September 10, 1932 Tarihli Son Posta Gazetesi Sayfa 3
Devletçilik Ve İktısadiyatta Serbesti ** Ön sekizinci asırda iktısat birdenbire muayyen ve kat'i bir ilim şeklini almıştı. Beşer! müna- sebetleri tahsil ederek keşfettiği kanunlarile o zamanki mahdut pazarlara, basit alış veriş sahala- TıDa tamamen hâkim oluvermişti, Bu suretle beşeriyetin iktısadi hayatı bu kanunların hâkimiyeti altında kendi kendine muntazam ve makul, cereyan edip gidecek zannolunmuştu. Çünkü bu kanunlar, - teyit kuvvetlerini de kendi mahiyetle- rinde ihtiva ederek istihsal, istih- lâk ve mübadele işlerini pekâlâ tanzim ediyorlardı. Buni rın ha- ricine çıkanlar derhal zarar görü- yorlardı. Binaenaleyh artık iktı- sadi hayata hiçbir kuvvetin mü- halesi lâzım ve caiz görülmedi. Artık hükümetler yalnız milletle- Fin hudutlarda ve sokalarda bek- çiliğini ifa etmekten ibaret bir karakol ve bir jandarma vazife- sile iktifaya mecbur oldular ve İnsanları yaşayışlarında ve alış verişlerini de tamamile hür bırak- Miya sevkedildiler. Çünkü ilim böyle diyordu. Ve beşerin haya- tından daha aziz olan hürriyet bunu iktiza ediyordu. Çünkü rekabet, mübadeleleri- ni arz va talep kaideleri hiçbir hataya meydan vermeden, beşerin iktısadi hayatını tanzime kâfidir. Çünkü pazarlar küçük, alış veriş sahaları dar, muameleler mah- dut, ticaret hemen her yerde muayyen şartlarla cari idi. Bu asırda herkes serbesti taraftarı oldu. Herkes hürriyet- perverdi. Devletler de, pazarlara müdahale için sebep görmüyor- lardı. Yalnız beyncl —( siyast Münasebetlerin, siyası husumet- lerden doğan tazyik ve muka- beleibilmisillerin zaruretile güm- Tüklere müdahale, etmek - iste- niliyordu. Bu arzuya bazı va- hnaylin rekabetten — kurtulmak için — devlet — himayesine — lt- tüm görmesi de - ilâve oldu. İk(ıııdiyını serbesti, bir de hi- Mayo usülü namile muhalif bir istikamet tevlit etti. Birçok se- neler medeni memleketlerde bu iki fikir cereyanı, serbesti ve himaye usulleri, biribirlerile mü- tadele edip durdu. Bu mücea- dele de gösteriyor ki insanlar rokabet serbestisinden memnun olamıyacaklardı. Bahusus beşe- riyet makine ile sanayi hayatına intikal ederek büyük istihaal, büyük iş, büyük pazar, büyük ticaret ve büyük sermaye cere- Yanı başlayınca milletler arasın- da sanayi rekabetleri ağırlaştı. Artık rekabette serbesti büyük tararlar verebilecekti. Devletlerin Milli sanayii himaye etmeleri ar- tık zaruret olmağa başladı. » Diğer taraftan — piyasalarda “Arz ve talebe, mübadele kanunla- rina boyun iğmek — mânasızdı. Büyük iş ve büyük sermaye arz Ye talebi, mübadeleyi kendi men- 'aaline göre tanzim — edebilirdi. Sindikalar, tröstler, karteller, da- a büyük sermayej ittihatları, ni 'ayet bir dereceye geldi ki bir cins Sanayi erbabını kâmilen birleştirdi ve bütün dünya pazarlarını bun- I8tin keyfine ve nef'ine tâbi bıraktı. Artık iktısat kanunları kalmamıştı. Ne rekabette serbesti vardı, ne tekabet cereyan — edebiliyordu. Pazarları arz - ve talep değil, büyük muamelecilerin manevra- ları idare ediyordu. Bahusus ser- Vetin taksiminde sây ile sermaye- (Dovamı H incl sayfada ) 1 — İnsanlar vardır ki yazın s- beklerleri Çiftçiler. İzmir (Hususi) — İzmir adli- yesi dokuz senedenberi devam eden ve 9 defa nakız kararı alan bir milyon kiloluk mühim | bir arpa davasının rüyetile meş- güldür. Davanın esası, gümrük resmi verilmeksizin, gümrük me- murlarının gözleri önünde mal kaçırmaktır. Adliyecilik nokta- | sından büyük bir kıymeti haix olan bu davanın mahiyetini şöy- lece bulâsa etmek kabildir : — İzmirin istirdadım mütca- kıp, garp ordusu müteahhidi Ali Hayri Bey ciheti askeriye ile bir mukavele aktederek ( 1,000,000 ) kilo arpa vermeyi taahhüt etmiş- ti. Bu zat ( İbrail ) den (800.000) kilo arpa salın alarak vapura yüklemiş, vapur İzmire