11 Ocak 1938 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 2

Yazan: "Ali Haydar Mitbat Bağdatla Muhaberem Hükümetin Eline Seçiyor No. 42 aris Tttihat ve Terakki tez kilâtı içinde çok zaman ka. Jamadım. Ahmet Rıza Bey mek güçtü. Doktor Ba kir de, ikide birde ikinci veliaht Yu suf İzzettin efendi gibi bir mecnu mu müdafsaya kalkışıyordu. Böyle bir adamı Hürriyet 'araftarı say. ması beni çıldırtıyordu. Ben kendi hesabıma saltanat ha nedanı içinde insana yakın bir &- dam yetişemiyeceğine kani bulunu yordum. Sırf memleketi sevmesi yüzünden babamın uğradığı zulüm, gözümü açmıştı. Jon Türkler için- de şu veya bu şehzedeye intisap peyda edenlerden ve itimat göste - renlerden kaçardım. Bahaeddin Şakire ve diğer bu meyillerde bulunanlara fena bir not vermekle beraber sirf birliği boz mamak maksadile cemiyet içinde birkaç ay kaldım. Nihayet bir isti faname.ile 30 ikincikânun 907 tari- hinde çekildim. Bu istifanamele şu sözler vardı; “Dünkü toplantıda Sezai Beyle beraber ekalliyette kaldık. Fakat mecliste ekalliyette kalmak, beni meslek ve fikrime aykırı hareket. lerde bulunmıya mecbur bıraka - maz. Ben kendi kunsatimce bu w- #ulleri milli menfaatlere aykırı bu Tayorüm, Ekseriyete boyun eğemi yeceğim. Kendi kanaatime göre hareket için de cemiyetten ayrıl - mam lâzimgeliyor. Cemiyet erkânı na sevgi ve hürmetim bakidir, Meş Tutiyet prensipine uyan her hare - kete de iştirike daima hazırım... aralık Bağdatla olan muha- berem tutulmuştu Bu yüz den birçok cahlar yanmıştı. Bu me sele ile meşgul olmiya bütün kuv vet ve vaktimi verdim. Içerilere ga zete göndermek, millete beyanna - me dağıtmak, kitap göndermek, o- lup biten vakaları haber vermek hususunda bana yardım edenler &- rasında bir Eli: #ima Haydar Bey de vardı. Bu zat Bombay velisine mensup bir tercümandı. Aramızda ki muhabereye bir örnek olmak Üzere Buğdattan yazdığı 1 nisan 907 tarihli mektubu aşağıya yazı. yorum: “Lütfen gönderdiğiniz Terakki gazetelerini aldık. Takdirli ve hür metli ellerde dolaşıyor. Intişarmm ve buraya göriderilmesinin dova - mını bütün genç vatandaşlar diler- ler. Hükümetiniz Erzurum kıyam 'hâdisesinden telâşa düşmüştür. Ba x irtikâp yollarını kapamak ve hal. kı memnun etmek yolunda geyret ler vardır. Musulda Şamlı İzzetin kardeşi Mustafa, kardeşine daya. narak o kâdar zulüm ve irtikâp yapmıştır ki memurlar saraya bir telgraf çekerek Erzuruna vi benzer bir vakanm Musulda da çı. kabileceğini anlattılar, Bunun Öze. rine, İzzet tela düştü, Kardeşine nasihat edeceği yolunda telgraf çekti. Bir taraftan da nüfuzunu kullanarak şikâyette bu'unanların hepsinin azli için irade çıkardı. Ad. (Terehime ve iktibas bakla mahfuzdur) Kalklitada Hablul Metin adıyla çı. kan bir gazete nüshasının topistıl. a aitti, Fakat bir defa bu yol açıldıktan sonra Bağdat vilâ; postanesi üzerine olan nüfü. | ilerletmiş ve benim mulıabe.? ve gazetelerimi de ele geçirmişti. Bağdatta bulunan arkadaşlardan bu harekete dair vesika istedim. Memduh