3 Mart 1938 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 10

KARE ER AŞA ELİ — 2 — ie Harp veya Sulh! Avrupa Bundan Sonra Ne Olacak? .. (YAZAN: LLOYD GEORGE) üyük Harbin sonundanberi ortaya çıkan hiç bir me- pele, İngilterenin dış siyasasında görülen son tahavvül derecesinde fikir ayrılığına sebebiyet verme- miştir. Bir taraf, diktatörlere kar- şı gösterilen teslimiyeti hiddet ve infial ile karşılamaktadır. Buna mukabil diğer taraf, yeni siyase- ti kabul ediyorsa da yeni tecrü- benin geçen beş yıllık hatalardan kurtulup kurtulamıyacağını kesti- remiyor. Kimsenin şüphe etmediği bir nokta, diktatörlerin meydan oku- mâsına karşı verilen Ingiliz ceva- bının, umumi seçim yenileninceye kadar İngilterenin ve belkide Fransanın siyasetine hâkim ola- İngiltere, dış siyasa meselele- rinden çıkan davalar üzerinde $6- çim dövüşü yapmağa alışkındır. Disraeli canli bir dış siyasanın ta- kibini istediği zaman 1874 te w mümi seçimi kazanmıştı. Glads- ton 1880 tarihli umumi seçimde Balkanlardaki hıristiyanların da- yasını ileri sürmüştü. Son sene- İerin hâdiseleri, İngilizlerin hariç- Je alâkalarını yeniden canlandır- miş bulunuyor. den, kabinenin en çok se- vilen şahsiyeti idi. Onun, diktatörlere karşı gelmek için al dığı vaziyet, eskiden kendisine karşı lâkayt veya mütereddit va- ziyette bulunan milyonlara heye- can vermiştir. Chamberlain siyaseti hakkında ne denirse densin, bu siyaseti ile- ri sürmek için tutulan hattı hare- ket kaba idi ve fena idare edik miştir. Bir aralık Lord Halifax, av sergisini ziyaret etmek baha- nesile Almanyaya gitmiş ve Herr Hitler'in oturduğu Berchteskaden- de kendisine dostane bir çay ziya- ya ve Çekoslovakyaya karşı vazi- yetine temas edilmemiş, Alman- yanın Ispanya işlerine müdahalesi hakkında bir şey söylenmemişti. Halbuki yapılacak iş, bu mesele- leri kurcalamaktı. Almanlar, bu mış, üstelik ürkmüşlerdi. Ziyare- tin Hitler üzerindeki tesiri, son nutkunda İngiltereden bahseder. ken kullandığı hasmane işaretler- den anlaşılıyor. den bahsine gelince; hiçbir mesele, Onun (harici yeden atılması derecesinde fena ve tedbirsiz (e ida - re olunmamıştır. Ortada; ber şey- den evvel, kabine reisi ile Musso- İini arasında, Eden'in, hattâ anla- şılan Romadaki İngiltere sefirinin dahi haberi olmadan yapılan mu- rabere var. Sonra Kont Grandi'ye Italya hükümeti tarafından gönde- rilen, fakat Mister Eden'in istifa- sına kadar teslim oluninıyan me- #aj var, Ingiltere — Italya müza- keresine esas teşkil edecek vesi. kaların meşrolunmamasına “hay. ret etmiyorum. Şüphe ile karşı. lanması lâzım gelen her iş müp- hem ve karanlık kalır. Nitekim de öyle oldu. Hiç kimse neyin bahis mevzuu olduğunu bilmiyor. Kati- yetle bilinen bir şey varsa, hükü- metin Habeşistana karşı taahhüt- lerine ihanet edeceğidir. Mi Châmberlain Italya ile müzakere yapmak için geri dönülmez bir taahhüde giriş- miş bulunuyor. Artık her şey bu teşebbüsün muvaffakiyet veya a- demi müvaffakıyetine, sonra ya- pılacak anlaşmanın şartlarına bağ- lıdır. ; Fransanın bu müzakerelerde bir taraf teşkil