gelmezden evvel Ayvalığa da uğramış. Ay- valıktan satın alınan 200.000 kilo arpayı da yükliyerek İzmire gel- mişti. Ayvalıktan satın alınan arpa çuvalları üzerinde, yerli malı ol- duğunu gösteren ( Ayvalık ) eti- ketleri vardı. İddiaya göre, mü- teahhit Ali Hayri Bey, Roman- yadan satın alınan buğday çu- vallarına da ayvalık etiketleri talik ettirmiş. Haydutluk Çinliler İki İngilizi Dağa Kaldırdılar Mukden, 9 ( A. A. ) — Çin eşkıyası tarafından dağa kaidır- lan iki İngiliz Nevgangdan 8 mil uzakta bir mevkide bulunmak- tadır. Brezilya Asileri Nevyork, 9 (A.A.) — Riodan bildiriliyor: Asiler, Paraz hükü- meti — dahilindeki — hapishaneyi zapta muvaffak olduktan sonra, federal kıtaat tarafından - tenkil edilmiştir. Bisikletle Gidecek Dilsizlerin bazı istirhamlarını hükümete bildirmek üÜzere, Dil- | cak günlerinde dört gözle yağmuru | | İ SON POSTA ISon Postanın Resimli Makalesi —© Çarpışan Menfaatler W ı 2 — İnsanlar vardır kl havanın daitna kurak ve yağmursuz gitme- | sini isterleri Tuğlacılar. TT SON TELGRAF HABERLERİ Bir Milyonluk Bir Dava Romanyadan İzmire Gelen Arpaların Sahibi Bir Türlü Bulunamıyor Vapur İzmire geldikten sonra arpalar gümrük — memurlarının gözleri önünde; gümrük memur- ları tarafından çeki defteri tutu- mak süretile gümrükten çıkarıl- mış ve ciheti askeriyeyo teslim edilmişti. Rüsumat idaresi, yerli malı diye gümrükten çıkarılan ar- paların en mühim kısmının ecnebi malı olduğunu öğrenince müteah- hit Ali Hayri B. aleyhine kaçakçı- hk davası ikame etmişti. (fbn'ıl) den satın alınan arpaların komis- yoncusu — Osmanlı — Bankasının İzmir şubesi olduğundan Rüsu- mat İdaresi Osmanlı Bankasını da dahili dava ettirmişti. Dokuz sene evvel — İzmir Ceza Hâimliği bu davayı rüyet etmiş, ksarfedilen arpaların nev'inin tesbiti kabil olmadığından — maznunlar hakkın- da beraet kararı vermişti, Rüsumat İdaresi kararı ( isti- naf ) etmiş; © tarihlerde İstinaf Mahkemeleri lâğvedilince, —da- vanın rüyetine tekrar — İzmir Asliye cezasında başlanmıştı. As- liye ceza mahkemesi bu defa her iki maznunu da mahküm etmişti. Mahkümiyet kararı alâkadar Ali Hayri Beyle Osmanlı Bankası tarafından temyiz edilince, Eski- Bir Doktor Mahküm Edildi Adana (Hususi) — Hizmetçisi Fatmayı — öldürmekle — maznun doktor Rüştü Beyin Ağırcezada muhakemesi hitam — bulmuş, 3 sene dört ay hapse mahküm edilmiştir. Almanya - İtalya Berlin, 9 (Â- A.) — Alman Hariciye Nazırı İtalya Sefiri Or- sini Baroniyi kabul — ederek | kendisile uzun uzadıya ve dos- tane bir surette görüşmüşlerdir. a I sizler Cemiyeti .RĞİIİ Süleyman Bey yakında bisikletle” Ankaraya gidecektir. 3 — Hayat, bunun gibi çarpışan menfaatlerle doludur. | şehir Temyiz Mahkemesi kararı nakzetmişti. Dava bundan sonra büyük bir ehemmiyet — iktisap etmiş, maznunlar mütcaddit de- falaa — mahkümiyet, beraet ve nakiz kararı almışlardır. Son defa İzmir asliye cezasında rüyet edi- len davada, heyeti hâkime, kaçı- rıldığı iddia edilen arpaların sa- hibinin Osmanlı Bankası mı, Ali Hayri Bey mi oldağunun isbatı için ait olduğu Ticaret Mahke- mesinde bu cihetin hallinden sonra ceza kışmına bakılmasına karar verdi. Bu karar Üzerine Osmanlı Bankasının İzmir — şubesi, Ali Hayri Beyin İstanbulda mukim bulunması cihetile davanın İstan- bul Ticaret mahkemesinde rn:e— tini talep etmiş ve bu talep ka- bul - edilmişti. İstanbul Ticaret mahkemesi, arpaların Ali Hayri Beye ait olduğunu, Osmanlı Ban- kasının bu arpa meselesinde an- cak bir komisyonculuk yaptığını tesbit ederek bu şekilde kara- rını vermiştir. Şimdi de Ali Hayri Bey bu kararı temyiz etmiş ve Roman- yadan satın alnan arpaların Os- manlı Bankasına ait olduğunu iddia etmiştir. — Adnan İncir Muğlada 150 Bin Okka İstihsal Edildi Muğla, 9 ( A.A. ) Bu sene Dadayda tahminen 150 bin ok- ka incir — istihsal — edilmiştir. İncirlerin alıcısı vardır. Fiatler S kuruştan 10 kuruşa kıı::ı:;r. B;deın. harup, palamut, mahsulleri de iyi ise de fi dny!