10 Eylül 1938 Tarihli Akşam Gazetesi Sayfa 6

Sahife 6 Meyvacılık: Şeftali ağaçlarında mühim ve tehlikeli bir hastalık Klok hastalığı Taphirna Deformans Resmimizde gö- rüidüğü gibi, yap- Fakların © kabarıp buruşması bu has- talk tesiriledir. Şeftali ağaçları sürmeğe, yeşillen- meğe başladıkları vakit bu hastahk ta görülmeğe baş- ler. Şöyle ki: Körpe yaprakların üst yüzünde bir takım kırmızımtırak sari renkte kabarcıklar basil olur Bu ka- barcıklar (o gitiikçe büyüyerek yapra- eder. Yapraklar kıv- rılmağa, buruşuk bir şekli almağa başlar. yapraklara nazaran hastalıklı olan yâp- raklar daha kalın olur. El ile dokunula- cak olursa kıkırdak gibi sert bir hal ahır ve kolaylıkla kırılıp parçalanır. Bu hale gelmiş olan yapraklar vazifelerini Ma edemedikleri gibi, bir takım haşerelere ve bilhassa puseronlara melce olurlar. Bu şekildeki yapraklar bilâhare ku- rTuyarak yere düşerler. Hastalık manta- ridir. Fakat en ziyade fena ve gayri mü- sald şerait dahilinde yetişen Eaçlarda gö- rülmeğe başlar, Hastalık; evveli yapraklara, dallara ve çiçeklere sirayet eder, sonra da meyâva- Jara geçer. Hastalıklı yaprakların üzerleri pudrm gibi beyaz, pembemtirak bir tos tabakasile örtülür, ki, bu mantarların isporları, yumurtaları, hastalığı otevlid âmildir. Hastalık bazı senelerde az ve bazı 90- nelerde ise pek şiddetli olus. Havalar iik- baharda, bidayette soğuk gider, gündüz- Jeri de sıcak ve yağışlı, rütubetli olursa hastalık daha fazla olur. Hastalık; Taphima Deformans denilen hastalığın tevessü ve intişarına hâdim olan mantarlar ve isporları ağaçların dal- ları, kabukları üzerinde ve yerlerde kışı geçirirler. İlkbaharda ağaçlar yeşiilenme- ge başladıkları bir zamanda yapraklara, körpe dallara, bilâhare çiçeklere hücum ederek Klok hastalığını meydana geti- rirler. Hastalık görüldükten sonra tedavisi müşkildir. Onun için hastalığa meydan veren âmlilerin, sebeblerin ortadan kal- durması lâzımdır. Meselâ: Bu hastalıklı yaprakları, ağa- cın hastalıklı diğer aksamını toplayıp yakmak ve yüzde 1 - 15 nisbetinde Bor- do bulamacı istimalinin faydalı olduğu görülmüştür. Ancak, şeftali yaprakları Bordo bulamacının fazlalığından müters- sir olacağından, bunun istimalinde ihti- yak davranmak ister. Şeltali ağaçlarının yaprakları açıl- mazdan, tomurcuklar İnkişaf etmezden önce ağacın bütün aksamına 1-15 nis- betinde Bordo bulamacı ile ve yahut yüz- de 4 -5 nisbetinde karbonilyum (hava- gazı fabrikalarından tedarik olunabilir) ve yahut ta Şel fabrikası mamulâtından Winter Wash Dâcindan, Son künunda, 93-94 kısım su, 6-7 kısım İlâştan oğa- cm bilcümle aksamını lâzımdır. Bundan başka çok faydalı ve müessir pülverize etmeniz O sene kış gayet şiddetli olmuştu. İzmirde bile hayli kar yağıyordu, Re- şid paşaların bahçesindeki ağaçlar bembeyaz kesilmişti. Genç bir kız, havanın bu haline rağmen, Sokağa çıkmak üzere ka- pımın önündeki mermer sahanlıkta, kürklere bürünmüş ihtiyar bir ka- dınla konuşuyordu. —- Cenan! Kızım!... Mutlak gez meğe mi çıkmak istiyorsun? Büksa- na... Hava