5 Haziran 1938 Tarihli Haber Gazetesi Sayfa 8

pe YAŞ AŞ HARER — Aksam postam Tarih bir tekerrürdür / Dost olan “düşmanlar Bir asır evvel Avrupada bugünkü hâdiselerin aynı cerayan etmişti Dp” Baştarafı 7 incide meselesinde Fransayla İngüterenin müdahale meselesinin mevzubalis ol - masına benziyor. Fakşt o zamanki mesele de yine bugünkü gibi halledil. miştir. O gün de, son Avusturya me- selesinde olduğu gibi, Belçikanm is - tiklâli işinde de İngiltere en yakmdan alâkadar bulunuyordu, Çünkü İngil . terenin siyaseti Avrupada başka bir devletin kuvvetlenmesine müsade ede. mezdi, İngiltere Fransayla da Ilk de- fa harbe, Fransanın küçük devletler Üzerinde hâkimiyet tesis etmesine mâ. ni olmak için girmişti. O hâdisede de Fransa müdahaleye kalkışacak olursa muhakkak bir harb kopacaktı. Fakat, bu ihtilâfı halleden yine İn- giliz beşvekili Vellington olmuştur. Yine bugünkü gibi, İngiltere diğer Avrupa devletlerine müdahale etme - mek siyasetini tavsiye etti, Bu suret. Je Belçika meselesi hâdisesiz kapandı. Vellingtondan sonra gelen diğer İngi. liz başvekilleri de, mazideki düşman larını kızdıracak bir harekette bulun. maktan daime çekindiler, Osmarlı devletinin Misir umumi yalisi Mehmet Ali paşa istiklâlini ilân ettiği sırada da (1841) Fransanın Mehmet Ali paşaya karşı tarafgirlik göstermesi yine İngiltereyla arasında bir barb çıkması ihtimalini doğurdu. Fransa bu siyasetinde devam etseydi belki İvgiltereyle harbe tutuşmaya mecbur olacaktı. Fakat Lui Filip hü- kümeti, her geyde olduğu gibi, bunda da kat'i bir siyaset tutamadı, bu da İ- ki devlet arasındaki münasebatın. bo. rulmamiağına yarddr. m On dokuzuncu asrın 30, 40 ve 50 in. ci senelerinde İngiltereyle Fransa, 2- ralarmda dalma dostluk muhafaza etmek için çalışmışlardır. Bilhassa Disraeli, İngiliz siyasetinde büyük bir yer tutan bütün meslek hayatı müdde. tince Fransa ile iyi bir komşu olarak geçinmeye gâyret etmiştir. Lord Holland da İngilterenin Fran- sayla iyi geçinmesini istiyen bir siya- si idi, 1840 . 41 deki buhranlı devrede hariciye nazırı Polmerston'un söyledi. ği şu sözler moşhurdur: “Fransayla harbetmeye hevesliyse- niz parlâmentoyu toplaym, milletten para isteyin, asker isteyin ve harbe - din. Yok, eğer böyle bir arzunuz yok- sa Fransayla iyi geçinmeye bakın, #ki | memleket arasında kan dökülmemesi. | ne dikkat edir...., İngiltere bir taraftan, Fransayla siyasi dostluk teminine çalışırken di. ğer taraftan da silâhma karşı silâh hazırlıyordu. 1840 senelerinde, Fran. sanm denizlere hâkim olmak arzusu hissedilm!ş, İngiltere'de derhal donan- masını kuvvetlendirmeye başlamıştı, Vellington dükü memleketin deniz mü, dnfaasının çok zayıf olduğunu, bunu düşünerek geceleri uykusunu kaçtığı- nı söylüyordu. 1860 da, o zaman dünyanm en seri ve en kuvvetli harb gemisi olan “Vor- yör” (muharib) tamir edilmişti. Bu suretle İngiliz donanması çok kuv. vetlenmiş bulunuyordu... Bu müddet za*fında, bu günkü Na. gi darbesi gibi, bir hüdise olmuştu: 1848 deki Fransız ihtilâl Lut Filip'i bükümetini devirmiş ve cumhuriyet kurmuştu, Bu hâdise o zaman, bugün- kü tarihte nazilerin Almanyada ikti, dar mevkiine gelmeleri gibi karşılan- muştı. Bütün Avrupa yakında büyük bir harb çıkacağını, yine kanlar akâ- cağını muhakkak görüyordu. 