18 Nisan 1939 Tarihli Akşam Gazetesi Sayfa 7
Akdeniz hakimiyebi Ingiliz ve Fransız filoları, Akdenizde Italyan filosuna nazaran kahir bir hakimiyeti haizdir Evvelce hava bakımından zayıf olan İngiltere bugün asgari olarak İtalyadan aşağı değildir. İspanya sularına gelen © fransız üsleri M İngilin ” a iiaiyan w Alman filosu nihayet sembolik yardıma delâlet eder Akdeniede İtalyan, İngiliz ve Fransız üslerini gösterir harita Müstakbel harbin başlıca harekât Bahaları ve cepheleri şunlar olabilir; Şark ve garb cephesi, Akdeniz ha- rekât sahası, Uzak Şark... Bunlardan bizi en ziyade alâkadar | eden saha Akdeniz olduğu için bu- ranın teğkikile işe başlıyacağız. Akdeniz harekât sahası deyince akla ewwelâ deniz kuvvetleri gelir. Zira bu sahada bilhassa akif bir rol oynaması mevzuu bâhsolan İtal- yanın yapacağı hiç bir hareket yok- turki (hemhudud olduğu Yugoslav- yaya taarruz müstesn&) denizle alâ- kadar olmasın. Bâlkan karasına ayak basmasına zeağmen Yugoslavyâya çatamadan bizzat Balkanlarda ya pacağı hareketler dahi Akdenizin uzun bir körfezi halinde olan Adriya- tik üzerinden olacağı için bu da do- nanma ile alâkadar ve nihayet İtal- yan yarımadası boylu boyunca Ak- denizin içerisine uzanmış bulundu- Bundan İtalyanm müdafaası veya diğer tabirle İtalyaya tesir bakımın- dan da deniz filoları bu sahada bi- rinci derecede Töl oynamağa nam- 4 Hattı harp gemisi (1911 - 1913) senelerinde yapılmış ve her biri takriben 23,000 tonluk) 7 Ağır kruvazör 12 Hafif kruvazör 27 Muhrip (büyük) 33 Muhrip (küçük) 100 Denizaltı gemisi (büyük kısmı ufak tonajda) Buna karşılık İngilizlerin; "Akdenizde Ana vatanda 5 10 Hatlı harp gemis) 4 13 Ağır kruvasör 4 38 Hafi kruvasör Ceman 79 Muhrip (büyük) 9 Muhrip (küçük) 54 Denizaltı gemisi 7 “Tayare gemisi 8 Hatlı harp gemisi 7 Ağırıkruvazör. 11 “Hafif kruvazör 59 o Büyük mührip 4 Küçük muhrip 75 Denizelt gemisi Bir harp hâlinde Fransa bütün bu Akdenizde toplayabilece- Ül için “bunları ayrı filolar halinde Böstermedik. Şimdi ilerideki tezeyüdün, Fran- &Z ve İngilizler lehinde olduğunu Mazarı itibara almadan bugünkü durumda bile İngiliz ve Fransızların her vakit İtalyan kuvve- iki ve hattâ üç mislini yığabi- M. Şevki Yazman leceklerini kalaylıkla görebiliriz, Bi- naenaleyh bugünkü durum şudur ki hrebin patlamasile berâber İngi- liz ve Fransız müttehid filosu Akde- mizde tam hâkimiyeti tesis eder, bir taraftan bütün İtalyan karası tehli- keye girerken öteyandan İtalyanın Afrikadaki müstemlekelerile irtibatı kesilir ve denizaşırı harekâtı (sıkı tu- tulursa bizzat Balkanlara karşı dahi) felce uğratılabilir. 'Buna karşı İtalyanın Akdenizde almak istediği tedbirler şunlardır: 1 — Akdenizdeki cografi durumun- dan İstifade ederek deniz filolarını hava filolarile bombardıman etmek. 2 — Denizaltı gemilerile taciz. 3 — Yeni müttefiki vasıtasile Ce- belüttarık boğazını kapatarak İngi- | Hiz anavatan filosunun yardımını menetmek. 