Paşanın tarihiyle Bağdat Vilâyetine yazdığı bir tezkeresinin suretini ele geçirmiye ve bana gön. dörmiye muvaffak oldular. ma: ezkere Dahiliye mektubi ka. leminin 108 numarasını ta. şiyordu. İçinde şu sözler vardı: “Ingiltere sefaretinden Hariciye Nesaretine bir takrir geldi. Bu tak. rire göre Hablul Metin gazetesinin a gelen bütün nüshalarının £ edilerek Hindistana gönde. için Bağdat Ingiliz post Befaret şunu da ilâve ediyor: Bun. dan sonra bu gib; hallerde İstan. bula müracaste lüzum (yoktur. Doğrudan doğruya Bağdat İngiliz ılosuma m ilirse kon. solos, postaneye icap eden talimat: | erecektir. Tagiltere Sefareti belki de hiç farkında olmıyarak fena bir kapı açılmasına sebep olmuş ve Hablul Metin gazeteleri derken bizim gâ- zete ve me ar da hükümetin eline düşmüştü. Resmi vesikayı tercüme ederek İngilteredeki dostlarıma gönder- dim, Sefaretin bilmiyerek göste diği kolaylık yüzünden Türk hür. | riyet hareketine nekadar darbe vurulduğunu damın şahsan felâkete düşürüldü. günü uzum bir mektupla anlettem. Şikâyetler tesirsiz de kalmadı. (Arkası var) Saralı Bir Kadın Ateşte Yandı Kumkapıda Mollataşında 37 numa ralı evde oturan Takuhi İsminde bir kadın, ansızın sarası tutarak ateş do lu mangalm üzerine yuvarlanmış ve muhtelif yerlerinden yanmıştır. Ta- kuhi tedavi altıma almmıştır. * Teşvikiyede Güzelbahçe sokağında Yelko apartmanı kapıcısı Sivaslı Ah met te, odasmda yaktığı kömürden zehirlenerek ölmüştür. Durdurulan İnşaat İşleri Devlet Şürasında Plâna aykırı inşaatin bulunduğu için Cihangirde bir avukata ait yapı| nın durdurulduğunu, avukatın da| mahkemeye müracaat ettiğini yaz - mıştık. Öğrendiğimize göre, mesele İ hin Devlet Şürasmca tetkikine bş- | lanmıştır. Ekmek Ucuzlıyacak Ekmek narhmı tespit eden komis İ yon, bu seferki toplantısında fiyat. ları değiştirecektir. Çünkü, #on on beş gün içinde buğday piyasası hay li değişmiş, düşüklük devam etmiş - Ami Bayer Mahkemeye Veriliyor Otobüs işleri hakkındaki neşri yatımız sırasında dişçi Avni Ba yer, başmaharririmize 1000 Jira verdiğini iddia ederek bir protes to göndermişti. Başmnharriri - miz Ahmet Emin Yalmanm bu protesto Üzerine açtığı cürüm tasnii davası, müddelumumilik - çe tahkik edilmiş ve Avni Ba. yerin, suç sabit görülerek mü- hakemesine karar verilmiştir. Dosya, birkaç güne kadar mah. kemeye verilecektir. Recai Nüzhet gelmedi Müddeiumumilik, başmuhar - ririmiz Ahmet Emin Yalmanın Recai Nüzhet Baban aleyhine açtığı cürüm tasnli davası hak- kında da tahkikata başlamış ve Recai Nüzhet Babanı çağırarak dinlemiye kurar vermiştir. Re « cai Nüzhet, kendisine tebliğat ya pıldığı halde dün müddelamumi İiğe müracaat etmemiştir. Fezleke gönderiliyor Vilâyette çalışan mülkiye mü- fettişleri, otobüs tahkikatına alt fezlekeyi bitirmek üzere bulu - nuyorlar. Evvelki gün pazar ol. masma rağmen bütün gün çalış- tıkları gibi, dün de geç vakite kadar bu işle meşgul olmuşlar - dır, Fezlekenin bugün Ankara. ya gönderilmesi muhakkak