25 Eylül 1934 Tarihli Son Posta Gazetesi Sayfa 3

Öz Türkçe Bayramı Yarın dil bayramıdır. Bu münase- betle Türk dili cemiyetli merkez heyeti başkanı Salfet Bey radyoda bir konferans verecektir. Bu konleransta yalnız öz türkçe ke» limeler kullanılacaktır. Bu kelimele- re okuyucularımızı alıştırmak — için dün bir yazı yazdık ve bir kısmını bu yazıda kullandık, geri kalanını da bugün kullanıyoruz. Yarınki nüshas mızda ise bunları toplu bir halda ve osmanlıca — karşılıklarile — beraber baaucağız. Her kurüm (1) erikliğini (2) bu- luncaya değin birçok değişikliklere Uğrar. Soyların (3) soysal () yüksel- Melerinde alacakları yön(5) ne olursa Olsun, en üzel (6) kendi benliklerine Yat (7) bir nesne katmamıya bak- Malıdırlar. - Bir ezim (8), bir bun (9) olmadan, dilini ceğiştirmek, Öz dil dururken Yat dillerin deyimlerini ( 10), Gdillerin kurallarını (11) benimsemek Yanlış bir iştir. Yazık ki bu işi amanlı Tür yaptılar. Aralarında Seçkin (12) geçinenler öz Türkçeyi Unutarak Arap, Acem dillerile konuşup Yazmıya — başladılar. Son çağlarda Yazılan bütün bitiklerde (3) onların Özdeklerini (14) yadırgamışçasına bir Yol tutmuş oldukları göze çarpar. Geçmiş çağların canlı bir armağanı (15) olan öz dili değiştirmek asığlı (16) değil, boşuna ve çirkindir. Yat deyim- ler, sanki daha güzel, daha yalçın (17) imişler gibi onları irdemle (18), emekle (19) dildeki öz deyimlerin Yerlerine koyanların yonlışlarını dü- Reltmek işini biz üzerimize almalıyız! Dünün yanlışını onarmak (20) için nedenlu (21) çalışmak gerekse o değin çalışıp Türk dilini yaltırmak (22) Oynumuza borç olmuştur. Elele verir, genel (23) bir diriklikle (24) irdeğimize (25) doğru yürürsek AZ bir uza (26) sonra bayık (27) bitimi (28) elde ederiz. “Öz dilimizin ünelmesi için elimizdeki — gerekli (30) yetişir. Heğ birliğiz, bizden olup ta bizden üyri düşünen yoktur. C: 8 Ki BÜ e Kahkkler e V| Ulusluk (33) duygularına tapan, yaratıklar (34) olduğumuzu kezlerle (35) bilmeyenlere bildirdik. Öz dilimiz! benimsemekle yine bildirelim ki okan (36) bir soydanız, varlığımıza — ilişiği olan her nesne Acunun (37) ozekinde (38) gömülü bir Kömüç (39) olsa da biz yine onu Şıkarmasını - biliriz! İsmet Hulüsi 1 — Kurum - cemiyet Eriklik - kemal 3 — Soy - kavim 4 — Soysal - içtimai, meden 5 — Yön - veçhe, cephe 6 — Üzel - evvel 7 — Yat - yabancı 8 — Ezim - mecburiyet 9 — Bun - ihtiyaç, zaruret 10 — Deyim - tf Mi — Kural - kai 12 — Seçkin - mümtar, güzid: 18 — Bitik « kitap 14 — Örzdek « asıl, madde 15 — Armağan - hediye 16 — Asığlı - faydalı 17 — Yalçın - parlak 18 — İrdem - istek, irade 19 — Emek - gayret 20 — Onarmak - ıslah etmek 81 — Nedenlu - ne kadar 29 — Yaltırmak - parlatmak 88 — Genel - umum! $4 — Diriklik - zindelik 85 — İrdek - matlap 26 — Uza - müddet, zaman 27 — Bayık - kat'i, muhakkak 28 — Bitim - netice 29 — Ünelmek - neşvünema bulmak :'ı' zi g.lllllnıııeleı - malzeme — Cumur - Te Boi Söak 88 — Ulusluk 4 35 (29) nesneler — Yaratık - — Kez - defa 86 — Okan « A; & — Acun - dn.:;:“ sabibi 38 — Örek - merkez 39 —— Gömüç - define, hazine, Masenan n Müessif Bir İrtihal Erkânı Maliyeden İstanbul Defter- dar "':::'-i sabıkı ve - Varidat Mü- dürü Ahmet ş.