31 Mayıs 1934 Tarihli Milliyet Gazetesi Sayfa 1
g9 fı Ç Ist. Bütün Türkiye Mehmet Efendi Mahtumları Kahvesini içiyor yarşısı kapısı karşısında Sahip ve Başmuharriri : Siirt Meb'usu MAHMUT Bütün Türkiye Mehmet Efendi Mahtumları Kahvesini içi g7 E FİATİ 5 KURUŞTUR 9 uncu sene No. 2982 PERŞEMBE 31 MAYIS 1934 Şah Pehlevi Hz.nin ziyaretleri Bir hafta on gün içinde çok kıymetli bir misafiri karşılamak serefile mübahi olacağız. Rıza Şah Pehlevi Hazretleri hükümet merkezimizi ziyaret etmek üzere Türk © topraklarına ayak basmış bulunacaklardır. o Muhterem mi- safirimizi hudutta karşılayacak 0- lan bir heyet bugün (o Trabzona hareket ediyor. Şah Pehlevi Hazretleri yalnız komşu İranın (o hükümdarı değil, &yni zamanda yeni İranın kurta. rıcısı, bânisi veçok sevilen “bi şefidir. Bu, Ziyaretin ekhemmi- yetini tebarüz ettiren'bir husu- siyettir. Türklerle İranlılar arasındaki temasların çok eski bir tarihi vaf- dır. Fakat bizi biribirimize fani tan âmil yakın zamanlarda tarih- lerimizin müşterek seyridir. Bü- yük harpten evvel : gerek dahili vaziyetimiz ve gerek harici mü- nasebetlerimiz noktasından mem - leketlerimiz arasmda < benzerlik vardı. Her iki millet te ayni em- Peryalizmanın kahrı altında ezili- yordu. Garp devletlerile münase- betlerimiz kapitülâsyon şartları içinde cereyan (o ediyordu. İran Çarlık Rusyası ile İngiltere ara: smda birtakım nüfuz muntal rma ayrılmıştı ve müstemleke ol- mak yolunu tutmuştu. Büyük harp geldi. Gerçi İran arbe i: ık etmedi. at İngil- terenin orta şarkta Çarlık Rusyasmın yıkılmasile İn- gilizler meydanı boş buldular. 1919 ğustosunda İranı himaye- n bir muahede © imza- ladılar, 1919 Yakın ve Ort Yetleri en müfrit İngiliz emper- yalistini bile tatmin edecek dere- İe muvaffak olmuşa benziyor- du. Osmanlı & imparatorluğunun büyük bir kısmı doğrudan doğru- va işgalleri altına © girmiş, geri alan kısmını, İstanbul hüküme- le geçirmekle , nüfuzları al- tma almış görünüyorlar. Boğaz- lar açılmış. o Kafkasyada hâkim Yaziyete geçmişler. İranı himaye- erine almışlar. Afganistan elle- rinde. İngilizler Hindistandan Ak- ize kadar bütün memleketler- İe nüfuz ve hâkimiyetlerini kur- Muş gibi idiler. Fakat bu manzaranın aldatı- <ı olduğu anlaşıldı. e Anadoluda Büyük şefimizin kudretli idaresi altında milli hareket kuvvetlen- meğe başladı. Biz İnönü harbini Yaparken İranda da Rıza Han na- mında bir Kazak alayı kumanda- mı İranın mukadderatını eline alı- Yordu. İşte bu kumandan İranın urtarıcısı ve yapıcısı — Pehlevi Hazretleridir ki 1925 senesi son- baharında Kaçar sülâlesini iskat ederek Şah olmuştur ve yakında kendisini misafir olarak kabul et- mek: şerefile mübahi olacağız. Şah Hazretlerinin İran tahtı- Da oturması, bu komşu memle- ket tarihinin ehemmiyetli bir dö- müm noktasıdır. Daha (doğrusu yeni İran tarihinin başlangıcıdır. İranm on senedenberi karşılaştığı Meseleler aşağı yukarı bizim kar- yılaştığımız meselelerin aynidir ve İran da bu meseleleri ayni şe- kilde halletmektedir. Memleket- te muhafazakâr unsurlarm teced- düt hareketine karşı mukavemet- leri kırıldı, Memleketin — id. ve emniyeti için tertibat a- lındı. İktisadi inkişafına #decek adımlar atıldı. Fabrikalar kuruldu. Şimdi şimendifetler yap- tarılıyor, Kısa bir zaman © içinde İran medeni milletler | arasında Sok şerefli bir yer