30 Kasım 1957 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 17

AKİS, 30 KASIM AKİS'inYazı Müsabakası Demokratik Rejim içinde Yaşamağa Azimli Milletler Ne Şekilde Hareket Etmelidirler? En iyi rejim olduğuna münakaşa- sız kabul ettiğimiz demokrasinin hakiki mânasına yakınlaşması yine halkın elinde olan bir keyfiyettir. Her rejim onunla idare — olunanla- rın müstahak oldukları sistemler- dir. Her millet hak ettiği rejimle i- dare edilir, edilmiyorsa istenilen beklemek ise izhar edilmeyen istek- istiyenlerin b sebep yoktur Cemiyetin bünyesine göre de- mokrasinin en iyi şeklini bulup tat- idare yetinin dahiline giren bir husus ol- masına rağmen, bu sebepten mücer- ret olamıyacağını, keyfi ve sübjek- tif ölçülerle bu hakkın suiistimali- ne bir sebep gosterılemıyecegını de söylemek icap e Demokrasinin ideal mânasına yakınlaştırılması, ferdin bütün ta- bii hak ve hürriyetlerinin kendisine verilmesiyle mümkündür. Bu hak ve hurrıyetler, dogru duşunen bir alınabilecek bir müesseseleriyle meydana getırılebılır Her mılletın edebileceğini- bilmesi yani i- çinde yaşadığı sistemin tam mana- sıyla tenkidini yapabilecek bir sağ- duyuya sahip olması veya kültür seviyesine ulaşması, ulaştırılması i- cap eder. Bunun aksini iddia etmek ne istediğini bilmeyen bir toplulu- hususiyetlerine bağlıdır. Esasen mokratik rejim içinde yaşamaya az- metmek, ne istediğini bilmek de mektir. Kültür — seviyesi düştükçe siyasi parti veya — önderlerin rolü 1957 XXI artar, zira topluma istemesi icap e- den şeyı göstermek, onun mantığı- etmek J1üzumu hasıl ola- Ne istediğini bılen bir - toplum, meri kanunlara gö meşru olan yoldan yürüme le bu arzularını vazılkanuna duyuracak, hareketle- rini, göreceği Treaksiyona göre a- yarlıyacaktır. Vazırkanunu cemiye- tin arzu ettiği yola döndürebilmek için sadece düşünen bir ferdin ak- a pasif hareketlerı kâfi gele- bılecegı gibi, bütün rtlerin arzu- larını izhar etmeleri bıle kâfi gel- miyebilir. Burada riayet edilecek kaide: mer'i kanunl ara göre meşru olan yoklan ek fakat asla bir rejimi arzulayan mılletlere şun- ları tavsiye etmek icap eder 1 — Siyast parti veya önderlerin teklif ettikleri ile halihazır durum arasında mukayese yapabilecek de- recede şahsi hislerden, kaprislerden azade bir fikri olgunluğa erişmek için çalışmalıdırlar. Burada fertler- den istenen şey çok fazla, gibi gö- runmekte ise de, ıyı bır rejime hak Bunu gerçekleştirmek; valarına fertlerin büyük bir şevkle katılmaları, kendilerini yetiştirmek için gösterilecek yollardan geçmele- ri ile fikri olgunluğa ayırt edebilme maları ve tarasız bilgili basının tefsiri ile siyasi olgunluga kavuş- malarıyla mümkündür: E er'i kanunların tanıdığı bütün hakları ıstımal derek inan- disi ıçın tehlıkelı olsa bile neşir yo- lu ile tenkitler yapıp efkârı umumi- yeyi hazırlamalıdırlar. 3 — Başkalarının haklarını çiğ- netmemek için çalışabilecek bir me- olmamalıdırlar. Şahıs uğruna değil, fakat hak uğruna ve —menfaatsız uğraşmayı vazife telâkki etmelidir- ler. 4 — Haksız huldukları kaıdelere karşı kiı larâk y k ve cezasına razı olmak... Bu şekilde Mustafa Suat İNCE hareket, idare edenlerı muşkul mev- karşı gelmeleri edenlerin müeyyide tatbik edemez hale gelmeleri, doğruyu idrak ede- a Müeyyideye rıza göstermek şarttır Yukardaki tavsiyeler, belki, ol- gun insanların vasıflarından bazıla rı şeklinde görünebilir ve cemiyetin her ferdinden bu olgunluğu bekle- menin hayâl olduğu iddia olunabi- lir ise de, bu, insan topluluklarının arzuladıkları rejime asla kavuşa- mıyacaklarına bir ka teşkil et- memelidir. Yukar yazılı şartlar, meşru yoldan en iyi e kavuşa yakınlaşması ki, rejimin ideale âyık olma derecele- lur fertlerin buna rine bağlıd Yukardaki tavsiyelere uyan bir ferdin gayesi vazırkanunun dikkatini çekmek meseleyi b yönden de icap eder. Bu hareketler karşısın- da iktidar iki şekilde vaziyet ala- bilir. A İstenileni kabul eder: Bu şık bizi arzulanan neticeye götü- ür. - B — İstenileni kabul etmez: Bu ise iki kısımda mütalâa edilebilir. a) Samimi olarak kendi fikrinde israr eder, b) kendi fikirlerinin yanlış oldu- ğunu bile bile, istinaden halkın arzularına karşı koyar. Yani birincide bir fikir, ikinci- de ise kuvvet mücadelesi kendini gösterir. Fikir mücadelesi, normal edilenlerin arzularının tamamen — plânlanmış hareketlerle mümkün- olur ki, her cemiyetin bünyesine ve siyasi vazi- yetlere göre değişik — şekiller arzettiği tariht hakikatlarla sabit- tir.