26 Mart 1938 Tarihli Son Posta Gazetesi Sayfa 5

e e AAA Gi " HABERLERİ ©& Ce AŞT SON POSTA Adanadan röportajlar: Çukurova bir sanayi merkezi haline geliyor Hergün kurulan yeni fabrikalar ve ziraatin geniş mikyasta makineleştirilmesi,burasını azzamanda yurdun en mes'ud mıntakalarından biri haline koyacaktır Hergün biraz daha makineleşen Çu kurovadan umumi bir görünüş Adana (Husust) — Çukurovanın iktı-| çılması ve bilhassa büyük ziraatin sür'at- şadiyatı pamuk ile hülâsa edilir: Esasen onun son yıllarda kendisine gaye yaptığı pey de bir pamuk merkezi olmaktır. Bu- nunla beraber, bu ova her türlü ziraate kabiliyetli bir mıntakadır. Çukurovalı toprak adamı sayılir, Top- rağı işlemek, toprağı altın yapmak yoe lundaki çetin faaliyet, onu her bakımdan sağlamlaştırmıştır. Her toprakla uğraşan insan gibi Çukurovalı da isi mefhu- muna çok kuvvetle bağlıdır. Üstünde, yaz kış, gece gündüz didindiği, ektiği topra- Üa İle benliği arasında bir rabıta teessüs etmiştir. Mevcudiyeti ile toprağı arasın- da âdeta bir beden, bir uzuv münasebeti yücude gelmiştir. Onu toprağından ayır- 'mayı düşünmek, bir bedenden bir uzvu ayırmayı düşünmek nev'inden imkânsız bir şeydir. Çukurovada, çiftcisi için top- râak, üstüne hayatını işlediği bir kanavi- çe mesabesindedir. Çukurovahı pamuk yetiştirir. pamuk ipliği yapar ama, toprağına pamuk ipliği ile bağlı değildir. Yenilik ve tekâmül arzusu Çukurava iktısadiyatında çok güzel neticeler ver. miştir. Devletin iktısadi siyasetim der- hal kavrıyan ve benimseyen bu minta- kada son yıllarda endüstri faaliyeti de ziraatle müvazi olarak ilerlemeğ» başla. mıştır. Pamuk üzerine çalışan fabrikala- rın sayısı artmış ve eskiden mevcüd 0- lanlar da moödern techizatla tekâmüi et- tirilmiştir. Dokuma, iplik fabrikaları gö ğüs kabartacak bir mükemmeliyettedir. Pamuk tohumundan yağ çıkaran ve bu yağla sabun imal eden fabrikalar, geniş mikyasta iş yapmaktadırlar. Çukuraovada birçok büyük un fabrika« ları da vardır. Son zamanlarda değir- menler sür'atle modern tekniğe uygun bir mahiyet almakta, hattâ büyük köy- lerdeki değirmenler bile makineleştiril- mektedir, Susam sanayii de bu mıntakada gitgide ilerlemektedir. Son birkaç yıl |- çinde susam yağı, tahin, ve susam helvası yapan ve bu maddeleri Türkiyenin bir- çok yerlerine bol bol sevkeden modern fabrikalar kurulmuştur. le makineleştirilmesi sebebi ile tamirha- nelerin sayısı da gitgide çoğalmaktadır. Bu da Çukurovalının teknik sahadaki kabiliyetinin inkişafına güzel bir zemin hazırlamaktadır. Görülüyor ki, Çukurovada, endüstri, hep toprak mahsulü üzerinde ilerlemek. tedir. Yani, Çukurovalının bütün iktısa- di faaliyetinde toprak esastır ve hâkim- dir. Ve onun psikolojisi, karakt *İnin en bariz ve kuvvetli tarafları da Iktısadi ha- yatının özünü teşkil eden toprakla çok sıkı münasebetler gösterir. Çukurova halkı, açık kalbli, doğru söz- lü ve merddir, İşine ve dostluğuna tama- men güvenilebilir. Çukurova