1 Mart 1934 Tarihli Kadro Dergisi Sayfa 16

Vasıtalı ye vasılasız vergiler w, B1 İnhisar resimleri » 8 Müteferrik varidat e 1715 Demiryollar, mudenler ve emsali hasılatı o 25 Şu halde buraya kadar kaydettfiklerimizi hulâta ederek bütçemizin yari- dat kısmının sivasi - içtimal bünvesini şöyle tavsif edebiliriz: 1 — Milletin asıl kütlesini teşkil eden, Yakat emtea hareketlerine karış- ma kabiliyetlerinin hazin bir dercceyc İnmesi yüzünden adeta nakdi te- diye kabiliyeti kalmıyan müstahsil köylü kütlesinin devlet bütçesine olan İştirak hissesi eaix olmiyan bir hadde düşmüşstür. 2 — Devletin umumüi varldatı alelâde liberal bir devlette olduğfu gibi kü- milen vergilere İstinat ebmekledir. 3 — Devlet iktisadi teşebbüslerinin ye işletmelerinin devlei bülçesinde hissesi hit denecek kadar azdır. 4 — Devlet varidalının münhasıran vergilere istinal elmiş olması, bu yer- Kilerin azalmasile devletin siyasi düşüncelerinin ve ikütisadi programları- nn tahakkukuna engel olacak bir hole gelmiştir. Masarifat lasıllarıma bir baktış : Deylet varidatı, bittabi devlet masarifatı için bir yasıtadan başka bir şev değildir. Bu masarifat devletci olmiyan, yani milli iktisadın kurulaşu va- zifesini üstüne almıyan bütün devlet şekillerinde, münhasıran devlet ma kinasıntn işlemesine, yani nlihayet müstehlik bir maksada tahsis olunur Nitekim Osmanlı İmparalorlağanu bülün varidatı, ya devlel cihazlarına ya Saraya, ya Düyünn ümümiyeye olmak üzere üc müstehlik kanala akıtı- hp gidiyordu. Halbuki yeni Türkk devletinin milli müdatfandan sotura ilk ve karakteristik vasfı milli iktisadiyatı korumak ve kurmak işidir. Esa- sen on dokuzuncu usır üsüllerinin ve liberal iktisadiyalın iflâsaı zamanında tarih gsahnesine çıkan yeni Türkiye itin bu vasıf vunu yalnız bir yarı müxr- temleke olan eski Türkiyeden değil, bülün tarih devirlerinin devlet şekil- lerinden ayıran bir şeydir. Binnenuleyh yeni 'Türkiyenin maliye siyaseti- nin ana prensibi. ! 1 — Millet iktisndiyalının ana makanixmasını devlet elile kurmak. 2 — Nevlet bütçesinin varidat kaynaklarını bu esaş muksada göre tan- zim etmek olacaktır. Filvaki yeni devlelin masurifat bütçesinde iktisadi kuruluş, bilhassa demiryolları ve İlmanlar işi Osmanlı hükümeti için meç- hul olan bir mana ve ehemmiyet ahnırştır: z Naft bütçcesinin inkişalı Ltra 926 14.279.000 927 257113000 928 $2117.000 , K 928 33105000 930 82013000 931 26-406.000 932 10046.000