1 Nisan 1938 Tarihli Son Posta Gazetesi Sayfa 7

isa —— -e — Günden gaıe lnlılşa! _'fff'_ Mi Eıüessesemiz »— İş Bankası bir yılda mühim işler başardı Banka iİdare meclisinin raporu # € yaşama iyesinin daima yukarıya doğru ı.'!n!e gıu!. ve ıılıı:lımk:;:mın W:Zg';::mı memleketimizde müsbet .brr şekilde mevcuddur. Bankanın işleri memleketin umumi ekonomik durumu- ———T TRN aa nun tesirile geçen yıldan daha verimli olmuştur. Türkiye İş Bankasının ilk kuru iş Ankara 81 — (Hususi) — Türkiye Bankası — hissedarlar — alelâde — hey - #Ü ümümiye — toplantısıı buzün — ya- pilmiştir. Bu toplantıda okunan İdare mec - lisi raporunda, 1937 dünya umumi vaziyeti- nin kısa bir hülâsaı yapılırken, bu yıl orta- larında görülen fiat düşüklüklerinin ve A - Merika borsası paniğinin 1930 yılı h'ıhranfnu benzer bir buhran tevlid etmek Istidadı göz- terdiği ve bu vaziyetin bilâhare düzelmiş cl- duğu, silâhlanma yarışının bu düatimede â- mil olduğu — kaydediliyor ve iç veziyetimiz hakkındaki izabata geçiliyor. İç vaziyetimiz İ Geçen yül memleketimizdeki — ekonomlk | 25 vaziyet, normal temel ve çerçevel içerisinde geçmiştir. Filhakika, mizdeki — ekonümik — vaziyot lamlığında — ve — ilerleyiş — adiralürında- ki küvvet kaynağı, başımızdaki eşsiz, yüksek Şetin dirayet, irade ve debâsından Jlham &- lan hükümetimizin isabetli tecbir ve direk- tifleri dahilinde çalışan halkımızın kabili - yeti ve yurdumuzun fabil servetlerini işlet » me imkânlarıdır. Halkımızın yaşama seviyesinin dalma« yu- karıya doğru gilme — şart ve ihlimallerinin büyük bir kısmı memleketimizde müsbet bir gekilde meveuddur. Bunu normal seyrinden geciktirecek Mmakul sebebler, ancak mukad- des vazife olarak tanıdığımız memleketimi- gin müdafaası uğruna ayıracağımız kisım - lar ile, gayelerimizi tahakkuk — etlirebilinek için tâzım gelen imkânları bazırlamak üze - Te umum! istihsal ve iştira kaynaklarından tahsisini ve ahkonulmasını zarurf — görece - Btmiz kuvvetlerdir. Bu Raye etrafındaki çalışmaların, ekono- mik sahadaki verimli faaliyetinin müxbet e- serleri ve neticeleri geçen yuü da kendin! göv termiştir. Artan devlet varidatı, ziyadeleyen dış ticaret yekünu, çoğalan İÇ Ücaret ve nak Bye hareketleri bu vaziyeti en açık bir su « rette meydana koymaktadır. Ayni zamanda memleketin cihazlanma ve bayındırlık sahasındaki faaliyetleri de bi- Hinön “Mıs ve küvvetleri İle devam ctmekte - dir, Ayni zamanda endüstriyi kurma Yşi, m"mm_ göre İyi bir şekilde — yürümüçtür. miyetli yeraltı servetimiz olan ma- » B th?înmnnn iki midi istihsali için ka - :::',_:u,mu, tatbiki üzerinde harekete ge| gilmiştir. İsizüe B ee Diğer maden WMM ve Bilbank fa- F ar ae rriran aa erar TTt aliyet halinde çıkarılan demir madeni ise nıu":.':’dwm yarçılamakla kaltııya - b a temin olunacaktır. Bazı mıntakalarımızdaki ı;;m'tı;,,m: $ Tecasir olan üzüm ve pancar B T L | Timizin müteessir olmasma rağmen VTÜT » Mumiyetle iyi bir rekolte yıl “l""::i ök bir zeytin, fındık ve pamukta- bür Fekolte elde edilmiştir. & Kiymet İtibarile en mübim ihracal We » İmuz olan tütünden geçen yıl berel aa bir mahsal alınmıştır. Bu mahsulün "e Him başlangıcındaki flatları kısmen M Ü. B Eitmişse de, bilâhare satışlar durmur. Bemimiyetii düşüklükler kaydedilmiştir. - ROl