17 Temmuz 1932 Tarihli Akşam Gazetesi Sayfa 3
AKŞAMDAN AKŞAMA — ———— Amerikalı'ların yeni peygamberi: Drelser Beş altı sene övveline kadar, Amerika, dünyanın en müreffeh İlmemleketi addolunuyordu. Hatta, iyağibolşevikler bile, tekmil sermayedar Mug İl rika, kendi kendini Büdi idare Sİ rıyor. Toprağının verimi yüksek; bi Sanayi müstahsalâtını zl dünyadan cerbezeli, * sebeplerden dolayı, Amerika, ser- İİ“ mayedar âleminin istisnasını teş- il Amerika, meğer, bolşeviklerin de İl evvelden'göremedikleri bir şekilde, | Binlerce banka iflâs etmiş; ilh, İK ilh... r iser diyor ki: X güya semayı tırmalıyorlarmıs, İİ âlemini tenkit ettikleri, onun çürük İİ noktalarını birer birer saydıkları İİ halde, Amerika'ya esaslı bir kulp takamıyorlar; diyorlar ki: .— Oradaki şerait başkal Ame- müstakıllen edebilecek ( kudrettedir.. Müşteri ihtiyaçlar için ne lâzımsa kendi hudutları dahilinden çıka- dahili iştahalı : bel'ede- Ahalisi, eski hicret etmiş en en açıkgöz, en faal insanlardır. Yahut onların çocuk- larından mürekkep... Bütün bu piyasa, gayet cek (kabiliyette! kil ediyor. Fakat son buhran ispat etti ki, için için çöküyormuş; istisna teş- kil etmemekteymiş. Netekim, bu- gün, sanayi işsizlerinin miktarı on milyona çıkmış. (Aile fert- lerile birlikte 30 - 40 milyon). New - York'un yüz küsur katlı sematırmalıyan'ları (1) dörtte üç nisbetinde boşmuş; kiracısızmış. Betbinlik, Amerikada (nihai kademesinde... Fakat bu son za- manda Amerika efkârı umumiyesi üzerine peygamberane bir tesir icra eden Theodor Dreiser ismin- de bir zat çıkmıştır ki, bu bedbin, bedbaht ve şaşkın insanlara yol gösteriyor. Fransızca Vu gazetesi- nin muharririne nazaran, lâalet- tayin on Amerikalı münevvere: — Memleketinizde en yüksek manevi mevkii işgal ediyor? Diye sorulsa, içlerinde dokuzu; — Theodore Dreiserl - cevabı- nı verirmiş... Bu zatın sözlerini ve tavsiyele- buhranda bunalan Ameri- alılar,! adeta bir peygamberin sözlerini dinler gibi dinliyorlarmış. Fransız gazetesi muhabirine Dre- Pazarlar Belediye bir talimatname hazırlıyor Dahiliye ( vekâleti, (o geçinme masrafını ucuzlatmak için pazar yerlerine fazla ehemmiyet veril- mesini belediyelere tavsiye et- mişti. (Belediyeler bu tavsiye üzerine pazar yerlerini çoğaltmak için tedbir almaktadır. Diğer taraftan muayyen semtlerde haf- tanın yalnız bir günü kurulan pazarların bir kaç gün kurulması da düşünülüyor. Belediye pazar yerlerini çogalt- mağı düşünürken buraları için bazı tedbirler almağı da lüzumlu görmüştür. Bunların başında tar- tıda hile yapanlara karşı ceza verilmesi geliyor. Bundan başka bozuk ve hileli erzak satanların cezaya çarptırılması da vardır. Zabıtai (o belediye (memurları pazarlarda esnafın terazi ve dir- hemlerini kontrol edecek ve tar- tarken hile yapanlar hakkında da zabıt tutacaktır. Bundan başka bazı yiyecekle- rin bilhassa meyvaların gyarı mun- tazam bir halde sokaga döküle- rek satıldığı görülüyor. Belediye bunu da rnennedecek ve pazarlar intizam altına alına- caktır. Pazarların teşkili, satış şekilleri hakkında bir talimatname hazırlanacaktır. Yeni ölçüler Sene başından itibaren arşın, okka kalkıyor Kabul edilen kanun mucibince 933 kânunusanisinden itibaren ölçüler tamamile değişiyor. Bu tarihten itibaren memleketimizde kullanılacak ölçüler, tevhit edili- yor. Arşın, okka, batman gibi ölçüler tarihe karışacak ve kilo, metro, litre gibi ölçüler alış — Amerikada, sermayedarlık iflâs etmiştir.