8 Nisan 1937 Tarihli Ulus Gazetesi Sayfa 2

2 * a A, ”a BLaaa öLz ULUS Sözün gelişi İnkılab ve sanat M. E. Wernert tarafından yazılıp Paris'te Centre d'etudes de poli- tic-a Etrangere tarafından basılan ve nazi Almanya'da sanatın ne yolda yürüdüğünü anlatan bir eserin liberal bir ingiliz gazetesinde çı- kan tenkidi ULUS'un dünkü sayısında tercüme edildi. Tenkidin nasyonal sosyalist rejimini didikleyen tarafları bizi ilgi- lendirmez. Fakat Wernert büyük bir inkılâp memleketinde sanata ve- rilen istikamet hakkında söylediği sözler üzerinde biraz durmayı fay- dalı buluruz. Almanya'nın propaganda bakanı Bay Göbels, nazi artistlerinin ya- ratıcılık hürriyetini kabul etmekle beraber ona bir çevre çizmektedir. Bakan diyor ki: “Fakat bu hürriyetin hududlarını estetik olmaktan ziyade politik bir zihniyetle çizmek icab eder.” Alman lideri Bay Hitler de nazi sanatı hakkında şu sözleri söyle- miştir: “Hıristiyanlık devrîniq sanatı hıristiyan olabilirdi; nasyonal sosyalist devrinin sanatı da nasyonal sosyalist olmak zaruretindedir.,, Bu satırları, nasıl, liberal bir gazetenin tenkidlerini hoş görmek ve yahud görmemek için yazmıyorsak, memleket dışında yabancı bir in- kılap şefinin telakkilerinden yana ve yahud ona karşı durmak için de kaleme almıyoruz. Maksadımız, uzun zamandan beri memleketimizde münakaşa saha- sıma giren bir mevzua, sanat ve inkılap mevzuuna, bü vesile ile de bir defa daha temas etmektir: Senenin sayılı mevsimlerinde açılan resim sergilerini dolaşıp çık- tıktan ve bir takım edebi eserleri okuyup bitirdikten sonra içinde ya- şadığımız inkılâp hamlelerinin renk, ses ve ışık haline gelmiş izlerini göremediğimizden dolayı az mı esefleniyoruz? Sanatın bedii heyecanlardan do ğduğunu, bir artistin yaratıcılık elânının üzerine herhangi bir baskı konulmasının doğru olmadığını söyliyenlerin bu iddiasında, mücerred düşünülecek olursa, hakikat yok değildir. Fakat inkılâbın gerçek artistini biz, herhangi bir baskı altında değil, kendi içinden gelen öz, temiz ve pürüzsüz bir heyecan- la Kemalizmi terennüm edecek bir kudret olarak tanımak istiyoruz. Geçenlerde ressamlarımıza devlet haznesinden maaş bağlanması hakkında gazetelerde bir takım yazılar çıkmıştı. Bir inkılâp devletinin sanatı beslemesi ve koruması kadar yerinde bir düşünüş olamaz. Fakat inkılâp artistinin de hak ve vazifesi, yalnız devletten ve inkılâptan al- mak değil; aynı zamanda yaratıcılığından ona vermektir de. Eski devirlerin tarihini araştırır, incelerken o devirlerin husussiyet- lerini edebi eserlerinden, resimlerinden ve heykellerinden de öğren- miyor muyuz? Bügün kurulacak bir yapmnın ne bir Sen Pol kilisesi, ne de bir Süleymaniye camisi olmasına imkân ve lüzum varmı dır? Biz, artisti duygulu, samimi ve verimli bir cumhuriyet ve inkılâp va- tandaşı olarak tanımak istediğimize göre Kemalizm ona birçokları - mızdan daha geniş bir ufuk açmamalı ve onu bu sahanın içinde bir