1 Eylül 1932 Tarihli Servetifunun (Uyanış) Dergisi Sayfa 3

No.1881—196 Lenin bu fikirlerle istihza etmiş ve kendilerine şiddetle hücum etmiştir. 1909 da Moskovada başılan Materioyalizm ve Anpirioktizm eseri bu mücadeleye aittir. Lenine göre dinden daha evvel, dinin icat ettiği, ahlâk isimli hükümleri yıkmalıdır. Kitapta Leninin felsefesi güzel izah edilmiştir. «Leninin felsefesi en basit bir şekilde tecelli eder; onun maddiyeciliği de sınıf mücaddelesine müncer olur. Markam Engel'in tabirile bu müvazaradan ibaret bir maddiyeciliktir. O dine karşı ilim namına, fikirleri kurlarmak namına mücadele etmez. Bu hal ona göre 18 asra ait maddiyeciliğe dönmek olur. Halbuki ona lazım olan Marksa imtisalen dinin okvama mahsus bir afyon olduğunu göstermektir. Hatta, tabirmujiklerin daha iyi kavraya bilmesi için, din, aşağı neviden vot- kadır; milletler ostıraplarını duymamak, az duymak, duyduktan sonra teselli ile oyalanup onu unulmak için verilen alınan aşağı sınıf bir volkadır, der.» Lenin her şeyden ziyade okumayı severdi. Herşe- yin vakit ve saatinde gideceğine kanidi. Ve « Ağacı yemişleri olduğu zaman gilkmelidir, müsterih olunuz, onun da zamanı gelecektir.» derdi. » Tercüme güzeldir. Kitap başından sonuna kadar bir kerede zevkle okunuyor. Bolşeviklik Âlemi Muhakkak ki hakkında en ziyade yazı yazılan memleket yeni Rusyadır. İhtilâl bu memlekete eski- sine hiç benzemeyen yepyeni bir manzara verdi, İdare sistemi dünya yüzündeki diğer milletlerde görülmemiş bir şekil aldı. Lehinde ve aleyhinde o kadar söylendi ki birbirini tutmayan bu sözler zihin- lerde pek tabii olarak birer istifham teşkil etti. Zibinlerdeki bu istifhami çözmek için bütün dünya muhasrirleri Rusyaya doğru âdeta seferler hale gel- Muhakkak ki ne Kovmı Yahudâ'nin kırk sene dolaştığı Filistin çölleri hakkında, ne acaibi âlemden sayılan asma bahçelerile meşhur Babil ve Nineva hakkında, nede vahşet ve medeniyeti sinesinde top- lamış olan Amerika hakkında, Rusya için yazılan yazıların yarısı kadar yazı yazılmamıştır. © «Bolşeviklik Âlemi» Edmon Tranin-gibi, Emil Şro- yber gibi, Emil Ludvig gibi en mühim muharrirlerin yazılarından husule gelmiş bir cilttir. Kitapta «1928 büyük toprak ihtilali, mülkiyet, aile hukuku, miras, yeni Rusyada perakende ticaret, Bolşeviklerin elinde siyasi mahpuslar, aile hayatı, harici ticaret, Mosko- vada ne gördüm> gibi Rusyanın zihnilerde en esaslı istifham teşkil eden kısımları mevzu bahsediliyor. Moskovada ne gördüm meşhur müverrih Emil Ludvigin bir yazısıdır. Muharrir rusyada hâkim olan bir felsefeyi teşrih ediyor: Nihayetsiz hizmetler etmiş, hayatını kaç kereler teh- lkelere koymuş, daima en başta yürümüş mütemadiyen ölümle karşı karşıya gelmiş.. bunların hiç hükmü yok- SERVETİFÜNUN , 211 —3| NOTLAR | Kenan Hulusi bey Milli Edebiyat'a dair bir etüt hazırlamaktadır. Bu eserde milli Hdebiyat cereyanı bütün şahsiyetleri ve bütün hususiyetlerile tahlil edilmiştir. Fikret Âdil, Nizamettin Nazifin bir senaryo ha- zırlamakta olduğunu haber veriyor. O Musolini”nin Napolyon'a dair bir piyesi ingilizceye tercüme edilmiştir. Bu mevsim Lonra'da oynanacağı söyleniyor. Son zamanlarda bir ingiliz romanı baştan iki fa- sıl eksik başılmış ve gariptir ki münekkitler bunu farketmemişlerdir. Şu halde sade bizde değil, diğer memleketlerde de münekkitler ya okumuyorlar, ya hut okuduklarını anlamıyorlar. S.N. tur. Onlar vazifelerdi, yapılmıştır. Bir vazife yapmış olmak maziye ait bir mazhariyetlir; o vazifeyi yapmış olmakla mükâfatı onu, yapmış olmakla alınmışitr. Bu- mun hal ile, ferda ile alakası yoktur. En büyük bir vazifeyi yapmış olmak, ileride en ufak bir duygu uyandırmaya dahi hak veremez.» Muharrir diyor ki: «Yeni Rusyada en ziyade ne beğendiğim sorulsa ielkin kuvvetli derdim; bir kuvvel ki yeni bir idare i6- lâkkisini göz açıp kapayıncaya kadar yeni bir din haline kalbediyor.» Ve ilâve ediyor: «Rusyada bütün gözler sinema ile, kulaklar radyo ile teshir edilmekledir.» Ve bu çok mühim yazı şöyle bitiyor: « — Daha bahtiyar olacaklar mı? Belki! Kendilerini idare eden kuvvet dünyanın bütün diğer hükümellerinin kuvvetlerinden daha esaslı olarak mü- esseslir. Dünyanın bütün kılalarından tecerrüt ederek aslırap ve m içinde yaşayan şu yüzelli milyonu mü- tecaviz halk, bir sistemin buhram ortasında kendini kulakla lehdil eden bir tayf karştcmda, bugün her ta- rafta eksik olan iki kuvvet sayesinde yaşıyor: İş ve ümit.» Bu kitap Rusya hakkında aydınlatılması icap mühim ve esaslı noktslara bir projektör Sarki abe Eserin tercümesi çok sade ve çok güzel bir lisanla yapılmıştır. Bir çoklarımız da görülen ecnebi kelime kullanmak iptilâsı bu yazılarda yoktur. Bu yazıları en kültürlü münevverden en az tahsil gömüş kim- selere varıncaya kadar herkes anlayabilir. Yani tercüme kitabın büyük ebemmiyetile mü- tenasip bir şekildedir. Sehap Nafız