gi- bidir. Belediye hakkındaki diğer $i- yetlerin tetkikine de ayrıca de vam edilmektedir. Vali Üstündağ Dün Akşam Ankaraya Gitti Vali ve belediye reisi Muhittin Us tündeğ, yanında belediye iktesat iy leri müdürü Asım Süreyya ve İmar müdürü Ziya olduğu halde dün ak- şamki ekspresle Ankaraya gitmiştir. Vali ve belediye reisi, Ankarada Prostun hazırladığı gehrimizin avan projesi hakkında a'âkadarlara izahat verecek, et fiyatlarının ucuzlatılması ve mezbaha ücretlerinin indirilmesi etrafında görüşecektir. Bu arada şeh hirlerdeki ekmek tiplerinin birleşti - rilmesi meselesi etrafmda İstanbul belediyesinin fikrini anlatacaktır. An karada bir hafta kadar kalacaktır. TAN Tetkikler Evvelki gün şehrimize gelen Iktı - sat Vekmi ve Ziraat Vekâleti vekil Bay Şakir Kesebir, dün yanında Ik. tasat Vekâleti müsteşarı Faik Kurdoğ | tu olduğu halde Iktısat Vekâletine bağlı deniz ve kara müesseselerini gez miş ve bu müesseselerin ihtiyaçları üzerinde tetkikler yapmıştır. B. Kesebir, evvelâ saat 10,30 da 1s tanbul Ilman işletmesine gelmiş, bü - tün liman dairelerini gezmiş ve bu bü ronun çok iyi kurulmuş olduğunu söy lemiştir. Vekil, yeni yolcu salonumu tetkik etmiş, antrepolar ve deniz vası talarının vaziyeti etrafında da İzaha- almıştır, Bundan sonra İktisat Vekâ letine bağlı deniz müesseseleri müdür lerinin iştirakile bir toplantı yapıl mıştır. Toplantıda müsteşar Faik Kurdoğlu, Raufi Manyas, Müfit Neo det, denizyolları müdürü Sadettin, A- kay müdürü Cemil, tahlisiye müdürü Necmeddin, havuzlar idaresi müdür” Cemil ve deniz ticaret mektebi müdi rü Zeki bulunmuşlardır. Iki saat ka dar süren bu toplantıda B. Kesebir, bütün deniz müesseseleri hakkında a. likadar müdürlerden İzahat almıştır. ; Iktısat Vekili, liman işletmesinden ayrıldıktan Osonra (o havuzlar ida resino (gitmiş, yeni tesisatı ve ter sanenia vaziyetini tetkik etmiştir. Sa at 15 te B. Kesebir, Türkofise gelmiş tir. Burada ticaret odası umumi kâ- tbı, zahire borsası komiseri ve umu- mi kâtibi, vekâlet müfettişlerinden ba uları, Sümerbank müdürü, Bmarlar| umum müdürü, uyuşturucu maddeler müdür muavini, fındık kurumu mü - dürü ve Türkois müdürünün iştiraki le bir ikinci toplantı olmştur. Bu top lantı da iki saat kadar sürmüş ve ve kil, her müessesenin teşkilâtı, memur larının vaziyeti, ihtiyaçları hakkmda izahat almış ve bazı noktaları not et- miştir. Bundan sonra B. Kesebir, Is. panyada niacağ? olan bazı yumurta tiecarlarile, boyalı manifatura ithal eden ve kendilerinden fazla gümrük istenilen tüccarları kabul etmiş ve dinlemiştir, Vekil, Ofisten ayrıldıktan sonra Haydarpaşaya geçmiş, akşam trenile Ankaraya hereket etmiştir. Vekil, kara ve deniz iktisat mücssese leri müdürleri, dostları tarafından w- Zurlanmıştır. Aymi trenle müsteğar Faik Kurdoğ Tu ve Romanyaya gitmiş olan diğer heyet âzaları da Ankaraya gitmişler İktısat V ekili, D Yaptı ve Ankaraya Döndü B. Kesebir, Liman İşletmesi Müdüründen izahat alıyor dir. Hareketinden evvel