da pek fena... Bahçede dolaş, ben de seninle gezerim... — Yoo... Teyzeciğim!... Bu Tüz- gârda üşümenize razı değilim... Za- ten yakınlarda dolaşacağım... Kaya- lardaki bekçi babaya da uğrıyacağım, hastaymış, bakalım bir istediği var mı? — Bari Abmed ağayı yanına âlı- yor musun? — Tabii! Hem köpeğim Aslanda geliyor... — Öyleyse güle güle... içim MEŞUM KADIN Aşk ve macera romanı Nakleden: (Vâ - Nü) Sebzecilik: LE SR İyi, temiz ve nefis bir domates peltesi nasıl yapılır ? Domates peltesi veya ezmesi, evleri- misde, bütün sene çok sarledilen, her yemeğe katılan bir maddedir. Binacna- Jeyh, bahçelerinizde yetiştirdiğiniz veya hariçten, bu aylarda pek ucuz olarak te- dariki kabil bulunan, iyi kemale gelmiş domateslerden, ihtiyac nisbetinde, bizzat domates ezmesi veya peltesi yapmanız hem iklisadi ve hem de nefaset Jtibarile iyi ve mükemmel olur. Hariçten, bakkallardan tedarik ettiği- niz domates ezmesinin veya peltesinin, neden ve nasil yapıldığını görmek İim- kânsız olduğundan, tağşişe çok müsald olan bu maddenin, evde yapılması bittabi daha hayırlı olur. Esasen bir er kadını- mın, usulü dairesinde domales peltesini veya ezmesini bizzat yapması netaset iti- bari daha mükemmel olur. Domates peltesi imalinde iki usul vardır: | — Damatesleri yıkayıp parçaladıktan sonra ezilir, çekirdeklerinden, kabukin- rından tefrik için süzülür. Ondan sonra büyük bir tencereye konarak domatesli su koyu bir kıvam alıncaya kadar, kay- natılır ve bittabi içerisine tuz konur. Büyle kaynatmak suretile yapılan do- mates peltesi veya ezmesi o kadar İyi ol- maz. Zira, kendince mahsus, domatesin kokusu kaçırılmış olur. 2 « İkinci usul, asil evlerde, azar azan yapılan usuldür ki, en mükemmel doma- tes pellesi veya ezmesi bu suretle yapılır. İyi kemale gelmiş etil, iri domatesler intihab olunarak, cesametlerine göre üç veyn dört parçaya bölünür. Büyük bir tencereye veya bakır bir kaba, kesilen bu dömalesler konur. Bir kat tuz bir kat domatesi koymak şartile, tencere ağzına kadar doldurulur. Bu surede 27 - 3 gün kadar, tencere içindeki domatesler kalır, bünlar 2 - 3 gün sonra delikli keygirler içerisinde güzelce ezilir. Domateslerin ka- bukları, kısmen çekirdekleri kevgirin içe- risinde kalır. Kabukları iyice yıkanır. Bu suretle üzerindeki domates wsaresi ta- mmamile çıkmak için de ezildikten sonra kalan bakaya su le yıkanır Bu su da, ezilmiş domatesten çıkan su içerisine ka- rıştırılır. Bu şekilde elde edilen sulu do- mates usaresi tekrar ince tel eleklerden geçirilerek usaredeki küçük çekirdekler, diğer bakaya tefrik olunur. Ondan sonra damales usaresinin he- yeti umumiyesi bez bir torbaya dökülür ve süyülmek Üzere bez torba bir yere ran ar m olan Winter Wash iâcndan tekrar şü- bat veya martta, en iyisi mart bidayetin- | de ağaçlar tomurcuklanmazdan evvel 94 - 95 kısım su, 5 - 6 kısım ilâtan yapı- Jan mahidl e ağaçları baştan aşağı pul verisatörle pulverize etmelidir. Ağaçlar çiçek açıp ta meyva bağla, tan sonra İkinei bir defa yüzde bir nisbe- tinde Bordo bulamacı da yapılırsa - fazla la olmakla beraber - faydalı olur. Yapılacak tedbirleri şu suretle hulâsa edebiliriz: 1 — Klok hastalığı görülür görülmez, hastalıklı yaprakları kısmen üzerinden toplamak, 2 — Sonbaharda yere düşen yaprakları, hastalıklı dalları, kabukları temizleyip toplamak ve bunları yakmak. 