5 Mayıs 1939 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 10

© siyasi fikirlerimize de biz hâkimiz. © Tak benfleri açarmış, Bu, tek cep- m 19 BİZİMLE Konuşanlar Bizim Gibi Konuşmalı (Başı 1 incide) “ “Türkiye istiklâlini bu $araf tehdit &- diyor. © Mütslâamız şudur: Türkiye siyasi vaziyetini ve dünyaca bilinen ve « hürmet edilen sulhcülük vazifesini — entrika ve ihafe yolları şöyle dursun harp tehdidi ile dahi değiştirmek zaafına Kapılacaklardan değildir. İs- 'tiklâlimizin tehdidi noktasma gelin- <6, biz hiç bir tarafın hiç bir sebep-| Je topraklarımızı ve İstiklâlimizi tehdit edebileceğini bir an tasav- vuf etmeyiz. Umulmadığına rağmen “böyle bir hâdise çıkmıya görsün, 9 — Başkalarından o izah ve tavsiye islemediğimiz bir ta kım hayati menfaatlerimizin ve ci- © andaki sulhe hizmet vazifemizin © sevk ve idaresini ancak biz Türk milleti biliriz, boğazların sadık bek- çisi olmak hususundaki insani ve Berlinli meslektaşımızın düştüğü tezatlardan biri de bentlerin açık ma meşelesidir. Yani biz boğazları bir tarafa açarsak diğer taraf ta top- beli bir düşüncedir ki, bunun diğer cephesi ortaya atılabilir. En yüksek ve resmi dillerin açık beyanatlariyle telif olunamıyan bu nokta nazarı Berlinli meslektaşımı- zin sadece kendi indi tahayylü sa- yarız. Bizim bütün münasebetleri -| miz, eski olsun yöni olsun bü- tün konuşmalarımız herkesle dostanedir ve nihayet en baş- ta milli, vatani menfaatleri - mizin her türlü ihtiyat ted - birleri ile emniyet altına alın- masıdır. Dünyanın bu herçü- merç arefesinde başka başka menfaatlere âlet olak eli- mizden gelmez. Biz iki menfaat tânıyörliz: “Önce "Türkiyenin hayati menfaşti, sonra insanlık cihanınm sulh menfaati Biribirine beğir olan bu iki nimeti, “son noktasına kadar muhafaza ede- ceğimize İstiyen emin olsun, istiyen olmasin. üz Gazi al Alman zir Gazetelerinin *» Neşriyatı Berlin 4 (A, A.) — Hariciye Ne- « zaretinin gazetesi olan Diplomotis - <he Korrespondenx, Türkiyeyi “sulh cephesi” içine almak için İngiltere - nin sarfettiği gayretleri mevzuu bah — sederek diyor kiz “Bu müzakerelerin hareket bök - iç — tasını Türkiyenin Balkan Paktı aza sından bulunması teşkil eylemekte- dir. Türkiyeyi bütün dünyaca tanın- nuş olan vazilesini çok tehlikeli bir tarzda değiştirmeğe sevk için cenu - bu şarki devletlerine karşı o Alman veya İtalyan taarruz projelerile ma- mevra edilmek isteniliyor. Hakiki bir bitaraflıkla telif edilemiyecek suret. te Türkiye siyasetinin değişmesinde muayyen bir devlet ziimresinin gös- terdiği alâka, “fili tazyikin” hangi ta- rallan gelmesi beklenebileceğini ve simdiye kadar bu kadar kıskançlık - la muhafaza edilmiş olan o Türkiye Btiklâlinin hangi tarafca tehdit e - dildiğini ispat eyler. Türk milleti, yalnız kendi men - “fmati iktizası olarak değil ve fekat ayni zamanda bütün cihana hizmet etmiş olmak için de vazifesini, Bo - ğazların rüşvetle iğfal olunamaz bir bekçisi ilmakta ve şu veya bu der » let zümresi lehine olarak Boğarla - rın sulistimal edilmesine karşı koy- makta bulmuştur. Türkiyenin bu vazifesini tanıyan herkesin —Almanlar ve onün dost- ları bünü kayıtsız