6 Eylül 1934 Tarihli Vakit Gazetesi Sayfa 16

a YA Ap ge aş a a MAMA AŞAMA i EYLUL 1334 zi Hz.nin beyanatı | genlerinin hami Japonlar bir deniz pro- va, VW — YAKIT *Maş barafı 1 inci sayıfsda) sidukiarı felâketierin eski zamanların ta- aalarını bile gölgede bırakacak bir rad- daye vardığım izah buyurduktan sonra buna karşı mücadele maksadiyle Türki- ye cumhuriyeti içinde 1928 senesinden- tedbirleri gözden geçirdikleri sırada ye- ni vaziyetler karşısında bu tedbirlerin kâfi olmadığını gördüklerinden bu işde smuvaffakiyetin en büyük âmil olarak te- Yâkki ettikleri bütün milletlerin büyük maksat uğrunda birlikte çalışmalarını temin için mevcut beynelmilel mukave- lelerin hepsinin kabul ve tasdikile bun- arm Türk milletinin en büyük ve yük- sek sıfatı olan sadakatle tatbik edilme- sini tavsiye buyurmaları üzerine Büyük Millet Meclisinin 1912 La Haye, 1925 we 1931 Cenevre mukavelelerini hep birden tasdik eylediğini hikâye buyur- mwaşlar, mukavelenamelerin kabulü ile memleketimizin pek değerli ihraç mal- larından biri olan afyon istihsalâtının a- sun katlanmak zarureti karşısında köy- Jüyü ziyandan korumak ve gelirini baş-' ka mahsullerle kayırmak üzere bilhassa | pancar ekimine ve şeker sanayiine ge- nişlik verildiğini dermeyan etmişler. | dir. “Gazi Hazretleri beyanatlarına devam tarzında idaresi münasip görülerek mah- sus bir kanun ile uyuşturucu maddeler İnhisar idaresi teşkil edilip bu sayede u- alınıp de idaresi usulünün ilk defa olarak mem leketimizde tesis olunduğunu, bundan başka “Uyuşturucu maddelerin mura- kabesi kanunu,, edile diğer bir kanun çıkarılarak bunda uyuşturucu maddele- rin ithal ve ihracı, memleket içinde alı- mp satılması için beynelmilel itilâfları uygun hükümler konulduğu gibi haşhaş ekiminin tahdidi ve esrar ile esrar yap- mağa yarıyan Hind kenevirinin büsbü- tün yasak edilmesi için mahsus madde- ler dercedildiğini ilâve buyurmuşlardır. Gazi Hazretleri beyanatlarına, bu yolda yapılacak daha çok şeyler bulun- duğunu ve bütün milletlerin ancak siki bir teşriki mesai sayesinde bu kuvvetli düşmanla başa çıkabileceklerini tekrar eyliyerek hayırlı çalışmalarını takdir gö- ziyle takip eyledikleri cemiyet için mu- vaffakiyetler temennisi ve dostane 86- iâmlar ihdası ile hitam vermişlerdir. Hazirun tarafından büyük bir alâ- ka ile dinlenilen bu messaj şiddetle al kışlanmış ve “Colombia Broadcasting,, radyo şirketi vasıtasiyle bütün Ameri- kaya yayılmıştır. Mektubun okunmasını müteakip reis Amiral Hobson tarafından kürsüye da- vet olunan Mebusan Meclisi Hariciye| Encümeninde Cumburiyet Fırkası İide- ri Mr. Hamilton Fish gerek kendi ve gerek refikası namına irad eylediği mu- tukta Gazi Hazretlerinin beyanatını ve uyuşturucu maddelere karşı Türkiye- de alınan müessir tedbirleri Amerika takdir hislerini ifade etmek (o Amerika hükümeti için büyük bir zevk teşkil ey- i İiyeceğini ve Türkiyenin afyon gibi kıy- metli bir ihraç malmı