etmiyeceği, hiç olmaz- sa ibzari müzakerelere bile karış- İki muarız Chamberlain, Eden mıyacağı vuzuh ile görünüyor. Çünkü Fransaya hâdiselerden ha- ber verilmiş, fakat kendisile mü- şavere edilmemiştir. Bu yüzden son hâdise Fransada ancak mem- nuniyetsizlikle karşılanmıştır. Almanyaya gelince; sarih olan bir nokta Mussolini'nin, bu kuv- vetli müttefikini ihtiva etmiyen hiç bir pakta varı olmıyacağıdır. Ohakle Almanyanın müstemle- keleri bahsi de konuşulacak mı? Avusturya ile Çekoslovakyadaki Alman ekslliyeti hakkında bir şey söylenecek mi? Şüphe yok ki Ispanyadaki vazi- yet bahis mevzuu olacaktır. Fakat bu bahis te Alıhanyasız konuşula- maz. ngiltere, Akdenizde ve Şap- denizinde harp takdirinde muvasala bakımından kati teminat vermiyen hiç bir paktı istemez. Böyle bir tesviyede Ingiltere ile Talya gibi, Almanya ile Fransa- nım da hissedar olmaları lâzım. dır. Rusyaya gelince; Akdeniz, onun dünya ile temasını temin eden en bellibaşlı mahreçtir, Fakat bütün bu meşeleler bir sürü güçlüklerle yüklüdür. Ispan- yadan başlıyalım: Mussolini ile Hitler, muvafakat etmiyecekleri bir rejimin oraya yerleşmesine müsaade etmiyeceklerini söylemiş bulunuyorlar. Ispanyadaki Cüm- buriyetçilerin bolşevik olduklarini söylemek hezeyandan başka bir şey değildir. Ispanya her şeyden evvel bir ziraat (o memleketidir. Çiftçiler her şeyden evvel ektikle- Fİ arazinin sahibi olmak isterler, Azana, Negrin, Del Vayo gibi 1s- panyol devlet ricali, 1908 — 1916 da İngilterenin başında bulunan Askvit'ten, bugün Fransanın ba- şında bulunan Chautemps kabine- sinden daha sol değildirler, iktatörleri alâkadar eden asıl mesele, Ispanya hü- kümetinin antikomünist olması de- gildir, çünkü Ingiltere İle Fransa da antikomünisttir, mesele, orada faşist ve müttefik bir hükümetin bulunması ve bu suretle Avrupada iye karşı taarruzi ve te- dalği bir cephe teşkil etmesidir. Ispanya, Akdenizin anahtarıdır. Ve Akdeniz dünyanın en hayati kıymeti haiz stratejik yoludur. İs- Panya Cebelüttarık boğazının iki tarafına da hâkimdir. Bu yüzden Ispanya ile müttefikleri Akdeni- zin bu methalini gayet feşirli bir şekilde seddedebilirler, Sonra Ba- lear adaları, Fransa (le şimali Af. rika arasındaki muvasalayı kesime ğe hizmet eder. Konsey Toplantısından Sonra (Başı 1 incide) muahedesini büyük bir sevinçle kar- şıladığını ksydediyorlar, Katimerini gazetesi, Türkiye Baş- vekili B. Celâl Bayarın Yunanistana yapacağı ziyareti hararetle karşılı - yor ve Yunan milletinin, iki dost memleket Artantı için selefi kadar hararetle çalışmış olan B. Celâl Baya rı kabul etmekle bahtiyar olacağını bildirerek diyor ki: Başvekil B. Celâl Bayar, Atinann eski dostu doktor Tevfik Rüştü Aras- İn Yunanistana geldiği vakit, bütün Yunanlıların Türk - Yunan dostluğu- na nekadar bağlı olduklarım görecek tir, Dr. Stoyadinoviç Belgrad'da Belgrad, 2 (A.A.) — Başvekil ve Ha riciye Nazırı B. Sloyadinoviç saat 21,45 te Belgrada dönmüştür. Başvekil garda bütün hükümet â- zası, Balkan Antantı devletlerinin ve Bulgaristanın mümessilleri, Hariciye erkânı, Yugoslav radikal