29 Nisan 1937 Tarihli Ulus Gazetesi Sayfa 3

Yeni bir iktisad konferansı ünyanın, bugün, üç büyük der- di vardır: 1 — Siyasi emniyetsizlik 2 — Silâh yarışı 3 — İktısadi buhran. z Devletler, zaman zaman, bu üç derde çare aradılar. Siyasi emniyet için önce Milletler Cemiyeti kurul - muştu. Sonra Kellogg misakiyle takvi- ye edildi. Lokarno muahedesi imza - landı. Küçük antant, Balkan andlaş- ması... Fakat kollektif emniyet çerçe- vesi içinde aranan gaye gittikçe U - zaklaştı. Her devlet, kollektif çalış - " mayı bir tarafa bırakarak emniyeti - ni, önce silâhlarında, sonra da ittifak- larda aradı. Bugün her kaptan ancak kendi gemisini kurtarmaya çalışıyor. Silâhsızlanma derdi için aranan çare de daha müsbet bir netice vermedi. Altı yıl hazırlıktan sonra 1932 senesi şubatında toplanan silâhsızlanma kon- feransı, ertesi senenin sonbaharında inkıtaa uğradı. Bundan sonra Alman- ya silâhlanmaya başladı. Harbtan ev- velki silâh yarışı gibi, bu, kırı_ı f.ırı- fı harekete getirdi. Onlar da silâhla- rını artırdılar. Bugün silâh yarışı en hararetli bir safhasındadır. İktisadi derde üç defa çare aran - mıştır. 1922 senesinde Cenoa kı'ıııf:ı - ransında. 1927 senesinde Cenevre de ve 1933 senesinde de Londra"pıra ve iktısad konferansında... Her üç kon - ferans da netice vermeden dağılmış - tır. Emniyet bahsi görüşülürken, dev - letlerin karşısına silâh bahsi _çıkıyor. Silâh bahsi görüşülürken eınıuy.'et me- selesi çıkıyor. İktısad meselesi bahis mevzuu olunca, her ikisi birden ı'ırı: lanıyor. Evvela emniyet meselesi ın?ı halledilmelidir ki silâhlar ızılım_ Yoksa silâhlar mı azaltılmalıdır kı emniyet gelsin? İktısadi mmle:'e.:: halli siyasi emniyete _yırdşm etn Tz mi? Yoksa önce siyasi ontmyoı n:l e essüs etmelidir ki iktısadi mese em— halledilebilsin? Meşhur tavı_ı_k__ygrü , ta hikâyesi, Bu meıele_ler görüşü ea ken arada emniyetsizlik ar.tıyoı;hr — lâhlar fazlalaşıyor. İktısadi b “da genişliyor. ş ; ğir taraftan silâh yarı$!, d.'ğ“ ;_ raftan da Berlin mihveri denilen E Mmanya ve İtalya kombinezonunun $! yasi sahadaki taarruz n “derken, garbi Avrupa devletleri Ve Amerika yeni bir - iktısad kongresi fikrini ileri sürmüşlerdir. Mılümduı: ki bir müddettenberi Oslo devletleri denilen İskandinavya ve Belçika, mil- letlerarası mübadelesinin genişletil - mesi için çalışmaktadırlar. İngiltere, Amerika ve Fransada geçen sene frangın kıymetten düştüğü sıralarda müphem bir para itilâfı yapmışlar - dır. İşte hareket noktası bu para an - laşması olmak ve Oslo devletlerinin teşebbüsiyle muvazi yürümek üzere, dördüncü bir iktısad ve para konfe - ransının toplanması etrafında hazır - lrk yapılmaktadır. Konferans için lı'l: zırlanma vazifesi Belçika başvekili Van Zeeland'a verilmiştir. Tınn..._-ı.