|2) Isbatı şu ki, iktisa- di muvazene bozulmuştur. Yani bizde, “istihlâkte müsavat “yok!.. Amerika, . hâlâ, . istihsal etmeğe kabiliyetlidir. Lâkin, para yokluğu yüzünden, istihsal- ettiği şeyleri almağa kabiliyetli değil. Tabiri diğerle, millet, yarattığından isti- fade edemiyor. Yeni peygamber, aşağı tabaka- nın çektiği sefalet karşısında, zengin tabakanın israfatından uzun uzadıya bahsetmiştir. Fran- sız muharrir, ona soruyor: — Bu vaziyete ne gibi bir çare görüyorsunuz? — Iktisadi hayatımızda cezri bir ıslahat taraftarıyım. Müvaze- neyi temin için başka çare yok- tur. Müvazene derken şunu anlı- yorum: Sanayi ve ziraat mahsulâtının alk tarafından istihlâkinde mü- savat. Fakat bunun tatbikini on, > du Amerikanın çok katlı binalarına bü ismi veriyorlar. Yüksek oldukları için Fransız- cası: Gratte-ciel. (2) Ayni cümleyi, daha geçenlerde (meşhur Fort ta söylemişti. verişte kullanılacaktır. Belediye, ölçülerin sene başın- da değişeceğine göre şimdiden tedbirler almağa başlamıştır. ÖK çülerin değişmesinin alış veriş de kargaşalığa meydan vermemesini ve halkın aldatılmamasını temin etmek için halka izahat verile- cektir. Kânunu saniden itibaren eski ölçüleri kullanmamaları için ticarethaneler, esnaf sıkı bir tef- tişe tabi tutulacaklardır. yirmi, kırk sene sonraya bırak- mamalı. Derhal buna başlamalı. Şayet buna karar verirlerse, merkezi bir iktidar mevkiinin bunu tatbik etmesi içabeder... Bu iktidar mevkiinde mutahas- sıslar, ehlihibreler, fen erbabı, bulunması, istihsali ve tevzii halkın kontrolu altında tanzim etmesi lâzımdır. Lincoln'un şu meşhur düsturu tatbik olunmalı: “Halktan, halk vasıtasile, halk içinl, bu çarelere baş vurmaksızın işi düze- lemez. — Demek ki, bir nevi koope- ratif diktatörlüğü tavsiye ediyor- sunuz? Kooperatif Belediyenin hazırlıkları ilerliyor —— Belediyenin kooperatif hakkın- daki hazırlıklarını ikmal ettiğini yazmıştık. Belediye açacağı bu kooperatifin en evvel lokantasile bakkaliyesini tesis etmek istiyor. Evvelce de yazdığımız gibi beledi- yenin koopratif lokantası Türbede eski maarif nezareti binasını işgal eden muhtelit hakem mahkeme- sinin zemin katında açılacaktır. Ancak, kooperatif lokantasında bir öğün yemek, tabldot usulile otuz kuruşa verilecektir. Beledi- yenin az maaşlı ve ailesi efradi kalabalık (olan memurlarından çoğu bu fiatle bile lokantadan istifade edemiyeceklerini söylü- yorlar. Şu halde belediye koope- ratif lokantasından yüksek maaş ve ücret alan memurlarında yemek yiyeceklerine göre lokanta hariçten de iştirak edeceklere açık bulu- nacaktır. Belediyenin bakkaliye koopera- tifine gelince: Belediye bakkaliye kooperatifini Beyazıtta açmak iste- miş, fakat liman şirketinin İstan- bul cihetinde bir kooperatif açtı- ğını ve Beyazıd'ın da Istanbul için merkezi bir mahiyette olmadığını düşünerek belediye kooperatifini Galatada açmağı daha muvafık görüoyr. Ayaspaşa Iki taraf da yeni deliller topluyor Ayaspaşa mezarlığı etrafında açılan dava ehemmiyetli bir saf- haya girmiştir. > Ayaspaşa vakfı mütevellileri mezarlık arsasını kurtarmak, be- lediyenin ortaya attığı iddiaları çürütmek için yeni deliller bul- duklarını iddia ediyorlar. Belediye de Ayaspaşa mezarlığı denilen sahanın Ayaspaşa vakfı ile alâkadar olmadığını, Ayaspaşa vakfının Fındıklıda olduğunu isbat edecek bazı vesikalar, fermanlar bulmuştur. Belediye, bu hususta ileri sü- rülen iddiaları çürütmek için uğraşıyor. Bumaksatla elde ettiği vesayıka müsteniden mahallinde tetkikat yaptırmaktadır. — Evet... Ve Amerikan peygamberi, han- gi üsullerle bu iktisadi tarzın tatbik Oolunmağa başlanacağını anlatıyor, Demek, son buhran, Amerika- yı da, - Rusya ve Italyada olduğu neviden, - bir “ plânlı cemiyet, ihdasına sürüklüyor! Her halde, pek yakında bam- başka bir iktisat dünyası karşısında kalacağız... Beşeriyet çok sıkın- tıda... Bu işin böyle gitmiyeceği artık anlaşılmıştır. Dünya, çıkar bir yol arıyor. Bulacaktır da... Arıyan bulur. Müşteri bulmak Floryaya gidenler pek ziyade azalmış Florya plöjı müstecirleri şimen- difer | ücretlerinin (o pahalılığın- dan şikâyet etmektedirler. Bu sene, diğer senelere nazaran plâ- jin tenha olmasını müstecirler şimendüfer ve diğer vesaiti nak- liye ücretlerinin bahalılığına atf- ediyorlar. Diğer taraftan plâj, şirketi hayriyeye müracaat etmiş, köprüden