yaratıcılrğa doğru götürmemeli midir?.. ” Sözün kısası şudur: Kemalist artistin sanatı da ancak ve ancak Ke- malist olmak zaruretindedir. —N. A. A v M 8-4-1937 e Elektrik şirketiyle konuşma Şirket şimdiye kadar yaptığı kusurları düzeltecek Nafıa vekâletiyle İstanbul elektrik şirketi arasındaki ihtilâflr meselelerin müzakere ve ıslahı yolunda son iki üç gün içinde şirketin bağlı olduğu Belçi- kadaki Sofinanım murahhas azâsı B. Spesiyalım huzuru ile iki uzun içtima yapılmıştır. Her şeyden evel geçmiş devirlerde aktedilmiş ve bir takım hü- kümleri değiştirilmiş ve hududları ge- nişletilmiş olan itilâfname ve zeyl mu- kavslenamelerin dolambaçlı usul ve ifa- delerinden kurtularak esas mukavele ve şartnamelerin ruhuna muvafık ve tatbikat ve icrada âmme hukuk ve selâ- metini kâfil olacak bir tarz ve şekle ko- nulması esasında umumi surette muta- bık kalınmıştır. ha Bu esaslar bilhassa; her an mütehav- vil ve temevvücata tâbi ecnebi parası İ- le gösterilen sermayenin hakikate teva- fuk ve bugünkü iptida? tesisat kıy- metlerine tekabül edecek makul bir hadde indirilmesi ve türk lirasiyle ifa- desiyle, imtiyaz ve rachat müddetleri- nin yeniden tayini ve tahdidi ve tarife- lerin de şirketi tatmin etmekle beraber, halkın menfaatini koruyacak tertibler dahilinde bir formüle bağlanması hu- suslarından ibarettir. Bununla beraber tesisat ve şebekede bakımsızlık nokta- sından mevcud kusur ve noksanların şirket hesabına düzeltilmesi ve mukave- le ve şartnameler hilâfına halktan alın- mış olduğu anlaşılacak fazla paraların “ yed ve iadesi ve sair tali işlere inhisar etmektedir. Murahhas azâ B. Spesiyal prensip- leri üzerinde mutabık kalınan bu mese- leler hakkında on gün sonra mufassal tekliflerini vermek üzere Ankaradan ayrılmış ve bu suretle müzakereye fası- la verilmiştir. " Karsın kalkınması programı 23 nisan Çocuk Bayramı ve haftası hazırlıkları 23 nisan çocuk bayramı ile çocuk haftasının hazırlıklarına Çocuk Esir- geme genel merkezinde devam edilmek- tedir. Vilâyet, belediye murahhaslariyle kültür direktörü, kız enstitüsü, liseler ve orta okullar direktörlerinden mü- rekkep olan tertip heyeti dün Çocuk Esirgeme kurumu başkanı B. Dr. Füat Umayın başkanlığında Çocuk sarayın- da toplanmış, bayramla haftanın tören programlarını saptamıştır. Heyet bu yıl çocuk bayramının çok parlak kutlan- ması için mühim kararlar almış, bir çok noktaları düşünmüş, ve gereken tedbir- leri almağa başlamıştır. Çocuk Esirgeme Kurumunun 580 merkez ve kolu ülkenin her tarafın- da parlak törenlerle Çocuk bayramını kutlarken ulusal büyük bir hareket meydana getirmektedir. Bu sayede ço- cuk bayramı memleketimizin her tara- fında büyük ehemiyet almağa başla- mıştır. Çocuk bayramı tertip heyeti pazar- tesi günü gene Çocuk sarayında topla- narak çalışmalarına devam edecektir. İzmir yakınındaki asfalt yollar İzmirden eski eserlere giden bütün yolların asfalt yapılmasını temin için kararlar almak üzere İç bakanlıkta Fi- nans, Ekönomi, Bayındırlık ve Sağlık bakanlıkları mümessillerinin de iştirâ- kiyle kurulmuş olan kömisyon bugün ilk toplantısını yapacaktır. Gazetecilerimiz Yugoslavyaya gittiler İstanbul, 7 (Telefonla) — Yugos.