ve sartsz olarak tanıyorlar. Ancak tek bir menfaati olabilir ki, o da, hüsnü niyetleri bü- tün kuvvetlerle desteklemektir. Böy le hir telâkkinin ise gayet tabii ola- rak karşı tarafın samimiyet ve na- muskârlığna olan şartsız bir itimada istinat etmesi lizemdır, Anahtarı her ne şekilde ve her ne maksatla olur. sa olsun gevşetme imkânlarını gös- terecek her türlü oyumun tehlikeli Almanya Polonyaya , Doğru Askeri Sevkiyata Başladı - fBaşı 1 incide) Sovyetler birliği ile Almanyayı sra- larındaki davaları halletmek üzere birbiri üzerine saldırmağa çalışmış olmakla uçikça itham eylemişti. Diğer taraftan Fransa ve İngil - terenin Sovyetler tarafından taarru- za karşı teşriki mesai hususunda ileri sürülen şartları kabul edilir görme - miş olmaları da muhtemeldir, Münihten sonra yeni bir kollek - tif emniyet teşkiline teşebbüs etmesi için kendisine mezuniyet verilen Lit- vinof bu yeni teşebbüste muvaffak olamadığından Hariciye Komiserli - ğinden çekilmiş olabilir, Bugünkü İngiliz gazetelerinin en heyecanlı mevzuu Litvinofun istifa- sıdır, İstifanın müzakerelere fena tesirlerinden korkuluyor Gazeteler, Litvinofun çekilmesin: İngiliz — Rus — Fransız müzake- releriyle alâkadar görmekle ye eski Sovyet Hariciye Komiserini taksim götürmez kollektifin ve hattâ üçler ittifakmın ademi ola rak telâkki eylemektedir. Ginzete- ler Litvinof'un o çekilmesinin ya- pılmakta olan müzakereler üre- rinde fena tesirler yapmasından korkmaktadır. Maamafih Times gazetesi, henüz Sovyet harici siyasetinde kati bir değişiklik olacağının söylenemiyece- ğini yazıyor ve diyor ki: “Vâkıâ Sovyetlerin teklifleri çok ileri gittiği için İngiltere bunları ka. bule pek mütemayil değildir. Fakn« İngiliz ve Sovyet hükümetleri tanr ruzu önliyecek olan hedefte mute- bik bulunuyorlardı, Sovyet bükü- meti azami dereceds geniş bir eses dubilinde kollektif emniyette ısrar göstermektedir. Büyük Britanya hit- kümeti böyle geniş taahhütlere giri- rişmekte tereddüt ediyor ve Ayrupa- nın, harp balinde mutoarrız veya ta- #rruza uğrıyan taraflar her'cinde, kati olarak iki bloku ayrılmasına mâni olacak mMütavassıt bir sureti tesviye araşlırıyor. İşte mesele büy- le bir anlaşmaya en elverişli şekli bulmaktır. Şimdi de, Litvinofun is- tifasından sonra, İngiltere hüküme- ti ayni esas dahilinde müzakerelere devam edecek midir? İngiltere esa- sen üçler ittifakını pek istemiyor. çünkü kendisine idöolojı ve Rusya ile sıkı sıkıya bağlanmak yüzünden dünyanın başka tarsflarında Aa düş manlar kazanmak niyetinde değil- dir. Fransizlar ne düşünüyorlar? Ocuvre gazetesinde Bayan Tabols, Litvinof'un istifası hakkında Şbxle yaziyor: Dün akşam aldığımız malümala göre, Hitler, Litvinofun istifasından pek memnun olmıyacaktır. Cürkü hakikatte mevzuu bahsolen şey Sta- linin Sovyetler Birliği tarafından a- gır teahhütlere girişilmek zamanmın yaklaşmış olduğunu görmüş bulun. masıdır. Litvinof'un değişmesi daha ziyade Milletler Cemiyeti politikası aleyhinde bir aksülâmel tezehürünü ———— ——— bir misal teşkil eyliyereğini ve hent ler bir kere açıldı mu salarm hilenin nu durdurmak hususundaki azmine bekçinin artık hâkim olamıvacağını Türk hükümetinin bilmediği düşü- nülemez. Türk milleti bakimmdan enternas yonal münasebetler esaslı olarak de- gişmiştir. 