halkı ayni zamanda hovar. dadır da. Eğlenmekten hoşlanır, başkala- rına ikramda bulunmaktan çok büyük zevk alır. Mahsulü iyi olmayınca da vaktini bir kâahvede bir kahve parasile geçirir; yani verince, hardayınca tam verir, vereme- gİbil Çukurovalının esmer bir cild altında birçok faydalı şeyler olmıya kabiliyetli bir benliği vardır: Tıbkı toprağında ye- tişen pamuk gibi! Bigada kaçakçılık vak'aları Biga (Husust) — Danişmend köyün- den Süleyman Mehmed Eminin evinde doksan altı kilo kaçak tütün bulunmuş ve müsadere edilmiştir. Bundan başka Karabey köyünden Ömer Özkan, Hasan Keskin ve Mehmed Raşid de Karaaydın köyünden Emine ve Hatice adında iki kadınla orman i- çinde tütün kıydırıp paket yaptırırlar- ken seksen kilo tütün bir havan ve tü- tün bıçakları ile beraber suçlular ya- kalanmış ve adliyeye teslim edilmişler- dir. Diğer taraftan tabakalarında kaçak tütün çıkan ve karakol kumandanına onar lira rüşvet vermek istiyen altı Böyle irlli ufaklı birçok fabrikaların a«İkişi de tevkif edilmişlerdir. Pazar Ola Hasan Bey Diyor ki: Balıkesirde hava Tehlikesine karşı Müdafaa hazırlığı Balıkesirde hava tehlikesine — karşı Ççok canlı bir müdafaa hazırlığı var - dır. Harb Akademisi tarafından ter - tib edilmiş olan ve zehirli gazların kaç kısma ayrıldığını, her birisinin ayrı ay rı ne gibi tesirler yaptığını, bu gazla - ra karşf en iyi müdafaa silâhı olan mas kenin nasıl kullanılacağını, süzgeç ve hortumun ne işe yaradığını etraflı bir surette gösteren zehirli gaz filmi on beş gündenberi geceleri Halkevi sine - masında bütün şehir halkına — parasız gösterilmektedir. Bu filmin — yanında başka bir güzel film daha vardır. Her mahallenin kadın, erkek, çocuk bütün halkı başlarında mahalle mümessilleri olduğu halde akın akın Halkevine ge e| lip film seyretmektedir. Halkevi kendi | sinema salonunu bu işe tahsis etmiş - tir. Halkın gösterdiği alâka çok bü - yüktür. Vilâyet merkezi bittikten san- ra zehirli gaz filmi kazalara da gönde- silecektir. Balya kazası için üç gün tah sis edilmiş ve film gönderilmiştir, Balıkesirde bir «Gazevir tesisine teşebbüs edilmiştir. Belediye —bu işe dispanser binasının alt katını tahsis et- miştir. Tesisata başlanmıştır. Kurula- krolan Gazevindeki — lâboratuvarda Ter ee Balikesin belediye binası tahliller yapılı ze » yince de hemen hiç veremez! Tıbkı lop—'ık.hir Yapılacek, gz odasında <e li gazlar tecrübe edilecek, maske - ler, oksijen cihazları muayenesi yapı - lacaktır. Kurs salonunda acele sıhhi yardım ekiplerin&, itfaiye gruplarına, gaz arama, gaz temizleme ekiplerine u mumi olarak vazifeleri öğretilecektir. Vilâyet dahilinde yeniden umumit seçim yapılmasına karar — verilmiştir. Hava gözetleme postalarına seçilecek olan gençler için taraf taraf kurslar a- çıbp çok ciddi bir talim ve terbiye dev- tesi başlıyacaktır. Vali muavini Bay Ekremin başkan- hğı altında muntazaman toplanmakta olan vilâyet hava müdafaa komisyonu