4 — Libya ve Habeşistan üzerinden Mısıra yürümek ve Süveyşi kapat- mâk, 5 — Alman filosundan bir kısmını Akdenize çökmek. Vakia, İtalyanın cografi “durumu kendisine mühim stratejik üstün- lükler temin etmektedir. İtalya ya- rımadası Akdenizi şark ve garb diye ikiye bölüyor. Fakat düşünmeli ki bu durum öliğer taraflan onun en zayıf bir noktasıdır da. Zira deniz ve hava filolarile vurulma tehlikesi de o derecede çoktur. Habeş harbi es- nasında Akdeizde kâfi derecede tay- yaresi bulunmıyan İngiltere belki bu. bâkımdan zayıftı: Fakat bugün as- gari olarak İtalyadan aşağı da değii- dir. Ayrıca 77 tene de tayyare gemi- $ine mâliktir. O halde havada üs tünlüğü temin edemiyecek olan İtal- ya, deniz filoları üzerinde de o de- rece tesir gösteremez. tayyaresi, muhribi ve hücum botları bulunan harp filoları için pek fazla korkulacak silâh değildir. Binaena- leyh bu da başlıbaşına bir deniz hâ- kimiyeti temin edemez. Harap olmuş ve karadan yalnız Fransa ile hududu olan İspanya va- gitasile Cebelüttarık boğazını kapat. mak, yahut Şimali Afrikadaki hars- ketler ile Süveyşi elde etmek gene denizdeki hâkimiyete dayanır. Çünkü ne İspanyada, ne de Şi- mali Afrikada modem bir harbin icab ettirdiği sanayle, silâhlara ve mun- tazam ordulara malik değillerdir. Bunların temin, tedarik ve devam Üz6- re ikmali melvopol ile irtibat ister. O da deniz hâkimiyeti olmadan te- min edilemez. Buraya gönderilen Alman filosuna gelince, en büyük birliği 10,000 ton- luk gemilerden ibaret olan bu filo İngiliz ve Fransız filoları için bir teh- dike teşkil edemezler. Nihayet son zamanın çok modsaı olan «sembolik» yardıma delâlet edebilirler, Hulâsa hangi bakımdan olursa ol- sun “bugün için müttehid İngiliz ve Fransız filolarmın elinden Akdeniz hâkimiyetini alacak kuvvet görün- memekttdir. Bu iki devlet Akdenizde italya lehine vukun gelecek her de- Eişikliğin kendi hayati smenfaatleri- ni tehlikeye düşüreceğine katiyetle hükmettikleri ve ümid edildiği üze- re statükonun her değişikliğine bü- tün kuvvetleriyle “karşı koydukları gün İlalya için yalnız harekâtının felce uğraması değil.ve fakat bütün yarımada sahillerinin tahribi tehli- kesi 'de “başgösterir. Bütün arzu ve atılmalarına, kara ordusu bakımın- dan İngiltere ile kıyas kabul etmiye- cek derecede kuvvetli olmasına rağ- men <Duçe» yi durduran bu olsa ge- rektir, Belediyeler imar müdürlüğü Evvelki gün şehrimize gelen yeni posta, telgraf ve telefon umum mü- dürü B, Nazmi Turunç dün sabah telefon müdürlüğünü, posta, telgraf merkezlerini teftiş ettikten sonra posta müdürlüğüne gelerek burada meşgul olmuştur. B. Nazmi, dün ak- şamki trenle Ankaraya dönmüştür, Dün bir muharririmiz, B. Nazmi Turuncu Ziyaret “ederek “posta, tele- fon, radyo işleri etrafında kendisile görüşmüştür, Umum müdür muharririmizin muh telif suallerine cevaben demiştir ki: — Posta, telefon merkezlerini gör- meğe geldim, bu akşam Ankaraya gidiyorum, Biliyorsunuz ki posta, tel- graf, telefon, radyo “bir müdürlüğün idaresi altında toplanmıştır. Bunla- rm her birinin önümüzdeki seneler içinde büyük hamlelerle inkişafına doğru yürüyeceğiz. Umum müdürlü- gün bütçesi bir iki senede bir misli İ artmıştır. Vekâletin yüksek direktif- lerile yeni yeni işler yapacağız. Bu sene yapılacak belli başlı işle- rimizden biri posta işlerine ald ka- Bu sene posta idaresi için sekiz va- gon satın alacağız. Bu vagonlar is- tasyonlardaki posta mevduatını top- uyacaklardır, Bundan başka yabancı