17 Temmuz 1954 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 14

DÜNYADA OLUP BİTENLER hareketine doğru inkişaf etmemiştir. Yalnız yer yer feci suikastlara şahit olunuy Son günlerde mahkemeye intikal e- den bir hâdisede, bu suikastlarını mün ferit hadıseler olmadığı, — bunları "Karapençe" adlı yarı dını bir tethış teşkilâtı tarafından yapıldığı anlaşıldı. " " münhasıran müslüman- lan teşkılata kabul ediyor. Adayın şim diye kadar hiçbir mahkümiyeti, adli sabıkası olmaması lâzım. Yakalanan- lar arasında aile babası, durust kimse- lerın bulunduğu gö örüldül "Karapen- çe 'de munhasıranı Fransızları öldürü- ve bir de Fransızlarla işbirliği e- den Faslıları B ir bakıma Kuzey Afrikada baş gös- teren bu tethiş hareketlerini, Hin- diçin deki durumun vehameti ile izah etmek kabildir. hindicini Deltanın tahliyesi Fransızlarla Vietmin Cenevrede as- keri müzakerelere başladıkları za- bu müzakerelerde hangi mesele- lerın konuşulacağı kimsenin meçhulü değildi: Vietmin'de bir mütareke akte- dildiği zaman iki taraf kuvvetlerinin hangı bolgelerde gruplanacakları — ta- yin edılecek larıma lâfı, çok kere bir "taksim" tâbirini örtülemek içini kul- lanılıyor. Kısaca nerelerin kime ait olacağı demek daha doğrudur. Bununla — beraber, müzakerelerin esasında bulunan taksim fikrine kim- senin yanaştığı yok. Bilhassa, çızılece mütareke hattının az çok devamlı bir sıyashd eglcgni u- un içindir kı 1şlerın ağır yurudugunu kımse kabul etmiyor. İki taraf kumandanlıklarının mü- messilleri Aarasında "bölgeleri tayini" hususunda müzakereler devam eder- ken, haberler de sızmağa başladı: Ev- velâ Le Monde gazetesi. 12 haziran tari hinde "Cenevrede iyi haber alan kay- naklardan bıldırdıgme gore kaydiyle şu mealde bir haber İ "Vietmin mura hh la rı, Hanoi ile May Fung'un Fransaya terkedilmesine azı olmuşlardır. Yalnız, Kızıl nehir deltasının kendı kontrollerınde kalma- sı için ısrar ediyo abe re şöyle bır yorum da eklen- mıs unla beraber, bizzat Vietnam- lıların bu hal tarzına muanz oldukla- rına dair bir kanaat vardır; Bundan ka bu gruplanmalarla teşekkül e- decek olan taksim hattı, seçimlere ka- dar muvakkat bir hat olarak mı yok- sa filı Ve temelli bir taksim hattı ola- rak mı kabul edilecek? Bu hususta he- nüÜZ bır şey bilinmiyor. — Bilinen bir şey varsa, o da komünistlerin, sıyası ve askeri meselelerı bir arada mutal et- mek hususunda ısrar etmeleridir. Haberler bu minval Üüzere devam tt onra Fransız birliği kuv- Vetlerı deltanm cenubundan süratle çe kilmeğe başladılar. 14 Hindicı'ni Dunkergua'i mi? anın — güneyinde dört eyaletin D boşaltıldıgı haber verildi ve resmen teyit de olundu, ransız . Vietnam kuvvetlerinin bu çekiliş hareketi ve bunun neticesinde Tonkin'in en ka- labalık bir bölgesinin Vietmin'e terk olunması bizzat Fransız kumandanlı- ğınca da çok mühim bir karar olarak Vasıflandırılıyordu Fakat, buna, aske- Ti durum icabı ve Hanoi. Hayfung mü- dafaasını daraltmak suretiyle takviye maksadiyle baş vurulmuştu Ya yukarıdaki haberler Bu çe- kilme, Vietmin ile varılan bir gizli an- laşmanın tatbikatı değil miydi ? Değil diyorlar. Yine Le Monde ga- zetesıne göre ışın izahı şoyledır çekilm Vietmin ile varı- lan bir gizli anlaşma netıcesı oldugu— nu düşünmeğe ne hacet... Askeri du- rum, yazık ki, her şeyi mükemmelen