esaslı kararlar ittihaz etmektedir, Ay - rıca kazalarda da hava müdafaa ko - misyonları toplantılar yapıp kararla - Tın tatbikile meşgul olmaktadır. Merkezde, kazalarda, nahiyelerde ve köylerde halk için zehirli gaz konfe- ransları vermek üzere öğretmenler ta- yin olunmaktadır. Kızılay Genel Mer- kezine tedris malzemesi sipariş edil - miştir. Seferberlik müdürü Hüseyin Lütfü Candan'ın bu hususta gösterdi - ği candan gayret, tebrike lâyiktir. — Şehrin sıhhati bakımın. #an çok güzel bir tedbir Ha. ah Beye *« Belediye bitle mücade. le ederken... arıyormuş.. *« bunun ekseriya tram- vaylardaki kalabalıktan ileri geldiğini görmüş... Bunun ö- nüne geçmek için bir. çare Hasan Bey — Uzun boylu araştırmağa lüzum yok. Her tevakkuf mahalline bir ha. mam inşa etmeli!.. Sayfa 5 Hatay yeni intihab talimatnamesinin esasları (Baş tarafı 1 inci sayfada)- perler komisyonunda kabul ettiğimiz e- saslara külliyen muhalif hükümleri ihti- va ettiğini gördük. Yani, talimatname, a- nâayasa esaslarına tamamen uykırıydı. İş, bildiğiniz safhalardan geçti. Son könsey kararına göre, ittifakı ârâ ile, boş devletin mümessillerinden mü- rekkeb bir komite teşkil olundu. İşte, bu komitede, tam on beş gün çalıştık ve ta. limatnameyi, itiraz ettiğimiz bütün nok- taları bilâistisna tashih ettirerek yeniden hazırladık. Bizim itirazımızın anayasaya mutabık bulunduğu ve deldilimizin gay- ri kabili cerh olduğu, komite kararı ve hukuk encümeni raporlarile sabit oldu. Maamafih, bunda'biraz uğraştık. Mühim noktalar Yeni talimatnamenin bizi en zıyade a- lâkadar eden mühim noktalarından biri şudur: Biz, vaktile Hatayda nüfus tahriri yapılmasını, bu idare şeraiti tahtında ka- bul etmemiştik. Temsil nisbetini elde et- mek için de âdeta rey şeklini bir safhalı intihab olarak kabul etmiştik. Burada her Hatay vatandaşı, intihab bürosunun önüne gidecek, kim olduğunu ve hangi camia İistesine yazılmak istediğini ser- bestce söyliyecekt.. Komisyon yaptığı talimatnamede, âdeta ırki ve dini tedki- kat yaparak vatandaşları kendi arzuları- na göre değil de, etrafından vaki olacak ihbarlara nazaran tasnif etmek gibi bir garibe vücude getirmişti. Bu defa tashih ettiğimiz en mühim nokta işte budur ve bu İşde noktai nazarımız olduğu gibi ka. bul edilmiştir. Şimdi herkes istediği lis- teye serbestce yazılabilecektir. Eski talimatnamede, yanlış deklaras- 'yon yapanlara aid cezaf hükümler vardı. Şimdi ise, rey verdikten sonra münakaşa salâhiyeti dahi ref'edilmiştir. İntihabat bürolarının başında İkinci mühim nokta da şudur: İntihab bürolarının başında her camlanın bir mü- messili bulunacağı anayasada mevcud hükümlerdendir. Komisyon, evvelce, bu mümessili kendi seçmek gibi anayasaya tamamen muhalif bir şekil kabul etmiş [reiu vekâlet edecektir. Hükim münferid« dir. Komisyonla birlikte gidecek 18 kişilik kontrol heyetine bizim talebimizle, iki Yunanlı ve iki Yugoslav kontrol tayin e« dilmiştir. Maalesef vakit çok dar