kazanmıştır. Birkaç sene evvel de Milletler Cemiyeti meclisine aza intiha, dilmesi de İranın telkin ettiği madın derecesini gösteren bir hâ- disedir. Gerek dahili teceddüt ve imar faaliyeti, gerek harici saha- ki muvaffakıyetler , Şah Peh- İevi Hazretlerinin liderliği altın- başarılmıştır. Türkiyede Osmanlı hanedai randa da Kaçar sülâlesi hâki ü münasebetleri normal bile değildi. Bir taraftan din taassubunu tahrik © etmekte menfaatleri olanlar, diğer taraf- tan da hanedanlar, iki kardeş mil- arasında samimi münasebet süs etmesine bir engeldi. en e. mite >< Sel | f z Milli Müdafaa kara ve hava bütçelerine zam yapıldı Yeni vergilerden tahmin edilen varidat Maliye Vekâleti Teşkilâtı — Münakaşalar — Adliye Teşkilâtı — Meccan talebe — Mekteplerin isimleri — Ziya Gevher Beyle Sırrı Bey arasında bir münakaşa — Kalfa bakayaları ANKARA; 30 (Telefonla) — Meclis öğleden evvel ve sonraki celse akdeti Sabah celtesinde Rasim Bey (Ankara) nm tahlifi yapıldı. Encümenden gelen üç lâyiha görü- şüldü. Bunlar Maliye ve Adliye vekâleti teşkilât ve kadrolarında yapılacak tadilâta dairdi. Maliye Ve. kili kadrolarda yapılması teklif edilen tadlâtın ru hunu anlattı, ezeümle dedi ki: '— Teftiş heyeti kadrosundaki değişikliğin esası şudur. Yukarıdakiler çoktur. Aşağıdakiler ise azdır. Şimdi yukarıdan alıp aşağıya ilâve ediyo- ruz. Bu adeta bir ehram şeklinde yukarı çıktıkça LALA ALAY yon 75 bin lira olarak tesbit tahmin edilen hasılattan Milli lira zam yapıldı. ANKARA, 30 (Telefonla) — bütçesinin müzakeresi ikmal edildi. Yeni varidat bütçesi 184.081.000 lira, mas'af bütçesi 184 mil miştir, Vergilerden ir Müdafaa Kara büt- çesine 7.931.000 lira, Hava bütçesine de 3.650.000 Bu suretle Kara bütçesi 41.053.957 liraya, Ha- va bütçesi de 4.585.740 liraya çıkarıldı. | Bazı maddelerden alınacak istihlâk vergisin- den tahmin edilen varidat; 4.800.000 lira, damga resimleri tadilâtından 100 bin, fazlalaştırılacak mahkeme harçlarından 700 bin, tütün ve müskirata yapıştırılacak Müdafaa pulundan iki milyon, tay- yare resminden iki buçuk milyon liradır. SKİ AAA AKAY Mecliste 1934 azalmaktadır. Litvinof diyor ki: Silâhsızlanma imkânsız, bari tahdidat yapalım M. Litvinof Cenevrede silâhsızlanma işi etrafında mühim bir nutuk söyledi M. Litvinof CENEVRE, 30.A.A. — M. Hen- derson, dün silâhsızlanma konfe- ransının umumi komisyonunda, 20 kadar nazırın ve kalabalık bir küt- lenin önünde silâhsızlanma konfe- ransının tarihçesini yapmış ve a&- meli bir sureti hallin Jâzım oldu- ğunu söylemiştir. CENEVRE, 30.A.A, — M.Lit vinof silâhsızlanma konferansının umumi komisyonunda, halihazır daki ihtilfâlarn telifi imkânsızlığı noktasından hareket ederek silâh- sızlanma meselesine bir sureti hal bulmak mümkün olmadığını söyle- dikten sonra, evvelce tam ve umu- mi bir silâhsızlanma teklif etmiş olan Sovyet heyeti murahhasası- nın şimdi silâhların kısmen tenki- isik irake âmade oldu- e demiştir ki : “ Halen, Briand - Kellog misa- ma rağmen, komşu devletlerin hudutlarında muhasemata girişen bazı devletlerin milli siyaset ga- yelerini tehakkuk ettirmekten iba- ret olan bu usulün tatbikine şahit oluyoruz. Sulhun kurtarılmasında alâkadar olan devletleri; lanma meselesinde e: Pehlevi İranı bu engelleri mıştır. Bir asra yakın zamandan. beri devam edip giden hudut me- selesi nihayet