birliği mü- messilleri ve bilhassa parti gençlik TAN Görüşmeler Devam Ederken (Başı 1 incide) Mister Eden'in Amerika Elçiliğine tayin olunacağını yazmşışsa da diplo matik mehafil bu haberin esassız ol- | duğunu bildiriyorlar, Habeşistan İmparatoru Haile Se- lâsiye bugün Hariciye Nezaretine İgelerek Lord Halifax ile görüşmüş İtür, Yine harici siyaset : Avam Kamarasında bugün de ha- rici siyaset üzerinde konuşmalar vu- kubulmuştur. İşçi mebuslardan Ba- ker, Milletler Cemiyeti Assamblesi- nin 1932 Martında kabul ettiği ka- rarı anlatarak bu karara göre âzn devletlerin cemiyet paktına ve Paris misakına muhalif vaziyetleri kabul etmiyeceklerini anlatmış ve Başveki lin noktai nazarını bu karsra celbet- miştir. Chamberlain, İngilterenin bu. karara bağlı olduğunu ve Mister E- den'in de 1936 İlkkânununda buna dair beyanatta bulunduğunu, İngil- terenin bu beyanattan ayrılmadığını söylemiştir. Chamberlain bir suale cevaben teşkilâtına mensup muazzam bir he)Hitlerin nutkunda mevzuu bahsetti- yet ve diğer birçok şahsiyetler tara-| ği müstemleke talepleri hakkında fından karşılanmıştır. Garın önünde) Alman hükümetinin İngiltereye hiç- toplanmış olan halk B. Stoyadinoviçi | bir tebliğde bulunmadığını ve İngilte Mecliste Toplantı Başladı ' lim. 248,300,000 lira üzerinden hazır- lanmış olan yeni bütçemizin muhtelif devlet dairelerine taksim tarzı şöyle- dir: Büyük Millet Meclisi: 4.002.064, hasebat: 602.031, Başvekület1.294.902 Devlet şürası: 250911, İstatistik u- mum müdürlüğü: 238.124, Devlet me- teoroloji umum müdürlüğü: 617.083, Diyanet işleri reisliği; 608.241, Mali- ye Vekâleti: 20.850.568, Düyunu u- mumiye: 51.659.481, Tapu ve kadas- tro umum müdürlüğü: 1.371.222, güm rük ve İnhisarlar vekâleti: 8.644.160, Dahiliye Vekâleti: 5.031.198, Matbü- st umum müdürlüğü: 186.009, Emni- yet umum müdürlüğü: 916.967, Jan- darma “U. kumandanlığı: 10.469.030, Hariciye Vekâleti 3.355.955, Sıhhat Vekâleti: 7.897.737, Adliye Vekületi: 9.546.063, Maarif Vekâleti: 14.540.371 Nafıa Vekâleti; 7.867.807, İktısat Ve- kâleti: 5.466.316, Ziraat 7.153.962, Milli Müdafaa (kara, deniz, hava müsteşarlıkları ve askeri fabrikalar) 82.232.004. Yeni kanan lâyihaları ” Millet Meclisine verilen yeni ka: hun lâyihalarına gelince; bu devreğe AŞ Cümhurrelsliği: 404.960, Divanı mu: | hararetle alkışlamıştır. Kültür yakınlığımız Atina, 2 (A.A.) — Atina Ajansı bil diriyor: Gazeteler, Atina üniversitesinde bir Türk edebiyatı kürsüsü ve İstan- bul üniversitesinde bir grek edebiya- tı kürsüsü ihdasını alkışlamakta ve bü keyfiyetin iki memleket arasında gittikçe sıkılaşacak olan kültürel bağ lara çok yardım edeceğini tebarüz et- tirmektedir. Kâğıt üzerinde verilecek temi- nat, biç bir kıymet ifade etmez. Bahusus bu teminat, geçen sene zarfında Ispanyaya dair verdikle- ri her sözü tutmıyanlar tarafından verilirse, tamamile manasız kalır. spanyanın kendi hükümeti- hi seçmesi, ve bunun kendi- sine hariçten yüklenmemesi bir za- rurettir, Akdenizin hürriyeti için en zaruri teminat, İspanyanın is- tiklâlidir. Şâyet Ispanyada