June 5, 1960 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 15

YURTTA OLUP BİTENLER kendisi de er veya geç ama mutlaka layığını bulurdu. Bu durum karşısın- da ilim heyeti başlıca iki noktayı tes- bit etmişti. "Birincisi, âmme hizmet- lerini gerçekleşmesi istenilen ve mil- letce özlenen demokratik icaplara uy- gun olarak yürütecek ve insan hak ve hürriyetlerini . koruyacak, âmme menfaatini gözetecek fiili ya geçici bir hükümet kurarak idareyi devam ettirmek; İkincisi, devletin ihlâl edil- miş ve işleyemez bir hâle getirilmiş 'Anayasası yerine bir hukuk devleti- nin gerçekleşmesini sağlıyacak, dev- let organlarım kuracak ve sosyal mü- esseselerin hak ve adalet prensiple- rine demokrasi esaslarına dayanma- sını temin edecek bir Anayasa hazır- lamak. Ayrıca milletin gerçek-irade- sinin İzharına imkân verecek, bir ço- gunluk istibdadına mani olarak si- yasi kuvvetin soysuzlaşmasını önli- yecek esaslar dahilinde bir seçim ka- nunu meydana getirmek. İlim heyeti ilk toplantısında ha- zırlayarak Milli Birlik Komitesi Baş- kanlığına sunduğu bu raporla bir yandan hareketin isabetini ve zaru- riliğini ilmi açıdan teşhis ve tesbit ediyor, bir yandan.da "bir hukuk devletinin gerçekleşmesini Oo sağlaya- cak" ve "milletin gerçek iradesinin izharına imkân "verecek" demokratik bir nizamın kurulmasını temine ya- rayacak esasları tesbit ediyordu. Mil- li Birlik Komitesi bu raporu aynen ve bir kaç kere radyoda yayınlattı. Milli Birlik Komitesinin bilgiye lime saygısının en gü ifadesini Org. Cemal Gürselin gençliğe hita- bında da bulmak, bu mevzuda kâfi bir teminat oluyordu. Gürsel diyor- du ki: "Asırların ihmalinin neticesi olan bu hâli en kısa zamanda değiş- tirmek için ilme sarılmak ve onu en yüksek kemaliyle iktisap etmek la- zımdır.Bu en mühim en mukaddes vazifemizdir. Büyük Atatürk hayat- ta en hakiki mürşit ilimdir demişti. Mutlak bir hakikat olan bu vecizeyi bütün gençlerin ve hepimizin bir an olsun aklımızdan çıkarmamamız la- zımdır" Nasıl bir anayasa? İhtilâl günü sabahı uçakla İstanbul- dan Ankaraya getirilen üniversite Öğretim üyeleri kendilerinden ince- lenmesi istenilen konuyu inceleyip, ve hemen milletin yaşama kaderiyle birinci derecede ilgili işlerine başla- dılar.İlim.heyeti, İstanbul Ünüversi- tesi rektörlük binasının Senato top- lantı -salonunda çalışmaya koyuldu. 27 Nisanda Türk Gençliğinin zulüm Ordusuna karşı çarpıştığı ve öldüğü Beyazıt Meydanına bakan ye koyu 16 . nayasanın . beraber . mesi" Prof. S. Sami Onar İlmin Sesi renklerin hakim Olduğu döşenmiş salondaki ilk oturum saat 9,30 da başladı ve 11,30 a kadar iki" saat de-' vam etti. Komisyon Başkanı Rektör Sıddık Sami 'Onar, komisyon çalışmaları ilerledikçe,, zaman zaman başına ça- lışmalar hakkında bilgi verilmesini yerinde buluyordu. Onara göre ko- misyon 'çalışmalarının.bir ay içinde tamamlıyacak, hazırladığı oOAnayasa tasarısını Yargıtay, Danıştay, Basın, Baro gibi müesseselerin otemsilcile- rinden kurulacak ikinci