'Türk milletinin, bundan 15, 20 sene evvel harp halinde bi- Tunduğu milletler arasında bugün çok emin dostlara malik bulunduğu- nu kaydetmek gerektir. Feket Türki yenin battı hareketini daha Hâstikli kılmak yolundaki gaytellere dair Türk Hariciye Vekilinin yaptığı ka- ti beyanatın kâfi gelmesi icap eder. di, Filhakika, Türkiyenin bütün dün yaya karşı beyan ettiği itimat vazi- yeti, onu itimadın bu mullak esa- smi terk yolunda yapilacak her tür- #i telkinleri açıkça reddetmiye mee bur'kılar. Muhtelif yeni oyunların tesir ve neticeleri bugünkü gergin- likleri hafifletecek yerde dünyayı €- sasen kâfi derecede karıştırmakta 0- lan emniyetsizliği “bir kat daha va- bimleştirecektir.., İtade eder. Ve öyle #arnedilivor ki Litvinof son müzakerelerde görülen | betaatten dolayı tahtie edilmistir. Herhalde gaye* #min bir mewbadan biliyoruz ki, Sovyetler Birliğinin Garp devletleri karşısındaki : tini değiştirmek Stalinin niyı öilâir, bilâkis, Moskovadan gelen haberler Havasın Moskovadan istihbarati- nu göre Rusya tarafından İngiltere- '€ sunulan ve cevabi beklenen Hifleri bir İngiliz — Fransız — So bir askeri yet ittifakını. ve bunun | mukavele ile tamamlanmasını zammun eylediği burada teyit olun- maktadır. Sovyetler Birliğinin Garp deylet- leriyle yeni bir iş birliğine ancak müsavi haklar ve taahhütler ve sağlam garaniler sertiyle giriş- meğe muvafakat edeceği dceyyüt eylemektedir. Diğer taraftan müşahede etili. yor ki, Büyük Britanya ve Fransa İ Polonyayı, “ Romanyayı va Yunanis- tanı karşılıksız olarak ve Sovyetler Birliği ile istişare etmeksizin geren: ti etmişlerdir. Ve Moskovanın mü- talâası şudur kir bu suretle mizak: relere tersinden başlanımışlır. Çün- İkü, böyle yapılmakla Sovyet yardı ami imkânlarını . kabul etmemekte İ devam eden Polonya ve Romanyaya müzaheret imkânlarından mehrum İ kalınmıştır. İngiliz — #ranız — Sov yet müzakerelerinin oldukça Ağır yürümesinin sebebi bu olduğu anla- ştlıyor. Sovyetlerin mukabil tekliflerindeki şartlar Evening Slandardın siyasi muhs- biri de göyle yazıyor; Sovyetlerin yaptığı teklifin kabul edilir mahiyette olmadığı anlaşılıyor. Büyük Britanya ti, garantisi. ni Baltık devisilerine hiç te teşmil etmek niyetinde Gziiğir. tügiliz — Sovyet müzak nin suratle İler- İlemesine mâni ol ca engel heler beslemesidir. Filhakika Sovyet- ler İngilterenin ieabı detecede ve eğer Alman orduları Rus ovala- rında dağılırsa Londra hükümetinin bundan memnun olacağından endişe etmektedir. İngibzlet ise Sovyetler Birliğinin münhaswan faşistlerle de- mokrasi/ri çarpıştırıp ve nihat ola. rak komünistliği muzaffer kılmağı tasarlamakta olmasından korkmax- tadır, Polonyalılar istifayı fena karşılamadılar Londra, 4 (A.A.)