umumi bir se- çim yapılması imkânsızsa ve İs- panyollar davalarını dövüşerek halle karar vermişlerse onları ken- di başlarına bırakmaktan başka çare yoktur. Yoksa muvaffakiyetini yabancı- lara borçlu olan bir hükümet, bu yabancılara güvenmeğe devam €- der ve onların yardımı olmaksızın yaşıyamaz. Chamberlain siyasetinin muvaf- fak olmıyacağı bu sayede anlaşıla- caktır. . Yoksü diktatörler Akdenizi fa- şistlik namına ele geçirmek için, anlaşmadan sonrada İspanyada harp faaliyetine devam edecekler 7 mi iy güçlüklerle yüklü daha başka meseleler de vardır. İnglitere, faşistlere, hükümetin garantisi altında para ikraz ede - cek, yahut ihracat kredileri şek- linde kolaylıklar gösterecek mi? Duçe, beynelmilel hukuka kar- şı gelen haris bir harici siyasetle memleketini iflâş ve açlık uçuru- munun kenarına getirmiştir. ve şimdi de elaçarak bu vaziyetten kurtulmanın çaresini bulmayı dü- şünüyor. Habeşistana gelince; onun ilha- kini tanımak İngiltere için şeref- sizlikdir. O halde Alman müstem- lekeleri meselesi ne olacak? Müs- temlekeler iade mi edilecek? Şarki Alman Afrikası, şayet tekrar Almanyaya iâde edilirse cenubi Afrikanın muhalefeti ile karşılaşır. O zaman Kenya, siyah- lardan müteşekkil iki büyük ordu- lu iki faşist devlet arasında kala- caktır. Sonra müstemlekeler iade edilecekse manda sistemi ipka © dilecek mi? Akla gelecek susllerin bir kıs- mi bunlardır. Fekat en mühim mesele, demok- rasilerin, diktatörlerin tehdidi kar- şısında baş eğip eğmiyecekleridir. Bunlar kendi yurtlarında bürriye- ti ezdikten sonra hürriyetin hükü- renin Berlinden izahat istemediğini söylemiştir. Chamberlain daha sonra İtalya ile yapılacak müzakereler hakkında Miı- sıra dalma malümat verileceğini söy lemiş ve bu müzakerelerin mevzi rım saymıya lüzum olmadığını, çün- kü bunların anlaşamamazlığa ait her mevzuu kucaklıyacağım söylemiştir. Çekler ve Almanya : Çekoslovakya Almanya tarafından bir taarruza uğradığı ve Fransa Çe- köslovakyaya yardım ettiği takdirde İngilterenin ne yapacağına deir soru lan suale de cevap veren Chambor- Isin bu meselenin 25 Haziran 1937 de Eden tarafından irat olunan nutuk ta anlatıldığı ve kendisinin buna ilâ- ve edecek bir sözü bulunmadığını söylemiştir. Rus propagandasına dair sorulan bir suale cevaben Hariciye Müsteşa» rı Sovyet Birliğinin 1929 da verdiği taahhüdü tutmadığını anlatmıştır. İtalyanın müdafaa bütçesi : Dün Romada İtalyanın harbiye bütçesi dolayısiyle Akdenizdeki si- yaset hakkında bir muhtıra neşrolun muş ve İlalyanın Libyaya kolonyal Fırkalar gönderdiği. bunların het tehlikeye kârşı geldikten başka Ha- İbeş ile muvasalayı bundan başka İtalyaya Ege denizin- deki adaların da Akdenizdeki ehem miyetlerile mütenasip bir tarzda tah- kim ettiği söylenmektedir. i Ingiltere hükümeti milli müdafda programı hakkında bu akşam neş- redilen Beyaz Kitapta mezkür prog- ramın tatbikinde umumiyetle terak- kiler elde edilmiş olduğu kaydedil - dilkten sonra bazı müşkülâta tesadüf edildiği ve fakat bunların da izale o- lunduğu bildirilmektedir. Milli müdafaanın her üç