bir heyetin incelemesine sunacaktı. Bu .heyetin de tasarı üzerinde- yapacağı çalışma- , ların bir ay süreceği tahmin ediliyor- du. Bu hesaba göre, iki ay sonra yeni Anayasa tamamlanmış ve ya referan- duma veya Kurucular Meclisinin tas- dikindi sunulacak hâle gelmiş olacak- tı, İlim heyetinin üzerinde ehemmi- yetle durduğu mesele, yapılacak A- “ilerisi için ihlâl o edile- mez" şekilde. düzenlenmesi idi. "Bu . Anayasa memleketteki bütün mües- seseler arasında muvazene kuracak, şahsi nüfuz ve tahakküme mâni ola- cak ve insan haklarını teminat altı- na alacak"tı. Henüz kesin olmamakla Anayasada çift , meclis ve kanunların Anayasaya .uygunluğunu inceliyecek olan "Anayasa Mahke- gibi müesseselerin bulunacağı anlaşılıyordu.- Org.Gürsel, "din istis- marcılığı"nı oÖnliyecek hükümlerin de Anayasada yer alması hususunda İlim heyetine "ricada bulunacağını" yaptığı basın toplantısında açıkla mıştır. Çalışmalar sırasında Batı mem- ve İtalya Anayasaları bu aradaydı Yeni bir komisyon İstanbulda (OAnkara Hukuk ve Siya- sal Bilgiler (Fakültesinden çağrı- lan ilim adamlarının da katıldığı il- mi heyet Anayasa tasarısı üzerinde çalışmalarına devam ederken yeni kurulan hükümet bu haftanın başın- da bir işe daha el atıyordu. Bu, D.P. nin muhalefet yıllarında sakız haline gelmiş "Antidemokratik okanunlar" meselesiydi. D.P. muhalefetteyken mevcut "antidemokratik" kanunlar- dan devamlı şekilde şikâyetçi olmuş, bunların kaldırılmasını istemiş ikti kaldırılacağını İktidarda iş birden bire değişmişti Her sahada olduğu gibi bu konudaki vâad de unutulmuş.Menderes anti demokratik olduğunu iddia ve ilân ettiği kanunlara rahmet okutan zu- lüm kanunlarını e çoğunlu- guna dayanarak çıkarmıştı. Yeni hükümet Anayasa” hazırlık- larına muvazi olarak-bu kangren -ha- le gelmiş meseleye de el atmış, neş- terini uzatmışta. Bu neşter de ilim neşteriydi. Adalet Bakanı Abdullah Gözübüyük bakanlıkta teşkil ettiği bir ilmi heyeti, ispat hakkını kaldı- ran veya kayıt altına âlân kanunlar- la esas hak ve hürriyetleri tahdit e- den kanun ve hükümleri tarayıp tes- bit etmek işiyle vazifelendirdi Bu heyetin başkanlığına Yargıtay eski daire başkanlarından -Dr. Suat Ber- tan getirilmişti. "Üyeliklerde Prof. Dr. Süheyp Derbil, Prof. Dr. Yavuz Abadan, Prof. Faruk Erem, Prof. Bahri Savcı, Prof. Turhan Feyzioğlu, Prof. İlhan Lütem, Prof. İlhan Aysel, Danıştay Kanun Sözcüsü Kemal Ga- lip Balkar, Doçent Kudret Ayiter Doçent ve Türk Hukuk Kurumu Baş- kanı Muammer Aksoy, Tarım Bakan- lığı Hukuk Müşaviri Avni Gildavar- dı. Heyet çarşamba gününden itiba- ren çalışmalarına başladı. Herhalde ve en kısa zamanda, "a-. dalet mülkün temelidir vecizesini fi- len gerçekleştirecek mutlu bir ülke olma yolunda süratle ilerliyorduk. İhtilâl hareketine yurt dışında en bü- yük itibarı işte bu hazırlıklar sağladı. Başı-dertte adam Bu büyük itibarın en güzel delili o larak, bu haftanın başında ge 'en gazeteciler akın akın. gelmeye başladılar.. evvelâ 'Başbakanların