18 Mayıs 1933 Tarihli Servetifunun (Uyanış) Dergisi Sayfa 10
No.1918—233 SERVETİFUNU NN, 307 Türk - Yunan Ticaret Anlaşması Atina'da Merasimle Imza Edildi, Ticaret Anlaşmasile İki Memleket Arasında Başlıyan İş Beraberliğini Gandan Kutlularız. Türkiye ile Yunanistan arasın» daki ticaret anlaşması bu ayın do- kuzuncu gühü Atina'da Hariciye nezaretinde İmzalanmıştır, Altı sylık bir ticaret itilâfname- sinin meriyet müddetine inhisar edecek dar bir politikadan ziyade âtiyi hazırlıyacak ve Türkiye - Yu- vanistan iktisadi münasebetlerini tam bir inkişafa mazhar kılacak emin yollar aranmasıdır. Eide edilen neticeyi ölçebilmek için bugüukü (fili vaziyeti göz önünde bulundurmak lâzımdır. Bi- rinciteşrin 1932 den sonra tatbik edilmeye başlanan takaz usulü yü- zünden Türkiye'den Yunanistan'a mal ithali etmek istiyenler bu mal- ların kıymetine muadil miktarda Yunan eşyası ihraç etmeğe mecbut tutulmuşlardı Yunan Merkez bankasi bu gibi- lerin teahhütlerini ifa etmelerini temin için ithal edecekleri malın kıymetlerinin dörtte biri mukabi- linde nakdi teminat yatırmalarını Prof. M. Giulio Jacopi tırlatan heykeller hakkında yazdığı makaleyi sunuyoruz: «Rodos'ta, Omiros zamanının meşhur bir kasabasıo lan Kamiro3'- taki Akropol'da başlayıp bitirmiş olduğum bhafriyatta, sanat tarihi bakımından çok yüksek ehernmiyeti haiz bir keşifte bulunmuştum. Bu Akropoi'un kapısı civarında, Propyige'lerin (oyükseldiği (yerde usul ittihaz etmiştir. Üç ay zarfında Yunan eşyası ibraç edilemezse teminat akçesi irat kaydedilmektedir. Bu tedbirlerden Yunanistan'a olan bütün ihracatımız ve bilhaasa kasaplık hayvan ihracatımız son İktısat Vekili Celâl Bey bundan bir müddet evvel, bir He- kataion, yani #ç cehennemi ilâhe- den mürekkep bir abide meydana çıkarılmıştır. Şimdiye kadar Hekateion'un yalnız Fidyas'ın muasırlarından Alkamenes tarafından yapılıp Ati- na Akropol'unun kulesine konulan ve ancak ondan sonra taklit edi- lenden daha eskisi olmadığı zan- nediliyordu. Milâttan evvelki altıncı asra ait olduğu tahmin edilen Kamiros abidesi, ilâhenin tamamile kendi- sine benziyen üç duruşunu temsil etmekte ve bunlardan ber biri yat- mış bir aslanın sırtında ayakta durmaktadır, Kızılkaya'daki Hitit kabartmalarında görünen en eski Anadollu ilâhe ile bu sanat konsep- siyonu arasındaki benzerlik pek barizdir. Bunda ilâhe, en eski remzi beraberinde olduğu halde anthropo- morpbe şekilde görünmektedir. En eski Sumer resimlerile kı- yas edilince Hitit kabartması çok mütekâmildir. Bu kabartmalar da, son keşiften istihraç hel mağ 0 veçhile, Akdeniz'de birbirinin ardi sıra gelip geçmiş olan iniz üzerinde, devamlı bir tesir icra etmiştir. Yunanistan. Hariciye Nazırı M. Maksimos derecede müteessir olmnştar, Anlaşmanın mevkii meriyete girmesi için daha 10gün vardır. Tacirlerimizin bu müddet zarfında hazırlanması lâzımdır. Mukavele ikinciteşrin sonuna kadar devam edeceğinden ihracat mevsiminden de istifade edilmiş olacaktır. Pessinute'deki Firiji Oybâle'i ile Fenike İstar'ında görülmüş olduğu üzere Hitit ilâhesine birçok yerler- de tapılmış olduğu anlaşılmakta ise de bu ilâhenin en mütekâmil eski Yunan sanatı üzerinde müessir olmuş olduğu şimdiye kadar tams- men meçhuldü. Şu halde, Hekataion kongepsiyonu bu yeni keşif üzerine, sanat ve din bakımından, tekrar tetkik olunmak lâzımdır. İlâbenin mukaddes aslanları Hitit İmpara- torluğu saraylarının muhafazasına mıydı? Sonra, Yunan Propylde'le- rinin manası da bundan başka bir şey miydit... Arkeoloji tetkikatı gittikçe daha vazıh olarak göstiriyor ki Yunan dinleri ile mitolojisi (tıpkı kendi- sinden evvelki Ege, Fenike ve saire dinleriyle mitolojilerinde ol- duğu gibi) medeniyet ve dinlerin: kaynağı olan Anadolu'da tahakkuk ettirilmiş kadim konsepaiyonlarâa tabi olmuştur: o Anadolu ki beşerin tarih ve zekâsında en geniş ve en devamlı realisation'larla en hara- retli ve en renkli fantezilerin kurulduğu rüyalar toprağıdır.»