— Bu sabahki Po- lonya gazetelerinin neşriyatına baki- brsa, Polonya itvinotun çekilmesi- ni hiç te fena karşılanıamaktadır. Gazeteler, Litvinofun kollektif em niyet tarafları olduğunu ve bunun İ- se İki taraflı anlaşmaları tercih eden İngiltere ile müzakereleri geciktirdi. ğini yazarak Litvinofun çekilmesini buna atfediyor. Express Poranny diyor ki: Molotof kollekli! emniyet siyaseti altına girmiş değidir. Stahnin iti- madını haizdir ve Iiitlerciliğin şid- detli bir müuarızıdır. Almanyada tesirler Berlin, 4 (A.A; — Alman siyasi mahafili Litvinofun istifası karşısın- da slâkasiz gözükmektedir Yarı resmi mahfiller, Sovyatler birliğinin diş politikusini idare elen Litvinof ölüp olmadığım bilmekten ziyade bu politikanm kominterne da- yanmakta deva ediy etmiyeceğ! me selesihin mühim olduğum! kaydedi- yorlar ve “bu politika Möskovanın politikası olmakta devam ederse Al manyanın hattı hareketi değişmiye- cektir” diyorlar. Berlin mahfilteri bu istifanın hö- len Sovyet hükümetile Batı devlet- leri arasında cereysa eden mütake- releri karıştıracağı ümidini gizleme- mektedir. YE Konya Halkevi Reisliği Konya, (TAN) — Halkevi reisi, Fahrettin Uğur, sıhhi sebeplerden is- tifa etmiş, yerine elek'rik şirkati mü- dürtü Halis Ulusan secllmiştir. TAN her iki tarafın biribirine karşı şüp- | dım etmek fikrinde hulunmadığından | Mihver Devletlerinin Faaliyeti /Başı 1 incide) İltalya Harbiye müsteşarı general Pa- şal Balbö olduğu halde fırkasinı teftiş ölmiş ve fırkanın ge- çit resminde bulunarak Libyadakı İ- miştir, sonrâ töj rın Trablusa dönecektir. Fransızlara göre münakalâlın mânası Paris gazeteleri ile Kobt Ciano mülâkatına ehsmmi- yet vermektedir. Jotrnal diyor ki? İtalya, Polonya ile dostluk miüna- sebetleri idame ettiğinden bu ziyaret bilhassa lüzumlu gibi gözüküyor. Bİ- nsenaleyh Von Ribbentrop, isler Po- lonya ile Almanya Arasında bozul duğu takdime İtalyan sodakatinin ne dereceye kadar ileri gideceğini tesbit etmek istemesi pek tabiidir. Hususiyle ki İtalya — Polonyaya ii- dal tavsiyesinde bulunmuş e de Berlin nezdinde de mümasil bir te- şebbüste bulunmuş olduğu tehmin ediliyor. Slovakya nasıl paylaşılacak? Diğer taraftan Bratisluva'dan ali- nan bir habere göre Von Ribben- trop'un Romayı ziysretinin başlıca mevzuu, Slovak meselesidir. Alman nazırının o İlalyan simam- darlarma Slovakyanın Almanya ile Macaristan oarasımda taksimi muktezi olduğu hekkindn izahat vermek arzusunda bulunduğu söy- lenmektedir. Slovakyanın Vah vadisine kadar olan Garp kısmı Bohemya ve Mo- ravya tarafından İlhak edilecek- tir. Bratislavanm Avusturya eyaletine geçeceği söylenmektedir. Slovakyanın diğer aksamı, Macar himayesi altına gireşektir. Japonya da kararını verdi Tokyo, £ Hususi) — Japonya hüs kümetinin teş 'nizirdan müteş-Ekil iç kabinesi bugün de toplanmış ve toplanma netiçesinde Hariciye uri Arita saraya giderek verilen ka- rarları imparâtora arzetmişlir. Ja- pon gazetelerinin neşriyatına göre, Japon hükümeti: Avrupada inkişaf- lara karşı takip edeceği siyaseti ka- rarlaştırmıştır, Diğer bir Japon gü- zetesine göre, Almanya ile İtalya a- rasında askeri ittifak akdi yakındır. Romedaki Binicilik Müsabakaları Roma, 4 (A.A) — Littorio mü küfatı müsabakasındı yüzbaşı;Brintk man (Alanya! birinci, mülâzim Coceia İltalya) ikinci ve yüzbaşı Tu- doran (Romanya; üçüncü gelmişier- dir, Pincio' mükâfatı . koşusunda, yüz- başı Hass (Almanya: birinci yüzbü- şt Gütlerrez (Italyn) ikindi ve yüz- başı Kulioz (Polowya) üçüncü gel mişlerdir. 