11 Ağustos 1934 Tarihli Vakit Gazetesi Sayfa 11
Na Mai alarak Edirneden İstanbula N i. Şehzade Selim de hemen Se Kk (Rakı andan dönüp Edirneye gel Bay, evvel 917 Haziran 1511) İlin: Mai "t artık kendisine itaatsizliği ta IN, gr bu oğlunun üzerine yürü- na e etti. Şehzade Selim de Kı. DM Şehzade Körkud kardeşle İt vü anat kendisine temin arzusile Mahay, en davetile (Hebri sahih) aş si gelerek yeniçeri kışlasina de * Yeniçeriler Korkuda hürmet Babasının elini öpmek arzusunu taa sabiye kadar beraber git- Suya,» eylediler. Fakat padişahlr- yi a örmediler. Şehzade Selim * Yep, <&rar İstanbul üzerine yürü- ie içeriler de onu seviyordu. Şeh- ve a stanbula geldi, ekâbiri dev İlay md tarafından selâmlandı iş Ser oğluna padişahlığı terket ya e 918 - 25 Nisan 1512) A- ty adedin VE Şehzade Ahmedin oğ Baytaş basının müsandesile Bur İİ hi yö'ni haber alan Sultan Selim bring ile Bursaya Alâeddin'ir 2g en, (15 Cemaziyülevve: Ny Saki, az 1512) Hiç bir gebe? yy, va *m) in yaptığı gibi Av İng, Maması için de Anadolu sa dola Üzere j #mak ve seyrüşeferi - me: (25) kadırga gönderdi. ada, | “27 Teşrinisani 1512) de Zadesini 'u, z imi. Bursada öldürttü. Svaleti, > Selim tarafından Saro K Miy “e ipka olum ahali etine a muş ve mahalli ia gelmişti. Sullan Selime üz z Ka Saltan YE almıştı. Bu iie İN endisi sadakatte Na da iç T şeyden çekimneme- Kaş EE veriyordu. Fakat ai Mü yy'da taht için kavga Na akay; iesetmiş ve Şehzadeye Ye ağzından davetkâr mü N “eg Wv YyeM #ötd yv. Beyi) “eg düre gempay eg yy 145 öd vUsŞ eşi vird yoğ SH ...ğ pey zey »teğ UpEy yomyoyg “eğ uasnH ARSAN möm.ç eseiş yi) vird vesupı ize) ykeza) "örg ve) Taft) hileyi sezmiyerek muvafık sevap vermiş olduğundan mahvı takarrür etmişti. Sul- tan Selim av bahanesile âni olarak Bur- sadan hareketle beş günde on bin kişi ile Mağnisa önüne yetişti. Korkudla Piyale şehirden çıkıp kaçmağa muvaffak oldu- lar. (21) gün bir'mağarada saklı kaldı- lar. Kiyafetlerini değiştirerek Teke & yaletine girdiler. Oradan Avrupaya geç- viek çarelerini ariyacaklardı. Bir kaya oyuğunda saklı iken Korkudun atımı bir köylüye vererek yiyecek aramağa yolla» dılar. Köylünün elindeki bu muhteşem binek atı şüpheyi celbetti, ve takip ohs- narak Korkudun saklandığı yar bulun. du. Korkud tutulup Bursaya götürül- dü. Orada öldürüldü. (919 Hammer) Bu ufak hülâsayı Orucun ve Hızırın Mağrrba gittikleri tarihi tahmin ve tak dir edebilmek için yazdım. Oruç relsln Şehzade Korkudun kaçtığını duyarak Midilliden hareketi muhakkak olduğuna göre bu hareket ancak 1512 Kânunuev- veli olabilir. Çünkü Sultan Selimin bi- raderzadelerini öldürmesi 27 Teşrinisani- de olup Mağnirz üzerine hareketi bun- dan sonradır. Şehzadelerin Avrupaya kaçamamanı için İskender Paşanin deni- ze çıkarılması da (29 Temmuz 1512) dir. Oruç bu tarihte hareket etmiş bile olsa gene 1512 senesi ortası demektir. Oruç reisin Anadolu sahillerinde hareketin ya- sak olması üzerine denize açılmasi ve H:- gır reisin de bir müddet sonra onun arka- sından gitmiş olması pek muhtemeldir. Her nasıl olursa olsur iki kardeşin hare- ketleri arasınön çok zaman geçmemiştir. Her ikisi da 1512 nihayetlerine: doğru Midilliyi terketmişlerdir. Ecnebi müverrihletin bazıları (Gram- men, Far Bige) Barbarosların 1510, 1512 de Tunusa geldiklerini