25 Eylül 1937 Tarihli Akşam Gazetesi Sayfa 6

25 Eyıtı 193? BAĞCILIK: Bağlarınızdaki üzümlerin, ihtiyaçtan fazlasını, şarap, sirke, pekmez yapabilirsiniz güzel bir ev şarabi nasıl yapılır? Okuyucularımıza şarap imalinde müs- Ramel evsafı umumiyeleri hakkında umu- ml bir malümat verdikten sonra, şarabın izah edeceğiz. işi â # cins üzümlerde Tüb kısın! Fenkli diğer bam m cins üzümlerde ise renksizdir. bulunan üzüm şekeri (glikoz) ve (Levvu- kz) dan ibarettir. oLevulozun şeker pancarından istihsal edilen şekerden far- kı bazi humeyrelerin tesirile ihtimar et- mek - ispirtoya tahavvül etmek - kabili- yetine malik olmasıdır. $ — Yüzde 1,5 nisbetinde hamızatı havi Hi il iri m ; Kiz. pi il Ni ii mikdarı azalır. Binaenaleyh, şarap Üzümleri tam vaktinde, yanl mikdarı sabit kaldığı vakitte top- i, hasad etmelidir. toplama, bağ bozumu, muh- ameliyatlara ve muhtelif zamanlar- yapılır. Üzümleri tam kemale erdik- bir zamanda toplamak lizımdır. İş- , bu bizim çifçiler, bağcılar arasında bağ bozumu deriz ki çok zevkli zamandır. Vaktinden evvel üzümlerin toplanması doğru değildir. Zira bu şekildeki üzümler- den yapılacak şaraplar &z ispirtolu oldu- Ku gibi ayni zamanda ekşi de olur. Şayet pek geç hassd olunursa o vakit girn gü likle ihtimar eder ve şarap mallüp ev- safı haiz bulunmaz. I — Şarap yapılacak üzümleri, evvelâ salkımları koparmak, temizlemek, ezmek, salkımları ayırmak. Salkımlar makasla veya bıçakla kopa- nlp sepetlere doldurulduktan sonra şa- Eap yapılacak yere nakledilir. Ji — Üzüm salkımları ezilmezden evvel gözden geçirilerek içinde çürümüş ve ke- male gelmemiş taneler varsa ayrılır. MI — Üzüm salkımları hususi kaplar, EpSEPE Çiçekçilik: Hem süs ve hem de mızır haşerelerin itlâfında istimal olunan, çok faydalı bir çiçek Pyrethrum - P 1 bu nebattan Başerelere karşı, şu tarzda, şok faydalı ve müsssir ilâçlar yapılabilir. Pyreter veya pireotu, esssen, öteden- beri hagerelerin itlâında istimal olun- maktadır. Bunun, ya bizzat kendisi veya mahlülü faydah biş iâçtır. Piteotumun bizzat kendis!, tahtakarusu, pire, hattâ bit ve karıncalara karşı yegi- ne müessir bir ilâçtır. Pyreter veya pireolundan, gu tarzda menem tekneler derununda mühtelif şekillerde, husus! Aletlerle ezilir ve sikibr. Iv — Ezilmiş olan taneler fışıya dol- durulmazdan evvel salkımlar tanelerden tetrik olunur. Şiranın az ekşi ve az bu- Kuşturucu olması isteniliyorsa, salkımlar mutlak ayrılmalıdır. > $iranın şarap haline gelmesi bir ta- kım humeyrelerle olur. Ezilmiş olan üzümler kendi suyu ile - Şirası ile'- biz fışıya doldurulduktan sonra hararet dere- cesi müsait ise ,Iki üç gün sonra şira kö- eğe başlayıp üst tarafa gaz habbe- elleri çıkmağa başlar. 5 - 15 gün sonra İp şira tatlı lerzetini kaybedip hususi bir lez- zet alır. İşte şiranın bu suretle şaraba tahavvülüne ihtimarı küüli deriz. İhtimarı küdli ise humeyre - maya - denilen küçük uzviyattan ileri gelir. Üzüm taneleri ile salkımı üzerinde Ziya» de ralkdarda mevcut bulunan mezkür hameyrelerin şiradaki üzüm şekerini (gli- kozla levvularu) ispirto ve hamızı kar- bona tahvil eder. İşbu humeyreler başlıca şiradaki şeker, azotlu ve madeni maddeler ile beslenip yaşarlar. Ancak bulunduğu muhitin ha- muzi