tahdide razı ol makla gösterdiği fedakârlık her türlü takdirin fevkinde olup bu hareketi ile Türkiyenin İngiltereye ve Çine yol gös- termiş bulunduğunu söylemiştir. Reis Amiral Hobson, son defa ola- rak söz alıp Büyük Gazi ile Türkiye Cumhuriyeti hakkında takdirkâr birkaç cümleden sonra cemiyetin uyuşturucu maddelere ait Türk programı hakkında ittihaz eylediği kararı okudu. Bu karar- ida: 1 — Türkiyenin beynelmilel itilâf- ları tasdik etmesi. 2 — Türkiyenin ham afyon istihsa- liyle mamul uyuşturucu maddelerin it- hal ve ihracatını takyit ve bu hususta şiddetli tedbirler almış olması. 3 — Bu todabir sayesinde Türkiye- nin bütün milletler ile sıkı bir temas ve teşriki mesai temin eylemesi itibariyle cemiyetin Türkiye mücadele programını bu yolda atılmış hatvelerin en mühimle- rinden biri olarak selâmladığı bildirili- yordu. Reis Amiral Hobson bu kararın hükümetimize tebliğini Münir Beyefen- diden rica ederken Türkiyenin dahi Re- isin rehberliği sayesinde büyük ve esas- İh prensiplerin kabuliyle dünya millet. leri arasında yüksek bir mevki işgal ot- mesinden ve uyuşturucu maddeler mü- tadelesindeki makul ve enerjik progra- mi ile bu teşebbüsün başına geçmesin: den dolayı memnuniyetini izhar ve te şekkürlerini tekrar eylemiştir. Şehir tiyatrosunda Landi göre artistler de ikiye ayrılacaktır. Şehir tiyatrosu ile alâkadar ve salâhiyet sahibi bir zatm bize ver- diği malümata göre, şehir tiyat - rosunda operet ve dram diye tam bir ayrılma veki değildir. Artist kıtlığı buna imkân vermemekte - dir. Hem operette hem dramda işe yarıyan artistler münavebe ile her iki tarafta oynryacaklardır. Bilfarz 1. Galip Bey bu katagoride bir artisttir. Operetlerde (daha fazla temayüz edenler tamamiyle operetin o malı olacaklardır. Vas- fi Rıza ve Hazım Beyler bu kısım- dandır. Muammer Beyle Feriha, Şevkiye, Semiha harırmlar ve bale heyeti zaten şehir tiyatrosunun 0- peret kısmı için angaje edilmişler- dir. Bununla beraber Muammer gibi bazı artistler icap (o ettikçe 'dramlarda da rol alabileceklerdir. Öperet kısmı o için Fransız ti- yatrosu kiralanacaktır. Şehir tiyatrosunun fiatları bu sene çok ucuz olacaktır. Geçen yıllar gibi talebe ve zabitan gece- | leri yapılacak, herkes ucuz bir fi- atla sanat tiyatrosuna ( sidebile- cektir. Fiatların 75 kuruştan faz- Ja olmaması düşünülmektedir. (Bağ tarafı 1 önel sayıfuda) Operet kısmının fiatları tiyatrosunun eski fiatlarıdır. Tasavvura nazaran sanat tiyat- rosunda altı ay zarfında altı büyük eser çıkarılacaktır.Bunlar, beynel- milel şöhreti haiz büyük ve kültüre hizmet edecek sanat eserleridir. Oynanması kararlaşan eserler şun- lardır: Faust (Seniha Bedri hanı - mın tercümesi), Hamlet (Ertuğ- rul Muhsinin tercümesi), Makbet, (Mehmet Şükrü Beyin tercümesi), Madam Sanjen, (Seniha Bedri ha» nımm tercümesi) Dostoyevskinin cürüm ve ceza (Reşat Nuri Beyin tercümesi) ismindeki eserleriyle, Reşat Nuri, Hüseyin Rahmi Bey- lerin