nezareti için tahmin edilen masraflar 1937 - 1938 senesinde 278.250.000 ve 1938 - 1939 senesinde 343.250.000 sterlin o- lacaktır. Elde mevcut plâna göre, 1934 - 1939 masrafları 1938 - 1980 masraflarından daha fazla olacaktır. Şunu da gözden kaçırmamak lâzım- dir ki derpiş olunan masraflar, In- gilterenin umumi gerginliği izale i- çin sarfettiği gayretlerin muvaffalcı- yetine bağlıdır. Bugünkü enternas - yonal şartlar içinde milli müdafaa - Bin masraflarının 1937 - 1941 sene - lerinde bir milyar 600 milyon sterlin den yukari olması beklenmelidir. Donanmaya gelince : Donanmadaki tezayüt şu rakam - ları ifade edebilir: 1985 kânunusanisinde tezgâhta 139,345 tonilâto bulunurken bu ra- kam 1936da 281925; 1937de 375.740 ve 1938 de 547.014 tonilâto- ya çıkmıştır. Nisanda başlıyacak olan önümüz- İdeki mali sene içinde 130 bin toni- Jâto tutan 60 muhtelif harp gemisi hizmete girecektir. 1938 de tezgâha yeniden konacaklar iki diretnet, bir tayyere gemisi, 4 büyük ve üç küçük kruvazör ve bir çok ta diğer küçük harp gemilerini ihtiva eylemekte - dir, Beyaz kitaba göre : temin ettikleri, | müzakere edilmek üzere geçen devre lerde verilenlerden başka şimdiden de yine bu devrede müzakere edil - mek temennisile bazı kanun lâyiha- ları Büyük Meclise arzedilmiştir ve- ya arzedilmek üzeredir. Bu arada hükümet 'yeni orman ka- nununun bazı maddelerini değiştiren bir kanun lâyihası hazırlâmış bulu- nuyor. Bu lâyihanın hazırlanmasına sebep, yeni orman kanununun tatbi- İkatında bazı güçlüklere sebep olmuş bulunmasıdır. Ziraat Vekâleti tara, - fından hazırlanması bitirilen bu yeni lâyihaya göre, devlet işletmesi görül- miyen yerlerde, kerestelik veya mah rukat için köylülere ağaç verilecek- tir. Bundan başka, zati ihtiyaçlara mah sus olmak üzere köylülerin istifade edecekleri enkazdan maada orman- Inra zarar vermiyecek şekilde çalı ve | Şırpıları toplıyarak çıkarmalarına da izin verilecektir. Geçimleri, ötedenberi kendi vasıta. larile iç pazara getirip sattıkları keres te, odun ve kömüre bağlı köylülerin satın alabilecekleri miktarda ağaç sa- tışa çıkarılabilecek ve yakın şehirler İde satacakları odun ve kömür için de tam tarife bedeli alınarak izin verile bilecektir. Göçebeler için... | İskân edilen göçebelerin askerlik İ muafiyeti hakkındaki kanuna ek ola- İrak hazırlanan kanun lâyihası da bu- gün meclise verilmiştir. Projeye göre, memleketimizde bu- İlunan göçebeler ve aşiret fertlerin - İden hükümetçe iskân edilenler yerleş tikleri yerlere vardıkları tarihten #ti- İbaren ihtiyata geçitileceklerdir. Da - ha küçük yaşta olanlar da muvazzaf İhizmete tâbi tutulacaklardır. Asker - İlik çağında olup ta ihtiyata alınmıya- İcak olanların muvazzaf hizmetleri bu tarihten itibaren iki yıl geciktirilebi- İlecek ve hizmetleri en yakın piyade kıtalarında yaptırılmak üzere alti a- ya indirilecektir. Dünkü ilk müzakereler Millet Meclisinin 1938 yaz devresi- nin başlangıcı olan dünkü ilk toplan tısındaki müzakerelere gelince; dün Meclis, reis vekillerinden B. Fikret Sılayın reisliğinde toplandı. İlk ola. rak