kendisile görü- şen bir muharririmize, B. Şakir Kese bir, şu beyanatta bulunmuştur. “— Istanbulda kaldığım gu kısa zaman içinde Vekâletimize bağlı kara ve deniz müesseselerini gezdim, Ihti yaçlarmı dinledim. Ispanyada alacakları olan yumurta tliccarlarının taleplerinin neticesini soruyorsunuz, Yumurta tüccarları ev velee de vekâlete ayni mesele için mü racaat etmişlerdi. Ankaraya gider git mez bu talebin hangi safhada bulun duğunu tetik ederek en kestirme yoldan tüccarlar lehine bir formti bul mıya çalışacağız. Denizbank kurulunca bazı memur ların açığa çıkarılacağı hakkındaki endişeler için de gunu söyliyebilirim Me mler m EEE LAL pıldıktan sonra bile bugünkü memur lar vazifelerine devam edeceklerdir. Banka, faaliyet haline gelince, bazi tasurruflar düşünülmüş olsa bile ben lara başka vazifeler bulunacak ve hiç kimse kolundan tatulup atılmıyacık tır. İhracatın bir elden yapılması mese lesine gelince; bu iş bazı maddeler ü- zerinde düşünülmüş ve görüşülmüş - tür, fakat bu hususta verilmiş bir ka rar yoktur, Mesele etilt, halinde bu - tunmaktadır., Geceleri Tabutta Yatan Adam Yeşidirekte aşçı Hüseyinin lokan tasmdan yağ, fasulye, salça çalan sa bikalı Kulağı Kesik Sadettin, evvelki gün Sultanahmet sulh mahkemesinde 9 ay Hapse mahküm oldu, Kulağı kesik, kendisini müda- faa ederken suçunu mesküt geçiyor. yalnız, kısaca? '— Açım Bay hâkim, ne yapayım? İ diyordu. Şahitler, onun dükkâna gir diğini ve masanın üstünden sepeti alarak kaçarken yakalandığını söy- lediler. Nihayet, hâkim, suçunu sabit birinci ceza | — Para çikaramıyordum. Sabah- « kahvelerine gidemiyordum. Niha- İ yet bizim mahalledeki camiin tabut- İ luğu hatırıma geldi, Iki ay evvel ©- raya gittim. Kuytu bir yer. Kenar- dü da fakir ölülerin konduğu bir ta- but vardı. O, gözüme Tlişti, Başımın altma bir taşı yastık yaptım, içine uzandım, Kapağını da üstüme çek - tim. Sabaha kadar uyudum. Tabutun içi biraz kâfur ve ilâç (kokuyordu. Fakat, sonra bu kokuya alıştım. Her gece tabuta giriyor, yatıyordum. Norveç Gemisi Bütün Zararı Tazmin Edecek Köstence limanında bir Norveç va puru ile çarpışarak karaya oturan Yekta vapurunun yarası hayli ağı olduğu için kurtarma ümidi kalma - mıştır, Gemi, suya gömülmüş ve yana yatmış vaziyettedir. Anlaşıldığına göre, “Yekta,, Kös - tence lliranma klavuzla girerken, ar- kadan gelen bir Norveç vapuru Üzeri ne bindirmiş ve yaralanmasına sebep | olmuştur. Norveç metçe 62 bin liralık haciz konmuştur. “Yekta, nm süvarisi meşhur Sevinç - Marmara faciası sırasında Sevinç Vâ purunun süvarisi bulunan Tahir kap tandır, Gemi, 1200 tonluktur, Yelken &i zadelerin malı iken 15 yıl öncear ” 1.1.0988 İ Esrarı Çözülen | Cesetler Polis, jandarma ve müddeiumiik İlik, dün de ölümleri şüpheli len beş ceset hakkındaki esrar desini açmıya çalışmıştır. Beş gö evvel Halıcıoğlu #skelesi önünde H Tunan ceset, hâlâ morgun soğuk b# va dolabında saklanmakta ve teşbil edilmektedir. Simdiye kadar kayi duğu iddir edilen adamların