Kaşdulün arzettiği fat düşüklüğü Ayni #2 -| Şide fındık flatlarında da evvelki yıla KÖ 1 Yarıya bir düşüklük kaydedilmiştir. ğ ük: Bu yı, fiat düşüklüğünden €n ? * Müteessir olan bir mahmis - OlmusUlr. da, VüYük pamuk müstahsili olan Am-'"“!j mijer Yük bir rekalte elde edilmesi, beyne z bir / Pümuk fiatlarında yüzde 30 - yüzde & Südüklük doğurmuştur. leriilüklük daha ziyade yerti pamuk CiNS - Klnlar, TAtlaca olmuş ve bunların satış İni * facat AĞA göçleşmiştir. En kıymetli bir İh - ü *Mtlamız olan pamağun flat ve SAtf uluş günlerine aid bir hatıra J sarilarının imkân dairesinde düzellilmesi işi hükümetimizce büyük bir hassasiyetle ta - Kib edilmektedir. Ürümde düşük rekolte elde edilmiş, ra - kib memleketler mahsulünün bol olması do- layislle, Umld edildiği kadar yüksek bir flat alına dr. Tiftik, yün, afyon, incir, palamut vesair miz, memnum öğle) bir ge - kilde elden çıkarılmıştır. Maden istihsalâlımız müzald flatlarla sü- tilmaştır. Diş ticaretimiz caretimizin — geçen — yükl yek m Hraya erişmiştir. Bunun 138 m İyon Hrası ihracata, 114 n irası idi *|lâta isabet etmektedir. Bu ilar 1 yü- dır elde edilen en büyük rakamları ifada ey- minden başka dış Hearelimlade yörülen bu yükseklik de, ekonomik hamlelerimizdeki kav veti gözterir. Geçen yıl başlarında Almanyada — bloke Kalan- alacaklarımız mikdarının artmış o! - masından dölayı, Merkez Bankasınca Alıman kliringinin finansmanının durdurulması ne- ticesinde; İhracatımızın mühim başka memleketlöre yapılmıştır. Bu vaziyet netlcesinde, gerek Ydha rek Ihracat Itibarile en Amı münasebatta büyük bir fazlalık görülmüş - tür, Fransa, Çekoslovakya, ve İngiltere ile olan muamelelerimiz de artmışlır. Muamafıh Ten esash mahreclerimizden — biri olan Al - manya Te satışlarımız için lâzmn gelen fi - mansmanı temin hususunda, bankamız bü - yük âlüka göstermiş ve Neri faaliyotte bi - Tunmuştur. Bankanın İşleri Bankamızın işleri memleketin umum! e - konomik durumunun tesirile geçen " yıldan İdaha veriml! olmuştur. Şubelerimaz mahnlli inkişafın doğurduğu talebleri ka: mış, Ü- carl! kredi sahasındaki nâzım rolünü y - gun bir şeklide 1fa etmiştir. İhracında müş- Külüt görülen 1938 tütün mâhsulünün Al - Dianyaya salışını kolaylaştırmak Üyere Zi - raat Bankasile müştereken Türkiyodeki Al- Man bankalarını vasi mikyasda fmanse & - dilmiştir. Türk iş ve kilimli şirketlerimizden bu yıl elde ettiğimiz temettüi geçen yıldan daha azdır. Bunun başlıca sobebi ihrari a - meliyat için geçen yıldan daha fayla me - baliğ sarfodilmesidir. Fakat 1938 yilı içinde maliyetin lehde bir tesir yapacağını küyde - debiliriz. Kozlu kömür işleri $irketimizin faaliyeti geçen yılâ nasaran Memnuniyete şayan bir şekilde inkişafa devam etmiş, İstiksali ve te mettâü artmıştır. Şeker endüstrisine iştira - Kimiz 6 3,/4 nisbetinde bir temettti temin et- milşlir, Türkiye — şişe ve cam fabrikaları da bu yıl lik defa kârlh bir vağiyote girmiştir. Tesis yıllarındaki zararlar — kapatıldıktan başka gelecek yıla 8000 lira kâr devretmiş » tir. 1937 bilânçosu Aktif: Kasa ve bankalar faslında görü - len ümüml - disponibiletimiz — geçen yıldan 2908000 Jira fazlasile 29022902336 Niradır, Hazine bonoları hesablarımız 481,350,12 Hrâ fazlalaşarak 489892467 Nlrahk bir kiymet 1- fade etmektedir. Bunlardan 2.712.000 ltrası- |na vüdesi bir yıldan kısa senedler teşkil et - İmektedir. | — Mülli endüstriye iştirak cüzdanımız: Ma - Jatya kombinasına vaki yeni sermaye te - diyati ve bazı yeni ufak tebeddüller dolayı - de bü besabimim. 