olması şarttı Gelecek yazımızla iyi bir kırmızı sofra şarabının nasil yapıldığını izah edeceğiz. yreter veya Pirsotu Hüçlar yapılabilir: I — Pyreter çiçeklerini kurutınalı, bu- nu güzelce ezerek, öğüterek toz haline ge- tirmeli, bu tozdan 100 kilo yağmun suyu» Da 2 kilo âdi çamaşır sabunu, bunun içi- De 4-5 kilo pireotu tozu karıştırmalı, Üp Gört gün hali üzere bıraktıktan sonra, bu suyu alıp süzmeli, şişelere koymalı, âsti- mal edileceği vakit bir misli su ile karış- tarmslı, öylece istimal edilmelidir. Bu nis- bet âzami olan bir terkiptir. Bunu 1/4 pisbelinde dahr az yapmak ta kâfidir. Lüzum ve ihtiyaca göre yapılabill Şayet pyreteri öğütmek, toz haline ge- trmek kabil olamazsa kurutulmuş olan pyreter çiçeklerini şu muameleye tabi tutarak istenlelen ilâci elde etmek ka- bildir; 11 — Kurutulmuş pireotu çiçeğinden 60 gram, ispirtedan (75 dereeslik olacak) 100 santimetre mikâbı, Bunun üzerine 60 Gram arapsabunu, 300 Santimerte mikâbi yağmur suyu, bunun üzerine, prefer çi- çeklerini spirtoda sekiz gün bıraktıktan sonra hasıl olan mahlülü süzmeli ve bu iki numaralı mahlfile ilâve etmelidir. Elde edilen bu mahlülü ağrı kapalı gişelerde muhafaza etmek kabildir; yalnız kullan Iacağı zaman 8 - 9 misli su ilâve edilerek datimal olunmalıdır. Bu iliç Avrupada bile, bağlardaki Küşlis, odemis gibi iki mühim döşmana karşı emniyetle ve muvaffakitele kulla- maktadır. Bunun gibi beyza Jâhana tırtıllarına, erik ağaçlarına musallat olan hiponorot, elma kurtlarına Ve sür haşerede istimal olunmakta ve faydası çok görülmektedir. Pyreter nebatını, memleketimizde, vâsi mikyasta yetiştirerek bundan istifade edil- mesi mühim bir İştir. Bu suretle, ilâç te- dariki yaksadile harice giden binlerce Ji- Tanın önüne geçilmiş ve bu para memi kot dahilinde kalmış olur. Yüksek Ziraat Vekâletinin, bu işi de «hemmiyetle nazarı itibara alacağını kuv- vetle ümit etmekteyiz. Okuyucularımızdan ricamız. On, on beş sual sorarak; zarf içe- zisine bir de pul leftederek mektup- la cevap istiyen okuyucularımıza, tahriren cevap vermek imkân hari- cinde olduğu gibi, gazetemiz mari- fetile de sorulacak zirai meselelerin, azami 2-3 den fazla olmamasına dikkat edilmesini rica ederiz. AKŞAM'ın Ziraat mütehassısı karilerimizin suallerine cevap veriyo (AKŞAM) ın ziraat mütehassısı her nevi ziraat bahislerine dair sorulacak #uallere cevap verme- ğe hazırdır. Gönderilecek mek- tupların üzerine (Ziraat muhar- riri için) kelimelerinin ilâvesi 1d- zmir. Aile konserveciliği: Evlerde şeftaliler nasıl konserve edilir? Bahçelerinizde yetiştirilen ve yahut ha- riçten ehven bir fialle tedarik olunan meyvalardan, hattâ sebzelerden konserve yapmak mümkündür. Her memlekette olduğu gibi, bizde de, evlerimizin idaresi ni e meyvalar, sebaelerden konserve yapılması hem 2 ve hem de iktisadi bir iştir. Bunun için istimal edilecek tedariki kolay ve pek ucuzdur. Evlerde en çok sarfedilen şeftalilerden, şu tarzda konserve yaplır: Meyvalar hali tablide şekerli su İğeri- sinde muhafaza edilerek ya tam meyva halinde - çekirdekli ve kabuklu olaraz - ve yahul ta çekirdekleri çıkarılmış, ka- bukları goyulmuş olarak parça halinde konserve edilebilir. Tam meyva halinde çekirdekli ve ka- buklu olarak