halledildi iki tarafında asayi, den mukaveleler imzalandı. Bun- dan maada İranla aramızda ade- mi tecavüz ve dostluk muahede- leri imzalanmıştır. Fakat Türki- yede İran hakkında hissedilen sa- mimi dostluk yazılı muahedelerle daha fazla lereddüt eseri görter- melerinde hayret edilecek bir şey var mıdır?” M. Litvinof, bazı heyeti murah- hasaların silâhların şimdiki hadle- rinden yukarı artırılmamasını ye- niden teklifte iktifa (edeceklerini farzetmekte ve fakat, hakiki kontrol usulüne müracaat edilme- dikçe, şera'ti hazıra altında böyle bir teahhüdün herkes tarafından hakikaten tatbik edileceğine inan- mak kendisi için müşkül olduğu- nu bildirmektedir. M. Litvinof diyor ki : “Programlarında başkasına ait toprakların fethi gayesini takip e- den memleketler o muvacihesinde takip edilecek hattı hareket mese- lesi mevzuu bahsolmuştur.” M. Litvinof son seneler zarfın- bazı memleketlerde vukubu- lan hadiselerin konferansa doğ- rudan doğruya gayesine vusul ve bir mukavele tespiti imkânını ver- miş olduğunun açıkça dahi tanınması a cessurane bir hareket olup ol- mıyacağını sormaktadır. Her halde, Sovyet heyeti mu- rahhasası silâhsızlanma &meselsi hakkındaki hattı hareketini değiş» (Devamı 5 inci söhifede) Bugün 2 inci sahifede Ecnebi matbuatında gördüklerimiz 3 üncü sahifede Eczacılar klübü FELEK Romanya ahvali Mümtaz FAİK 4 üncü sahifede Derici ve kunduracılarla lâstik sanayicileri Rüştü Rüşuhi Simdi sile SPOR değil, her Türkün kalbindedir, Türkiyede İran dostluğu artık siyaset sahasından milletin kalbi- ne intikal etmiştir. Yakında mem- leketimizi ziyaret etmekle bize şeref verecek olan Şah Pehlevi Hazretleri bu dostluğu kuranla- rin biridir. Bize dost ve kardeş bir milletten sevgi getirecektir. Kendisini şimdiden hürmetle s lâmlarız. © ahmet ŞUKRU | (Devamı 6 ıncı sahifede) Şah Hz.ni istikbal Edecek heyet Karadeniz vapuru ile bugün Trabzona gidiyor Ankarayı ziyaret edecek olan İran Şahı Hazretlerini hudutta kar sılayacak olan heyet bugün Deniz- yolları idaresinin Karadeniz vapu rile Trabzona hareket edecektir. Heyet Riyaseticümhur yaverlerin - len yüzlaşı Cevdet,Hariciye proto kol memurlarından Şefkati Nuri, Hariciye Şube müdürlerinden Ta - lât, Hariciye Levazım müdür mu- avini Hikmet Beylerden mürek- keptir. Heyet Trabzondan hudutta Gürcübulak şehrine gidecektir. He yet ile beraber Tokatliyan oteli müdürü Vehap Bey de hududa git- mektedir. Vehap Beyin maiyetin - de müteaddit aşçı ve Metrdoteller ile lüzumu kadar rekkep elli kişili! dır. Viyânalılara karşı Zeki- nin yanında oynıyacak Yarın son maçını oynayacak OLM KR Zeki Rıza ile ayni zamanda fut- bole başlayan ve ozun yanında bir- çok maçlara gir- miş bulunan m bur çalım üst Alâettin, Anka dan şehrimize g: miştir. o Bugün spor sahifemizde Fenerbahçe takı- mı hakkında ma lümat o vermekte yiz. Bu lâtla Alâettinin gene esi Zekinin yanımda yer alacağı lenmektedir. Zekinin futbolü (o bıarakacağı bir maçta, daima beraber ve çok muvaffakıyetli oyunlar oynamış 0- lan iki futbolcuyu bir arada gör- mek çok zevkli olacaktır. Viyanalı ve Yunanlı sporcula- rın bugün şehrimize muvasalat- ları beklenmektedir. Başvekilin nutku ANKARA, 30. (Telefonla) Başvekil İsmet Paşa Büyük Millet Meclisinde cumartesi beyanatta bulunacaktır. takımda ufak bir tadi- i gibi Sipahi Ocağının Nihai Büyük