347.500 lra bir fazlalık | yaydetmektedir. Ticari senedler eösdanımız 4395000 lira bir fazla Mevcudla 16131195 Nira elarak gö- nmektedir. Kısa vüdeli ticari kredilerin bu (Devamı 11 inci sayfada) " |şiddetini lemektedir. Memleket içindeki geniş iş hac- | bir Xasmı | SON POSTA lYıİd;'z Sıhhi bahisler: Lekeli humma : Tifüs Bu tehlikeî hastalıktan korunmanın biricik çaresi temizliktir Tifüs muhakkak bir kan hastalığıdır. Hastalığın virüs mikrobu henüz bulun- mamış olmakla beraber kan içinde oldu- ğu muhakkaktır. Bir buçuk, iki haftahk bir tefrih devri vardır. Tefrih devri diye mikrobun kan içine aşılanmasından iti- baren hastalığın ilk ârazı zuhur edinci- ye kadar geçen devre derler. Bu devrede hastada gayri tabii bir hal görülmez, Fa- kat bu devir bitince hücum' devri başlar, yüksek bir ateş, başağrısı, sayıklama, çok büyük bir sıkıntı hastalığın başlangıç ve ilk günlerinin başlıca ârazıdır. Hastalığın beşinci veya altıncı günlerinde d.ııı.hmıı' başlar. Bu döküntü mor şarabi reükte le kelerdir. Göğüste, kollarda, karında v nihayet bacaklarda yayılmış bit halde görülür. Bu sırada hasta çok sıkintı ve teşler içindedir. Dili paslıdır, uykusuz- luk, hezeyan çok barizdir. Akelğerlerde İki sene kadar ev- vel meşhur. Ameri « kalı tayyareci Lind « berg, tayyarenin bu. gün pek iptidaf bir âlet olduğunu söyle « miş ve hava nakli » yatının çok yakın bir istikbalde fevkalâde terakki ve inkişaf e- ğini ilâve etmis. t İşte meşhur tayy jrecinin bu sözü, bu- gün New Mexicoda hususi laboratuarına kapar larak çae az çok bir ihtikan yapar ve eğer esaslı ve| yAPanmmş. olarak ça ofesöe - Göd « tehlikeli bir kalb ihtilâtı yapmamışsa İ- | İ:_’a;:;"(”’hl kinci haf n sönuna doğru ate T kikatleştirilmek üse- ve hasta şifaya doğru döner. Hastalığın en tehlikeli günleri önuncu günden son- radır, On birinci, on ikinci ve on üçüncü redir. Bu sahalardaki ça- hşmalarile Ameri « günlerde ekseriya kalb zafiyeti ürazı gö- rülür ve ölüm bundan Jleri gelir kada büyük bir şöhe Tifüsün dimağda çok mühim. ihtilâtlar | 'et kazanmış — olan yaptığı vakidir. Bazı akıl hastalıkları â- | Profesör, şimdi- süç razı terkeder, Tifüs akciğerlerde zatür- | mütevsli — infilâklı» ree yapar. Bundan başka şiryanlarda ve| bit -gülle yapmağa veridlerde iltihablar yapar, bu — suretle| Çalışmaktadır. Pro « tıkanan damarlar sebebile kangrenler| fesörün — hesablarına görülür, yerine göre kol veyahud baca- | Böre bu gülle, hava tabakasından — geçe « rek dünyanın cazi. be küvvetinden sıyrılabilecek aya, hattâ |ğn kesilmesine mecburiyet hâml olur, | üs umumi harbde çok öldürücü b"î seyir takib etmişti. O zaman vak'alar çok | olduğu için mikrobun virülânsı da artmış bulunuyordu. Telefatın fazlalığı bundan | S€ktir. Bu suretle ilim dünyasında yep « ileri gelmekte Idi. O zamandanberi titüs| Yeni bir yol açılmış olacaktır. Bu hu « İsalgın vaziyetini ve hastalık ta öldürücü | Süsta yakında bir tecrübeye hazırlanan kaybetmiştir. Son haftalarda | Profesör: şurada