20 Nisan 1957 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 31

S İ N E MA Filmcilik Sahibi bulunamayan Oscar scar'ların dağıtıldığı gece, üze- inde fazla durulmayan bir hâdi- se, şimdi Hollywood'da bir polis ro- manı kadar çapraşık, esrarlı bir ha- vaya büründü. Hıkaye, Oscar'ların dagıtımında en iyi film hikâyesi ar- mağanına sıra gelince ba şladı "The Brave One - Boğa" filminin hi- kâyesini yazan Robert Rıch Oscar kazandığı bildirilerek sahneye çağı- rıldı; fakat londa kı e kalkıp Os- car'ı almaya gitm Robert Rich'in adı tekrarlanırken salondakilerden kimi Hollywood'da böyle bir senaryo- cunun bulunup bulunmadığım hatır- lamağa çalışıyor, kimi de sahneye kim çıkacak diye merak ediyordu. Fakat sahneye kimse çıkmadı. Niha- yet hazır bulunanlardan bırı, biraz önce telefon edildiğini, Robert Rich'- in hasta karısının yanında olduğu için erasime iştirak edemiyeceğinin bil- dirildiğini haber verdi. Bu makul se- ep karşısında Oscar dağıtıcıları faz- la ısrar etmediler. Sahneye Senaryo- cular Birliğinden Jesse Jr. çağırıla- rak Robert Rich'e verilmek üzere Os- car ona emanet edildi. Mesele kapan- mış görünüyordu. Halbuki asıl mesele bundan sonra başladı. Lasky Senaryocular Birliğin- de Robert Rich diye birini tanımıyor- du. Daha tuhafı, Hollywood' da senar- yoculukla ugraşanlardan içbiri bu adda birini tanımıyordu. O zaman bir meraktır başladı: Robert Rich kim- di? Bunu bilse bilse "Cesur boğa"nın prodüktörü Frank King) bilirdi. Mu- habirler "King Brothers'"in patronu King'e gittiler, Robert Rich'i tanıyıp tanımadığını sordular. Tanımaz olur muydu, tabii tanıyordu. Ona 1952 yı- lında Avrupada rastlamıştı; hıkayeyı de o zaman almıştı. Peki Rich di ılerdeydı" King "Avrupada" dıye cevap verdi. Sonra muhabırlere çok "mühim" iki i verdi: obert ip u Rich 34 yaşlarındaydı ve keçisakallıy- dı. Doğrusu bu kadar geniş bilgiyle muhabirler Robert Rich'i bulamazlar- sa kabahat onların sayılırdı. Bununla beraber pratik düşünceli — muhabirler Avrupada "34 yaşlarında, keçisakallı biri"ni araştırmaktansa Hollywood'u bir kolaçan etmeyi daha uygun buldu- la. İlk müracaat ettikleri adam, prodüktör King'in yeğeni oldu. Bu- nun sebebi çok basitti: Tuhaf bir te- sadüfle, King'in yeğeni de — Robert Rich adını taşıyordu. Üstelik arada bir "King Brothers"de çalışırdı. Fa- kat şimdi muhasebecilik yapan Ro- ert Rich -Frank'ın yeğeni- "Cesur Boga nın hikâyesini kendisinin yaz- madığında ısrar ediyordu. Oscar ka- zanmak fena bir şey olmadığına gö- re King'in yeğenine inanmamak tu- f Hollywood'da, Robert Rich'in kim AKİS, 20 NİSAN 1957 olabılecegı uzerınde hararetli bir tah- min yarışı başladı. Bu arada Holly- wood'un emektarları hal'ızalarını yok- layınca "Cesur Boğa mevzu daha önceleri bir yerlerde rastlamış olduklarını farkettiler. Tahta Oscar esur Boğa" dövüşkenliği ile şöh- ret kazanan bir boğanın hikâye- sini anlatıyordu. Boğa gureşçılerı bu gözü pek, cesur boğaya o kadar hay- ran oluyorlardı ki, sonunda öbür bo- ğalar gibi güreş meydanında mera- simâe öldürülmeyip hayatı bağışlanı- ordu. "İnsanlar yaşadıkça"mn rejisörü Fred Zinnemann, meşhur Amerikan dokümantercisi Robe tJ. Flaherty nın daha 1931 yılında buna benzer bir hi- kâyeyi filme almak nıyetınde oldugu- Meşhur Oscar SamurKürk nu açıkladı. Flaherty sonradan film çevirmekten vazgeçmiş, hikâyeyi de Orson Welles'e satmıştı. Muhabirler merhum Flaheuty'nin