3 — Ağaçları baştan aşağı ya kar- boniiyum ve yahut Bordo bulamacı ve yahut, Şel fabrikasının Winter Wash ile bir defa son kânunda bir defa şubat veya mart bidayetinde Hdçlamak Bu yapılscak iliçlama otedbirlerile, ağaçlar diğer hastalıklardan da kurtani- miş olur. Tefrika No. 1 çevik adımlarla mermer basamak» lardan aşağı indi. Danua cinsinden olan Aslan, kuy- ruğunu sallıyarak hanımının etra- fında koşmağa başladı. Genç koz, tatlı ve munis bir sesle: — Haydi yola... Hava, soğukluğunr rağmen pek güzeldi, Sert bir rüzgâr, cilde çarpi- yör, kani kamçılıyordu. Karlar, genç kızın botları altında gıcırdıyordu. Cenan hem yürüyor, hem de ihti- yar uşakla neşeli neşeli konuşuyordu. Bir kaç adım ötede ,yol, köşkün ya- nından dik bir yokuşla kıvrılıyordu. Dibde, “kayaların arasından küçük bir su akıyordu. Kız, bu kayğan yoldan korkusuz- ca bayır aşağı yürümeğe başladı, Cenan merhum Reşid paşanın ki- zıydi,. Annesi Refika hanımefendi servetile, sefahatile, neşesile dillerde dolaşmış ve devrinin en marüf ve gü- zel kadınlarındandı. Bütün hayali asılır. Bu suretle, su, tamamile domates esmesinden ayrılmış olur. Ondan sonra geride kalan süzülmüş domates peltesi veya ezmesindeki suyu da tebehhür et- tirmek maksadile, torbadan alman süzül- müş pelteyi, geniş ve sathi tabaklara ve tapsilere konur ve güneşe arzedilir; bit- tabi üzerlerini tel eleklerle örtmek şar- tile güneşe bırakılır ve sık sık karıştırı!- mak suretile pellenin içindeki su tebehhür ettirilir. Ondan sonra elde edilen doma- tes peltesi veya ezmesi yumuşak bir sulu hamur şekline gelir, ondan sonra da res- mimizde görüldüğü gibi küçük konserve şişelerine konur. Domates peltesi konmuş şişelerin ağız- larına bir iki milimetre kadar zeytinya- &ı koyduktan sonra daha üzerine, res- mimizin bir kısmında görüldüğü Gibi, yuvarlak parşömen kâğıdiar konur ve tahta kaşıkla kâğıd bastrılır, ondan son- ra resmimizin iki rakamile görülen tarz- de. şişelerin ağızları gene kalınca par- şömen kâiğıdlarla kapatılır ve ağızları da güzelce bağlanır. Bu şişeler, serin ve havadar bir mahalde muhafaza edilir. Domates peltesi veya ezmesi kona- cenk şişelerin mümkün mertebe küçük olması daha muvafıktır. Zira, açılmış do- mates peltesi uzun müddet kalmaz, küf- Jenir ve bu suretle, çabuk sarfodilmiş olur. Birinci usulde, yani kaynatmak sure- #ile elde edilen domates peltesinin tabii rengi kaybolur; halbuki izah ettiğimiz. ikinci usulde yapılan domates ezmesinin lezzeti nefis, kokusu mükemmel, rengi de tabii renkte olur. Taze domatesten hiç farkı olmaz. Mahterem okuyucularımıza bu usulü ehemmiyetle tavsiye etmek isteriz. Resimlerimiz, domates peltesinin şişe- lere nasıl konulduğunu ve nasl bağlan- dığını gösterir, çi