- lavyaya gidecek olan — gazetecilerimiz bu akşam hareket ettiler. Heyetimiz BB. Falih 'Rıfkı Atay, Ahmed Emin | Yalman, Asım Us, Muhiddin” Birgön ve Feridun Osman'dan mürekkebtir. Âtina üniversitesinin . yüzüncü yıldönümü İstanbul, 7 (Telefonla) — Atina üniversitesinin yüzüncü yıl dönümü dolayısiyleProfesör Bay Muzaffer Tez ve iki doçentten mürekkeb bir heyet Atinaya gidecektir. Taşın vasıtalarının listesi , İstanbul, 7 (Telefonla) — İstan- bul ticaret odası, Ankaraya göndermek üzere İstanbuldaki bütün taşın “vasıta- larının vaziyetlerini gösteren tafsilât. lr bir liste hazırlamaktadır. Bu listede taşın vasıtalarımın ne kadar kazandığı. da gösterilmektedir, Gümrüklerden ucuz resimlerle girecek eşya için Devletlerle şimdiye kadar yapılan anlaşmalarla bir takım tarife numarala- rına giren eşyaya tenzilât yapılması ka- bul edilmişti. Bu ucuzlatmalar ayrı, ay- rı ticaret anlaşmalarına dayalı bulun- “duğundan tatbiklerde güçlük çekilmek- te idi. Gümrükler genel direktörlüğü iş düzenliği ve tüccar için kolaylığı sağ- lamak maksadiyle tenzilât tatbik edile- cek eşyaya aid bir cetvel hazırlamıştır. Cetvelde geniş izahl lduğundan bir Yılların yükü *“Yılların yükü altmda kamburlaşmış omuzları....” bir amerikalı doktora gö- re bu teşbihin doğru oln Tâzım- dır. Zira doktorun yaptığı gö- re yıllar insana yük yüklemez, bilâkis yükünü hafifletir. Meselâ karaciğerin normal ağırlığı 1500 gramdir, ihtiyar - larda ise 800 grama kadar iner. Böbrek 200 gramken 100 grama kadar düşer ve ilâahre... Yalnız büyüyüp ağırlaşan kalbtir. Demek ki yılların getirdiği istirabın ağırlığını hep kalb çekiyor! Çiçekler ve hastalıklar Çiçekleri seven ve ayni zamanda hekim olan bir zat, çiçeklere dair yaptı- ğı tetkikin neticesini “teessürle” neşret- mektedir. Bu zata göre gül, bazı kimse- lerde müzmin nezleye ve bazı kimseler- de de göz iltihab y ll kışı di ise ses kısıklığ sebeb ol- maktadır. Ziraatte kuşlar Genç fransız ziraat vekili B. Monet bir sergiyi gezerken, haşerelerle yapılan mücadeleyi anlatan bir istatistik levha- sının önünde durmuş ve etrafındakiler- den sormuştur: P a — Bir milletin ne kadar medeni ol- duğunu neden anlarsınız? Herkes vekilin yüzünde bu sualin cevabını ararken, o, sözlerine şöyle de- vam etmiştir: k Te Bı: levhaya göre, kuşlarını koru- gçok hâdiseler için de merkeze danışma. nın da bu suretle önüne geçilmiş ola- Caktır. Kamutay çağrıları * Adliye Encümeni bugün saat 14.30 da toplanacaktır. * Arzuhal Encümeni bugün saat 15 de toplanacaktır. için de milyonlar sarfetmesinden.... Münevver misiniz? Evet, demeden evel şu kitabı okuyunuz: Bilinmiyen İnsan Son yılın en düşündürülü kitabı budur, Tüten ocak