1848 kânunuevvelinde, Napolyonun yeğeni Lui Napolyon Fransız Cum. hurreisi memlekette, Hitlerin yaptığı gibi, sıkı bir idare kurmuştu, Mem. Jekette bütün muhalif partiler silâh - Jarmı birakmaya ve süküta mahküm edildi. H Üç sene sonra Lui Napolyon Pariste I ra hatırlamakla berâber, dostlukları- nı yavaş yavaş kuvvetlendirdiler ve | askeri bir hükümet darbesi yapmış ve kendisini Fransa imparatoru ilân etmiştir. Kari Marksın istihza ile dediği gi- bi, Fransız cumhuriyetinin “hürriyet, müsayat, kürdeşlik,, rlâmuzu “piyade, süvari, topçu” olmuştu... Fransaya karşı bilmukabele, harb- ci bir his taşımıya başlıyan İngilizler birdenbire siyasetlerini değiştirmek mecburiyetinde kaldılar. Çünkü, ikisi de Rusyaya karşı beraber harbetmek zaruretini görüyordu. Bu harbde Lui Napolyon, İngiltere. yi Rusya ile çarpıştırmak ve kendisi seyirci kalmak istemişti. Fakat Kı . rim muharebesinde, İngiliz donanması ir Fransız filosunu kuşatınca, Fran- sa İngiltereyle beraber Rusyaya karşı çerpışmaya başladı. Bu suretle, iki devlet, müşterek bir düşmana karşi birleşmiş bulunuyordu. Harbden sonra memleketlerine dö. nen Fransızlar ve İngilizler, biribirle- rine karşı eski düşmanlıklarını arası- yirminci asır başlarken bu doştlük te. cesüs etmiş bulunuyordu. Eğer tarihten istikbal için bir tah- min çıkarılabilirre . bundan evvelki hâdiselerde görülen İki asır arasında- ki benzerlikler gözönünde tülülârak - şu neticeye varılabilir; Bu gün Avrupayı korkutan Alman. yn, istikbalde, İngilterenin dostu ola. cak ve nasil yüz sene evvel Fransayla Ivgiltere muhakkak harbedecek de - nildi de bu tahmin doğru çıkmadıysa, Almanya ile bir harb gimiyacaktır. Büyük zırhlı inşası için yarış Londra, 5 (A.A.) — Sunday Times'in deniz muhabiri yazıyor: “Yeni Amerikan ve İngiliz zırhlıları 16 pusluk toplarla techiz edileteklerdir. Amerikalılar bu çaptaki topları taşıyabil. mek için 46.000 tonluk gemiler inşa & dilmesini istemekte © iseler de İngilizler 42.000 tonluk gentiler inşa etmekle ikti. fa etmektedirler, Fransa Vaşington o munhedenamesile tahdit edilen miktardan yukarı yani 35.000 tondan büyük gemi inşa etmemek tedir. Kruvazörlere gelince, Japonyanın Su- per kruvazörler inşa etmediğinden emin olmak için İngiliz amirallik makamının büyük hacimde cüzütamların (inşasını tehir etmesi muhtemeldir... iki Türk genci Motörsliz tayyare ile 12 saat, 22 dakika havada kaldılar Ankara, 4 — İnönü kampında bu- lunan öğretmen mnamzedi Cemal ve Rasim, iki kişilik bir plânörle 12 saat 22 daxikrn havada kalmak suretiyle bir rekor yapmışlar ve dünya ikinci. liğini kazanmışlardır. Diinya birinel, | liği Almanyadadır. Bir Alman plânör- cüsüi, 13 saat 59 dakika havada kal- mağa muvaffak olmuştu. Başvekil Dap Daştarafı 1 incide zeizoleden sonra Çankırı