On; on beş sual sorarak, zarf içe- risine bir de pul leffederek mektup- İn cevap istiyen o okuyucularımıza, tahriren cevap vermek imkân hari- cinde olduğu gibi gazetemiz mari- fetile de sorulacak zirai meselelerin, azami 2-3 den fazla olmamasına dikkat edilmesini rica ederiz. Gazetemizde intişar eden ziraat yazılarının iktibası ve kitap, risale şeklinde neşri hakkı mahfuzdur, Ziraat sahifemiz Okuyucularımız her hafta bu sütunlarda ziraate ait müteaddit yazılar ve mütehassısımıza sor- dukları meselelerin cevaplarını bulacaklardır. debdebe içinde geçtiği halde hâlâ da İ zevke, eğlenceye doymamıştı, Bir kaç senedenberi duldu, Rivaye- bilmiyor. Belki de sırf bir dedikodu- dur. Refika hanımefendi, paşanın vefa- tından sonra uzun müddet İzmirde- ki köşkünde kapanmış, fakat zaruri saydığı ve herkes tarafından takdiri mucib olan bu çekik matem tezahü- ründen sonra İstanbuldaki konağına nakletmiş, salonlarmı açmış, davet, ziyafet, saz âlemlerine başlamıştı. İki kızı vardı, Biri işte demin anlat- tığımız on beş yaşlarındaki Cenan, diğeri de henüz beş yaşlarında olan Leman... Reşid paşanın haremi ebedi gençlik iddiasında olduğu için büyük kızını yanında teşhir etmek istemiyordu. Hoppa ruhunun bütün kabiliyetile Cenam sevdiği halde onu İzmirde ih- tiyar teyzesinin yanında bırakmağı tercih etmişti. Lemanı ise yanında taşımaktan iftihar duyuyordu. Çün- kü çocuğun küçüklüğü onu da pek gençleştiriyordu. Her sene üzüm ve incir mevsiminde bir çok davetlilerle köşke geliyor; çifliklerini geziyor; bir kaç ay eğlence ile vakıt geçiriyordu, Bütün bir sene sessizlik içinde uyuk- lıyan koca bina işte o zaman kah- kahalarla çin çin öterdi.. Gİ if mi te göre kocası bir kıskançlığa kurban | gitmiş. Fakat bunu kimse katiyetle | 4 Çiçekçilik Bu aylarda soğanlari dikilen, çok güzel kokulu Frezyalar nasıl yetiştirilir? Prezyalar; soğanlı çiçeklerin en güzeli, en kokulusudur. Bilhassa salonlarda, ev- lerde yetiştirilmeğe müsald ve elverişlidir. Bir saksı Frezya, bütün evi baştan aşağı miş gibi kokutur. Frezya, gri renkle ufak soğancıklardin ibaret olup, bir dalda 2 -3 çiçek bulu- nabilir. Çiçeklerinin ortaları sarı, etraf- berize ve kopartarık suya konduğu a dirde son koncalarına bundan buket yaparlar, Frezyaların yetiştirilmesi usulüne ge- lince: Bunlar saksılarda yetiştirilin ve yahut bahçenin bir kısmındaki parsel- lerinde, sümbüller gibi yetiştirilir. Bahçe- lerde parsellerde yetiştirilecek ise top- Bahçe toprağına ince dere kumu, çürü- müş gübre karıştırarak boprağı hazırla- malı, soğancıklar, bir eylülden itibaren, birbirlerinden 7 - 8 santim fasılalarla ve 4-5 santimetre derinliğinde dikilirler. Bunları kişin şiddetli soğuklardan mu- hafaza ötmek için, soğuklar başlar başla- maz, iki parmak kalınlığında, fışkı ve ya- hut hasır ile iyice örtmeli, ilkbaharın langıcında < fışkıyı veya hasırı artık kal- dırmalı, Bir müddet sonra yavaş yavaş büyü- yerek sümbül çiçeklerinden bir kaç gün Sonra çiçekler görünmeğe ve güzel kokularile bahçenin havasını tatir etmeğe başlarlar. Prezyaları, tapkı sümbüller gibi veklin- den evvel de yetiştirmek mümkündür. Bunun içjin 12 - 13 santim kutrunda ve- ya daha büyücek saksılara konan, yuka- nda söylediğimiz toprak mahlütu içeri- sine bir parmak kadar derinliğinde, 4-5 #oğancık dikip bir müddet açık havada, bahçede bırakmalı ve saksıları sabah ak- şam sulamalıdır. 