ı bir iktısadcı olan Belçika bı.;vokılı, yakınlarda Amerikaya da gidip Roo- sevelt ile görü;eoektir. Lokır_no ı::b '- ahedesini yırttığı günde"n beri gar! : Avrupa devletleriyle muııııebe: ıi;( : rişmekten çekinen Alı?fny?nı_nıkıı“ : tısad konferansı mesaisine iştir laşılmaktadır. meğe hazır olduğu anlaş p İktısad vekili Schacht Brükseli |n:d'. ret ettiği zaman bmu.Xm_Z_ee a i sarih surette ifade ettiği gıbı., Ahııın_ v yanın, konferansa Rusyanın ışhı'. a ne taraftar olduğunu da_b'ılîlmn_lî' " Hitler de ingiliz işçi partisi lıışen" - nsburi'e Berlinde aynı şeyleri söyle- miştir, Şimdilik konferan kimse itiraz etmiyor. dıktan sonra ne yıpılıcık?. tısad konferansı göstermiştir ki sdai buhran denilen hâdise çok kurl: şık bir takım siyasi iktısadi ve _ıçumıı âmillerin tevlid ettiği neticedir. _Ve bunun halli yalnız siyasi emniyetsiz - liğe dayanan silâh yarışından dn_ı!ılızı zordur, Bir dereceye kadar siyasi em- niyetsizliğin telkin ettiği korku ıle her devlet iktısadi kifayet siyasetini takib etmeğe başlamıştır. Ziraat mem- leketleri sanayileşiyor. Sanayi mem - leketleri ziraatleşiyor. Bunu temin ları devam ©& sın toplanmasına Fakat toplan- Geçen ik- i ikt- DIŞ HABERLER Bask cephesinde milislerin mukavemeti devam ediyor Lotidra, 28 (Hususi) — Hükümetçi kaynaklardan bildiriliyor: Âsiler dün bütün gece Madridi topçu bombardıma- nına tutmuşlar mühim hasarlara ve bir çok kişilerin ölümüne sebeb olmuşlardır. Bataryaların yeri bulunamamıştır. Cun.ı- huriyetçi tayyareler Talavera del Taja civarında âsi kıtaları ve bir cephane trenini bombardıman etmişlerdir. Astu- ri cephesinde âsi taarruzları püsk_ürtül— müştür. Kanarias ve Baleares âsi kru- vazörleri” Valensiyayı bombardıman et- mişlerdir. Bask cephesinde Hükümetçi kaynaklardan bildirili- yor: Durango'da âsilerin taarruzu püs- kürtülmüştür. Eibar'da hükümetçiler â- si taarruzlarına mukavemet etmektedir- ler. Bask ordusü tensik olunacak ve kumandan değiştirilecektir. — Bütün harb levazımı endüstrisi seferber edile- cektir. B Bilbaoya yiyecek götüren ingiliz gemilerinden üçününsen Sen Jan dö Luüz da alınmış resimleri 120 Âsi tayyaresi Guernika'yı şiddet- le bombardıman etmişler, 40 metreden ucarak kaçan halkı mitralyöz ateşine tı;tmuşlardır. Bütün şehir, evrak hazine- si, kütüphaneleri ve müzeleriyle bir ha- rabe halindedir. Âsilere göre Âsi kaynaklardan bildiriliyor: Du- rango kuşatılmıştır. Kıtalarımız 20 kilometre uzunluğunda ve 15 kilometre genişliğinde bir ileri hareketi yapmak- tadırlar. Üç gün içinde 5.000 den fazla esir alınmış ve 10.000 milis muh?rebe harici edilmiştir. Bütün cephede yüzler- ce bask milisi teslim olmaktadır. Guernika bombardımanının tafsilâtı f Royter muhabiri Bilbao'dan bildiri- yor: Baskların mukaddes şehri olan Gu- ernika'nın âsi tayyareler tarafından tah- ribi, bunların kalbinde âsilere karşı sön- mez bir kin uyandıracaktır. Tayyareler şehrin civarındaki çiftlikleri ve hattâ ko- yun sürülerini dahi ateşe tutmuşlardır. Hastahane olarak kullanıları bir manas- e p inAdaltlasi tırla başka bir ğ beraber harab olmuş Hava Bü köylülerin mal satmak üzere pazara gel- dikleri bir sırada yapılmıştır. Havîı Talir dafaa toplarına ve tayyarelere mahk bu- lunmıyan müdafaasız bir .