26 Kasım 1932 Tarihli Akşam Gazetesi Sayfa 1

Köylülere mahsusipesimli bir gazete çıkarılığfası dü- şünülüyor © # AKŞAM Kaas ta yeni Alman kabinesini teşkil etmeğe muvaffak olamadı Sene 15 — No: 576 — Fiatı her yerde: 5 kuruş CUMARTESİ — 26 Teşrinisani 1932 Telefonlar: Tabrir 21686 — Idare 21434 — Klişe 20113 - Kitaplar neden pahalıdır? Kitapçılar ne diyor, buna karşıne gibi tedbir alınabilir? Evvelce yazdığımız gibi mektep kitapları çok pahalıdır. Bu paha- lk maarif vekili Reşit Galip beyinde nazarı dikkatine ç mıştır. Reşit Galip bey bu sene ki taplar hakkında esaslı tetkikat ya- pacağını mektep kitaplarının daha ucuza mal edileceğini ve ucuz sahılacağını gazetecilere söylemiş- iştir. Ayrıca maarifte mektep kitaplarını ucuzlatmak için bir komisyon teşkil olunmuştur. Bu mesele hakkında ki arasında tetkikat yaptık. Neticede mektep kitaplarının hakikaten talebe velilerinin pek büyük müş- kültla alabileceği kadar pahalı olduğunn anladık, Bu. pahalılığı göstermek için bir kaç misal sayalım, Meselâ yedinci sınıfının coğrafyası 125 kuruştur. Doku- zuncu sınıfın coğrafiyası 200 ku- ruştur. Dokuzuncu sınfm kimya kitabı 120 kuruştur. Edebiyat tarihi 290 kuruştur. Lise ve orta mekteplerde ba- Bir kitapçı dükkânı zan bir sınfın kitaplari 18-20 lira tutmaktadır, yetişmiş iki çocuğu olan bir babanın senede 40 lira kitap parası vermesi az şey değildir. Bilhassa bu baba memur ve aylıklı bir zat olursa... Bütün bu kitapların pabalılığına sebep şunlardır: Hemen bütün mektep kitapları pek lüks olarak (Devamı ikinci sahifede ) Yeni türk musikisi Profesör Marx muharririmize çok şayanı dikkat beyanatta bulundu ıslah için tetkikat mek üzere Marx isminde mştık, Profesör Marx musiki âleminde çok tanınmıştır. Bu sebeple Istanbulda yaptığı tetki- kat büyük bir ehemmiyet kes- bediyor. Kendisile görüşerek bura: daki tetkikatı hakkında izahat rmesini rica ettik. Profesör bize şu beyanatta bulundu : — Türkiyede en ziyade nazarı ikkatimi celbeden şey halk ara- da musikiye karşı büyük bir ka görülmemesidir. Bu, türkler rin musikiye istidadı olmadığına delâlet etmez. Bilâkis konserva- tuarda mulitedir. muallimler ve gok müstait talebe gördüm, Fakat buna rağmen halk kâfi derecede musiki ihtiyacı hissetmiyor. Bunun mahzurları olmakla be- raber faidesi de vardır. Bu sayede halkın zevki bakir kalmıştır. Bir parça çalışılırsa Türk milleti musiki sahasında büyük işler görebi Bu günkü Türk musikisini sathi surette ve zorla garplılaştırmak gok fenadır. Bunun için bu günki vaziyet memnuniyete şayandır. Musiki kültürünün esası duygudur. Bunun delili Noryeç wşikisidir. Burada eski Norveç şarkılarından — istifade edilerek hakikaten çok güzel ve yeni bir musiki yaratılmıştır. Almanyada — Brahms, eski halk şarkılarından ifade ederek çok güzel eserler vücuda getirmiştir. İtalyan musi- kisinde de Italyan musikisi güze tamamen milli esaslara istinat ederek vü- cuda getirilmelidir. Benim dinle- musiki, bilhassa şarkılar | me yapmak lâzım geldi Profesör Marx Avrupa musikisi. için çok şay: dikkat ve istifadelidir. Satbi g renlere türk musikisi monotokn yeknesak © gibi gelir. Halbuki bunda çok değişiklik ve zenginlik vardır. Türk musikisi büsbütün deği irilemez. Bu musiki ben muhafaza ederek tekâmül etme- lidir, kendi abenginden bir şey kaybetmeden armonize edilmeli- dir. Bu vazife konsevatuara düşer, Türkiyede büyük tiyatro ve musiki teşkilâtı yoktur. Konserva- tuar bütün bunların rollerini oynamak mecburiyetindedir. Kon- servatuar büyük bir musiki mer- kezi olmalıdır. için Bunu « temi raporla valiye bildireceğim. Şurasını da söyleyeyim ki. yeni Türk musikisini vücuda getirmek için çalışanlarm mesaisi iyi karş lanmalı, teşvik edilmelidir. Köylü gazetesi Resimli bir gazete neşredilecek Ankara, 26 — Yeni harflerimizi henüz © öğrenen © köylülerimize okuma zevkini vermk için maarif vekâleti yeni tedbirler almaktadır. Halk fırkası köylü için resimli bir gazele çıkaracaktır. Bu gazete en az nüsha olarak basılacakt başka maarif vekâleti okuma ihtiyacını temin için kö kütüphaneleri açacaktır. Köylüler için kitap basacak olanlara yar. dım edilecektir. Kitap ve gazetelerin yeni neş- riyatın memleketin her tarafına pek çabuk bir