ve bazı mü- harrirler de Barbarosların (900) tarihin- den evvel bile Mağrıbde olduklarını yar zıyorlarsa da elimizde yegâne merci olan “saral yezsyo veşai alıpajag yurA (psa aykrğ » “ıgareğ dry (e) a “ezo - sasayugı (ç) 'uğumusun (2) vkpz3) — sasaruyy (1) “44 (4) Cays$ oje disug mug “Eneayyara oyısmısua unüo osym. ou erefloluudsj ope #opy İla giüre ag Opja919) *ippe as m5 uöpumiogeğe apps) s1 vz “14 Sapzek yuysouzapyıg vüryepesramu ekva «0 ayyayaaey 24301) Eüre ungnayomz SA paspu9$ oureuyıyaj dürapduy #94 İndO, Mies up dnpnzog seyjokuwdej 1p3 rem) -ny Gunzos yasouaşada deye ezmaiee; akp uepaeyokurdsj ueyeğapgy Ha (s9031 ) vopapua unpaek eieyyokuvdsj 2a reurujızuy eu) Ulaoyesn ugagas UZ yakıyayyaanyaj o (g) oppuaşla ouvunyez eyirepueunu Ay “edem opek ag ape geye İspunpyey ığıpak yekep up -208jo4 “opuninuop wfedurdsj BarA ?P oğakıçı oç “npjo duyğeuı weeyiepjok dnae ag uyeroa İnag, Feeuue n£ng unu sekundış *nppoaysı mjoğ 'npans wi “ene vurzoyrum3 çokuedsj iazadapananı “öy çyp vura uwyi5 epess ng “pala meyan Türe? öyrumpaek uru #uepusun; vesiy (alyeg uouoğ) Mp ug zrupek uwpyokuwdsj ug öag O We sey Yapunug urüjuessoyj “Rpaokmuyuz 498 ojıg ayelzed sığ Uspuysasuz ULAŞAN s0 yese FUN YUN, Sy NÖ nöpuuapo yp Müzüepeyieg ozayaaey 4g İZ > yeyeğ *pana ral yauayryed yyerekijue ruğeekumuekep uewinçi ape uapuyaajjo Hoyran anna Mepyepuezey wyeredek umong 4g gey Snap vgeg “repapjo yeyeanu oğıg » oğammyıp Yyezleg samplang apaajask eğ "sep KUMODY aeyışyekmeş Loyen seylokusdsj (2) masaya zısomuyacu zasum; “3 İurzeşdoz tus “pi virş (000'g1) W5; 28 oyu akıpyeu giy reyokuedej (1) #mpaodnza apex ayrayacu saepyadek saye Sr ua) “Many öreyeğiğ Gepumeuey zap Gey se (Gazevatı Hayreddin reis) Baba Orucun Kurkudun firarından sonr? garba gitti ğini serahaten bildiriyor. Kurkudun Sul- tan Selimden kaçması ise (918 - 1512) tarihinde olduğu muhakkaktır. Oruç reisin kaçtığı senenin kışını İskenderiyede geçirmiş olduğu da müt tefikialeyh olduğuna göre Cerbeye git- mesi 1513 ilkbaharı ve Tunusa müracan- ti da o sene zarfında olması neticesine varılıyor. Ecnebi müellif ve (müverrihlerin Mağrıb sularındaki ve hepsi şöhret al mış korsanları (Baba Oruç) saymış ok maları mümkündür. Burak reis, Kur- doğlu Muslihiddin reis, Sinan re reis, Kemal reis, (900) senesinde Mağ rıb sularında bulunmuş olabilirler. İsim: lerini bilemediğimiz bir çok kahraman reisler de o sularda dehşet vermişlerdi. (Kitabı Bahriye) leri tetkik ettim. Bah- riye kütüphanesinde iki nüshası vardır. İkisi de Bozca adalı Hasan Paşa tarafın- dan teberrü edilmiştir. Birisinin sas numarası 1673 ve cildin altında yazılı ismi (Piri Kaptanın Sultan Süleymana takdim et haritalı tarifnamesi) dir. İkincisinin esas numarası 1674 tür. Bi rinci sayıfasında kitap ismi olarak (Ha za Kitabülbahriye) yazılmıştır. İkisi de ayni eserdir. Birincisi eski dir. İlsincisi, pek mühtemeldir ki, ondan kopye edilmiş ve haritaları tarama kale mile ve muntazam mikyaslarla bir harita sinin yazısı, resimleri, tarzı ifadeleri esk” olduğunu gösteriyor... Dağların, sahille- rin menazırı resimleri ikincide yoktur. İhticaca salih birinci kitaptır. Birin ci kitabın mukaddemesine 932 de Gelibo- luda bir yere cemolunduğu yazılmış iken ikincide 902 yazılmış, binaenaleyh bunda otuz kelimesi