Yüzbaşı Lalland Dien Bien Fu'da son teslim oldu Hakikat şudur ki, delta güney nin tahliyesi, Dien Bıen Fu- nun sukutunu müteakip Hindiçiniye gıtmı olan General Ely ve General Salan'ın verdikleri raporun makul ne- ticesidir. Yani bu tahliye daha Laniel hükümeti tararından hazırlanmış bu- lunuyordu. Hükümet, Fransız heyeti seferiye sinin güvenliği için bunu lü- mlu görmüştü. Bununla beraber, tahliyenin milli- yetçi Vietnam mahfillerine büyük bir darbe olduğu muhakkaktır.. Şimdi ye- ni Vietnam hükümeti duruma nasıl hâkim olacaktır? Bazı mahdut ve mu- yyen cereyanlar müstesna, Vietnam lılar sulhtan başka bir şey 1stemıyor— lar... izah edıyor "Diğer taraftan, şunu da kaydet- mek lâzımdır ki, tah]ıye edileni bölge- lerden gelen mılhyetç akını, henüz Fransızların elinde bulunan, fakat git- tikçe daralan bölgede, yiyecek, — mes- ken ve iş sıkınası yaratmaktadır. Bü- tün bu vakaların, harpten usanmış o- lan halktakı sulh arzusunu daha kuv- Vetlendırecegı düşünülebilir... iler. G ey deltanın tahliyesi Londra ve aşingtonda hakiki bir sürpriz ya- ratmadı. Bu çe kılmeye haftalardan be— ri intizar olunuyordu; zira Fransız biriliği kuvvetleri, Vietmim'in tazyikine karşı ilânihaye dayanamazlardı, — Esa- sen, her iki başkentte de, askeri ba- kım an bu hareketin faydah hatta Za- ruri olduğuna dair bir kanaat vardı. Ancak bu suretle Hanoi.Hayfung mih- ver müdafaa edilebilecektir. Bilhassa İngilizler, bu çekilmenin mütareke şanslarına halel vermiyece- gıne kanidiler. Bununla beraber delta- bi ir kısmının tahlıy 1yle Viet- nam'a iaşe ve asker temini bakımın- dan büyük avantajlar kazandınldığı şüphesizdir. Daha büyük tehlike, bu tahliyenin Vietnam halkının manevi- yatı üzerinde yaptığı tesırdır Bununla beraber, İngilizler artık Hindicin'de her şeyin kaybedilmiş oldugu neticesi- ne varmadılar. Lâkin, Amerikadaki tepki böyle ol- madı. Kongre mahfillerinde tahliye- nin Hindiçininin taksimine bir baş- il ettiğine dair bır kanaat Mendes . France komü- — Amerika anın haberı olma- Amerikan kaynaklı haberlerden an- laşılan şu idi ki deltanın tahliyesi bir Dunkergue sayılıyor ve bundan sonra da bir Asya Münich' ne gidilme- sınden korkul ordu. gahba bu deltanın tahlıyesı— nin açıga Vurdugu hakikat, askeri ba: çok da ha aftan tehlıkelı olarak siyasi tefessuhtu Hano 'den gelen resmi ve yarı resmi haberler, lâkaydisini, hattâ has- pekâlâ aksettiriyor- Vietnamlıların mane tavırlarını du Fransızlar bu tahliye dolayısiyle, senelerden beri birlikte savaştıkları yerlilerin kendilerini ne kadar az sev- diklerini bir kere daha anlıyorlardı. Deltanın tahhyesı en azdan böyle bir fayda sağladı. İran Petrol ihtilâfının halline doğru Ir n petrollerinin tekrar dünya pi- yasasına akıtılması için teşekkül e- den konsorsiyomun aylardanberi Iran makamlariyle gırıştıgı müzakerelerin şimdi nihai safhaya girdiği anlaşılıyor. Tasarı ve mukabil tasarıların sunul- ması, müzakerelerin zaman zaman a- kamete yakın bir noktaya kadar gel— mesinden sonra, şimdi iki taraf mü- messillerinin olçulu bir iyimserlik gös- terdikleri görülmektedir. Anlaşmaya yaklaştıran ilerlemeler hangi sahalarda kaydedildi? İstihsalin kontrolü sahasında demek suretiyle bu sual oldukça etraflı bir şekilde cevap- landırılabilir. İranlılar, Musaddık zamanında AKİS, 17 TEMUUZ 1954