29 Nisan 1937 Tarihli Haber Gazetesi Sayfa 2

Garbi Asya, Irak ve Türkiye Yazan: Şekip Gündüz RAK Hariciye Veziri ile 'Tü sındâ Ankarada karşılıklı Bi diplon Garbi Asya Gerbi Asya “müstemlekeciliğe k ye Dış Bakanı ara, lenen Hutuk i diline giren yeni bir tabir vaftiz edilmiş oldu: rla Mustafa Kemal Türkiyesile £ minde yarattığı yepyeni bir mmntakânın adıdir ki dos kardeş Irakın, dost ve kardeş İran liğe vurdukları darbelerle tekemi Düne k rülen Anadol ne gârp emperyslizmi şark, adı artık tarihe karışmıştır. saldırışlarına sahne olan Ort, az bir benze rvetlerinin yağ riye, İrak ve C ke artık pek Akdenize açılan son #lem (7'), onün, kendisine ? larında, bi. Avrupa mede görecektir. Doktor Aras bu Garbi Asy nutkunda bize genç İrakım oynamağı pek üstünde yep namzet , ayni müstemleke Ni etaniştir. arafmdan verilmekte olan “Ya Emperyalizmin en felâ. Şark ile Uzak olan Garbi Asya, arıda ortadan iyet mefhümunu İvük Kratı yakın bir â ak “olursa, oüln ta medebi toprak birliğini tebarüz ettiren bulunduğu büyük, müstakbel rollerden bahsetti, Bu roller, dost ve kardeş memleketin tabif servetleri ve bu memleketin iktidar mevkiinde halkın arzusunu temsil ederek duran siyasa adanılarının Türk dostluğuna verdikleri ehemmiyet düşünülecek olursa, gözö. nünde pek ziyade büyümektedir. İki devleti Garbi Asyanm büyük devleti İrana bağlıyan ve yakında bütün merasimi tamamlanacak olan büyük'manalı siyasi, malar muhterem Aras" Garbi Asyada bulduğu ehemmiyeti tıyor. İrak, İran ve Türkiye yalnız ayni iktisadi ve kültürel anl kolaylıkla anla- medeniyetten, “ yalnız ayni ik- lim ve tabiattan, ayni tarih ve vicdandan değil, aşağı yukari ayni kandan da ad. dedilebilen milletlerin yşadığı yerlerdir. Atatlirk devrinde, kudretli siyasa adamlarmın, mesut bir tesadüfle bu memleketlerin istikbali iyi gören talilerine, kaza ve kaderlerine hâkim birer rol elde etmiş bulunmaları Garbi Asyanın Yn- kın Şarka bir daha dirilme imkânı vermiyeceğini aç İran ve Türk demiryollariyle, Türkiye ve İrak ve İrak ile İran arasında demiryolu irtibatı tesisi Gn hedeflerinden biridir. Bu hedefe bir an evvel büyük merkezi arasmdaki manevi Yarın şehrimizde bulunacak olan İr lik bağlı Garbi Asyayr,, selimlamak alaşım, kça göstermektedir. ollarmın birleşmeleri ra anlaşmasının aha Garbi Asya: üç #si demek ol ula: Jacaktır. rinin şahsında biz Şekip GUNDUZ Halit Ziya Uşaklı'nın “50 nci kalem yılı münasebetile ... Yazan: ÜRK irfan “âle, mi on dört gün denberi büyük edibin kaleme sarılı bir gine ellinci yıldönü. münü “idrak bulunuyor. Dünyanın etmiş buna inanması iç yon şah denb yazan ve mütemadi- yen halkeden Halit iyanın yarım asır- hık b bu memlekette midir? Bu memlekette ve bilhassa bu izmir ve İstanbul adiz şehirlerinde midir o ma. bek? Bu memlekette mi yaşar o insanlar ki'ikide bir sanâtadir bir vahimenin na- karatı ile kafalı sir mil Tâzim! 1887 durmadan Hakid Ziya ınızı şişirirle r hayat zebhettiği sanat mabedi | kalemi Hayal, muhakeme, Şüur, görüş, #eziş | ve hummalı bir amelelikle geçen elli yıldan sonra gözlüğünü elli mini önüne koyan Halit Zi tirad: çıkarıp anım, iyi inden -ve bederek arlamış aktörlere ibzal et ölsün hak kazanmadı. ğanı kim iddia edebilir? Değil bir Halit Zi y yazı kalfasının cehdine en diyarı bata söyliye: z alkışl bilir Haş misiniz? » Söyliyemezsiniz. e “beg İıtasın, lettarihi hissizliğ haber verir sit coğr af, miyeteğini,. Bir kere, elli yi a mesile irmuş demektir. bir kalem bir rekor i emiş bir kaleme elinir. Ha- İ pe yle ve bu hay sek perdeden bir hayfanfiğ a tahvil et- memiz lâzımdır. hayret et. Nizamettim Nazif Kaldr ki Halit Ziya mutlaka .nedern Türk tomanının babasıdır, bir sanat ve mutlaka bü. yük bir artist olan Halit Ziyaya, elli danberi sanat kapılarına teveccüh devrinin başlarıgıcıdır Bütün nesiller birçok Şeyler borçlud lar. Onu, en olgun günle. rinde göjlü tâkdire VE sanat nesillerir hayatının bu açık, debdebeli ve diğer gim hayr: larına muhatap etmek artık ir guzın bir vazifesi olmuştur, Büyük yazı levhi, & sanatkârmi unutmak, imleyi, kelimeyi kadar ve İfadeyi unutmak büyük ve azar i bir tecelildir. B Halit Ziyarın ellinci yılını tesit için bazırlıklara başlanırken © edebiyat rici eliri denecektir ki; ve millet bir Hâmid matemine uğradı. Bir büyüğe güler yüzle bakabilmek için bir başka bü; me isyan edetek somürtan-yüzlerimizin izde tabilleşmesini bekliyoruz. Gö: ki yaşı dindirmeden ,dudaklarımızdan hasıl Bu; kiç ş iyebilizsiniz? phekizsüsturucu bir cevap biz buna şöyle'muksbele ğer Halit Ziya için yapıldığını ırlıklar Eminönü Halk- evindeki üç beş kadirşinas ve insan sa. natkârin hazırlıklarından ibaret idiyse bü pek azdır. Mademki bir hâdise bir emri vakiin önüne geçti, Hal a tehlikede yanın i yılına, elli yıl parlaklığını her an nurlü kalemine lâyık yir sanat debdebesi verelim. “Bu sanat yük bir nümayişi olsun a böyle mümayişlerin hep:başka di- larda yapılageldiklerini göre göre, işite işite canımız &ıl Nizamettin NAZİF eni bir insani canlanış | ğün ardından, ölü. l HABER — Akşam postası Kara Jorj oğlu Aleksandr ilân edildiği zaman Yu i e böyle bir kaynaşma”halin. deydi ve her tarafta beliren milli şu 1 günün birinde bir Yugoslav bi kurulabileceği i vaa Bu va eksarir dev Sırp yordu rbistan diş sıyasas abilecek bir aha progr aha tabii Tarih bize bi 5 Aleks Liya bu ide, me, B6 ndr Ka Girâğânin bir dikka ıbistanm kuv, t si için Öbrenoviç t tarlarını kışkırtiyorla, J Kara Jorjun prenslik tah akip eden yıl nn bilyül;b ıtuluyor araf bir emniyetsizlik içind yük Fransız i paratorluğunur kaynaş - iht üller içinde | ha macar. ıl ettirmek | etle dayan. dil olarak ! sürü ıslahat il olarak k ar buna ş carcanm Tesmi yle dursun yetlerin/tek | toplanması. 2-—'Hır ir devlet şeklin 3 — Hırvat köylünün. « kurtulması, 4 — Hırvat Diyetinin her yıl topl, . b — Asilzadelere ait n muhtar Macar hudutları rplar da boş durmadı tlardan daha ileriye gittiler; ovakideki millet meclisi Sırplarla mes | Kün olan Voy t klü- | lini ilân ettiler, Viyana bu hareketi fena karştladi; fakat pek az sonra Macarlar Habs . | burg hanedanına isyan edinde impa Sip meclisi tarafından vetilen ka. | hemen tasdik ediverdi, Bunu i Y için Voy p- lariyle ittifakı takip etti ve yine he- men © a Sırplarla Hırvatlar el ele Macarlara karşı harbe girdiler, A. leksandr Kara Jorj bu hareketi yakın- dan takip ediyordu Yabancı b miyet alt n çekmek, ellerine hazır silâh geçirmiş. lerini kazanmak için Sır. arâlarma bircok gönüllüler | Lâkin bu harbde zafer Yu- | Macarlar yenilme. ! ken sempat bistandan gönderdi goslar diler, yendiler, Kırım harbi ve Obrenoviçlerin | i avdeti Rusyanın Balkanalrdaki Slavlar ü. zerinde oyanmağa obaşladığ ve Babıâliye karşı takındığı vaziyet Bo- | ğazlar meselesini birinci plâna sok . | muştu, Hıristiyanlığın mukaddes leri üzerinde hâkimiyet Slavlart üzerinde himaye gibi kelime, | leri hiç ağzımdan düşürmiyen Çar sa- | rayı, Çarlık diploi rı, yölitemadi ; zaferlerden ve silâhlanmalardan bir hayli mağrur bir tehdid halini alan Çarlık ordusu bazı Avrupa devletleri nin menfaatler gibi ol. ara gülmedi. rol ve dokunur İngiltere imparatı ileteyn kral erek Çar ş bu sırada (1853) bi- taraflığını mw Kırım | harbinin hafağa etmişti Çeşme başında Türklerle Sırplar kavgaya