinde kıvra- nurdı, Elinden tutan, yardımına koşan olmazdı. Bilâkis ağa, müllezim ve mü- rTabahacı için bu bir nimetti. Yüksek faizlerle köylüyü borçlandırma, öm- rü boyunca köylüyü elinde tutmak için böyle yıllar gözetlenirdi. Bunun içindir ki, köylünün iki yakası bir araya gelmezdi. Verem, sıtma, frengi... Köyleri me- zarlığa çevirmişti. Bu yüzden birçok köyler söner; harabeye dönerdi, Köy kanun ve nizamlarla değli; örf ve âdet- lerle idare edilirdi. Görülüyor ki köy, Cümhuriyete bin- bir ıztırap ve yokluk içinde intikal et- miş bulunuyordu. İstiklâl kavgası sonlarında ebedi şef: «Türkiyenin sahibi hakikisi ve efen- disi; hakiki müstahsil olan köylüdür.» Hitabesile bu asli ve asil unsurun hakiki mevkiine ve büyük vasfına işa» ret etmişti. Köy kanunu Kanunlarımıza göre köy manevi şah- siyeti haiz komünal bir idare ve başlı başıra bir varlıktır Muhtar, şahsiyeti maneviyeyi temsil ettiği gibi köyde devletin de memurudur. Köyün; kadın, erkek 18 yaşından yukarı köylüler tarafından seçilmiş bir meclisi vardı. Kanun köy idaresi. ne kültürel, sosyal, tarımsal, ekonomik bazı işlerle umumi sıhhatı koruyacak, köyün bayındırlığını temin edecek mü- bim vazifeler tahmil etmiştir, Bu işlerin tahakkuku için köyün ka- nunla tayin edilmiş mali salâhiyetleri, muayyen membalardan alabileceği ge- İirleri vardır. Bu imkânlar; köylerin ihtiyacına, köylünün ödeme kabiliye- tine ve ekonomi bünyesine uygun ve ekseriyeti el kol emeğine dayanan mü. tevazı birer bütçe ile çerçevelenir, Bu kanunun çerçevelediği iktidar ve salâhiyetler; köyün inkişaf sahasını hüviyet ve icaplarile mülenazır bir hale getirmek gayesini istihdaf etmiş. Ne kadar köyümüz var? Muhtarlıkla idare edilen 84,494 kö. yümüzün halen 29,077 sinde köy ka- nunu yürütüm yerindedir. Mevcud kö- yümüzün 11175 1 150 den aşağı nüfu- su ölânlardır. Nüfusu 150-500 arasın. da olan 20,451 köyümüz vardır. Nüfu- Su 500 den fazla olan köylerimizin sü yası c005 dir. Köyde plânlı ve programlı mesai da Bunun hedefi mamur ve mü- çehreleri rimizin kuvvetlenmesi, endüstri ha yatımızın inkişaf etmesi ve nihayet san tm alma kapasitesinin artması için köylüye istinad etmek ana davamız olmuştur. Burun içindir ki, devlet kendi varlığı demek olan köyü daima elde tutmuş ve köyün kalkınmasını tesri edecek esaslı tedbirleri progra- mının dalma başında bulundurmuş- tur; Vergi sistemimiz, şimendifer siya- setimiz, sulama programımız, ziraf islâhatımız, kültür hareketlerimiz, ik- tisadi kalkınmamız, geniş sağlık mü- cadele tedbirlerimiz devletin hep bu hedefe doğru yürüttüğü büyük köy işlerimizdir. Bu da gösteriyor ki bu devrin telâkkisine göre köy; devletin. temeli; memlektin unsuru aslisidir. Köy.mükellefiyetini azaltmak; Çüm- huriyet Halk Partisi Hükümetinin sarsılmaz bir hedefidir, Köy çocuğunun yetiştirilmesi Köy yolları üzerindeki manii murur avarızın izalesi tekerlekli vesaitin geçmesine müsait hale getirilmesi üzerinde başlanan plânlı ve sistemli mesai verimini her gün çoğaltmaktan dır. Köy çocuğu imamın uyutucu me- todundan; köy delikanlısı da öldürü- cü telkinlerden kurtulmuş her türlü sağlık şeraitini haiz 5350 irfan oca- ğında ve bunun yarısı kadar da eğit- men yuvasında asrın terbiye ve ted- ris sistemlerile cümhuriyetin 10,000 e yakın öğretmen ve eğitmeni onu ya- rm için yetiştirmeği ele almıştır. Millet mektepleri dershanelerinde de ona büyük ve ileri millet olarak yük- selmenin yolları gösteriliyor. İçtimal yardım gibi en büyük bir hasletin il hamile dünya milletlerine fazilet ör. neği olan köylümüz; mektepsiz köy- lerin kimsesiz ve bakımsız zeki yav- rularma yaptığı 59 kârgir 40 ahşap yatılı pansiyonda da binlerce yavru- yu cümhuriyetin öğretmen ve eğit. menlerine tevdi etmiş bulunmakta. dır. Dün saltanat nasihinin köye bırak- tığı (amme) cüzü yerine bugün köy; kendi camiasında devletin dağıttığı birçok faydalı eserlerle dolu 945 oku- ma odası, 624 kütüphane yaşatmakta inkılâbın kültür ihtiyacını tatmin et- meğe çalışmaktadır. Asayiş; cümhuriyet köylüsünün bu gün en büyük nimeti ve asırların gö- remediği ve gösteremediği biricik vare lığıdır. Dün tahayyül bile edemediği bu nimetin feyizlerini şimdi her su- retle idrak derken köylünün Cümhu- riyete gösterdiği candan bağlılık te- zahürleri ve eserin ulviyeti karşısın- da göz yaşları dökmemek mümkün değildir. 4 Köyler; manevi şahsiyet adına ge- lir kaynağı olabilecek 274095 dekar tarla, 11,950 dekar bağ ve bahçelik, 192,870 adet zeytin ağacı, 2273378 kavak ağacı, 10 otel, 1614 mağaza ve dükkân, 24 fabrika temin, 420,167 ya. bani ağaç, 28,078 meyva ağacı aşılat- miş köylüye dağıtılmak üzere 661,610 ağacı muhtevi 13347 dekar fidanlık tesis etmiş; köy sınırları içinde 47,077 kilometre sulama parkı açmış ve köy adına büyük küçük muhtelif cins 12,585 damızlık baş edinmiştir. Burlardan başka da köy idareleri birçok konuk ve konak odaları yap- tıkları gibi 616 spor alanı 549 köy parkı ve mesiresi 476 köy arıdı 1,751 köy ecza dolabı, 32 buğu sandığı, 483 çöp arabası ve kutusu, 117 hayvan kesim yeri, 79 pazar yeri, 9 hâl, 263 hamam, 161 ssri mezarlık, 32 aşım durağı yaptırmak suretile köyün bar yındırlığını arttırmış olduğu gibi iç. timai bünye ve sağlığa da en büyük hizmeti yapmıştır. Bütün bunlar: Geçmiş idarelerin ihmal ve İstismarına uğramış, Ymu- mi harpte baştan başa harap olmuş, Mili mücadelede istiklâline -Kavuş- mak için varını yoğunu seve seve vermiş, buhran yıllarında da birçok sıkıntılar çekmiş . asil bir kütlenin yoktan varettiği ve köy kanununa