August 22, 1934 Tarihli Akşam Gazetesi Sayfa 4
Sahife 4 Tetrika No. 2 örleri bu mer- kezdedir. Sen bana silâh ve adam. gelir! Meserrette toplanacağız, oradan Babiâliye gideceğiz. Ben bunun için Babrâli muhafızı Ha- san Hoca ile de görüştüm; Babi iye gireceğiz, vükelâyı dağıt cağız, yeni bir hükümet teşekkül edecektir. Vükelâ bu fikre taraf- dardır. Fakat nazırlar bundan ca- yarlarsa o zaman Babiâlide vuru- şacağız. Onun için sen adam te darik et, otele getir!» de, © Murat beyin bu Sonra müstantikle mazmun arasın- şöyle bir muhavere geçti: Sen divanı harp yaverisin, Nafiz beye haber verdin mi ifadesinden — Hayır o zaman bir şey söyle- .medim, — Sen Yakup beyin sözlerine nasıl kanaat ederek otele adam götürdün? — Yakup beyi her hareketin- de, her teşebbüsünde hükümetle hareket eder bilirim.. Binaenaleyh bu hareketinin de hükümetin mu- vafakatı ve kararı neticesi oldı ğunu zannettim. Ben hüküm: siyasetini değiştirmek için Yakup Cemil beyi ortaya attı tahmin ettim, şimdiye ka- dar çok itimat etmiştim. O vura- lim derse derhal vururdum. Ya- kup beyin her sözünün Talât bey- den, Enver paşadan geldiğine ka- ni idim, onlar işaret etmedikçe Yakup bey de kendi başına bir şey yapamazdı. Benim şimdiye kadar gördüklerim hep böyle idi. — Siz Nevzat beyle beraber Yakup beyle görüşmek üzere Ab- dullah efendi lokantasına gitmiş- siniz, Oraya Sabancalı Hakkı bey de gelmiş, ne konuştunuz? — Hakkı beyi lokantada gör- dük. Fakat biz Nevzat beyle lo- kantadan içeri girince, Hakkı bey de bizimle konuşmadan çıkıp gil ti. Lokantaya Yakup beyle anla; mak için gitmiştik; bundan başka Meserret otelinde de müzakere eti ik. Nevzat bey: “ Hükümetin siyaselini değiştirmek için bir (dalga) yapacağını anladım! ,, diyor Murat bey, Meserret otelindeki iiçtimadan-sonra Yakup Cemil be- yin hükümetten kuvvet alarak ha- reket etmediğini anlayınca hü- kümete ihbar etti söyledi. Murat beyin istintakı kadar Nevzat beyin tahkik heyeti huzu- runda vereceği ifade de ehemmi- yetli idi. Müstantik Vehbi bey maznuna Meserret oteli içlimaına niçin işi rak ettiğini ve otele ne maksatla bomba, silâh ve sair cephane ge- #irdiğini sordu. Nevzat bey şu iza- hatı verdi: — Yakup bey bir gün saraya her halde sulh yapmak lâzım gel- ğini söyledi. Sadrıazamla, Ta- 1ât beyle, harbiye müsteşarile ko- muştuğunu bildirdi. Onların da bu fikirde bulunduklarını, Meserret- e toplanılacağını, Babiâlinin ba- sılacağını, bunun için ihtiyaç gö- rülünce kullanmak üzere silâhlı bulunmak iktiza ettiğini anlattı. İttihat ve Terakki | tarihinde esrar perdesi | ne, hükümetçe Yakup vası bir (dalga) yapılacak, hükümet siyasetinde bir değişiklik olacak diye düşündüm. Ve bu kanaat ile başka kimseye bir şey sormağa ihtiyaç görmedim, kâfi miktarda bomba, silâh tedarik ettim. Kem dilerine emin olduğum inzil memurlarile Meserrete | gittim, Orada Murat beyle Yahya kapta- nı gördüm. Kaptanın maiyetinde daha on yedi kişi vardı. Yakup Beyin hükümet namına müvazaalı surette hareket ettiği” ni ve hükümetin iktidar mevküin- den çekilmesi için Yakubu böyle bir harekete sevkettiğini zannedi yordum. Çünkü Yakubun hükü- mete muhalif bir vaziyete geçti ğini aklıma bile getirmemiştim. Fakat sonradan Meserretteki iç- #ima dağılınca işin mahiyetini an- Tadım, Hemen harbiye nezaretine giderek hadiseyi tahriren ihbar ettim. © — Abdullah efendi lokantasım- 'da toplanmışsınız. Bu toplantıda Sabancalı Hakkı beyle ne görüş tünüz? — Ben Yakup beyle bir i fa Meserette, Abdullah efendi lo- kantasında birleştim, Bir defa da Hakkı beyi orada gördüm. Fakat imle hiç bir şey görüşmedi. Nevzat bey, müstantik huzu- çıktıktan sonra gifahen n tekrar