şehır olan 10.000 nüfuslü Guernika, bir enkaz y ğını halindedir. Buradan kaçanlar Bil- bao'ya iltica etmişlerdir. z İngiliz gazetelerinin hiddeti t İngiliz gazeteleri b bombardıma: hiddet ve infialle kar!ııımışlar;ı;baîıı;'; mis gazetesi bcııı'ıbıı.ı-ışmıaı'ın'lı':hğmı Z teslim olmağa icbar için yapıldığını, y kları sonuna kadar müdafaaya çi Bir amerikan he- deceğini yazıyor. amhö ı ;eeîikeîspanğyaya giderek hükümetçi ve . Ayrıca İspan- n gfla;da îıiahlş::lîı::yiyeîek ve î:;i. yayaa:::ril“:cektir. Yardım tamamen in- ::nş mahiyettedir. Âsilerin tevkif ettiği gemiler Oslo'dan bildiriliyor : Norveç, İsveç, Danimarka ve Fenlandiya, kendilerine a. id gemilerin âsi donanma tarafından tev- kifini general Frankonun Lizbondfki de- legesi nezdinde protesto etmişlerdir. Ay- rıca, Polonyaya portokal götüren iki ispanyol vapurunu da tevkif etmişlerdir. General Franko Bilbao ablokasının bozulması hakkındaki protestosunu Hen- dey'deki ingiliz elçisine göndermiştir. Franko 26 tarihli ingiliz protesto nota- sına cevab vermemiştir. Brüksel konuşmaları Romanya İtalya münasebetleri Bükreş, 28 (A.A.) — Havas muhabi- ri bildiriyor: İtalyanın Romanya ile bir anlaşma akdi için yaptığı istimzaç. lar Bükreşte makes bulamamışa benzi- yor. Maamafih İtalya, Romanyada çok müsaid bir havadan istifade etmekte- dir Salahiyettar romen — mehafili Ro- manya ile İtalya arasında müzakereler cereyan ettiğine dair ecnebi kaynaklar- dan çıkan haberleri kati olarak tekzib etmektedir. Vakra her iki taraf da biri- birine karşı müsaid temayüller göster- mekte ise de Romanya ile İtalya arasın- da italyan « yugoslay anlaşmasına mü- şabih bir anlaşmanın yapılması mevzuu bahis olamaz. Çünkü İtalya ile Yugos- lavya arasında mevcud meselelerin hiç birisi Romanya ile İtalya arasında mev- cud değildir. Binaenaleyh, günün bi- sânde italyan - romen mukavelesine müsbet bir şekil verilmek icabederse yapılacak anlaşma Romanyanın dostluk ve ittifaklarıma ve bilhassa Çekoslövak- ya ile olan esaslı menfaat ve rabıtala- rıma katiyen halel getirmiyecektir, Irak - Suriye andlaşması ve Filistin Kudüs, 28 (A.A.) — TIrak ile Suri- ye arasında dostluk akdi, bütün Filistin mahafilinde sevinçle selâmlanmaktadır. Arab gueteleri, bu muahedeyi, panarab birliğe doğru atılmış mühim bir adım o- larak telâkki etmektedir. etmek için gümrük resimleri artırıldı. Kambiyo ve şanj kayd ılm'ııı ılı.ı'ıdı. Kontenjı.ntmınlır siııemlenı.ıe müra- caat edildi. Her devlet, kendine mah- sus bir iktısadi mek.