birer telifi. Tiyatro mevsimine cürüm ve cezanın temsiliyle başlanılacaktır. Operet kısmında üç veya dört operet oynanması kararlaşmıştır. Operet kısmının repartuvarında şehir şunlar vardır: Yarası (Ekrem Re. ' sit Beyin), Jirofle Jirof'a |. Galip Beyin, opera komik). Cemal Reşit Beyin yeni bir opereti. Operetler iki ayda bir değişe - cektir. Operet kısmı için Sovyet- | rilenlerin lerden gelecek rejisör Tayrof mev- sim başlangıcında burada buluna- mıyacak, bir müddet sonra gele- | beş liraya çıkarılmıştır. — Askeri sayfamızdan devam — be teessüf olundu. Malüm olduğu veçhile, diğer işlerde olduğu gibi deniz teslihatı meselelerinde de Fransa İngiltere ile birlikte hare- ket etmeğe gayret eylemektedir. Geçenlerde Fransız bahriye na - zırı Pietri'nin Londrayı ziyaret etmesi bu maksada müstenit idi. Bununla beraber, bu ziyaret esna- sında Fransa ile İngilterenin de- niz teslihatında ne dereceye ka - dar anlaşabilecekleri de meydana çıktı. Harp gemileri hakkmda ne dereceye kadar itilâf hâsıl olduğu halde kruvazörler meselesinde ibtilâflar çekti. Fransa beheri 2400 tonluk beş altı tene 138 santimlik toplarla mücehhez filotilla kılavuz gemi- leri vardır ki bunları torpito ge - mileri sınıfa sokmak istiyor. İr gilterede ise mevcut deniz muka- velesi mucibince torpito gemileri- nin azami 1850 ton olabileceği i- leri sürülüyor. Bunların topları da azami 13 santimlik olabileceği söyleniyor. Onun için bu Fransız gemilerinin kruvazör sınıfına it- halleri icap ediyor. Fakat Fransız, İngiliz ihtilâfı en ziyade denizaltı gemileri me- selesinden doğuyor. Fransa, Al- man tehlikesini behane ederek bu gemilerde ısrar ediyor ve adetle- rini azaltamıyacağını söylüyor. Fransanın umumi noktai nazarı geçenlerde amiral Docteur tara - fından izah edilerek Fransız tes- lihatının ancak yeni teminatlar jesi hazırladılar AM sa aran 1 imei sayıdada) Eğer bu projenin esasları Ameri- ka ve İngiltre hükümetleri tara - fından kabul olunursa Japonya bu iki devletle birlikte çalışacak- tır. Aksi takdirde Japon hükü- meti, oVaşington muahedesinin feshini istiyecektir. Deniz kuvvetleri hakkında Ja- ponyanın takdim edeceği proje» nin esasprensipleri şunlardır: Japonya tonilâto mecmuunun tesbitini ve her milletin bu yekü- nu aşmamak şartiyle ihtiyaç gör- düğü şekil ve cesamette gemi in- sa etmesi teklifi arzusundadır. Bundan başka bazı sınıf gemiler- de tahdidat yapılmasını istiye - cektir. . Japon hükümeti tonilâto mec- muunun tesbiti sırasında Vaşing - ton muahedesinde tayin ve tahdit edilen 5-5-3 nisbetinin tadilini kati bir surette istiyecektir. Ja- pon hükümetinin talep edeceği e- sas prensip şudur: Her devlet başka bir devlete karşı taarruz ve hücüm edemiye - cek bir mahiyette kendi deniz kuvvetlerini azaltacaktır. Yani ancak kendini temin ve muhafa- za eden bir kuvvetle iktifa ede - cektir. Japon hükümeti bu eses pren- sipleri Amiral Yamamotoya ver - miştir. Önümüzdeki