oldük ğundan Rumen murahhaslarının isimle. rini kaydettiremedik. Buna çok mütces- Biriz. ğ Komisyon Reisinin istifası t — Bugünkü ajans haberine göre komls - yonun relsi Bay Reldin istifasının se bebleri neler olabilir? — Daha oruda iken Bay Reld'in istifası ri- vayet ediliyordu. Bay Retd komitenin mesl< isine iştirak etti. Eserini müdafaa eden bir Rdam halinde çetin münakaşalarda bulun - du ve yaptıklarının doğruluğunu isbata ça« lıştı. Pakat bizi Ikna edemedi; tddtalarının Aksi zühur etti. Bunun üzerine istifamı za - |ruri bir hal aldı. Bonirm fikrim ve kanaatim şudur ki, bey- nelmilel bir AhtlDAf mevzuu olan bir mese . lede şahsl izzeti nafis davalarının yeri yok- tur, Onun için, yen! talimatnameyi, sami - mi olarak hazmedemiyen bir adamın ko « misyon relaliğini yapmaması, hem bizim ! - çin, hem Fransa için, hem de kendisi için 1- yidir. Maamafih, kendisi şahsen iyi ve cen- tilmen bir adamdı. Bu vaziyettensonra, i - kinci rels Bay Sekretan reis oluyormuş. Ken- disini yakından tanırım. — Mekteb ve sınıf arkadaşımdır. Çok.rabıtalı bir zattir. Vazi - fesini azam! hüsnüniyet ve bitaraflıkla ya « pacağına eminim. Bildiğiniz voehile Hatayda intihabın bi - Tinci safbası 15 Nisanda başlıyacaklır. Ni - hayet 90 Hazirana: kadar bitmesi Üümld ve temenni olunmaktadır. Bununla — beraber, asami had olarak 15 temmuza kadar müd- det konmuştur. Herkesin hüsnüniyet göstermeslile bu mes sele halledilecektir. Eski talimatnameyle yenisinin mukaye - #esine imkân verilmek Üzere her ikisi de neş Tedilecektir. ) Türk - Yugoslav dostluğu Bay Numan Menemencloğlu Belgrad «i » yareti hakkında da muharririmize — şuzları söylemiştir: — Belgraddan geçerken, Yugoslav Başve- kili Ekselans Bay Stoyadinoriç, beni görmek ten memnun olacağı haberini göndermiş ve büyük bir itifatta bulunmuştu, Bu suret - le muhterem Başvekli, gerek hakkımda, ge- bulunmaktaydı. Yeni talimatnamede bu|"*€& memleketim hakkında yeni ve kavi bir mümessillerin camialar tarafından ser- döstluk tezahürü, bir dostluk nişanesi gös . termiş oldu. Bundan çok memnunum. Bu zi bestce tayin edilerek bürolara terfiki ka- İ yaretimin siyast hiç bir maksadı yoktur. bul olunmuştur. Bay Numan Rifat Meneme: u bu ak- Üçüncü mühim nokta da, anayasanın | t4m Ankaraya hareket edecektir. bir maddesinin tamamen yanlış tefsiri, komisyonun intihab ehliyetini tehdid e-| Binicilerimiz den ve Suriye intihab ve ceza kanunla- rında bulunan ahkâmı kendi talimatna. Cumartesi Avrupaya Mmesine dercetmesidir. Halbuki, intihaba| Gidiyorlar ehil olabilmek için anayasa iki kayıd ko- (Baştarafı 1 inci sayfada) yuyor. Biri hukuku medeniyeden iskat,|set edecek olan süvari binicilik mektebi biri de kanunen tesbit edilen ve kazal| komutanı Albay Bay Cevdet Bilgişin, bu makamatın tasdikına iktıran eden şahsi| münasebetle dün kendisile görüşen Bir ehliyetsizliktir. Bu ikincisinden maksad,| muharririmize şunları söylemiştir: hukuki tabirile