ıniımı_ kurmuştur. Fakat ziraat memleketlerine sanayi- leşme lüzumunu l:elk.iıı oı_:leı_ı .d:eb' yalnız bu siyasi emnıycbı_zlık degıl - dir. Harbtan evvel, servetin m!uuînn. de sanayi ile ziraat ırumdakı müsa- vatsızlık da ehemiyetli hır. ıebebhr Bu taksimde sanayi mümessilleri ırılı“ıı payını almışlar. Ziraat meın!ekellen Bö- mürge vaziyetine düşmuglerdır _Mı'lletü. ler cemiyeti iıtıtistikle.rı g.o?term_ı;urune.k bir sanayi işçisinin maişetini temin € geııi;lelmektell maksad, eski vaziye - tin iadesi ise, buna imkân yoktur. Milletlerarasının eski liberal mü - MGIG'— i, her B eai ları içindeki liberal sistem gibi artık arkada kalmıştır. Eski mübadele sis- temi biraz da korsanlığa benziyor - du. Her memleket diğerinin ticaret yollarını kesiyor. Başkalarının piya- salarını kapmaya çalışıyordu, Bu - nun yerine zamanın vaziyet ve şartla rıma daha uygun ve her memlekete, kendi yetiştirdiği eşya ve mahsulleri verip, kendisinin ihtiyacı olan eşya ve mahsulleri almasını temin edecek bir sistem ikamesi lâzımdır. A. Ş, ESMER için beş ziraat işçisi çalışmakta idi. Güm ı?_ın resimlerini indirmek ve ticareti İngiliz politik mahfilleri konuşmalardan memnun Brüksel, 28 (Hususi) — Kabine toplanarak Dış bakanı Spaak'ın son konuşmalar hakkındaki izahlarını dinlemiştir. B. Spaak'ın parla- mentoda perşembe günü Belçikanın yeni enternasyonal vaziyetini an- latması kararlaşmıştır. B. Eden hareketinden önce fransız elçisini ka- bul ederek kendisini yapılan konuşmalardan haberdar etmiştir. BB. Eden, Van Zeland ve Spaak Belçikanın bir batı paktı ç.erçevesi i- çinde alman garantisini elde etmek ü- zere elverişli zamanın beklenmesine karar verdikleri bildirilmektedir. Bel- çikanın bilhassa vâdi alınmaksızın, bu hükümetin askeri gayretlerine devam etmesi ve Cenevre teahhüdlerine saygı göstermesi de kararlaşmıştır. Aksi tak- dirde İngiltere ve Fransa Belçikaya karşı olan larını yenid gözd geçirip değiştirmek salâhiyetine malik olacaktır. Havas'a göre, Belçika salâhiyetli mahfilleri fransız - ingiliz beyanname- sindeki tavrından dolayı Fransaya bil- hassa müteşekkir — görünmektedirler, Çünkü Fransanın Belçikayı Lokarno teahhüdlerinden ibrada daha fazla çe- ,kingen görünmesi bekleniyordu. Bu ha- reket, Brüksel - Paris dostluğunu kuv- vetlendirmiştir. Berlin mahfillerinin fikirleri Berlinden bildiriliyor: Brüksel ko- nuşmalarını dikkatle takib eden salâhi- yetli mahfiller, Milletler cemiyeti pak- tının 16 mcı maddesinin şimdiye kadar umumiyetle kabul edilecek bir şekilde tefsir edilemediğinin bir hakikat oldu- ğunu, diğer taraftan Belçika ve Hollan- da istiklâllerinin garanti altına alınma- sı için yapılan alman teklifinin de bir realite olduğunu söylemekte ve batı paktı hakkındaki 12 mart tarihli alman muhtırasının, Belçikanın istiklâlinin batı paktının hükümlerinden birini teş- kil ettiğini göstermekte olduğunu ilâ- ve etmektedirler. Fransız gazetelerinin tefsirleri Paristen bildiriliyor; Eko dö Pari gazetesi Belçikanım Almanyadan bir saldırmamak vâdi almak için Milletler Cemiyeti paktını inkâr etmek istemedi- ğini yazıyor. Övr gazetesi Fransa ile İngilterenin Belçikada hiçbir zaman bu kadar çok sevilmediklerini, Belçikanın şimdi al- man garantisini