ırüııdur. iyi ise de fialer ütün fiatleri de düşkün ol- duğu için halk fiatlerin yüksel- mesini bekliyerek tütünleri elden çıkarmamaktadır. Masonların Son İçtimar Beynelmilel Mason kongresi bugün son celsesini aktedecektir, Dün Mason murahhaslar Kalamış vapuru ile Florya ve Adalarda bir gezinti yapmışlardır. İSTER İNAN. İSTER İSTER İNAN, Son günlerde İstanbulda palamut balığı “balık karaya vurdu, darbımeseline benziyen bir şekilde bollaştı. Fakat bu bollukla baraber balık yüzlünden vukua gelen hastalıklar da sıklaştı. Bu İştea anlıyan- tur. F balık doğruluğuna : HSi l ee el İ | İSTER İNANMA! yüzünden zuhür edea hast: şehirde bayat balık satılmadığı hakkındaki iddlalerin halde ra bakarak İINANMA! Sayfa ; 3 —. Bel a Sözün Kısası Tehlikeli Yol.. Tehlikesiz Yol.. A, E, aa Sözleri kanun teşkil eden emektar bir bocanın gençlere muhtelif tavsiyeleri arasında gö- züme çarpan bir cümle beni bir hayli düşündürdü : — Müuhtelif hal şekilleri ara- sında mütereddit kaldığınız zaman en gücünü, en yorucusunu seçi- niz, demiş. » Yanlış anlamaktan korkarak bir defa daha okudum. Ve itiraf ederim ki, tavsiyeyi mantık ga- ribelerinde bir rekor kazanacak mahiyette buldum. * Benim bildiğime göre, muhte- lif hal çareleri karşısında kaldı- ğımız zaman yapacağımız şey bunların en iyisini seçmektir. seçtiğimiz en iyi hal şeklinin di- ğerleri arasında en güç ve en zahmetli olup olmadığını araş- tırmanın hiçbir. faydası yoktur. Muayyen gayeye varmak için yapılacak şey, vasıtaların en teh- likelisini seçmeyi bir prensip ola- rak kabul etmek değil, fakat en akılânesini bulup tatbik etmektir. * Babıali caddesinden — aşağ indiniz. Sirkecidesiniz. Gılıtıy'ı' gideceksiniz. Köprüyü mü, sandalı mı, yoksa yüzmeyi mi tercih edersiniz? Zan- netmem, bu muhterem hocanın tavsiyesine tebaan: — En tehlikeli ve en zahmetli hal şeklini seçmek lâzımdır, de- yerek kendinizi - fırlatıp denize atasınız. * Tehlikeden ve zahmetten çe- kinmemek gençlere ilk olarak öğretilecek muvaffakıyet kaide- lerinin başında gelir. Fakat tehlikeyi ve zahmeti başka imkân bulunmadığını gör- düğümüz zaman göze almak lâ- zimgeleceğini de ilâve etmek şartile ! Türk Tarihi Tahrir Heyetleri Bugün İçtima Yapacak Bugün Dolmabahçe sarayında “Türk tarihinin ana hatları,, isim- li eserin, Türklerin medeniyete hizmetleri faslımı yazacak heyet- ler toplanacaktır. Türklerin — siyas! terakkiye, ictimat müesseselerin terakkisine ve harp san'atine hizmetleri, riya- ziye ve heyet, — tabilyat, —tıp, coğralfya, felsefe, güzelasan'atler, iktısadi hayat hakkındaki kısımları yazmak — için heyet- ler teşkil — edilmiştir. he- yetlere memleketin en yüksek ilim adamları seçilmiştir. Yarın Verilecek Kararlar Derhal Tatbik Edilecek ( Baş tarafı 1 inci sayfada ) hazırlık içtimaı yapacaktır. Mühim Kararlar Ankara, 10 (Hususi)— Vekil- ler heyetinin yarın vereceği ka- rarlar meyanında, son kontenjan kararnamesinin tadili keyfiyeti mühim bir madde olarak mevcut bulunmaktadır. Bununla beraber milli serma- yenin bazı ellerde işletilmeden ölü bir şekilde durması hüküme- tin ehemmiyetle nazarı dikkatini celbetmiş bulunmaktadır. Hükümet vereceği kararlarla millt sermayenin işlemesini, bu suretle iş saha ve imkânlarının çoğalmasını temin etmiye çalışa- caktır. Bilhassa bunoktaya büyük bir ehemmiyet atfedilmektedir. “İrtihal Ve Tedtfin Cenazonin gelmemesinden dolayı geri kalan, Viyansda vofat eden Yol ve Yapı Limitet Şirketi müdürlerinden Murat zade Mehmat Beyin mahtumu Niyazi Boyin, tonaze naması bugünkü Cumartesi günü —öğle namazını milte- skıp Beşiktaşta Sinanpaşa çamllrde kılınacak ve Maçkada Şehitler kabris- tanına delnedilecektir.