konserve edilecek şeftalile- rin iyi teşekkül etmiş büyük, yarasız be- resiz, bilhassa kabukları üzerinde az tüy- leri olan nevilerden olmasına dikkat edi- lir. Meyva üzerindeki tüyler bir bez ile badehit hafif pişirir ve bir kaç yerinden toplulğne le delinir. Şeftalinin tatlılığına göre, bir litre suya 400 - 500 gram şeker ilâyesile bir şekerli mahlöl hazırlanır. Resmimizde görüldüğü gibi yerleştirilir. Meyvalar üzerine bu şekerli mahlülden dökülerek şişelerin ağızları ağızları güzel- ce kapandıktan sonra, 100 hararet dere- cesinde 25 - 30 dakika kadar teshin edi- lerek takim edilir. Şeftaliler, tam meyva halinde, ellerin fakat kon- serve edi Bon tosu alılmış olan suya konur. Mikdarı kâfi meyvalar bu suretle ha- aırlandıktan sonra, bunlar hafif bir şe- kilde pişirilir. Badehü konserve şişeleri- ne yerleştirilerek Üzerlerine yukarıda ba- zarladığımız hafif şekerli mabldi Sâye edildikten sonra takim edilir. Şeftaliler parçalanmış, kabukları 50- Yulmuş ve çekirdekleri çıkarılmış. olarak konserve edilebilir. . Yapılacak o ameliyat diğer usulde olduğu gibidir. Meyvanın kabukları soyulduktan son- Te hemen iki parçaya taksim olunur. Bit tabi bu tarzda rve yapılacak gefta- lerin çekirdekleri meyvanın etinden ko- layca ayrılan cinsten olmalıdır. Çekirdekleri çıkarıldıktan sonra meyva parçaları hafif pişirilir. Badehü bunlar gişelere, icap ederse teneke kutulara ko- nur. Bu larşda şişelere veya teneke ku- tulara yerleştirilen şeftali parçaları ara sına cüzi mikdarda şeker mahlülü isabet Gülyağı çıkarılacak, gül çubukları nereden tedarik edilir Bay Ralf, Bursa Sedba; tifade etmek istediğiniz güller, bi de, ötede beride yetiştirilen, dikilen gi lerden değildir. Gülyağı çıkarılmasında Kızanlık namile tan güller istimal olunur. Taktir vamtasile gülyağı çıkarılacak güler pek neziktir. Her toprakta, her yerde yetişmez. Hattâ, bunun içindir kl, Avrupalılar memleketimizden celbettikle- ti gülleri memleketlerinde yetiştirerek 48“ fade edememişlerdir. Yağından istifade için yetiştirmek iste- diğiniz gül çabuklarını, köklü fidan ol rak, İspartadan , veya Bulgaristandan, Kızanlıklan celp ve tedarik edebilirsiniz. En İyi gülyağı gülleri burada bulun! Yağından istifade edilecek güller, ha- vası mülüyim, mütemadiyen değişmiyen, barsrei derecesi sabit kalan, ilkbaharda don, kırağı olmıyan, yazın da güllerin açıldığı zaman da kurak olmıyan, fazla çiğ düşmiyen serin yerleri sever. Şayet Bursadaki yeriniz kuytu, fazla ra- tip olmıyan yerlerde ise, bu tavsiye etti- #imiz gülleri serbesçe yetiştirebilirsiniz. Yağından istifade edilecek güllerin dis kileceği toprak, iyi hazırlanmalı, kâfi de- recede kireç, kumlu, killi ve umuslu, alt tabakam derin olan toprak Gül fidanlarını dikeceğiniz eraziyi çu Süretle hazırlıyabilirsiniz: Tarla yüzündeki yabani ot ve sürgün fidanlar temizlenir, taşlar toplanır, derin pulluklarla iki üç defa sürülür, ondan sonra 78-00 santim derinliğinde kiriz yapılır, Ki- rizmeyi bu mevsimde, bu aylarda yapabilir- #iniz. Ondan sonra “15-2 metre aralıklar- Ii hendekler açarsınız, çıkan toprağı hendeğin elrafına atarsınız; açacağınız hendeğin derinliği toprağın terkip ve ein- sine göre değişir. 