akrabi ve dostlarından yirmi kadar mür# caat yapılmış, hiçbirisi de cesedi 8 nıyamamıştır. Çehre hususiyeti b& zularak hüviyetinin tamamile kay“ bolmaması, için, otopsi yapılarak Ö lüm sebebi tesbit edilememiştir. Eğer, şu günlerde cesedin hüviy ti anlaşılamazsa mecburen otopsi Y pilarak fotoğrafı üzerinde yürünS cektir. Suda boğularak ölmüş! İkinci eset te evvelki gün, Bakif köyünde Mecidiye çiftliği civ | dere içinde bulunmuştu. Milddeium? mi Cevdet, Bukırköy jandarma kö mandanı, tabibiadil Enver Karan düf de geç vakte kadar hâdise yerindi tahkikatla meşgul olmuşlardır. Ces$ din cebinden çıkan hüviyet cüzdan ile leblebi heybesi ve kalburu esraf perdesini yırtmış ve hakikat ortay çikmişter, Hüviyet cüzdanma gör bu ceset Çankırmmn Orta nahiyesi nin Doğancı Bayındır köyünden 1330 doğumin Ahmet oğlu Mevlüdundu” Cebinden dört tira da çıkmıştır. B*İ para, Mevlüdun herhangi bir tecii vize uğramadığını göstermiştir. Me Yât, dört gün evvel köylere Jebiel satmıya giderken Mahmutbey köyü den gelen Ayımama suyundan gel mek istemiş, fakat dere coşkun ni ğı için sulara kapılmış ve tur. Tabibindil, ölümün boğulmadan r leri geldiğini kabul ettiği için ce din gömülmesine müsaade etmiştir” Jandarma kumandanı cesedi, gömü mek üzere Mahmutbey muhtarı teslim etmiştir. & alin selesi önün adak uri rak Arapcamii Kürakoluna “akledi miştir. Hâdiseye müddeiumumi mu vinlerinden Fehmi Çağıl el koymuüf! ve tabibiadil Salih Haşim de cesi muayene etmiştir. Cesedin elleri # yüzü r, on gün ka denizde kaldığı anlaşılmaktadır. g linde ve yüzündeki yaraların balı” lar tarafından mı yapıldığı, yoksf bir einayet, eseri mi olduğu edilmektedir. | Dün öğleye kadar hüviyeti tesbijl edilememişken, bir kahveci bunu Vatan motörü tayfalırından Musti fa olduğunu #öylemiş, akşam cerrah mütekaidi Hasan da İ görerek ayni teşhisi koymuştur, ei kikaten 15 gün evvel Vatan motöfüll tayfasından Mustafanın gece | motöre sarhoş döndüğü ve sabahl€” yin ortadan kaybolduğu müddeimi miliğe ihbar edilmiştir. 4 Vatan motörüntn Akçaşehirde duğu anlaşıldığı için İstanbula dö nllnce tayfasma gösterilmek ve 510 sebebi tesbit edilmek üzere ces© dün morga kaldırılmıştır. Pazar günlü, Ayakabı sahilinde öf sizde bir kadın cesedi bulunmuştu” Zabıta, bunun Şefika isminde bir &# dına ait olduğunu ve kaza netici is mahalli hükü | denize düşerek boğulduğunu tı etmiştir. Merkezefendide evinde cesedi b Tanan Haço kadının da ecelile öldüğü anlaşılmıştır. Etibba Odası Kongresinde Dün akşam saat 15,30 da Btb? 'A-| matör Yekta tarafından satım alm. | odası, ikinci altı aylık kongresini Ş9f Hiralrk ta | mıştır. Kongrede 937 senesinin altı aylık bilânço vaziyeti görü 5 | miş ve idare heyeti raporu kabul © Yiye ve Maliye Nezare memurlarma ait irad raktırmıya muvaffak o'd ra, sıra bizim tabut ölü taşıyordu. mış, son zamanlarda 16 bin gördü ve kararmı verdi. Fakat, akşam üstü yine yerine ge- | İ7 konmuştur. tir. Bunu: neticesi il ayn olarak, ek)” Sabıkalı