surette dağılması için posta kanununa yeni mad- deler konulması — mühtemeldir. Memlekette okuma ve okütma seferberliği için maarif vekâleti- nin aldığı tedbirler pek mühim- d derleme faaliyeti kıvamma gelir gelmez ilk mektep kitapları öz ürkee olarak basılacaktır. Memlekette umumi okuma zevkini genişletmek için radyodan, sine- madan, gramofon. plaklarından ifade edilmek üzere vekâletçe bir program hazırlanmaktadır. Bu meyanda seyyar sinema ve kütüphanelerde yapılacaktır. Namaz kılarken.. Bir kadın, eteği mumdan tutuşarak yandı Bolu 24 ( Hususi ) — Elektrik fabrikasında yapılan tamirat do- layısile şehrimiz 10 gündenberi karanlıklar içerisindedir. Bu yüz- manik, bi, Kaya di olm Muallim Can beyin validesi sabah namazıtı kılarken yanına koyduğu şamdandan eteği tutuşmuş ve ateş vücudunun bir çok yerlerini yaktıkdan sonra söndürülebilmiş- tir. (Yaraları ağır olan kadınca- ğin kurtarmak mümkün olamamış) mecruh hastanede tedavi esnâ- bin dan elli sında vefat etmiştir. > Anadoluda vasati işçi gündeliği 12 kuruştur Günde beş kuruş kazanan işçiler de var. Maamafih ucuzluk da ona göredir Rus mütehastısları. heyeti lu'ya gozun arkadaşımızın ap alikayı calip müşahedeleri son iki ps hanızda yazımıştüc. Bu. gön dö kezanç ve masrafın ne mikyasta olduğuna te mas edeceğiz Anadolu, | Istanbula | nazaran hayli ucuzdur. Esasen Akşamın muhabirleri | de, o memleketin muhtelif yerlerindan © yazdıkları mektuplarda bunu anlatıyorlar, Meselâ, Eğinde tereyağının okkası. 35, peynirin okkası 8 kuruşa, üzüm yirmi paraya diye gazetelerde okuduk. Yine bir gazetede gözümüze çarpı buzağısile ber: koskoca bir inek altı liraya lıyormuş. Geçenlerde Köroğlu gazetesi, karileri arasında bir &nket açmış — Hangi kasaba daha ucuz? - diye soruyordu. Gelen cevap listelerinden bir kaçını aşağıya dercediyoruz. Mudurnu) uların histesiz — Bütün keçi 1 lira, et 13, tereyağı 65, peynir 40, üzüm 3, patlıcan 20 para, pirinç 20 kuruş. (Kars) lıların listesi: 100 yumurta 35 kuruş, tavuk 5, bütün kuzu 50, bütün koyun 75, bütün keçi, 35, bütün inek 7 lira, tereyağı 40 kuruş ir (Cumaovası) nın listesi Bir küfe patlıcan 20, domates kırk para, et 50, dana eti 15, bal 50,” buğday 5, ekmek 6 kuruş. (Manavgat)lıların listesi. Kuru bamya: 20, buğday 3, mercimek 5, tavuk 10, yağ 80, nohut 5, bakla 3, koyun eti 28 kuruş. Diyanbekirllerin iste: Domates 1, 'kuruş 25 patlıcan 5, koyun eti 30, tereyağı 50, tavuk 10 kuruş, yumurta otuz para, Çarşamba ( Samsun)luların lis- tesi, Koyun eti 30, sığır 15, 100 patlıcan 10, domates 30 para, soğan yüz para, fasulya 60 para, Tasan, bunu okuyunca: a Ok, Anadaluda hayat ne ucuz! > der, Fakat, tetkikatta bulunan ar- kadaşımız, bize demiştir kiz — Kazanç da ona göredir. Anadoluda, vasali olarak, 12-13 saatlik Bir işe mukabil gündelik ret 12 kuruştur. Bu da, lâalet- tayin, ihtisassız bir ameleye veri- len para değil sene, hattâ ondan daha fazla öğrenme zamanı Sarf ederek elde edilen meslek- Şalışan işçilere bu gündelik veriliyor. Eğinde, halı dokumak. günde Gn iki saat çalışanlara yevmiye beş kuruş ücret verilmektedir. Bu kasabanın fiatlerini ise, yur karda yazdık: Beş kuruşla, bir adam, kutu lâyemut yaşayabiliyor. Vaktile, bir yerde okumuştum: “Türkiye "köylerinde keher nüfu- sun bir senede harcadığı para yedi lira, imiş. Bu rakkamın azlığı karşısında bayrete düşmüş, ciddiyetine i mamıştım. Lâkin, cuma tatille bayramları, senede hastalığı hariç tutarsanız, bir işçi #enede üç yüz gün çalışır. Demek ki, bir Eğinli halı işcisi, senede 3005x5 on beş lira kazaz siyer. Elbette, köylü ferdinin kazanç ve sarhıyat kabiliyeti, halı. işçi ninkinden azdır. Çünkü, köylü, kasabalıya yahut yarı kasabalıya mazaran, mutlaka daha dun sevi yededir. Öyleyse, köylünün vasati sarfiyatın fert başına yedi lira olduğuna dair evvelce | şaştığım yakkama inanacağım geliyor. Bütün bu rakkamları sonra, memleketimiz nasıl biri birine benzemiyen geçim | havza- ları olduğu anlaşılır, Hükümetin demiryolu ve umumiyetle 5059 siyasetinin — tahakkukundan ve memleketin mümkün mertebe sanayileşme: bu düşkün elbette —Şu bizim komşu kadar talihli adam görmedim hanıml,. — Piyango mu çıkmış?... — Hayır gena gripe tutulmuş, ateşler içinde yanıyor!