sabahları kalkacak doğru bir vapurun Filoryaya gitmesini istemiş, fakat şirket bu müracaatı redetmiştir. Şimdi plâj, fazla müşteri celbet- mek maksadile yeni bir çareye baş vurmuştur. Düşünülen şekle göre plâj bir vapur kiralıyacak ve bu vapurla Floryaya gidecek- ler, hem gidip gelme yol masra- fını vermiş olacaklar, hem de banyo yapmak hakkını haiz ola- caklardır. Ilk mektepler Maarif vekâleti yeni tedbirler alıyor Maarif vekâleti, bu sene ilk mektepler hakkında yeni bazı tedbirler alacaktır. Ilk mektep- lerin, son mezuniyet sınıfları müstesna olarak diğer sınıflar imtihana tabi değildirler. Mual- lim, bir sene içinde talebenin gösterdiği (gayreti, seviyesinin derecesini nazarı dikkate alarak mevcut notlara göre sınıf terfi veya ipka ettiriyor. Mengi Düşünülen tedbirlere göre imti- hana tabi olmıyan sınıflarda, bu sene mektepler açılır açılmaz muallimler, geçen ders senesi zarfında okunan dersler etra- fında Oumumi bir (o yoklama yapmak suretile talebenin malü- mat seviyesini tetkik edecekler- dir. Bu yoklamanın neticesi o sene içinde talebenin alacağı notlara tesir oetmiyecektir. Ancak, bu yoklama ile muallim, talebede noksan gördüğü dersleri takviye edecektir. Ayni zamanda bu yoklama ile talebenin geçen ders senesinde iktisap ettiği malümat ile yeni ders senesinde göreceği dersler arasında bir irtibat temin edilmiş olacaktır. Istanbul o gümrükleri kadrosu Gümrük ve inhisarlar vekâleti, Istanbul gümrüklerine ait kadro- yu, gümrük (o başmüdiriyetine henüz tebliğ etmemiştir. Bu hu- susta muhtelif rivayetler vardır. Söylenildiğine göre, muayene me- murlarının (miktarı (azaltılacak ve muayene memurlarının maaş- ları da arttırılacaktır. İstatistik müdiriyetinde bazı tadilât yapıla- (Vâ - Na) cağından bahsedilmektedir. Ninniler değişiyor Evvelki gece yepyeni bir ninni işittim... Şimdiye kadar hiç duy- madığım bir ninni... Salıncak gıcırtısına karışan ince bir ses: Ninni ninni ninni sine Oğlum gider teyzesine Teyzesi bir zengin kadın Para doldurmuş heybesine Eeecece. Halbu ki benim bildiğim bu ninni evvelce şöyle idi: Ninni ninni ninnisine Oğlum gider teyzesine Teyzesi bir nazlı kadın Gül doldurmuş heybesine.. Buhranın ve parasızlığın tesirin- den olacak ki artık kimse gül gibi şairane şeylere ehemmi- yet vermiyor. Bazıları eski nin- nileri (oböyle paralı ve cazip şekillere tahvil ediyorlar... Eğer ninniler bu tarzda şekilden şekle girerse işimiz var demektir... Bunun için bir başka ağızdan aynı niniyi şu şekilde dinliye biliriz. Ninni ninni ninni sine o * Oğlum gider teyzesine Teyzesi mübadil kadın Bono doldurmuş heybesine.. Olur mu? olur.. Hem de bu akla daha yakın gelen bir şey... Öteki ninnilerde bu suretle zemin ve zamana uyğun olarak tadil edilebilir. Karğada seni tutarım aman Kanadını yolarım aman Yelpazeler yaparım amma Mini mini hanımlara satarım aman Ninnisi: Karga seni tutarım aman Kanadını yolarım aman Şapkalara sorguç yaparım aman Minimini hanımlara satarım aman şekline sokulması modaya pek muvafık olur. “Dandini dandini danalı bebek,, “Elleri kolları kınalı bebek..,, de: Dandini dandini danürlü bebek. Parmakları manikürlü bebek.. Artık bugün kına değil, ancak parmaklara manikür yakışır değil mi?. Hikmet Feridun AKŞAM ABONE ücretleri Türkiye Ecnebi SENELİK 1400 kuruş 2700 kuruş 6 AYLIK 750 > 1450 » 3AYLIK 400 » 800 » 1AYLIK 150 »> — » xay- Abono ücretleri doğrudan doğruya AKŞAM idaresi namına gönderilmelidir. Adres tebdili için yirmi beş ku- ruşluk pul göndermek lâzımdır. Rebiülevvel 13 — Ruzuhızır: 78 S. İmsfk Güneş Öğle İkindi Akşam Yatsı E 6,52 9,3 441 8,39 2 1,56 Va. 2,30 4,42 12,20 16,19 19,38 21,36 am kn e a a Idarehane: Babıâli civarı Acımusluk oskağı 13 No. | T. H.— Ah benim güzel —— .. Ah benim pırlanta koca cığım... | Amca Beye göre... . Ah benim bülbül kocacığım... | .. Aeh benim arslan kocacığım... A. B. — Eyvah, gene bugün masraf varl..