Sadettin. bu karardan mek bir miktar ucuzlayacaktır. xektanm sahibi, Köstenree ticede yalnız mektupgu Zeki Bey azledildi, Vali de ondan sonra me. murlarla eşrafı memnun eğecek bir yol tutmıya çalıştı., #ngiliz postanesi vasrtasile İlgiden mektup ve gazetelerin (Abdülhamidin adamlarının eline geç mesi yüzünden Baban zade Hamdi Bey nefyedilmiş ve cemiyetin Bağ- dat şubesine mehsup doktor Sü. reyya istintakta işkencelere uğra- talmıştı. Bu meselede insanı Üzen vedü. gündüren bir nokta, Istanbuldaki In giltere sefaretinin Babiâliye “arsı bir müsamaha göstermesiydi. Hiç güphe yok ki bu müsamaha ancak İ BIRKAÇ SATıRLA | m m e —— oför Kâmilin idaresindeki otomobil, Sirkecide garson Hüsnüye çarpmış, yaralamıştır, . 9“ Kişilik ilk Hacı kafilesi dün şeh rimize gelmiş, belediye turizm mü dürlüğü tarafından istirakatleri temin edil miştir, * (Gierrimibadi! bonoları, Gön 7121.55 liradan satılmıştır, Dört gün içinde ki düşüklük dört lirayı bulmuştur, * yer Kral Majeste Paruğa hediye edilmek üzere, akşam kız sanat mek tebinde bazırlanan solra takımı dün Mısıra | gürdlerilmintir. memnun gibi görünüyor, salondan çı karkes yle söyleniyordu: — Çok iyi yaptın da beni mahküm ettin, bay hâkim, zaten, iki aydanbe- ri tabutun içinde yatıyordum, Yani ölmeden mezara girmiştim. Şimdi, sıcacık tevkifhanede yatacağım, Fa- kat, müddet biraz fazla oldu. Nisan dan sonra kırlar misafir kabul eder. Eğer o vakte kadar hapisanede kalay dim canım yanmazdı. Ondan sonra çıkar kırlarda yatardrm. Neler anlatıyor? Mahkeme salonunda bulunan bir muharririmiz, dışarı çıktıktan sonra Sadettin, bir handa, bir otelde yatıyormuş gi- Sadettinle konuşmuştur. bi tabut hikâyesini şöyle anlatmış” tr: liyordu. Bir sabah erkenden tabutu iki kişi yokladı, Hiç açmadan omuz- uyorlardı. Ben uyandım. Eğer uyan masaydım, galiba ölünün yerine me zarı biz boyluyacaktık. Bekçiler, halime güldüler. Fakat, İ bir şey demediler. Ben yine gecele-| rimi tabutta geçiriyordum. Başıma bu hal geldi. Bundan da şikâyetçi de ilim. Hiç olmazsa kışı hapisanede geçiririz. Yaza da Allah kerim. e Beygir Tekmesile Yaralandı Kadıköyünde Kurbağalısaray arka sında 38 numaralı ahırda yatan Aziz, bir beygirin tekmesile başından ağır surette yaralanmıştır, Aziz, tedavi al tma alınmıştır. lara girişmiştir. Zararın Norveç acen | dilmiştir. Bundan baska 988 sen tasma tamamile ödetileceği anlaş'lı - | ilk YURTTA HAVA VAZİYETİ Yurdumuzun cenuba şarki ve şark mm takaları çok bulutlu ve yağışlı, diğer yer ler kısmen bulutlu geçmiştir, Elâzik, Sıvas ve Kayseride kar yağmıştır, Rüzgürler ce mubi Anadoluda şimalden, Karadeniz kıyı larile Trakyada cenuptan, orta kuvvette esmiş, diğer yerlerde sakin kalmıştır, Şehrimizde Hava Dün İstanbulda hava ar bulutlu geçmiş, İt aynın bütçesi de tesbit © “11 Tiinelteşrin 1038 | $ hazla esmiştir, Sast 14 t€ barometre TÖÜİ milimetre idi, Hararet en çok 92 ve © rüzgârlar cenaptan saniyede 3 ile 4 metre | 1,6 santigrat olarak kaydedilmiztir. /