birinci teş- rinde Londrada toplanacak olan ihzari konferansta Amiral Yama- mukabilinde tenzil olunabileceği, | Mi iplerin : tatbikini Fransanm denizde hiçbir zaman Italya ile müsavatı kabul edemi- yeceği, denizaltı gemilerinden kat'iyyen o vazgeçemiyeceği ve Fransanın Alman zırhlılarma kar- şı silâblanmıya mecbur olduğu söylenmişti. Halbuki Fransa bu hususta müsaadatta bulunmzasa 1930 da Londrada aktedilen de- niz mukavelesine Fransa ile İtal- yanm da alınmaları ve o mukave- lenin temdidi kabil değildir. Japonya deniz bütçesine geçen seneye nispetle 35 milyon yen i - lâve ederek 714 milyon yenlik bir bütçe ile ortaya çıktı. Bu para takriben 50 milyon ingiliz lirası yapar ve İngilizlerin bütçe tekli- finden' yalnız 7 milyon ingiliz li- rası azdır. Japon bahriye mevcudu da İngiliz mevcudundan ancak 40090 kişi daha azdır. Ame- rikalıların 2100 deniz. tayyaresi İ yapacakları haberi, Amerikanın deniz programını takip eden bir haber olduğu için heyecanla kar- şılandı. Onun için mevcut deniz programlarının feshedilmesi teh- likesi fevkalâde artmıştır. Amerikalıların sabık donanma ve deniz erkânıharbiye kumanda- nı amiral Pratt yazdığı bir maka- lede diyor ki: “Bir millet, müda- faasının icabatına göre karada, de- nizde veya havad kuvvetli olabi- lir, Fakat her üç yerde de ayni de- recede kuvvetli olmaya çalışan her üç silâhta da müsavat istiyen bir memleketten çekinmek lâzım- | gelir! Bunu istiyen millet istediği k*#ar eulbosrver olduğunu ciba - ———————— ————— | bilecektir. Maaşlarına zam edilenler Şehir tiyatrosunun yeni kadro- İ sundan bahsetmiş, maaşları indi» isimlerini yazmıştık. Sanatkârlardan Semiha hanımın maası da elli beş liradan (o yetmiş askerlerinin | da bulunsa gerektir. istiyecektir. Büyük Britanya ve Birleşik A- İ merika hükümetlerinin * Japon İ hükümeti tarafından tertip edil - i miş olan < projenin esas prensiplerini (o kabul (© edecek- leri oOLondrada (o şüpheli gö- rülmektedir. | Japon o projesin- DA (Pa tara 1 iel sayfada) du. Fakat ayni makama Kanada Başve- kili olan Mister Bennetin namzet gös- terilmesi muhtemel olduğundan bu ihti- mal tahakkuk ettiği takdirde Ağa Han, sadık bir İngiliz tebensı sıfatiyle nam- zetliğini geri alacaktır. Bu hâvadisi veren Londra gazetesi şunları ilâve ediyor: “Diğer taraftan Ağa Hanm, İsma- ililer reisi olduğu gibi bir ülke sahibi ol- ması için de müzakereler devam etmek- tedir. Bu müzakerelerde bilhasın üç şahsiyet tebarüz ediyor. Bunların biri Ağa Hanın kendisi, ikincisi anası, ü- çüncüsü oğlu Ali Handır. Halihazır. da bunların üçü de “Dorvil,, de ayrı ayrı, muhteşem kâşanelerde yaşıyorlar. Ağa Hanın anası seksen yaşımda bir ihtiyar olduğu halde altmış yaşındaki oğlunun bir taht sahibi olması üzerinde israr ve onu bu yolda teşvik etmektedir. Oğluna bu fikri iki yıl evvel ver- mişti. Ağa Hanı beynelmilel bir sima ola- rak göstermek ve onu şark ile garp na- zarında büyütmek için vuku bulan