burada gene teklük görülmekt Ne fi dir. z Tifüsü nakleden biricik & bitidir. Malümdur ki bitler üç kısımdır: Baş biti, vücud biti, bir de yalnız kılla- rın diblerine yapışan bir nevi bit. Baş |biti siyah gri renktedir. Vücud biti krem rengindedir. Kan emmiş bulunursa orta- 81 siyah görünür. Tifüsten korunmak istiyen bitten ko - runmalıdır. Bitten korunmak istiyen de temiz olmalıdır. Tifüs çeken bir - daha| çekmez, tamamile muafiyet verir. i, ne de riyazi bakımdan her ha vücua | besinin dışına atacak kudreti haiz olabil- mesine mâni yoktur demektedir. Güllenin Infilâktan sonra takib ede - ceği yolu meşhur Triyaziyecilerden Kali- forniya Teknikoloji enstitüsü profesör . lerinden F, J. Malina hesablamıştır. Gük le müdhiş bir sür'atle yükselirken, sik « letini yavaş yavaş kaybedeceğinden bu tedrici hafilleme sür'atinin — azalmasına mân| olacaktır. Doktor Goddarda bu üç infilâklı gülteyi yapması fikrini ayni zamanda dostu olan Lindberg vermiştir. Yapılan — hesablara ve tahminlere göre ilk infilâk gülleyi ar- zın sathından ön bin metreyo kadar yül. İtecektir. Daha şiddetli olacak olan Şehri tifüs salgınından korumak. için temizlik mücadelesi yapmalıdır. Bilhassa fakir halkı çok ucuz ve aşrt bir şekilde yıkamak için vesalt ihzar et. melidir. Bunun için de belediyenin, hal- kevlerinin, mücssesatını meselâ — büyük | ikinci infilâk- ise gülleyi yüz kilometre şirketlerin, — inhisarların, fabrikaların | kadar irtifaa çıkaracaktır. Üçüncü ve ni- |kendi memur ve müstahdemlerini asri |haf infilâk gülleye bu irtifada saatte bir surette yıkamak ve eşyaların: dezen- | 18000 kilometre bir sür'at temin edecek fekte için tesisat yapmaları Jâzımdır.| Ve bu sür'at gülleyi, hava tabakasından ve arzın cazibesinden kurtaracaktır. Yakında yapılacak tecrübelerde gülle Hüi Batns-Douchelar Avrupada çok fayda vermiş ve her tarafta taammüm elmiştir. Günün her saatinde her istiyen bı Bitör, yarım saat içinde yıkamır, bir ta- raftan da eşyası etüvden geçirilir ve pok ucuz bir para mukabilinde güzel güzel yıkanır, temizlenir, Bilmelidir ki: Yıkanmak ve temizlenmek yalnız ti. füsten değil, bütün hastalıklardan ko- Tunmak için en esaslı çaredir. Tahakkuk| — İstanbul gümrükler — başmüdürlüğü, etmiştir ki: Çok yıkanan milletlerde has-| Bümrük işlerinin daha muntazam - ve talık ve ölüm çok az görülmektedir. sür'atli bir şekilde yürümesi içın yeni Dr. İbrahim Zati tedbirler almıştır. Bu arâda şimdiye ka- dar Eminönü mmtakasında dağımık bir Emî:':;'?:;îfü' ğ:::îd y | Palde vazife gören muayene memurları d — e çi .|. kan iki tifüs vak'ası üzerine v:lâypı&ve bir-araya toplanarak altı muwa şrupu ilgili makamlarca alınan şiddetli ted - ;:'ıf“ bezrrip işilikriş ""'ğl"d'“ ae birler çok iyi sonuçlar vermiş ve bir hal» d:ms :; âıtmîıîmu:;::î:; ,g?ıı:w 3 ""’w yba ıdrüjıne_mı mağa başlamışlardır. Şoförler cemiyeti idare hey'eti Yeni gruplar bir şef ve dört memur » Üç gün süren şoförler cemiyeti idare | dan müteşekkildir. Ayrıca bu gruplârın — ——— Çocuk Esirgeme Kurumu binlerce çocuğu ] Mnıhu—ıı.