çki Bey dün goce Sıııçhııılııııî.ı. ;.;,.iy.y knııılıngaki hanesinde — vefat Gtmiştir. Cenazesi bugün öğleden evvel oradan kaldırı- lacaktır. Merhum memlekete nafi yazifaler ve maliye İşlerinde pek çok hizmetler deruhte ve etmiştir. Allah rahmet eyleye un — damadı $ Hıllıııelı-.'?:kı:ıı Fındıklı Nıhiy:ı.i.“I;'ıYı:: Nall Beyle mahdumu Mümtaz Şeyki Beye sabırlar dileriz. yat | 'Resimli Makale Hayatım her günü, her dakikası biz hazırlar, Yapılacak yeni bir iş, aşılacek yeni bir imtihandır. Eğer vaktile müvazenemir — bozulur ve bir r, Bütün Büyük Devletler As- keri Masraflarını Çoğalttılar Cenevreden bildiriliyor: Milletler Cemiyetinin ufhumi kâtibi bugünlerde silâhlanma yıl- lığı kitabının onuncusunu nöşret- miştir. Bu kitapta muhtelif dev- letlerin müdafaa tedbirleri hak- kında resmi rakmlar münderiçtir. Sarlia böili aai sa, Almanya, İngiltere, Japonya, Rusya ve Birleşik Ame- rika devletleri senelik bütçelerini bir hayli arttırmışlardır. Başvekil | Oğlunu Mektebe Bizzat Kaydettirdi Ankara, 24 — Başvekil İsmet Paşa yanında Ankara valisi Nev- zat Bey olduğu halde bugün Ankara ortamektebine giderek oğlu küçük Ömerin kayıt mua- melesini bizzat yaptırmıştır. Kayıt muamelesi bittikten sonra müdür Necati Bey mektep hakkında Başvekile izahat vermiştir. Kaymakamlar Arasında Ankara, 25 (Hususi) — Orhan- gazi Kaymakamlığına sabık Söğüt Kaymakamı Nâzım, Kölpazarına eski kaymakamlardan Mustafa Asım, Deriğe Tosyadan - Âdil, Tosyaya Küre kaymakamı Şem- seddin, Artvine Salihliden Kerim, Pazarn Andirinden Şakir Beyler tayin edilmişlerdir. Ecnebi Şirketlerin Kazanç Hisseleri Ankara, 24 — Türkiyede ça- lışan ecnebi şirketlerin — kazanç hisşelerini harice buğday olarak çıkarabilmeleri ,için bir tali name yapılmış ve alâkadarlara tamim edilmiştir. F Tiyatronun sadece bir eğlence ziyade bir kültür müess sahnenin göz kadar kafaya da hitap Bu bakımdan bir başmakâale yazan memleket denebilir. harz rlanmamışsak - bu imtihanı kazanmamız mümkün olamaz. Aysğımız muvaffakiyetsizliğin | İlalya. | İSTER İNAN başmuharriri Falih Rıfkı Bey diyor ki: “ İyi bir sahnemiz yoktur. Türkiyey& tiyatrosuz e yeni bir imtihan bir geçit bizim için uçutumuna Eğer ense hazır kökümüzde nız? sürçer, Fransanın şimdiyekadar mev- | cut olan askeri bütçesinden baş- | ka hudut isistihkâmlarını takviye için bu sene daha 2 milyar franga ihtiyacı — vardır. —Aynizamanda “CMUN teçhizat ,, namı altında ayrıca mahsubu yapılan askeri masraflar da vardır. İtalyanın 1933-34 te dört mil- yar liretlik bir askeri bütçesi var- dı. Bu bütçe 1940 senesine kadar 2 milyar liret daha arttırilmıştır. |Adanada Belediye İntihabı| Adana, 25 (A.A.) — Belediye