Bir yazlıkta, bir kaç kiralık evin sa- hibi olan bir zat, bir sabah, kiracıların- dan birini evin önündeki çayırda otur- muş, derken görmüş — Hayrola, böyle sabah serinliğin- de, çayırda kahvaltı edilir mi? — Ne yapayım, ocak tütüyor! Tüten ocağı bizzat görmek istiyen ev sahibi, kapıyı çalıp içeri gireceği sı- rada kafasına şiddetli bir süpürge inmiş ve kiracının karısı da bağırmış: — Tilkinin dönüp - dolaşıp geleceği kürkçü dükkânıdır; Hemen geri dönen ev sahibi, kiracı- sını gene çayırda bularak, halden anlar bir adam tavriyle tüten ocak hakkında- ki fikrini söylemiştir: — Evet, hakkın varmış, bazan bizim ocak da böyle tütüyor! OK BO PS Bulgaristanda evlenme işleri Bulgaristanda, nikâh kıyan papas- lar, bundan böyle, sıhhat vesikası ara- yacaklardır. Ancak küçük köylerin ço- ğunda hekim bulunmadığı için bu se- beble vesika tedarik edemiyen çiftler ua ..m LA : y tevsik edeceklerdir. Bunu haber veren gazetenin muharriri: “Meselâ diyor, papasın karşısına vesikasız gidecek ©- lanlardan bazıları şöyle yemin edecek- kr: , “— Evlenmek istemiyoruz ve yemin deriz ki deli değiliz,” Tedbirsizlik Sözde iş seyahatine çıkan bir zat, karısiyle vedalaşırken hatırlatıyor: — Şayed işim bitmez de bir gün daha gecikecek olursam telgraf çeke- rim, merak etmezsin, — Boş yere para harcama; çekece- iiı-ı'ı_ - ddesini, dün ak —. ahi , İ Hatırlıyor musunuz? 1 — Selçuk türkleri ne zamar Bağdad'ı alarak islâm dünyasınu hâkim oldular? 2 — İstanbul ne zaman türkler tarafından alındı? 3 — Cengiz ne zaman öldü? 4 — Ayıntab'a (Gazi) ismi ne zaman verildi? 5 — Türkiye ile Rusya arasında Mosk laş ne ya- pıldı? Dünkü suallerin cevabları S — Erzurum kongresi ne za- mân açılmıştır? C — 23 temmuz 1919 da. S —'Atatürk Ankaraya ne za. man gelmiştir ? C — 27 ilkkânun 1919 da. S — Anadolu demiryollarının devlet tarafından işletilme tarihi nedir ? C — 20 mart 1920. S — Kanunla Ankara nezaman devlet merkezi oldu ? C — 13 ilkteşrin 1923 de. S — Atatürk ilk cumhur reis liğine ne zaman seçilmiştir ? C — 29 ilk teşrin 1923 de, (Cumhuriyetin ilânı) Tayyarelerde sürat Yüz kilometre üzerinde sürat rekoru saatte 476 kilometre ile fransız tayyareci- si Arnoux'da idi. Son gelen Avrupa ga- subayı Furio Niklo ayni mesafe üzerin- de, saatte 517 kilometre 836 metre yap- mak suretiyle yeni bir rekor kurmuştur. Mühendis Furio Niklo turizm tayyare- leri yükseklik rekorunu da bundan evel Beş yılda 2365000 lira sarfolunacak Kars vilâyetinin 1937 büdce projesi İç Bakanlığa gelmiştir. Proje 1936 senesine göre 23300 lira fazlası ile 420913 liradır. Bunun 72232 lirası hususi muhasebeye, 103937 lirası Bayındırlık işlerine, lirası kültür işlerine, 20495 lirası ziraat ve baytar işlerine, 29896 lirası sağlık ve hayir işlerine, 53189 lirası da türlü işlere ayrılmıştır. 