Konkur ipiği 1 Haziran cuma günü 15 - 17 »ra sında Taksim stadında Memleke- tin en yüksek sınıf müsabaka atla- rının mücadelesi; Pek heyecanlı ©- lan bu at yarışları esnasında muh- terem seyircilerin sükünetlerini mu- hafaza etmeleri ve alkıştamamaları rica olunur! Tel: 1934 Bütçesinin Mecliste Müzakeresi Bitti AAA Müdür : 24318, Yanı işleri müdürü: 26518 j İdare ve Matban : 24310 Nafıa ve Maarif işlerimiz Türk ve rejim kültürü sağlam yoldan gidiyor Nafıa işlerinde de dar bütçeye rağmen azami randm. Evvelki gün Meclis'e rif ve Nafıa bütçele- müzakeresi esnasın da Maarif ve Nafıa ve- killerinin kürsüdeki be- yanatlarını Ankara mu- habirimiz hülâsaten bil- irmişti. Her iki beyan, tın da şayanı ehemmiyet kısımlarını hacmimizin vüs'ati nisbetinde Anado lu Ajansından alıyoruz Hikmet Beyin beyanatı İlk mektep muallim- lerinin muntazaman ma- aşlarını vermek bizim en birinci vazifemizdir. Ve bütün gayretimizi buna sarfediyoruz. o Mahdut yerlere münhasır olan bu sıkıntil: hal birkaç senedir böyle devam ediyor, Bunun bir ilâ üç ay için de katiyen izalesi kolay değildir. kat öyle ümit ediyorum ki bunu müzdeki aylarda hemen kâmilen iza- Müfettişler Teftişlerden bahsedildi . Her insan ibi müfetti, ami Nafia Vekili Ali ve Maarif Vekili Hikmet beyler an alınacaktır | gu kadar, elden geldiği kadar her mü fettişin raporu tetkik edilmektedir. Birçok süzgeçte geçiyor. Bir defa şunu söylemek lâzımdır ki azim pepk müfettişler tar. hakkında lâzım (Devamı 5 inci sahifede) İktisat Vekâleti teşkilâtı bu akşam kaldırılıyor daki emrin bugün Yeni teşkilâtta vazife alacaklar hakkın- tebliği bekleniyor Ticaret mümessilliklerinde değişiklik ae mam mike mm İstanbuldaki İktisat Vekâleti , yalnız Deniz Ticaret mü- ve Tahlisiye umum mü- müstesna, bu akşamdan aren mülgadır. Ticaret müdür. , sanayi müdürlüğü, maadin endisliği teşkilâtinin bu ak- vazifeleri nihayet bulacaktır. İstanbulda olduğu gibi memleketin diğer kısımlarında da ticaret, sanayi, iktisat müdürlüklerile ma- den mühendislikleri kaldırılmakta- dır. Yarından itibaren bunun yeri- ne ikame edilecek yeni teşkilât ve bu yeni teşkilâtın vazife alacakla- ra ait emrin bugün elâkadarlara tebliğ edilmesi beklenmektedir. Cumartesi sabahından itibaren ge- rek merkez ve gerek vilâyetlerde Iktisat vekâleti teşkilâtı yeni şek- lile faaliyete geçmiş olacaktır. Di- ğer taraftan bariçteki ticaret mü- messillerimiz arasında da bazı de- gişiklikler yapılmıştır. Aldığı malümata nazaran, Berlin Ticaret mümessilimiz Nizamettin Âli Bey de Londra ve şimal memleketleri ticaret mümessilliğine tayin edil miştir. İktısat Vekâleti Merkez teş kilâtındaki değişiklik bir hayli mü himdir. Uzun senelerdenberi Tica- Budapeştede açılan beynelmilel tarizm köşesi tesis edilmiştir. Yuka mektedir. Bu köşede Istanbula ve afişler göze çarpmaktadır. Nizamettin Âli Bey ret Umum Müdürlüğü vazifesini gören Naki Bey Nafra Vekâleti teş kilâtına geçerek Devlet Demiryol- ları ticaret şubesi müdürlüğüne ta- yin edilmiştir. Diğer taraftan Tica ret, sanayi müdürleri, oda, borsa- lar ve bazı teşekküller meclisi ida- relerinde aza olarak ve hükümeti temsilen bulunmakta idiler. Bun- dan sonra bu vaziyetin de ne ola- cağı malüm değildir. sergide Tük paviyonunda bir de rıdaki resim turizm köşesini göster- memleketimizin diğer yerlerine ait b i