intihap encümeni toplanarak inti- | habın 5/10/934 günü saat 9 da başlanmasına ve 8/10/34 pazar- tesi saat 18 de rar vernmiştir. Fabrikalar Konya Ereğlisinde İlk Hazırlıklara Giriğildi Ereğli, 24 (A. A.) — Sümer- bank tarafından Ereğlide yapıla- cak ince mensucat fabrikası için 155,214 metre murabbar mıkta- Tındaki arazinin mezkür banka namına İş Bankası Konya şubesi müdürü tarafından istimlâk mua- melesi yapılarak tapu işleri intaç ve ikmal olunmuştur. Adanada İlkmektepler Adana, 25 (Hususi) — Talebe kayıt talebi ve mekteplerimizin bina vaziyeti gözönüne alınarak şehrimizdeki — dört — ilkmektebe birer dershane ilâvesine karar verilmiştir. Ayrıca altı ilkmektep başmuallimi de birer sınıf dersi alacaklardır. |— İki Kişi Zehirleadi Feriköyde Hayri ve Hasan, teker meker kazanmanın tek yolu bunu yapmamışsak bitirilmesine ka- | 'bakkaldan aldıklar!peynirden zehir- İlenmişler, hastaneye kaldırılmışlardır. A K vasıtası olmaktan kabul edenler, etmesini istiyorlar. Hakimiyeti - Milliye gibi bir seyirci, olduğunu ileri * v Maatteessüf ne de ( yetişebildi. Bin türlü mazcret voitiraz ileri sürülebilir. Fakat iyi bir aahnemiz olduğu iddis edilemez.,, Bu sözlere mi, yoksa tiyatromuzun çok mükemmel sürenlere mi kestiremiyoruz ve kestirebilne de aşkolsun diyoruz: İSTER INAN ISTER İNANMA! B /mntihan BB yuvarlanırız. — İmtihanlarda den hazırlanmak. felâketin O halde vardır;. Ön demir yumruğu gümler. soralım: İmtihana Japonyada bu seneki askeri bütçe için bir dahili istikraz akti lâzım gelmiştir. Almanyada —ordunun — resmi masrafları geçen seneye nisbetle arttırılmıştır. Alman teslihat mas- rafları, Alman umum bütçesinin altıda biri nisbetindi Sovyet Rusya eri bütçe yüzde on beş nisbetinde artmıştır. | | sonra da söz söyliyen, Ingilterede askeri masraflar 4,795,000 lira arttırılmıştır. Radyo Komisyonu Yarınki Dil Bayramı İçin Bir Program Tesbit Etti Ankara 24 (A.A.) — Matbuat | umüm — müdürlüğünde vekâleler mümessillerinden- mürekkep ola- rak teşekkül eden Radyo komis- yonu bugün içtimamı aktetti, 26 Eylül Dil bayramı günü tatbik edi- lecek progam etrafında görüşülerek Cümhuriyet Halk Fırkası, Halkevi ve komisyon tarafından hazırla- nan programların tevhidi ve An- karadan — nakli — kararlaştırıldı. Dil bayramından sonra yani 27 Eylülden itibaren yapılacek radyo neşriyatı için de yeni program tesbitine başlandı. Buda Dini Bir Zümre, Avrupanin Dini- | | dan ni Değiştirmek İstiyormuş Londra, 24 (A.A.) — Bütün memleketlerden gelen 60 murah- has, Londranın kalabalık mahal- lelerinden biri olan Kamdentavn- daki Budist merkezinde toplan- mışlardır. Kongre Avrupanın bu dine döndürülmesi çarelerini tet: kik eylemiştir. Murahhaslar muhtelif memleketlerde Buda dini hare- ketlerindeki terakki veya tedenni hakda izahat vermiştir. İNANMA! kadar bi şimdiye n& diğim istediğimiz bir sanatkâr inanacağımızı - bir türlü özün Kısası Bir İhtiyarın Nasihatleri... Âb'iN