hemen bütün filmlerinde emeği geçen karısı Fran- ces Flaherty'ye gıttıler Mrs. Flaherty kımseyı kabahat! örmediğini, Os- car'ın Robert Rıclıe verilmesini pro- testo etmek niyetinde olmadığım, üs- telık bütün bu olup bitenlerin kendısı- pek eglendırdıgını bildirdi. bırler bunun Üze Orson Welles e koştular ve onu Mrs Flaherty'den da- ha neşeli buldular Flaherty'den buna benzer bir hikâ alıp almadığını sordular. Evet, riend Benito - Dostum Benıto adında bir hikâye sa- tın almıştı. Welles'in bildirdiğine gö- re 1942 yazında Meksikaya giderek "Dostum Benito"yu çevirmeye başla- mıştı Sonra? Sonra, RKO ile çıkan anlaşmazlık yüzünden film — yarıda kalmıştı. Welles, "Eğer bizim yarıda kalan hıkayemızden faydalanmış, üs- telik muvaffak da olmuşlarsa, aferin onlara" diye ilâve etti. Ama herkes Mıs. Flaherty yahut Welles gibi işin alayında olamazdı. Nitekim bunlar olup biterken "Nas- sour Brothers" adlı bir başka film şir- ketinin, "King Brothers"” aleyhine 750 bin liralık bir tazminat davası açtığı öğrenildi. "Nassour Brothers"e göre, kendılerı dört yıldanberi "Cesur Bo- ğa'nın hikâyesi üzerinde çalışıyor- lardı. Bu hikâye, Paul Rader'e hazır- lattıkları senaryodan çalınmıştı Ra- der de "Cesur Boğa" nın hikâyesi- nin kendi hikâyesinden aşırıldıgından emindi, Çalışma arkadaşları da aynı fikirdeydi. Hatta Oscarlar dağıtıldık- tan sonra Rader'e tahtadan yapılmış bir Oscar hediye etmişlerdi. Fakat bütün bunlar Robert Rich'in kim olduğunu ortaya çıkaramıyocdu Hikâyenin mevzuunu u şah- sın daha evvel tasarladığı ıddıa edile- bilirdi; hikâye bir başkasından aşınl- mış olabilirdi; ama herkesin öğren- mek ıstedıgı bu degıldı Merak edılen şey, "King Brothers"ın çevirttiği " cur Boğa" filminin hikâyesini yazdı- ğı söylenen Robert Rich'in kim ol- duğuydu. O zaman iki tahmin yürü- tüldü. Robert Rich'in kim olduğu pro- düktör tarafından mahsus gizleniyor- du: Zir: min yalnız bir Oscar ka- zanmasını filmi için kâfi eklam addetmemişti. Oscar'ın sahibini gizli- yerek bu reklâmı genişletmek istiyor- du. İkinci tahmin, Robert Rich'in hü- viyetinin yine produktoru tarafından gizlendiğiydi. Fakat bu gizlemenin sebebi başkaydı Robert Rich müste- ar bir isimdi. Solculuğundan şüphe edildiği için Amerıkan aleyhtarı Fa- aliyetleri Tahkik Komisyonu huzu na çıkarılan, suallere cevap vermedı- ği için mahküm olan, bu yüzden de kara listeye geçirilen tanınmış senar- yoculardan biriydi. Bundan dolayı a- dının açıklanmasını ne kendisi ne de prodüktörü istemiyordu. Herkes hangi tahminin doğru oldu- ğunu keşfetmiye çalışıyordu. Bu a- rada, sahibi ortalıkta gözükmeyen Oscar, "Academy"ye iade — edildi. "Cesur Boğa"nın hikâyesini kendisi- in yazdığını ispat eden biri ortaya çıkıncaya kadar orada bekliyecekti. "Çalman" Oscar Hollywood da herkes Robert Rich'- in kim olduğunu araştıra dursun, geçen hafta Oscar yüzünden yeni bir dâva açıldı. Avrupada yerleşen tanın- mış Amerikan senaryocusu Michael W'ıl Oon, çeşıtlı Oscar'lara namzet gös- erilen "Friendiy Persuasion - Dost- ça Kan dırış filminin rejisörü Wil- lıam Wyler ile produksıyon şırketı Allied Artısts"ı da du. vanın sebebini öğ 8 a" nler, 'Cesur Bo- hadisesiyle benzerlıgı hemen farkettiler ve Robert Rich meselesi hakkında yürütülen sonuncu tahmi- nin daha akla yakın. olduğunu anla- makta gecikmediler. Mesele şuydu: Wilson, 1946 yılında hazırladığı "Dostça Kandırış"” senaryosunu Wy- 31