5 - 6 gün sonra saksılardaki soğanlar filiz vermeğe başlarlar. Teşrinlesvelin on beşinden sonra soğuklar başlıyacağından, bu zamanlarda saksıları içeriye alıp, a7y- dınlık ve havadar bir yerde, en İyisi, ca- mekânları olanların camekânlarda veya harareti 14 - 15 derece olan bir mahalle | Koymalıdır. Bütün kış, Freayaların bulundukları yerlerin hararetini azalmak ve çoğali mak şarlile erken çiçek açtırmak ta ka- bildir. Bulundukları yerlerin harareti ax olursa geç çiçek açarlar. Fukal, erken çi- çek açtiracağım diye #obanin dibine koymak ta Odoğru değildir. Çiçekler Sakin hayatı tercih eden Cenan, yütmüş olan ve hakiki anne gibi sev- diği büyük teyzesinin boynuna sarı- larak: İ — Oh, yalnız kaldık! Başımızı din- iyeceğiz! - diye sevinirdi. İhtiyar kadın gülümseyip; — Evet... Annenin dediği gibi in- zivamıza çekiliyoruz. Sen rahat rahat kitaplarını okursun; ben de el işi ya- parım.,, Arasıra şairane hayallerimi- ze dalarız... Fakat bilmem ki, seni bu tarzda yetiştirdiğime iyi mi yap- tım? Hassas ruhunun bütün incelik- lerini teşvik ettim. Bunları düşünerek bazan endişe ediyorum, — Üzülmeyin, teyzeciğimi oOSiz duygularımı genişlettirdiniz, Bu, ha- yat için en iyi rehberdir, emin olun... Böylelikle seneler geçmiş; Cenan onu biraz soğuk bulurdu anıma, öyle coşkun deruni hisleri vardı ki, kül altında yanan bir ateş gibi, parlamak üzere ufacık bir rüzgârın esmesini bekliyordu. Yaşadığı hayattan çok memnundu. İstanbulda nail olamıyacağı sakin hürriyetine burada sahipti, Ata bini- yordu, yalnız başına dağ bayır gezi- yor, o güne kadar kendini dünyanın mes'ud kızı sayıyordu. Bu çiçekler pek iyi kokulu oldüğndan karbe rağın iyice hazırlanması lâzımdır. Şöyle ki: onlar gittikten sonra kendisini bü- | OKUYUCULARIMIZI Hoyakarnora - Sakız çiçeğinin tedavisi hakkında Ankara, bay Hifzi Somay: Mektubunü- zu alalı epeyce oldu, kesreti mündericat dolayısile ancak şimdi cevab verebildik, beyanı itizar ederiz. Salonlarmızdaki Hoyakarnaza nebatı- nızn bu sene yalnız bir iki çiçek Süzme sinin sebebleri şunlar olabilir; 1 — Toprağını kuvvetli olmaması. 2' Saksının toprağını yeniden (değiştirmiş olmanız. 3 — Bilhassa, beyaz böcekler de- diğiniz Diyaspis, koşnillerin tasallıtuna uğramış olması, bu haşere tarafından çi“ çeğin nüsgünün emilmiş olmasına aifet- mek lâzımdır. Canlanması içiu alınacak tedbirler: Çiçeğin aşağıdaki tertiplerden birle Yâşlanması bunun için bir kaş terlip Mâç tavsiye edebiliriz; I — Tertip: 1 kısım kireç, 2 kısım ince kükürd çiçeği, 13 kısım sudan yapılmış mahlülü, nebatın her tarafına, bilhassa hastalık görülen yerlerine, şiddetli bir surette pulverizatörle pulverize edersiniz. Kireci söndürürken