—mı-oaıııı.v heyeti intihabı nihayet bitirilmiş, tas -| Bangi ambar ve antrepolara baktığınm nif yapılmış, neticede, idare heyetine | Bösterir levhalar hazırlanmış ve grupla- Mahmud Yürüten, Sadık Öncü, Ahmed, | ©t bulundukları yerlere asılmıştır. Ekrem, Hakkı, İsmail, Necib, Kadri, Zül-| — Eskiden hangi memurların hangi an - fü, Ziya, Âdil, Vedad asli âza olarak se- | trepo ve ambar muayenesini yaptıkları çilmişlerdir. komisyoncu ve tacirler tarafından bilin- Yedek Azalıklara da, İbrahim, Veli, | Mediğinden, gümrüğe eşyası gelen kime Senihi, Mehmed, Avni, Cemal, İsmail,| Seler bütün memurlara ayrı ayrı müra- Ömer, Nihad, Hayri, Ahmed ve Hâlid se- | caat etmek mecburiyetinde kalıyor — ve çilmişlerdir, bu yüzden çok zaman kaybediyorlar - dı. Yeni teşkilât sayosinde, tüccar veya komisyoncu limandan — eşyasının hangi ambar veya antrevoda olduğunu Öğren- lâfa—gitm hakikat oluyor mu? Bir Amerikalı';;rofe;)'îrp;k yakında hususi surette imal ettiği bir gülleyi aya atmayı tecrübe edecek _'ş& & Gümrüklerde sür'at Muayene grupları çoğühldı ve çalışacakları yerler tesbit edildi Sayfa 7 ayet — ek —nih ya aya, yahud da Merih yıldızına mütek Merih gibi bir seyyareye de vâsı! olabile-' veccihen — atılacaktır. Ve tecrübelerde Linâberg de bizzat hazır bulunacaklır. Profeşör Goddard, ayni zamanda müle- takbel hava nakliyatı ile de meşğul ol « maktadır. Profesör, bilhassa yüksek ta « bakalarda havanın az kesif olduğu mm« agi bir âletin, kendisini dünya cazi -| takalarda tayyarelerin kolaylıkla saatle 1500 kilametre kfedebileceklerini iddia etmekte, bundan istifade ederek pek ya- kın bir istikbalde hava naklıyatında bü « yük yenilikler olacağını sâylemektedir. Güllenin aya, yahud da Merih yıldızı « na atılması günü için şimdiden hazırlık » lar yapılmaktadır. Güllenin seyri teleskopla takib edile « miyecek, hareketi ancak çok kısa tulü meveli radyo dalgalarile köntrol edile » cektir. Güllenin hava tabakasını yarıp geç « mesi takdirinde, bir havuza bir taş atıl. dığı zaman hüsüle gelen hidisenin ayni Bibi bir hâdise cereyan edecek ve bu hal radyoda gayet vazih bir şekilde hissedile cektir. a Bu teerübe sonunda iki şey ümid edi » liyor. Ya, atılan gülle boşluklarda kay < bolacak, yahud da hesah edilen hedefe — vâsıl olacaktır. Muvaffakiyet takdirinde pek yakın bir istikbalde insanlar, hafta tatillerini me e Belâ ayda geçirebileceklerdir. dikten sonra muayene dairelerindeki lev«. halara bakarak hangi grupa müracaat €e — deceğini öğrenecek ve o grup memuru « — ha muayenesini kolaylıkla yaptıracaklır, Gene eskiden muayene memurları toplu bir halde bulunmadığından ambarlarda muayeneler yapıldıktan sonra, gümrük — resimleri de antrepolarda sandığın üze- rinde tahakkuk ediliyordu. Şimdi eşyâ « lar muayene edildikten sonra giümrük res simleri musyene dairelerinik masa ba a | şında tahakkuk ettirilmektedir. Ayrıca her grup için iplik ölçme öletleri ve hağe Bas teraziler temin edilmiş ve bu suretle — muayene memurlarının uzun — müddet gümrük kimyahanesinde uğraşmalarının önüne geçilmiştir. Ayrıca muayene grüpe larında şeflerin adedi de arttırılarak İN « lerin daha sıhhatli yürümesi temin edile miştir. Gümrük başmüdürlüğü Saray » burnundaki muayene grupunun adedinl de birden ikiye çıkarmıştır. Gümrük başmüdürlüğünün tüccar ve komisyoncuların işlerini daha çabuk va muntazam bir şekilde bitirmek İçin al mış olduğu yeni tedbirler alâkadarlar rTasında meminuniyet uyandırmıstır, —