et- kendi el miş, bu suretle sözleri: yazısile tevsik eylemişti. Diğer maznunlar ne Nevzat bey, hadiseye iştirak et- tiğini itiraf etmekle beraber Ya- kup Cemil beyin hükümet aley- hinde değil, bilâkis hükümetten aldığı talimat ile hareket ettiğine kani olduğu için kendisi Yakup Cemil beyin her sözüne inanarak bi in de ikte çalışmakta mah- zur görmediği sum olduğunu iddiz ediyordu. Yakup Cemil beyin koyu bir it- tihatçı olması ve ötedenberi İtti hat ve Terakki siyasetinin her safhasına girmesi, Nevzat ve Mu- yat beylerin tahkik heyeti huzu- yunda bu tarzda ifade vermeleri makul bir sebe Maamafih her ikisi, Yakup Ce- mil, Hüsrev, Mümtaz, Hakkı bey. ler gi ileri sürmekle ma- Terakki» dahilindeki ve kendilerine husumet diğine dair bir tek kelime sarfet- mediler. Tahkik heyeti huzuruna çıl rılanlardan biri de, Trabzon itti hat ve Terakki» murahhası iken son zamanlarda istifa eden Nail beydi. Tevkif edilmeksizin istin- tak edilen Nail bey, Trabzondan sırf vali Cemal Azmi beyin fena idaresinden dolayı istifa ettiğini, bundan dolayı Talât beyin kendi- sine muğber bulunduğunu, mem- leketteki idaresi tarzı hareketinden ileri geldiğini, bu gidişle harbi kaybedeceğimiz muhakkak olduğunu söylemekle beraber kendisinin Yakup Cemil beyle hiç bir suretle anlaşıp ha- reket etmediğini ve bu meseleden haberdar olmadığını, kendisinin yere divanı harbe sevke i söyledi. (Devami var) in valilerin iyliyorlar? 30 Ağustos. Türkün en şanlı yıl dönümü yaklaşıyor AKŞAM KITAPHANESİ Bu şerefli gün M. ŞEVKİ Beyin İSTİKLÂL SAVAŞI NASIL OLDU İsminde yeni güzel bir eser takdim edecektir. Tepobaşı belediye bahçesinde 20/8/004 perş gd akçamı saat DREN KOKTEYL anhu Beledi, Şehir Tiyatrosu ij be Büyük operet Yazan: Ekrera eşit Besteleyor Cemal Tezi NIN Tepolaşı belediya baliçesinde her ak- gsm saatı 18 den itibaren şelirmizin ea. maruf musikişinaslerı tarafından klâsik, musiki konsa Muharrirleri davet Istanbul matbuat cemiyetinden: Şehrimizde çıkan türkçe gazete» lerde çalışan muharrir arkadaş ların 23 ağustos 1934 perşembe günü saat 10-30 da cemiyet mer- kezini teşriflerini rica ederiz. Bu toplantıda, vazifeten şebrimize gelmiş olan, Matbuat umum mü- dürlüğü © müşavirlerinden Sadri Etem hey mesleğe ait işler hak- kında arkadaşlarla müsahabeler yapacaklır. Özsoy'un Amerikada temsili isteniyor “Ankara 10 — İran Şahinşahi Hz. nin şerefine Ankarada temsil edilerek büyük bir muvaffakıyet kazanmış olan Münir Hayri beyin yazdığı ve Adnan beyin bestele- iği Özsoy piyesi etrafında Ame- rikada alâka uyanmıştır. Riyaseti- cumhur filarmonik orkestrası şefi Adnan beye, Amerikada temsil edilmek üzere piyesin metin ve musikisinin © gönderilmesi için müracaat edilmiştir. Münir Hayri beyle Adnan bey bali hazırda (Haydi Tuna) ismin de bir milli epope daha bhazirla- makla meşguldürler. (Haydi Tu- yanın) gelecek sene Ankarada ve İstanbulda tem: Merhum avukat Mehmet Ziya beyin kerimesi ve avukat Ferit beyin hemşiresi | Haliçe Sata hanım müptelâ olduğu rahatsız- lıktan ifakatyap olamıyarak irti- bal etmiştir. Cenazesi bugün le amazından sonra Ayasofya inden kaldırılarak Eyüple ile makberesine defnedilecektir. Çelenk getirilmemesi rica olunur. | BORSA | Istanbul 21 Ağustos 1934 ( Akşam kapanış fiatleri) Esham ve Tahvilât Jet, dahli © BO) İş. Hamiline 25 Kuponsuz 1089 bi detikrazı— 825 Ünltürk 1 2810) Bankası BE — X O 27—) Aamdelubisee 27J0) »OME 27—İ Teen sabo) Mümese 1. 