edelilik», «sabilik» gibi — Her sene Avrupada muhtelif müsa- şahsa ald ehliyetsizliklerdir. İşte tevslan | bakalarda yüzümüzü ağartan güzide sü- tefsir edilen bu kelime olmuştur. Biz, hu- baylarımızdan mürekkeb ekiple, 2 nisan- kukan, bu tabirin başka türlü tefsiri im-| da İstanbuldan ayrılacağız. Salm Polat- kâmı olmadığını iddia ettik. Uzun müna- | kan, Cevad Gürkan, Cevad Kula ve Eyüb kaşılardan sonra, âzadan Belçikalı Pro-| Öncü'den mürekkeb ekipe, bu yıl ilk de- fesör Burke tamamen mutabık bir rey|fa olarak, yeni yetişen sübaylarımızdan verdi ve komisyon reisinin talebi Üzeri-| Avni, Hamdi Barlas, Kudret ve İhsan da ne tahriri mütaleasına müracaat edilen | iştirak etmektedirler. Cemiyeti Akvam hukuk dairesi de ko-| çtrakimiz mukarrer olan beynelmilel Mmisyonun bit etti. Böylete ona müteferri maddelerin hep- si talimatnameden çıkarıldı. Bitaraf mahkeme tefsirinin yanlış olduğunu tes. | konkurlar, Nis, Roma ve Varşovada ya- pılacak olan müsabakalardır. Sonra, Lon. Sonra talimatnamedeki cezal hükümler | Yapılan beynelmilel müsabakaların en a- çok ağırdı. Bunlar, bilhassa yanlış beyan | ğir şeraiti haiz olanlarındandır. Bu mü- ve ifadelerde bulunan vatandaşlara karşı | Sabakalarda, Almanlar, İtalyanlar, Fran- yapılmış hükümlerdi. Bu hükümlere gö- Te cezaf müeyyideler 10, hattâ 20 sene kalebendlik ve hukuku medeniyeden is- kata kadar varıyordu. Şimdi bu yanlış i- fade müselesi artadan kalktığı gibi, cezal hükümlere de medeni bir çehre verildi. Bu cezaları bilhassa intihab zamanında tatbik edecek mahallf mahakim olursa bunda gene muhtelif camlalar arasında. ki münakaşaların tâ hâkimlerin kararına kadar intikal etmesi çok muhtemeldi. Bi- naenaleyh, değiştirilmesi lâzım geldi: Üç kişilik bir bitaraf mahkeme heyeti teşkil edildi. Bu mahkeme intihabatın ilk saf- hasında faaliyete girecek ve meb'usların Mmtihabından bir ay sonra faaliyetten kalacaktır. Bu mahkemenin reisi eski muhtelit mü- badele komisyonunda Yunan başmurah- hası Mösyö Fokas'dır. Üç kişilik mahke- me heyetinin âzalarından biri müddelu. mumi vazifesini görecek, diğeri icabında sızlar, Rumenler, bilhassa — Irlandalılar, Polonyalılar, Çekler, Belçika ve İsviçre- liler en kuvvetli rakiblerimizdendir. Biz, buradan, ekiple beraber, 16 at ve On altı da nefer götürüyoruz. Seyahate aid bütün hazırlıklar tamamlanmış bu- lunmaktadır. Bugün Sipahi Ocağı açık manejinde yapılan ilkbahar konkur tpiklerinde aldı- ğunız netice, pek mucibi memnuniyettir. Bu müsabakalarda, parkurlar, dört tane- sinde hatasız, dört tanestinda birer hata- lı, diğerlerinde de ufak tefek birkaç ha- tah olarak ikmal edilmiştir. Bu vaziyet, beynelmilel müsabakaların - arifesinde, bize çok kuvvetli güvenç veren bir hal olmuştur. Güzide sübaylarımızın, bu yıl da her yıl olduğu gibi, bütün ağır şartlara ve küvvetli rakiblere raâğmen, gene çok iyi netice ve dereceler alacaklarına, here kes gibi, ben de sarsılmaz bir iman taşı- maktayım,