'Türk binteilerin Vasat dereceye düşmeleri koştukları esnada havanın kararmasınâ atfo'unabilir, Urbe mükâfatı müsabakasında bin- başı Filipponi iltslye) birinci gel miştir. Yüzbaşı Gürkan — (Türkiye) Yıldız üzerinde koşmuş dört fcnu pu- vanla yedinci olmuştur, —— enin Almanyanın İngiltereye Mukabeleibilmisili Berlin, 4 (A.A.i — Daily 'Teleg- raph'ın Berlin muhabiri Greene ile Ven Ribbentröp manyadan çıkmak emrini o almışlar- dır. Bu hudut harici edilme .kâarart, “National Zeitung” gazetesinin Lon- dra muhabiri hakkında İngiltere ta- rafından verilen ihraç kararına bir karşılıktır. —— —— İngilterede Yeni İnfilâklar Oldu Londra, 4(A.A.) — Polis, dün Tot- tehamda bir mağaza vitrinine konu- lan bir bombanın infilâkına mâni ol- muştur. Buston mahallesinde !ki ve- ni infilâk ve Charirg'de de hir infi- lâk vüku bulmüstur, İki yarah var- dır. Bir genç kız da korkudan bayıl- mıştır. Nü- | diğer beş Ingiliz 24 mayısa kadar Al-| BugünPolonyaDanzige Ait Cevabını Bildirecek (Başı 1 inside) bugünkü meselenin tahakküm et j | İ riani ve Libya umumi velisi mare -| ek yahut elbirliğile çalışmak me-| karşı vukubulan tecavüzlerden: beh- Marmar'ca | selesi olduğunu, mesele bu mahiyet İşetmekte ve Lehistan aleyhinde şid" (4e olduğuna göre Fransanınemniyeti ve medeniyetin istikbali işinin halli talyan kuvvetlerinin görmüş oldük -| lâzım geldiğini söylemiş ve her Fran yarın çıkacak olan bir makalede Dr ları talim ve terbiyeyi takdir eyle »| sızın bu vazifesini müdrik olduğunu! Göbbeli, Lehistanın Almanya tara Janlatmış, Fransanın Lehistapa karşı Generel Von Brauchitseh. bundan | vaziyetinin değişmediğini ve deği$“İziyet alinasitın İngiliz temhatındar yare İle Tobruka gitmiştir | miyeceğini, Fransanın tam bir uya- “ileri geldiğin anlatıyor ve Lehistan Oradn askeri tesisati görecek ve ya-|nıklık ve metunet içinde hâdiseleri | tarafından eri sürülen mukabil tek * beklediğini, tehlike içinde olduğuna hükmetmenin yalnız Lehistana ait olduğunu anlatmıştır. Epok gazetesinin yazdığına göre, | Fransa hükümeti, Fransız - Pol ittifakının Danzig şehrine “e İ olduğuna dair Polonya hükümetine | tahriri teminat vetmiğtir. Polonya Hariciye Nazir muavini Szembeek, İngiltere büyük elçisini kabul ederek hariciye nezırımn cu- ma günü saat 11.30 da Hitlerin nut. kunü vereceği cevabın ana hatlarını bildirmiştir. Dün Varşovada yapılan geçit res. imi esnasında halk birçok defalar J Almanya sleyhinde tezahüratta bu- Junmuş “Yaşasın Polonyalı Danzig, yâşasın Polonyalı Şarki Prusya, kah- rolsun Hitler” diye bağırmıştır. Alman sefirinin gamalı bağlı bat- rak taşıyan iki otomobili geçerken etraftan memnuniyetsizlik mırıltıları yükselmiştir. 