4Eçs0) Terkos | 1860 »OM «750) Çirene © 1200 > RE —İ Hint değin 1880 iş Banka © DESİ Şark > Para (Çek ilatleri) | « Pari 1206) Saya Sir Londra (Gözde) Haş (İDİN Ner Yek o ansz| Erin O BODAZ Mina 93795) a, çe )27A5İ Belgrat BARSKO) Ame ERİRARİ zg 4,80,50 Cenevre BASZO| Fang 58,80 Brükssi — 84860) Bükreş 78 Amsterdam 1,1748) Meskora © 1090) Buzlar üzerinde 60 22 Ağustos 1934”, Çelyuskin heyecanlı Seyahatimizin en zor kısmını atlattığımıza çok © memnunuz. Welbue 25 teşrinievvelden evvel varacağımızı ümit ediyoruz. Ar- kadaşları hürmet ve muhabbetle selârlarız.» İmza: Şmit Fakat maalesef heyeti seferiye zeisinin bu nikbin tahminleri boşa çikti, : 17 teşrinievvelde telsiz şu babe- Ti veriyordu «Çelyuskin, seyrüsefere müsait olmıyan bir mevsimde şimal kutup iyor. Bering boğazına in 70 kilometrelik bir me- Kesif buz kütleleri safe kalmış arasında yolumuza devam ediyo- ruz. Hararet sıfırdan 16 derece aşağıdadır. Hedefimize varmak çin son bir hamle daha kaldı.» İmza: Şmit Fakat aradan bir kaç gün &eç- tikten sonra Çelyuskin 100 kilo- metre uzunluğunda bir buz saha- 81 arasında saplanıp kaldı. Sonra deniz akıntıları da Çelyuskini şi- mali Amerika istikametinde 40 ki- lometre kadar sürükledi. Binaen- aleyh Çelyüskin kendi. vesaitile bu buz çemberinden kurtulamı- yordu. 10 teşrinisanide Litka vapuru profesör Şmitin çektiği şu telsizi aldı: 2 i «Bir kaç gündenberi Çelyuski- nin vaziyeti daha ziyade fenalaş- mıştır. Devamlı bir akıntıya tutu- lan gemi, ağlebi ihtimal, Heral adası istikametine sürükleniyor. Bering boğazından dönüşte bizi saran buz parçası daralmış ol. makla beraber, başlıyan şiddetli soğuklar, buz kütlesinin rüzgâr ve deniz dalgalarile kırılacağı hak- kında beslediğimiz ümitleri çok azaltmıştır. Bu şerait altında bizi kurtarmak için yardımımıza gel 4 menizi rica ediyoruz. Buzları kırmak için sarfede- ceğiniz fevkalbeşer emekleri ve uğramış olduğunuz hasaratı. bik imiz cihetle, utanarak size bu müracaatta bulunuyoruz, Maama- fih bu zamanlar, Litkenin yardı. mimıza koşmasına çok elveı Litkenin, gemimizin mahsur vapurunun sergüzeşti a n seyyahlar ve adada taşlarla yapılan âbide bulunduğu buz çenberini kırabir leceğini umuyoruz. Bu müracaat" tımıza derhal cevap vermenizi ri ca ederiz.» ” imit, Voromin& Şimal kutup denizinde seyrü- sefer, çoktan durmuştu. Fakat bus na rağmen Litke buzkıranı, yuka riki telsizi alır almaz derhal Çek yuskinin yardımına koşmak üzere Yola çıktı e 15 teşrinisanide Litke, Çelyus in saplanmış olduğu buz kütle- den ancak 20 mil uzakta bulu” muyordu. Fakat bütün teşebbür- lere rağmen Litke buzkıranı, Çel- yuskine yaklaşabilecek bir yol bulamıyordu.. Maamafih Çelyuskini saplandir' buz tabakalarından çıkarmak kabil olamadığı takdirde, içinde ki altmış kişiyi kurtarmak için alelâcele bir plân hazırlanmıştı. (| Çelyuskinde ancak kendi arzu Jarile bu yerde kış mevsimi çirmeğe razı olanlar bırakılacakti; Alantı hâlâ devam ediyordu. 17 teşrinisanide vaziyet daha ziyade fenalaştı. Hope Amerika burnundan esen şiddetli rüzgâr, lar, buz kütlelerini yerinden oy- natmış, Litke buzkıranı da tehli-' keli bir vaziyete düşmüştü. Havas" daki bu değişiklik devam ederse Litke buzkıranı da bu havalide ki şı geçirmeğe mecbur kalacaktı. Litke buzkıranı, etrafı istikpaf için Çelyuskinden havalanan taya" yareci Babuşkinin gelmesini bek- İiyordu. Fakat bu ümit te boş çık tı. Tayyare havalanırken, bir buz kanatlarından. imz dağına çarpmış, biri hasara uğramıştı. Çelyuskinin yanına varmak için baş vurulan bütün tedbriler semeresiz kalmişi; tı. Litkenin kömürü de bitmek, üzere idi. Binaenaleyh Litke buz-' kıranı Çelyuskini kendi haline bi-* Takmağa mecbur kaldı. Çelyuski | min bulunduğu yerde kışı geçirme İ si ihtimali günden güne kuvvetles' niyor, bunun için de heyeti sefef' riye reisi tarafından icap eden #edbirler alınıyordu. : — Maba var <İ ğ—>—>—>>ğmğmş—şş> 222555