46 - 50 santim derinli- Elinde, 45 santim genişliğinde olursa kâfi- dir. Hendekteki son toprak çıkarılmayıp yerinde bırakılır. Hattâ, bunun üzeri 4z mikdarda cürümüş inek gübresi veri- Tirse daha iyidir, Ondan sonra köklü gül çubukları, açi- lan hendeğin içerisine, yekdiğerlerine müvasi olarak ve 3 — 4 taesi yanyana dizi. lerek yatırılır. Ve #idanların üzeri 15 san: tim kalınlığında toprakla örtülürler. Top- rakla iyice temasını temin zımnında, ayıkla güzelce tazyik olunur. Havalar kurak giderse bole bir su ve- rilir. 3 - 4 defa su vermek İster. Sudan sonra hendeğin etrafındaki topraktan big mikdar tekrar konur ve yavaş yavaş İNE suretle hendek doldurulur. Gül fidanları bu aylarda, teşriniseniye kadar dikilebilirler, Maamafih mart on beşinde yapılacak garsiyatia muvaffakı- yet fazladır. Bundan sonra yapılacak ameliyatı di- ger yazımıza bırakıyoruz. Gazetemizde intişar eden ziraat yazılarının iktibası ve kitap, risale seklinde neşri hakkı mahfuzdur. edeceğinden “dolayı mahlülün şekerce bi- rat daha kuvvetli olması icap eder. Bunu için bir litre suya 600 - 700 gram şeker ilâve edilime kâfidir. Şeker mahlü- lü kaptaki meyvaların üzerine ilâve olun duktan sonra yukarıda izah ettiğimiz gi- bi 100 hararet derecesinde 25 - 30 dakika bir müddetle takim olunur. Bu suretle konservesi yapılan şeftaliler ertesi #enenin yazma kadar dayanabilir ve istenilen zamanda açılarak serfedilg bili (AKŞAM) ın edebi romani Tefrika Mektep arkadaşları Hastanın ıztırabı ile doktorun sual- leri arasında bir münasebet görmedi- ğim için bir kenarda budala gibi din- liyordum. Bu saf adam da hiç şaşır- madan tatlı tatlı anlatıyordu. Ben olsam: — Aman doktor, bunların sana ne faydası var?.. Kolumdaki kırığın ço- cukların haylazlığı ile münasebeti ne? Diye sorardım. Doktorun kabir sualleri bitmiş ola- cak ki bana işaret etti: — Yardım eder misiniz, kolu aça- ım Pek fena sarılan sargıları yavaş ya- vaş çözdük. Hasta kolu kımıldadıkça yüzünü buruşturuyordu. Nihayet yara meydana çıktı. Dir- sekte büyük bir ezik var. Doktor ha- fif temaslarla kontrola başladı. Sinir- «lerde bir sakatlık olup olmadığını an- lamak istiyordu. Çünkü parmaklara | hareket veren Cufital ve Median si- nirleri ayni istikametten dolaşarak inerler, Muayene uzun sürmedi. Dirsek üze» rinde dolaşarak inen sinirin şiddetli bir tazyikle ezildiği anlaşılıyordu. Bürhan Cahid Halbuki şimdiye kadar koldaki felce benzer arızayı ve ıztırabı dirsekteki bir çatlağa verenler olmuştu. Hasta- nın beraberinde getirdiği radyografi bir şey göstermiyordu. Filmin biraz bulanık çıkmış olması muayene eden doktorları tereddüde düşürmüştü. Doktor B. Hayri muayenesini bitir- di. Ben hastanm sargılarını tekrar bağlarken o anlattı: — Kolunuzun tedavisi on beş gün- lük bir iştir, Eğer vaktiniz varsa he- men başlamak lâzım. Hasta âdeta yalvarıyordu: — Ne diyorsun doktor, Ben bü der- dim için buralara kadar geldim, Al lah izin verirse iyi olmadan dönecek- lerden değilim. Bizim memleket has- tanesinde âmeliyat lâzım diyenler oldu. Şimdi ben ameliyat olacak mı- yım? Doktor başını salladı: — Hayır, Söylediklerimi yapacak- sınız, Evvelâ karşı dairede kolunuzun bir filmini aldırıp bana getirin. Son- ra sizinle tedavi şartlarımızı konuşu» ruz, Hastabakıcı