Parlâmentolar — birliği konfe- ransı dün Yıldız sarayında açıldı. Gazetelere geçen kısmına bakı- lacak olursa bu münasebetle söy- lenen nutuklar çok ve fazla uzun olmamış. Sebebini; İsterseniz yor- ğunluğa, — işterseniz — nutukların fazla intişar sahası bulma: ti- malinin azlığına, yahut ta sözden ziyade fiilin ehemmiyeti olduğu- nun anlaşılmış olmasına hamledi- niz. Netice memnuniyeti muciptir. Üç döt sene evvel Fransada yeni bir meclis toplandığı zaman ihtiyar meclis reisi tam 18 nutuk dinledikten sonra, genç arkadaşlarına kıymetli bir nasihat vermek için 19 uncuyu da kendisi söylemişti. Kulağımdadır: — Çok söylemeyiniz, kısa bir nutkun — kiymeti — faydasız. ve sıkıntı veren bir hitabeninkinden çok fazladır. Kürsüye mümkün olduğu kadar az çıkınız. Bilhassa veciz olunuz. Söylediğiniz şey tasvip edilmese bile dinlenmiş ve anlaşılmış olur.,, Demişti. Nasihatın çok yerinde olduğu ve “hüsnümisal ,, teşkil etmesi icap edeceği muhakkaktır. Bir defa verenin şahsiyetini düşünü- nüz: Meclisin reisi olmak sıfatile hiçbir. zaman kürsüye çıkmaz. Bilâkis söz söyliyecek mi, Iki parmak inmesi lâzımdır. Çünkü hitabet kürsüsü riyaset kürsüsün- den aşağıdadır. Bundan başka da söz aldı mı hakkı kullanmaz, hemencecik başka: devreder, Evet, bu nasihatı verenin | şahsiyeti mühimdir, verdiği nasi- | hatın kiymeti ise, birçok bakım- lardan, ölçülemiyecek kadar bü- yüktür. Bir defa bir mecliste söz söylenmedi mi, yahut az söylen- di mi yapılacak iş çabuk çıkar, yahut ta az söyliyen gaf yapmaktan kur- tulur, biraz da cereyanları kolla- yıp açık pencere önünde otur- madı mı her intihapta yeri mü- emmendir. Bir vakitler böyle bir şirketin idare meclisinde iki arkadaşım vardı, Son kongrede birincisi yine seçildi. Ikincisi kadro harici kaldı. Halbuki şirketin faaliyeti münasebetile ismi en çok söyle- nen, sesi en fazla işitilen o idi. İntihaptan sonra her ikisini de Ayrı ayrı gördüm. Birincisi : — Benim — muvaffakıyetimin bütün sırrı gölgede yaşamaklı- gımdır, diyordu. İkincisi İse : — Acaba neden seçmediler, diye el'an düşünüp duruyordu. El'an anlamamıştı ki, söz gümüş ise süküt altındır, darbı meselinin hükmü her yerde caridir. İktısat Ve Maarif Vekilleri Gelen haberlere göre İktisat Vekili Celâl Bey bugün Ankara- İzmire gidecektir. Maarif Vekili Abidin Bey de yakında bir tetkik seyahatine çıkacaktır. Trakya Valileri Edirne 24 (A.A.) — Trakya valileri toplantılarına devam et- mektedir. Bu günlerde köylere nit bazı hususatın müzakeresin- den sonra iktısadi rapor hazır- lanacaktır. Yarın ayni rapor Üze- rinde tekrar çalışılacak ve neti- celendirilecektir. Bir Çocuk Haşlandı Fenerde oturan Rıdvan ismin- de bir çocuk oynarken düşmüş, düşerken mangalı devirmiş, man- galın Üzerinde bulunan kaynar su çocuğun üzerine dökülmüş, haş- mıştır. Harbiye Belvü bahçesinde en maruf san'atkârların ve bilhas- sa Safiye Hanımın i.tirık!le_ büyük ve muhteşem musiki ziyafeti