te- şebbüslerin bütün sebebi budur.,, | na ilân edebilir ve müdafaasının bunu icap ettirdiğini söyliyebilir. O milletten çekinmelidir! Çünkü böyle şeyler bir hücumun mukad- dimesini teşkil eder.,, Amiral Pratt'm Japonyayı kas tederek söylediği bu sözler Fran- saya da şamil olebilir. İngilizler de bu gibi imalar yapmayı sevi- yorlar ve bunlarla en ziyade Al - manyayı kastediyorlar. Fakat bu imalarda “Kızım sana söylüyo rum, gelinim sen anla!,, manası deki tonilâto mecmuunun tesbiti ve bazı sınıf gemilerin tahdidin? dair olan esasları, İngiltere hükü" metinin kebul edeceği ve Birleşik Amerika hükümetinin de bu pr©" jeye karşı fazla muarız kalacağ' söylenmektedir. Çünkü Birleşik Amerika bü * kümetinin bahriye nazırı Swen” son ve deniz kuvvetleri kumand3" nı Amiral Stanley bahriye nez8" retinin yeni tertip ettiği proj kabul ettiler ve bu projenin h€* men tatbikine geçeceklerdir. B“ projeye göre Amerika hükümeti yeniden yirmi dört harp gemif” yapacaktır. Bu suretle Birleşi” Amerika hükümeti eski deni* kuvvetleri programını büyütüy©" demektir. Bu itibarla her hans' bir azaltma programını kabul €* demiyecektir. Japon hariciye nazırının resi tebliğinde Sovyet Rusya hakki” da bir şey yoktur. Halbuki Me” kova ve Harbin adasından gel telgrafnamelere göre M. günden güne vahim hadiseler çık maktadır. Mançuri hükümeti Sovyet leri Mançuri kıt'asından kovacak Mançuri hükümeti, Mançifi kıtasında bulunan bütün Sovyft Rusları kovacaktır ve Uzak demiryolarını işgal edecektir. Harbin Shibun gazetesi Ma” çurinin en meşhur gazetelerinde” dir ve Tokyo hükümetine kaf samimi dostluğu ile tanmmışt” Bu gazete diyor ki: “Sovyet Rus vatandaşları M8” guriden hemen çıkmalıdır, * Uzak Şark demiryollarını Man” ri hükümetine teslim etmelidi" Arzumuz budur.,. İngiliz sinemacılaf! Burada çektikleri film Ibakkında izahat veriyor İ © Bir haftadanberi şehiritsisii bir İngiliz film şirketi çal idi. Filmciler, bir küçük bil ve bir de makinelerini taşıff” kamyonla bir hafta içinde şeki” her yanını dolaşmışlar, bir ç manzaralar çekmişlerdir. Beş kişiden ibaret olan fil ciler bu akşam ekspresle sehri İ mizden ayrılacaklardır. Sinemacılar, şehrimizde bulu” maktan çok mütehassis dır. Dün, kendisiyle konuşan ed zetecilere, kafilenin reisi rejof”. M. Golşmit, faaliyetlerini ve İ saslarını şu yolda anlatmıştır? “ — Bugünkü Istanbulu ; fi” aldık. Bir haftadanberi bep üldile, uğfaşipdrdel Bay SEE ikimiz. İngiliz, birimiz Av” yalı ve diğer ikimiz Çekoslo""”” tor, Bugünkü İstanbul cidden ©“ yaka değer. Bu itibarla me tinizin bu köşesini, halkını, yir binaları, bariz hususiyeti ols" çok yerleri filme çektik. “BET” hayli film çevirmiş “bulunuyor” Bu film yeni bir “manzart» “ie zında çevriliyor. Avrupanı” çok şehirlerini filme aldık. ge ları, önce kumpanyamızm o sonra ytü" duğu ingiltereye gö değse” , , rada hazırladıktan Avrupa merkezlerine Film oralarda da gösterile“ bak mk inildknekliii a