ayni zamandı kü- Kürdü içerisine azar azar atarsınız. Mah- 1ül soğuduktan sonra pulverize edersiniz, HM — Tertip: 1 kilo seak yağmur suyu, 5 gram karboniyeti potasyum, 10 kısım arap sabunu, 15 kısım keten yağı. Bun- lari beyazdır. Çiçeklerinin şekli boruya | Jarı güzelce karıştırdıktan sonra çiçeğe palverize edersiniz. mi — Tertip; Odun katranı $ kilo, yeti potasyum 500 gram, su 100 kilo. “Bu nisbet dahilinde daha az yapa” bilirsini. Bunu da pülverize edebilir sİDİZ, Iv. — Tettip: 1 kısım karbolineumi, 4-8 kısım su. Vw — Tertip: Yüzde iki göztaşı, yüzde 1 kireçten yapılmış Bordo bulamacı da bu hastalığa iyi gelir. Bunlardan hangisi- DI arzu ederseniz çiçeklerin üzerine puls verize ederseniz çiçeği hastalıktan kur- tarmış olursunuz. Bunlarda maada saksi toprağının ta- ye İnek gübresile yapılmış şerbet ile su- lanması ve yahut bir gaz tenekesi suy& bir çorba kaşığı nisbetinde kimyevi güb- relerden Nitro #oska gübresini koyarak güzel bir mahlül yapar ve bununla İki günde bir, şimdilik sularsınız. Bu suretle çiçeğinizin tekrar canlan-, ması temin edilmiş olur. reise mar bözülür veya pek küçük çiçek açarlar. Böyle ağustos on beşinde saksılara di- kilen soğancıklar sicak camekânlara ali- nacak olurlarsa künunusanide her halde çiçek açarlar. Böyle pek güzel kokulu çi- çeklerin kış ortalarında salonlarda şıX saksılar içinde, çiçek açtıkları görülecek olursa, insanın gönlü, ruhu açılır, ferah- Janır, Frezyalar çiçek açtıktan sonra artk su vermeği azaltmalıdır. Yapraklar sa- rTarmağa, kurumağa başlayınca soğancık- ları saksıdan eikararak torba içine koy malı, kurak ve muhafazalı bir yere as- malıdır. Frezyaların yanlarından çıkacak “KURİ çük yavru soğancıkları başka sakalarda büyüterek 2 - 3 sene sonra çiçek açtır- mak kabildir. Preayaların teksiri soğan-, Yarının yanlarından çıkan yavrucuklari iledir. Yalnız, bu soğancıklar yazın bahçede, kışın da sicak odalarda bulundurulmak suretile büyültülebilir. Resmimiz güzel çiçek açan Frezyayı göstermektedir , İhtiyar a köpekle beraber de ride koşan genç kıza seslenerek: — Küçükhanım!... Yol tekmil den olmuş... Tehliki . Allah gösterme sin, bir kayarsahız... Yuvarlanıp kâ- yalardan düşmeniz ihtimali var... — Ahmed ağacığım, haklısm am- ma, ben düşmem! Cenan bu sözleri söyliyerek tekrar zıplamağa hoplamağa başladı, Daha ileri atılan köpekse, birşey sezmiş gibi, acı acı havlıyordu. Uşak: — A... - dedi, - Aslana ne oldu? Cenan sağına soluna bakındı, Kö. peğini göremeyince seslendi: — Aslan! Aslan!... Neredesin? Ahmed ağa da haykırdı, araştır” dı ve sonra derenin kenarını göstere rek: — A... İşte... Aşağı inmiş... Dak ların arasından görüyorum... Kime bağırıyor acaba? — Gel bakalım... Ve genç kız, «ben düşmem!» sözü“ nü isbat eden çevik bir yürüyüşle, kayalardan atlıyarak, inmeğe başladı. İhtiyar uşak, bin zahmetle onu takib ediyordu, Aşağı vardıkları zaman, ikisi d6 hayretle bağırdılar, Bir delikanlı al- nından kan akarak, baygın bir halde yatıyordu. Köpek, başucunda | kıy#” meti koparıyordu. (Arkas var)