memleketler arasında havale muame- lesi tesisine çalışacağız. Şimdiye kadar memleket haricinde havale işi yapı- yorduk, Hariçle yapâcağımız bu ha- vale işini zaman geçtikçe genişlet mek suretile tatbik edeceğiz. Aynı zamanda muayyen bir mikdara ka- dar havaleyi omürselileyhlerin ika- metgâhlarına kadar götürüp tevzi etmeğe çalışacağız Maamafih bu mikdarı henüz tesbit etmedik. Memleketimizin muhtelif yerlerin- de kira ile kullandığımız binaların yerine bütçemizin müsaadesi nisbe- tinde yeni posta binaları inşa ettire- ceğiz. Bunların “sayısını şimdiden söyliyemem. Bu, bir bülçe meselesi- dir. Posta merkezi olmayan yerlerde, bilhassa köylerde posta (bayilikleri ihdas edilecektir. Mektuplar, pulları yapıştırılarak (bayiler tarafından 'damgalanacak, sonra bu mektuplar bayilerden toplanıp sevkedilecektir. Salkımsöğütteki posta, telgraf ve telefon fabrikasını ıslâh edeceğiz. Bu suretle fabrikanın verimi arttırıla- câktur, Yeni bir fabrika yapmak fikrin-! deyiz. Ancak İstanbulun imar plânı- na göre fabrikanın bulunduğu yerde kalmasına imkân olmadığından şim- dilik fabrikada ufak, tefek bazı wsla- hat yapılacaktır. — Posta ve telgraf idaresinde yeni teşkilât yapılacağı baş müdürlük. lerin yeniden ihdas edileceği söyleni- yor doğru mudur? kik ederek ihtiyacımıza en uygun olanı alacağız. Manmafih baş müdür- Yüklerin ihdası için şimdiden verilmiş bir kararımız yoktur, — Telgraf muhabere memuru ye- tiştirmek hususunda ne düşünüyor- sunuz? Muhabere memuru azlığın- dan bahsediliyor. — Kendi teşkilâtımıza yetişecek kadar muhabere memurumuz mev- cuddur. Bizim bir stajiyer usulümüz vardır. Bir sene müddetle burada staj görenleri muhabere memuru ola» P.T.T. Umum müdürile mülâkat Yeni bir posta kanunu yapılacak, teşkilât i kanunu da değiştirilecek Posta havalesi faaliyetinin ecnebi memleketlere de teşmili düşünülüyor. Telefon şebekesi süratle genişletilecek Halk tipi radyolar 20-30 Hipeya satılabilecek P.T.T. umum müdürü B. Nazmi Turunç — İstanbulda mevcud telefon şe- bekesinin ıslah ve tevsii ve şehirler arasındaki şebekenin tevsii için iki proje hazırlamakla meşgulüz, pazarı kısmı ikmal edilmiş ve mükü- lemeye başlanmıştır, Ankara - İstan- bul şebekesinin üçüncü devresi ikmal edilmek üzeredir, bu sene içinde bi- tecektir. yeni hatlarla İzmit civarında Kuşça- hı - Anadoluhisarı, Tepeköy - Nazilli, Afyon - Burdur, Sivas - Erzurum hat- larına başlanacaktır. Ve ayrıca Kay- seri - Diyarbakır üzerinde de etüdle- Te başlanacaktır. Erzurumdan gide- cek hat İran hududuna ve Kars isti- kametinden Rus hududuna; Diyar- bakır - Kayseri “hattı da Irak isti kametine doğru gidecektir. gi Şişli santralı ve otomatik telefon hücreleri Şişli telefon santralına gelince: Si- pariş edilen makineler, eylüle kadar gelip kurulacaktır, Bu santrala bağlı olarak şehir dahilindeki şebekenin tesisine başlandı, Bu şebekenin teş- rinievvele kadar bitmesi lâzımdır, İkt bin abone üzerine yeni tevzist yapı- lacaktır. Hazırlanan diğer projelere göre muhtelif şehirlerin telefon tesisatın tanbulda postahanelerle diğer mü- nasib yerlere koyacağız. Anadolunud muhtelif şehirlerinde, beş altı yerde bilhassa Zonguldak, Bursa, Mersin, (Devamı 10 uncu sahifede)