ve civarın: da bu sabah da gene zelzele hisso- Tunmüştur. Zelzele sabaha karşı olmuş ve iki kere hissedilmiştir. Bunların ikisi de hafif olmuş ve hiç bir hasara 66- bebiyet vermomiştir. Fakat, zelzele- nin devam etmesi halkı daimi bir huzursuzluk içinde bulundurmakta- dır. Dünkh selzelede felâkete mğras “Hamidiye ,, Akdenize çıktı Hatayın Iskenderun limanına da uğrıyacak j Karadeniz turnesinden dönen Ha“ midiye mektep gemimiz, dün akşam Akdeniz türnesine başlamak üzere ha. reket etmiştir. : Hamidiye ilkönce Hanyaya uğrıya- cak, orada üç gün kaldıktan sonra a. yn 11 inde İskenderiyeye varacaktır. Mektep gemimiz, dönüşte Kıbrısa gidecek, Hatayın İskenderun limanı ziyaret edecektir. Genç bahriyelileri, miz bundan sonra, Akdeniz sahillerin. deki bazı. Jimanlarımza da uğramak suretiyle İstanbula döneceklerdir. Sivil ahalinin bombardımanı Şaş” Baştarafı 1 incide lerde münakalit durmuştur. Ölenler Kanton, 4 (A.A.) — Bir Çin mem- bardan bildirildiğine göre, şimdiye kadar yapılan hava akınları neticö- sinde 750 kişi ölmüş ve 1350 Kişi ye. ralanmıştır. Londra, 4 (A, A.) — Muhalefet ga- zeteleri, sivil ahalinin bombardıman edilmesi hakkında tahkikatta *'un - mak üzere bitaraf bir komis” o ceşki. li projesini İyi bir şekilde kusşılamak- tadırlar, Niyuz Kroniki gezetesi bu hususta şöyle yazıyor: “Hükümet enteresan bir teklifte bu. lunmuştur. Bu teklif mucibineş vaka- lar tahkik edildikten sonra mltecaviz dünya efkârı umumiyesi karşısında takbih edilecektir. Masum sivil ahali- nin katli, düşmanlıkları arllırmak ve ihtilâfların hailini tehir etmekten baş- ka bir işe yaramıyacaktır.., Ingilterenin protestosu Tokyo, 4 (A.A.) — ge Ajansı bildiriyor: İngiltere büylük el u e rek hükümetinin Kanton bombardı- manlarını protesto eden bir notasını vermiştir. Ispanyada bombardımanlar Alikanta 4 (A.A.) — Asi tayyarele- ri geceleyin Jimanı ve civarını bömbar- dıman etmişlerdir. İngiliz Mari vapu- runa bombalar isabet etmiştir. Geminin İngiliz olan başmakinisti ölmüş we di- ger birçok İngiliz mürettebat da yara- lanmıştır, Ö.dürdüklerinin çoğu kadın Valensiya 4 (A.A.) — Alikanta li- manını bombardıman eden asi toyyare- ler dört tane idi ve Majorktan geliyor- Jardı. İngiliz Marin vapurüna İki bom- ba isabet etmiştir. Asi tayyereler ayni zamanda Valen- siyayı da bombardıman etmişler ve on altı köşiyi öldürmüşlerdir. 32 de yaralı vardır. Bunların ekserisi kadındır. Ispanya Cümhuriyelinin mü. ruca tı Londra 4 (A.A.) — İspanya hükü- meti Barselonadaki İngiliz ve Fransız elçiliklerine birer nota vererek askeri ve hava ataşelerini sivil ahalinin geçen- de bombardımana matuz kaldıkları ma- halleri gezmeğe davet etmiştir. Bundan maksat bu maha'lerde askeri hedefle- rin mevcudiyeti mevzuubahs olmaya- cağı isbat ve bu hususta bir rapor neşredilmesini temin etmektedir. Mütecav.z talebe Dap” Daştarafı 1 incide Sahahaddinle Ahmet mektepleki bıçak ve tabancalarımı (1!) bende evden eniş. temin tabancasını aldık, gezmeğe çıktık. Arkadaşım Ahmedin — tabancası daima