atlanmıştır. Her eserin nihayetinde de tarih olarak (tamam et tik, sözü balup muradı. Dedük tarih ona feyzi hadi.) denilmiş olup( ona feyzi ha- ssolyydon metğirpya -Eiİ saye vpsalageg “3ıg soğ (9) 2 * snaşun (s) UOMMMESE, (iy) you) (e) npağ dney (2) UOURVEZE) (1) -azeympg *npans Majı Funasamış URng mA tnaama dey ayg oyna yyezedımyeaığ ae “yi ag Uydç rum) gom Op) pece) amuğur vursekusta ul ()U9Y AP #JOYN) vavpueuny ey o (aipeg Youg) (9) apanıpığ sym ($) a4 az uşpusp o(ikvg won ipun$) (9) vfejg oyepuuean poresapy HPSA Un3 vaya type arap wurumuy kez) swwueuop ekusdsj #p SISI WI4Z OE (g) “eyni dopasg emo divy nouşue2 vsarp (00071) SPA mu viüos uejisams sig ifrey “ye n> “Oy ereyung epey dask uA yuyurp SA şunasyoyasuz. uzyeyŞEY AA araynuu VS 1) dag Örmek vavçum> opunuynz wiwed «| aa (2) oan ig Se sig sisi İng “apartman rjema uya 14020) dıyo yezeueşdoz yaaa» uyup uvp seyokuedsj ayşdezy “asjızagag (1) sipusana ataş eğemeyjok yağ (Şg).94 saye (000'SI) apısupimenme waza öp 08 1g vog '(sausuny | penpary yyppaateg v&uwds j vpulreyag os (9ISI * 726) yörüLma pek rursayeyepmu utaeyokumdaj epamıyny uosuayı 'yimdayar sujdel “v opupumupeyeyunuz #oriŞy Ppzegyokued a) uvungag vp (uouag) Hyepurığzey uu (aza) İunpuepyeke iyeye tu s9 21 "ipaejao Kuepazey Bağ KAEfES20 9p 4ajsıs ask aogrsag vpdeylokumdaj “nr sam gpyak yakmadan aya EĞSUĞLEN 28) Ae nkezeg ep seumığın ekekusdej une (j0 uyarmı uyoç 'mömapuojalar apepeyaaş 1ukueday urkes iseyeyunur 7m) nu 1puay Tuzrejeang easeygig SA yuraapıanı y vefası mekes eumoj ag öruruej | aaapepuey öğ di) 932 t ini gösteriye Akdeniz sahillerinin tarifi yazmağa © lamadan evvel kendisinin Bayazıt © tarafından hizmeti devlete çağırıld : ve (900) senesinde geldiğini fakat «0 ra (ki Baads Şahın errile seferler. D niz üzerinde bulmuştuk zaferler) Obey* ile de dorinnma ile bir çok seferler ve 21 ferler yaptığını anlatıyor. Piri reisin iş te (932) ye kadar o'an seferler esnasın» da ve daha evvelki meşhudat ve tetkikat neticesinde bu kitap vücuda gelmiştir Ancak kitapta Barbarosların daha evvel ce Mağrıbda olduklarını gösteren bir ke- lime bile yoktur. Yalnız birinci kitabı bahriyenin 317 nci sayıfasında Cezayir limanının tarifi sırasında (Rumdan va ran Oruç nam reisin kardeşi Hayred reis mezkür kalede olur) deniliyor. T. ir ki Piri reis Barbarosların Cezayire yerleştiklerinden sonraki (o seferlerinde Hayreddini görerek bu veçhile işaret et- miştir. Yoksa (900) tarihinden evvel görmüş demek değildir. Bahriye müzesinde gene mükerrer 1673 numaralı (Akdeniz portolonu - Pi- ri reis, Kitabı bahriye) ismi yazık bir ki tap vardır. Bu da öteki Kitabı Bahriye- lere benziyor. Fakat tetkik ettim. Dah» muhtasarca gördüm. Meselâ: Cezayir ve (Dellis) de Barbaroslara ait izahat bu kitapta yoktur. Fakat onlardan fazla olarak bu kitabin 119 uncu sayıfasnda (Bu fasıl diyarı Mağrıbda Tenas kenar- larını bildirir) faslında (Mağrıb padişah larının taketi yoktur ki gemiler donatıp denizi bekliyeler, 1sız memleketler oldu- ğu için şimdi Rumdan varmış Oruç reisi bekledirler, zira ki bir kalede Türk olu. cak kâfir gelmeğe heves etmez. Geldiği takdirde de çok harç olup vafir asker ge rek kim anlardan kale alalar.) deniliyor. Bu kitabın mukaddemesinde de 927 de Geliboluda ikmal olunduğu musarrahtır. (1) Sonra