141148 Kars vilâyetinin hazırladığı beş senelik kalkınma programı da Bakanlığa gelmiştir. Bu progra - ma göre Kars vilâyeti kalkınma programının tatbiki için beş sene- de (2365000) lira harcayacaktır. Programı yazıyoruz: Bayındırlık işleri: 1937 yılında Ardahan - yalnız Çam yolu inşa olunacak, Poshof - Hamak yo. lunun toprak tesviyesi yapılacak, 1936 da başlanan yolların bitirilmesine çalı - şılacaktır. Borluk suyunun Karsa geti- rilmesi tesisatı tamamlanacaktır, 1938 yılında Akçay — Ağrı hududu, Uzuün Zaim — Hudud yolu üzerindeki koprü- ler tamir edilecek, diğer yolların inşa ve tamirine devamolunacaktır. 1939, 1940, 1941 yıllarında da yolların tamiri- ne devam olunacaktır. Kültür İşleri: 1937 yılında merkezde İsmetpaşa mektebi tamir ve genişletilecek, Göle, Selim, Poshof ve Tuzlucada birer mekteb inşa olunacak, Iğdırdaki mek - tebin yapısı bitirilecek ve Damal mek- tebi de yeniden inşa olunacaktır. Kül - tür kadrosuna yeniden elli muallim ilâ- ve olunacaktır. 1938 ve 1939 yıllarında Sarıkamış ve Iğdırda ve Kâğız ve Çıldır mektebleri tamir olunacaktır. 1940 yı- lında kadroya elli muallim ilâve oluna- cak, nahiyelerde bütün mektebler yatı « lr mekteb yapılacak, kazalarından bi - rinde yatılı yeni bir mekteb yapılacak- tır. 1941 yılında kadroya yeniden 50 muallim ilâve edilecek, kazalardan bi- rine yatılı bir mekteb ilâve olunacak ve beş sene içerisinde Kars vilâyeti i - çinde ilk mekteblere giden talebe sayı « sı (25210) a çıkarılacaktır. Ziraat ve Baytar işleri: 1937 yılında merkezde bir süt labo - y b c U ratuvarı kurulacak, Aygir almnacak; bit — fidanlık meydana getirilecek, Kars yağ* larının standardize ve pastörize edil - mesi için tesisat vücude getirilecektir. 1938 yılında pratik südcülük kurslari aç:lacak, Kars, Ardahan ve Arpaçayda birer sıfat istasyonu inşa olunacaktır. 1939 yılında Kağızmanda bir fidanlık kurulacaktır. 1940 yılında nazari ve a * mel? konservecilik kursu açılacak, kotl« servecilik teşvik olunacaktır, 1941 yı * lında südcülük satış kooperatifleri kü- rulacak damızlık hayvan al kt Sağlık işleri: 1937 ve 1938 yıllarında Kars hastâ” nesinin yatak sayısı fazlalaştırılacak V kadrosu genişletilecektir. 1939 ve | yıllarında Kars hastanesine yenideri yataklı bir pavyon inşa edilecek, “d_“_" da 25 yataklı bir hastane vücude g€ lecektir. 1941 yılında Kars hasti z nirn yatak adedi arttırılacak ve A_l:'”r han da 25 yataklı bir hastane W < dilecektir. Bundan başka ayrıca ilE Li,, merkez ve kazalarla nahiyelerin- elek tesisat projeleri tekemmül etirilect” müteakip yıllar elektrik - tsisü tamamlanmasına çalışrlacaktır. Suriye heyeti — peyt Adana, 7 (A.A.) — Suriye V , bugün şehrimizden geçti. KC»'“J“"“ den mülâkat taleb eden Adana E cilerine mazur görülmelerini bi ler. AAA HAVA Ü Hava kapalı Dün şehrimizde h:.ı kapalı geçmiş ve 1sı anı M Çıkabilmiştir. Meteorol0İ umum müdürlüğünden ":fâ mata göre dün yurdun her ğış olmuştur. En çok 7""“ olmuş ve metre murabbama su bırakmıştır. Dün en rın üstünde olmak üzert ıâ'â*e; ŞĞ“ k En düşük ısı Ulu! vas ve Erzurumda 1 dere6