mektebin yatakhamesinde dururdu!,, -Mütecâviz talebeler pek yakında mah- kemeye verileceklerdir. Almanyada bir kigm Veimar, (Almanyada) 5 (A.A.) — Bir nöbelçiyi öldürerek Thuringendeki tah. Şit kampından kaçmağa teşebbüs eden Emil Bargatzki, başı balta Me katina pu yardım devam Şe eri di süretile idâm edilmiştir. Ankara, 4 (A.A) — 1938 senesi Türkiye serbest güreş (birincilikleri bugün 19 Mayıs stadyonunda binler- ce seyirci önünde başladı. Başvekil, Dahiliye Adliye ve güm- rük vekilleri, mebuslar ve daha bir çok zevat güreşleri takip edenler ari sında idiler, Güreşlerden evvel 11 grupun şam Fransizca “Jurnal” gazetesi İn- giltere ile yaptığımız son mali ve İk- tısadi anlaşmadan bahsederek şöyle diyor: İngiliz Başvekili B. Çemberleyn, Avam Kamarasında,. İngiliz - Türk ticaret anlaşmasının neticelondiğini haber vererek, smal omadelere mu kabil açılan bir buçuk milyon frank» lik krediden başka, harp gemisi yap- mağa tahsis edilecek 900 milyon #rauklık bir kredi daha açıldığını da bildirdi. Anlaşmanın esasları geçen $#en&, Türk amiral gemisi YAVUZun Malta seyahati esnasında kararlaştırılmış- tır. Yavuz, 1914 de, BRBSLAV krü- vazörü ile beraber Akdenizde yaptı- ğt fevkalâde hareketleri henüz ha- tırlarda olan eski Alman harp krü- vasörlü GÖBENdİr. YAVUZUN, İngii- terenin hoşuna giden bu ziyareti se- meresini vermiştir: Türkiye filosu- nu kuyvetlendiriyor, Büyük Britan- ya sipariş alıyor. Bugünkü halde, Türk. filosunda, 1911 de Hamburgda inşa edilmiş o- Jan 23.100-tonluk YAVUZdan maa- da, 1903 de Niyukasl'da yaptırılmış olan 3350 tonluk MECİDİYE. hafif Japon Lâvrensi muhasara edildi Hankov, 4 (A.A) — Suşovda hücum etmek üzere cenup istikametinde ilerle. mekte olan Çin kuvvetleri mühim terak. kiler elde etmiştir. Her taraftan hücu- ma uğryan ve bitkin bir hale gelen Ja. pon kuvvetleri demir yoluna doğru çe. kilmektedir. Lien - Yuen - Ttangaihra çekilen düş- man kuvvetleri Haişovu müdafaa eden Çin kuvvetleri tarafından hezimete uğ. ratılmıştır. Kumandarları general (o Doihranm (Japon Lâvrensi diye meşhur olan 3- dam) dahil olmak üzere Lanfende mah- sur bulünan Japon kuvvetleri kendileri. ni ihata eden Çin çenberini yarmak için ümitsiz taarruzlarda bulunuyorlar, To. peiden ve Linglingden gönderilen Japon takviye kuvvetleri yolda yakalanarak im ha edilmişlerdir. Düşmanın mühatâara hattını yarıp çıkması ihtimali artık he. men hemen hiç kalmamıştır. Yiyecekleri ni tayayreler temin ediyor. Tokyodaki Çin mus'«halgüzarı Tökyo, 4 (A.A.) — Domel Ajansı. nın öğrendiğine göre, Tokyodaki Çir maslahatgüzarı Yuyang, maiyetin- deki kâtiplerle birlikte gelecek cu-' martesi günü Çine gidecek ve o gün den itibaren Çin sefareti kapalı ka- Tacaktır. Fransa 2600 tayyare yaplırıyor Paris — Hava nazırı Gi Laşanbr, meclis hava encümeninde bulunduğu beyanatta hükümetin yeni hava pro - gramı hakkında hazı mülümst vermiş. tir. Bu mulümata göre, Fransa 2600 bi- rinel smıf tayyare yaptıracaktır ve bunların 900 ü bombardıman tayya » resi olacaktır. Hava