sizi röntkene götü- rür, Ve kızın hasta ile beraber getirdiği dişe bakıp hastanın adını okuyarak: — İşte böyle B. Murad. On beş gün- | de kolunuzu oynatacaksınız. İ oHasta nasıl teşekkür edeceğini bil- miyordu. Doktor zile bastı. Kıza hastayı kar- şıdaki doktor B. Turhanın dairesine götürmesi ve sırası gelen hastayı içe- Ti almasını söyledi. Dışarı çıktıkları zaman konuşmak ihtiyacile doktorun gözlerini aradım. | ! O meşguldü. Masasının önünde bir Buda heykeli gibi oturmuş, önüne ba- kıyordu. Dayanamadım: — Hocam! Dedim, Başını kaldırdı. Gözlerinde hafif bir tebessüm vardı. Ben bir şey Söylemeden o başladı: — Ne soracağını biliyorum. Biraz sabret, sonra görüşürüz. İsabet olmuş, çünkü yeni gelen hasta içeri giriyor- du. 'Bu yanında on üç, on dört yaşların- da bir çocuk olan yaşlıca kibar halli bir adamdı. Doktor onu görünce aya- ğa kalktı, Kapıya kadar gelip karşı- Jadı: — Buyursunlar beyefendimiz. Af. yettesiniz inşallah. dün telefonla em- rinizi söylediler, Beklemediniz zan- nederim. Hastalar için ayırdığımız sa- atler bazan aksıyor, Sebebi de malâm, Bir hasta İle azami yarım saat meş- gul olmak lâzım. Fakat çok defa bu müddet uzuyor. Muayene bitmeden, tedavi bitmeden hastay: «Vaktin geldi. Haydi artık dışarı çıklı denir mi? Ne oldu efendim bu küçük beye? Doktorun bu ağız kalabalığı ile karşıladığı yaşlı adami ben hasta #ânnetmiştim. Doktor böyle söyle- yince küçüğe dikkatle baktım ve sağ ayak bileğinin çarpıklığı yüzünden ters bastığını gördüm, İçim sızladı. Bu sevimli yavruya ne olmuştu aca- ba? Doktora herhalde evvelce hastası hakkında bir şeyler söylenmişti. Ku- lâk misafiri oldum ve anladım ki bu sevimli yavru mektebin bahçesinde koşar, atlarken düşmüş, ayak topuk kemiği kırılmış. Maruf bir operatöre götürmüşler. Alçıya koymuş, Fakat © kadar baştan savma yapılmış ki za- yalının ayağı ters vaziyette kayna- miŞ. Doktor muâyene ederken baktım. Bu kadar beceriksizce bir iş olmaz. Bunu, operatör değil hastabakıcı yap- sa. o ayıplanmaktan (o kurtulamaz. Harhalde zavallı yavru fena bir ihma- lin kurbanı olmuş, Şimdi bu ters kay» nıyan ayağı kırıp tekrar yeni bir al çıya koymak lâzım, Doktor çocuğun yanında bunu söy- Jemedi. 4 Yalnız ilk defa neden kendine ge- tirmediklerinden şikâyet eder gibi davrandı. Kibar ve temkinli zat ellerini uğuş- turdu: — ik batırımıza gelen sizdiniz. Fa- kat vaka olduğu zaman seyahate çık- mıştınız. Mecburiyet, Meslektaşlar arasındaki rekabetin wânaşını artık anlamağa başladığım için doktor B. Hayrinin bu serzenişi ni'de tabii buldum. Fakat o şimdi müsterih olmuştu. Pek memnun gö- rünüyordu. Bir meslektaşın yanlışını tashih edecekti. Böyle vakalar haki- kat mühimdir, Artık her tarafta; — Falan doktor sakat bıraktı, öte- ki düzeltti, Kurtardı! Diye dedikodular yapılacaktı. Doktor B. Hayri defterine bakarak hastasma bir gün ayırdı. Ve baba oğul dışarı çıkarlarken onları kori- dora kadar geçirdi. Döndüğü zaman yüzünün hatları içindeki sevinci ifşa ediyordu. j — Tammadın zannederim, deği, Mebustur. Vakayı da gördün ya., ek» sik olmasınlar bizim Takip meslektaş« lar falso yapmakta rekor kırıyorlar, Böyle hâdiselerden istifade etmek Ws ım. Çarşamba günü küçüğe bir ame“ liyat yapacağım. (Arkası var),