tutuştular — Yazan: — ğı N. N. Tepedelenli — Hayata d dar “Arkadaşça özler FİLMİ seyreder) imi kâr edemem; fa ları vardı. Bir.a bunlardan bahset — Mademki -eğlenm kusurlaü arıyarak keyfini'ne di baylı gür ma sırası gelm neeli, hatta gü birtakım yorsun ken söylüyeyi bulduğt rlar g rsün. İçinden lerin ben z8- taraflarını mek. ki benim köskin...,, Bö; alıyorsun; senir nağıl Yugoslavya manzaralırın'lan: Ormanlar ve yeşil tepeler arasında bir manastır. aber muta du. Zira Sırp prensliği bey. ber netice de Karar altına a ve siyasi tamemlığı,, i i a prehsliğin “mil. tekemmüi et- Bu srrada jun idar »rens Aleksandr Kara Jor deveit çok isti şti Tekete yeni £ girmesine ve milli servetin bü, yük bir inkişaf yapmaşına imkân ver. mişti, Bununla berabe; pronelikte p ti kavgaları da almış yürümüştü. A leksandr memleketteki: bütün si adamlarla 'devamiı bir mücadele he- i. Nihayet bir gün geld z ve taraftarşış kalıverdi Hali kümetin idaresizliğinden şikâ- yetç Türklere verilen imtiyazlara kizanlar çoktu, hele Osmanlı impara, torli ile Avusturyanın ikide bir prensliğin dahili işlerine karışmaları memnuniyetsizliği azami dereceye karmıştı. Mili meclis on yıldanberi dâvet edilme: Aleksandrm düş » manlart bunu pek haklı olarak b- dad.. suretinde telâkki ediyorlardı. Her tariftan tasan itirazlar, teh didler ve silâhlı nümayişler karşısın. da prens bir gün bu meclisi toplams- ğa mecbur oldu. Bu Aleksandr Kara Jorj Ye prensliği genç Rİ me lindey: meclisin ilk viçi hal'etm tekrar Obrenoviç hareda. nina vererek Miloşu ikinci defa tahta çikarmak olmuştur (1858), Miloş usta ve ihtiyar bir tilki oldu. ğu n bütün iktidarı millet meclisi- ne terket bir nevi âyan mahiye- tinde ola i istişare meclisini, bi çe saymıştır. Lâkin vefatmdan sonra yerine gelen Mihailo, babası gibi k tahtına ikinci defa çık- tığı halde, Sırp halkmm hürriyete karşı olan aslına bir türlü akıl erdi. i bir defa daha ispat tem bir müstebit Diş sıyasıda ise Sır. oğlu etti Dahili siyasetini gibi tanzim etti, bistanın an'anevi hedeflerine ilâveten 1 fikri ortaya attı “Balkanlılar, Balkanların sahibi - dir, Yabancı büyük d rurtulmak lâzımdır. kanlılar kendi talilerine hilkmetmeli, dirler, rasmı unutmimak icap eder k Sırp prensliğinin bütün siyasi hayatı etlerin müda- Bal: | girmesine mâni & Pervanenin 181 Hyorsunuz; M irkine, kusurluya takılıyı tül benim hararetlenmizt! için söylemek den devam etti, i onlar gibi #zmi 8 kinin çirkin olduğun İşin asit bu #eğil de olsa. yiresiz Kk 5 Çünkü bu siz- rkinlikten-de güzellik yaratmak kabilyeti olmadığını gösterir. Onlara bir parça teneke verilince içlerindeki zenginlik bunu tertemiz plâtinedive. zler ise bu hassadan, bu zân- ginlikten mahrumsunuz, Her şeyi dü. diğiniz iddia- riyor; Belki ona çalışıyors güzel görebilmek h Sizler sanatkârm tam aks rebilmek, “atyii nuz &. az siniz: ser” yok. kafanızda tem yaratmak kuvyı ne şükret ki bugün sizlere kan. asırdım dinledikten ar, tim gelirdi. Da- hakwz Züten onun benim içimdekileri söylemiş ol sonra Yılmadim olduğtndan emin de han mağ miyle tim çünkü ndan da pek emin değilim Nurullah ATAÇ ——————————— 1 elimledir ve Belgfalli gehri bir Türk pasasninıkümandasile hemen ateş püsküren topların tehdidi altın . dadır. M'hailo bu vaziyete karşı cephe almıya büs etti. Fakat'ne v2”3- bilirdi? Bu işi siyaseten halletmek he. nüz mümkün olamıyacaktı. O halde” İcabmda cebir ve giddet gösterme) lâzımdı, Neyle? Elinde bir ordu yoktu. (Devamı ver) E rkânı Herp İzzet Dömeke harbinde izzet Paşanın Bir rolü var mıdır ? Pek yakında bu sütunlarda mühasebesini yapan Pârisi devammes Belgrad kalesi hâlâ Türk- |