nazırı, Amerikaya yapılan Si. parişten bahsederken de önümüzdeki teşrinisanide ilk Siparişlerin almaca- "ğini, son kısmın da gelecek sene ni - sana kadar tamamlanacağını söyle - Serbest güreş birincilikleri Dün Ankarada başladı inğiitereile yaptığımız anlaşma 5 HAZİRAN — 1938 piyonları bir geçit resmi yaptılar. Fe- derasyon reisi çistiklâl marşından Son ra bir nutuk söyledi. Güreşlere baş- landı , Bugün güreşlerin iki turu ikmal 6 dildi, Netleeler yarın sabah saat sekizden itibaren başlıyacak müsabakalar 80 nunda alınacaktır. krüvazörleri, 1907 ve 1908 de Fran- sada yapılmış olan 300 tonluk üç torplto, 1907 de Alınanyada yapılmış olan 840 tonluk diğer iki topito var- dır. Bütün bu gemiler had yaşı dol- durmuştur. Yeni gemi olarak Türkiyenin 1200 tonluk dört torpitosu vardır. KO— CATEPB, ADATEPE, TINAZTEPE ve ZAFER ismindeki bu torpitolar 1931 de denize Indirlimiştir. İkisi 505 er tonluk ve 1927 de yapılmış, biri 610, diğor Ikisi 980 tonluk ve 1931 do yapılmış olmak üzere bej de denizaltı gemisi vardır, Bunların Hepsi Alman veya İtalyan tezgâhla- rında yapılmıştır. İngiliz bahriyesi tarafından ka rarlaştırılan ve tatbikine başlanan yeni Türk deniz programında baçlı- ca torpito, torpilgemisi ve denizaltı yardır ki, bunların ipşası İngiltere için, kendi gemilerinin yapılmasına mani olmaksızm, kolay olacaktır.. Bü süretle, Büyük Britanya kay» betmiş olduğu Türk hükümetini tek- rar kendisine müşteri olarak balmuş bulunuyor ve muhafaza etmesini bi- Jecektir. — Raymond Lestonnat. üNÇ evine” ait evler bulundu Mersin, (Hususi) — Tarsusun Gör“ iü Kulesindeki hafriyatın dördüncü dev- re çalışmasına iki aydanberi devam ©- dilmektedir. Hairiyat Komiseri Adana Müze Di. rektörü B. Yalman Yalgm hafriyatın seyri ve elde edilen neticeler hakkında şunları söylemiştir. “— Tarsus kazası bu yıl geçen yıllar Bazaran daha çok verimli tarihi malzem? ler vadetmektedir. Geçen 937 kazısmda bulunan bir tablet kardeş ve bende bir maddeyi. işaret ederken Tarsus krali gesi olan Pudu Helor, yi de bize takdim etmiş ve bu mühür 'İşpu — Tamsudan, © sonra bir Eti büyüğünü daha tanıtmış” tar. â Bu yıl kazıda çıkan mühürler yin Eti imparatorluğu devrine âit kaymesi vesikalar olduğunda şüphe yoktur. f Kazın 'A' gölgesi milâttar iki Li yıl önceki tunç devri içinde ve güzl : kerpiç binalar arasında entresan evlef © göze açıkça çarpmaktadır. Bu kazı # rasında elde edilen tunç ve altun av: Eti imparatorluğundan daha eski devil lerin Tareueta yaşayış etnografyasi. da aydınlatacak raahiyettedir. 4 “B' bölgesi yarmasında sondemif ri bakıyeleriyle karşı karşıya Muntazam bina plânları, ev arasında kıymetli kitamik yapılar! -i lar ve ocakların etrafındaki demir eN > ler Tarsus gözlü kule küyüğünür devirde şimdikinden yeği metro ve alçak ve küçük bir hüyük olduğu * yit etmektedir. e kazısı Türk tarihine ve bilhassi çenli ya bölgesine daha derin ve daha bir tarih bilgisi hazırlayacaktır. Hafriyat Temmuz sonuna kadar geler #0 €ek ve gelecek sene yine mesaiy€ “— edilecektir. det. e i p