3 Mayıs bayramı Danzigde de fevkalâde bir şekilde tesit olunmuş” tur, Inegöl, (TAN) — Kazamızın mağ rif işleri iyi bir şekilde yürümekte- dir. Kaza merkezindeki beş ve köy- lerdeki yirmi beş ilkokulda 61 mual- İlim çalışmaktadır. Bu muallimler, İmüasır terbiye esreyanlarıri tâkip etmekten geri kalmıyorlar. Bu mak- satla tertip edilen aylık konferans. larda, yeni terbiye ve tedris metotla- rına dair, uzun o tetkik ve tetebbü masülü olan konferanslar verilmek” tedir. Sınıf müsamereleri de iyi neticeler vermektedir. Çocuk .anne ve babala- Elektrik İhtiyacı Alanya (TAN) — Elli yıl evvel, Kaleyamacı denilen hisarın içinde bulunan krsabamız, şimdi bu hisa- rın önündeki kücük ovada büyüyüp serpilmektedir. Eski kasaba, olr ha- rabe halindedir . Limon ve portakal bahçeleri için- de kurulmuş olan Alamyanın gvleri bemkeyaz ve ekseriyetle biyüktür. Cenup rüzgürlarına açık küçük Ve tabii liman da fevkalâde güzeldir: Selçukilerden kalma kale, eski #ağ- lamlığını muhafaza etmekte, Selçuk tersaneleri harabeleri, kervansaray- lar, camiler, Kızılkule gibi kiymetli eserler de Alanyayı süslemektedir. | Burada en büyük ihtiyaç elektriktir. Bunun da halline doğru bir adım a- tılmıştır 68 müessisten mürekkep bir anonim şirket tesis edilmiştir. Bele- diye de 20 bin Jia vererek şirkete iş- tirak etmiştir. Resmi muameleler bi- İnna bir istinat noktas: teşkil edecek İnegöl Muallimlerinin Faydalı Çalışmaları İnegöl muallimleri bir toplantıda Alanyada | Karabükte Lehistanâzki mallarına Alman gazet Almanların canları ve detli neşriyat yapmaktadırlar. Folkişer Beobahler gazetesinde fından vukubulan tekliflere sert v&* Wiflerin gayri kabili kabul olduğunu izah ediyor, Kahire, #(A.A» — İskenderiye Wi- manının Fransiz ve Akdeniz filola- derecede genişletilmesi meselesi, 3- Yâkadar makamlarca tetkik olunmak” | tadır. Londra, 4 (A.A.) — Cebelitarıktan bildirildiğine göre, bütün Fransız de- nanması şark ve garp istikametlerin- de limandan ayrılmışlardır. Fransız harp gemileri manevralar yaptıktan sonra tekrar Cebalitarığa dönecek- lerdir. Berlin, 4 (A.A) — Salâhiyettar mahafil, Italya, Almanya ve Japon- ya arasındâ askeri bir ittifak akdi maâksadile müzakereler yapılmakta olduğuna dair olan şayiaları tekzip etmektedirler, Kahire, 4 (A.A.) — Tibya umumi valisi, Mareşal Balbonun 8 mayısta buraya gelmesi bekleniyor. Msreşal Balbonun bu ziyaret bir kaç gün sü- recektir, ! riyle konuşma fırsatını veren bu mü- samereler, bir tiyatro taklidi olabile- cek kadar yorucu ve hedeften inhiret ettirecek şekildeki çalışmalarla mey dana getirilmiş müsamereler değil, e- ğitim ve öğretmen prensipleri içinde hazırlanmış basit programlardan iba- rettir. Bu vesile ile sınıfa gelen ço- cuk velileriyle konuşularak, terbiye ve tedris İşlerinde mekteple aflenin nasıl el birliği yapabileceği hususu tebarüz ettirilmekte ve bunun temi nine çalışılmaktadır. Feci Bir Kaza Oldu Kârabük (TAN) — Demir çelik fabrikalarının çelikhane kısımında gaz borularını möhtajis meşgul olan postabaşı Bayraktar ve Zafranbalu- Yu Kâmil, üzerinde çalışmakta olduk lari börunlun yerinden oynaması he- İrtifadan 6 ton sık- borü ile yöre sukut yaşında ve yeni evli yun altında kalıp ö)- £ İpe mucize kabilinden ölümden kurtulmuş. bazı yerlerinden yaralandığı için hastaneye kaldırılıp ameliyat edilmiştir. N tinee şirket piyasaya beşer liralık ak- siyonlar çıkarscaktır. Her nevi elek- trik işlerile uğraşacak olan ou sirket sayesinde kasabamıza yakında Me. deni ışığa kavuşacağı umulmaktadır.