vefat eden mebuslarımızdan dok- İtor Galip Hakkı, Sabri Toprak ve Ra- sim Aktarın ruhları üç dakika süküt edilmek suretile taziz edildi, bü ara- da Brüksel elçiliğimize tayin olunan Cemal Hüsnünün Bolu mebusluğun- dan İstifasına ıttılâ kesbedildi ve bun- dan sonra da ruznameye geçildi. Dünkü ilk gün için ruznamede en ehemmiyetli madde olarak memu - rin kanununun 84 ve 85 inci madde- lerinin değiştirilmesi hakkındaki lâ- yihanın ilk müzakeresi vardı ve bu husustaki müzakere de yapılarak Meclisin cuma günü toplanmasına karar verildi, , ——— nının tatbikinde elde edilen terakki- ler gözden geçirilerek 1940 senesin- de bahriye mensuplarının yüzde yir mi beş artmış olacağı, pilotluk kurs larına 4,500 kişinin kabul olunduğu ve bundan başka 1,000 de ihtiyat pi- lot kavdedildiği tasrih olunmaktadır. 3-3-938 BULMACA DUNKU BULMACAMIZIN HALİ 12345671789 10 'NKU BULMACA 456160 19 * SOLDAN SAĞA: 1 — Müshll olan bir nevi nebat 4 — Akdenizde bir Fransız şehri — Pos panın yarısı — Kraliçe, 4 — Bir nevi oyun — EMİ! hayvan, — Vaat — Bir nevi yağ, Cemi edatı — Kurum — Kışın ver — Bir nevi mahkeme, 1 * YUKARDAN AŞAĞI: 1 — Oturulur. 2 — Geri vermek. 3 — Afrikanın İtalyan müstemlekesinde. bir şehir. 4 — Atlarda bulunur — Beyaz — Emir saa, ©, 5 — Bir kavim — Bilgi 8 — Çocuklar yer — Memlekete dönüş 7 — Aydın taraflarında bir üp — Dağ kovuğu — Kol ağn, 3 — İnce beyaz maden. 0 — Fan. 10 — Göze görünmez en dehşetli ku vet, TOPLANTILAR e DAVETLER © Bugün: T â 4 Üniversite Kinm İs mall, saat 1730 da Eminönü Halkevinde “Kanser nedir?,, mevrulu bir konfereni verecektir. * Hafta içinde: X Mubarrir arkadaşımız Birhan Felek önümüzdeki Cumartesi akşamı 2020 da Beyoğlu. Halkevinde “Spor, mevzulü bif konferans verecektir. Konferansı, bir tem sil takip edecektir. # Feriköy Idman yurdunun fevkallde kungresi Pazar günü Feriköy 17 inci üko” , kulda saat 10 da toplanacaktır. # Eminönü Halkevi ar şubesi, önümüz” deki Paaarteki günü akşamı saat 2030 de €v salönunda bir konser verecektir. Daver miyeti, 19 Mart akşamı Ünyon Fransezde bir Pertevniyal gecesi hazırlamışlardır. Bu YENİ NEŞRİYAT: HUKUK GAZETESİ i HUKUK GAZETESİ — Türkçe ve Fran | sizca olarak Cevat Hakkı Özbek tarafım” dön dört yıldanberi neşredilmekte olam © Hukuk gazetesinin ikinci'cildinin 27 — 28 © inci nüshaları intişar etmiştir. Bu nüshada Hukuk Fakültesi o Profesörlerinin birçok faydalı makaleleri vardır. Okuyucularımı- Za İavsiye ederiz. 25 KOCALI KADIN — Romancı İsken> deç Fahrettinin bu yeni esuri, para, sefa © bat, aşk ve servetle tatmin edilemiyen çile Zin bir kadının tahlilidir. Temiz ve sade bir üslâpin yazılmıştır. Heyecunlı ve dü- şündürücü eserlerden sayılabilir. ğ UÇ KİŞİ ARASINDA — Vedat Nedim Törün evvelce Şehir Tiyatrosunda oyna- nan “Üç kişi arasında, izmindeki demi kitap halinde basılmıştır. Bu eser, fizyolo- ik bir bidisenin psikolojik tesirlerini Rroydist bir görüşle tahlil eder. ANTİVİRÜS İLE TEDAVİSİ REKTA PATI İÇ VE DIŞ BASUR MEMELERİNİ, BASUR MEMELERİNİN HER TÜRLÜ İLTİHAPLARINI, CERAHATLANIMIŞ. FİSTÜLLERİ AZ ZAMANDA EYİ EDER