beklediğini yazıyor. Pöti Parizyen gazetesi de kurmay- lar konuşmaları hakkında şimdiki vazi- yetin muhafazasının kararlaştığını bil- diriyor. ; İngiliz gazetelerine göre Londradan bildiriliyor: Gazeteler u- mumiyetle Brüksel konuşmalarından memnun görünmektedirler. Morning Post gazetesi bir batı paktı akdinin şim- dilik çok şüpheli olduğunu yazıyor. Dey- li Telegraf gazetesi de, komşularından biriyle bir harb olduğu takdirde millet- ler cemiyeti konseyinin toplanma yeri haline gelmek istemiyen Belçikanın, Ce- nevre paktının 16 mcı maddesinden do- ğan vecibelerin tahdidini istediğini yazı- yor. ViLAYİRAİRİ Milletler Arası iktisadi münasebetler CUMHURİYET'te Yunus Nadi mil- letlerarası bir iktisad konferansının top- lanması etrafında görülen temayüller. den bahsederek, kliring sisteminden do« ğgan sıkıntıların git gide dünyayı rahat- sız ettiğini anlatıyor ve kliring sistemi- nin mahzurlarını şöyle hülâsa ediyor: 1: Bir memleket mahsul ve mamul. lerinin çoğuna yalnız diğer bir memle- ketin müşteri olması doğru değildir. Çün kü bu hal, satıcı memleketin dünya yü- zünde mevcud ve muhtemel diğer müş- terilerinden mahrum eder, 2: Bu hal böyle olabilmek için biz- den çok mal alan memleket malımıza fazla fiat verdiği kadar sattığı mallara da fazla fiat koyar. Bu paranın dolayı- siyle kıymetini indirme demektir. 3: Yüksek fiatla fazla alınan malları: mwnljl'kuıl ,l;ı '. ziyet içinden çıkılması kolay olmıyan bir şekil alır. Demek ki kliring ayni zamanda sıkı takib olunmak lâzım gelen cari bir hesab da sayılabilirmiş. Bu takibin mesuliyeti- ni hangi dikkat deruhte edecek? Bize aid vaziyetleri birer misal ola« rak kaydediyoruz. Bütün dünya aşağı yukarı ayni müşkilât içinde yüzüyor, Ne kadar fazla kayıd varsa o kadar faz- la zorluk var demektir, Dünya böyle gayri tabii vaziyetler i. çinde yuvarlana yuvarlana bir merhale. ye geldi ki şimdi hiç olmazsa konten- jantman çeşidlerinin hepsi iflâs etmiştir denilebilir. Normal ve hattâ makül su« rette himayekâr gümrük kayıdlariyle ik-« tifa ederek serbest mübadeleye avdet artık gelmiş olduğu farzedi. liyor. B ','ı l.;" CPT SN Ha t e. &4 ü- zerine aldığı iş işte bu iştir. Sergi hakkında General Kâzım Özalpın takdirleri Ankara, 28 (A.A.) — Akşam üstü sergiyi ziyaret eden Millt Müdafaa Ba kanı General Kâzım Özalp ihtisasları. nr Anadolu Ajansımma şu şekilde hülâ- sa etmişlerdir : “— Yüksek bir bilgi ve gayretle vü- cuüde getirilmiş olan bu sergi hakkında takdirden başka bir şey söylemiyece- ğim. Memleketimizin faydalanmasıma çok hizmet eden bu eseri tertib ve tan- zim edenlere teşekkür etmek de vatan- daşlar için bir vazifedir.,, Kimya talebeleri geliyor Ankara, 28 (A.A.) — Türkiye genel kimyagerler kurumunun daveti ile İstanbul üniversitesi kimya enstitüsü talebelerinden bir grup kömür sergisi- ni ziyaret için bahar bayramında An- karaya geleceklerdir. Bu vesile ile kim- ya talebesi Ankaranım muhtelif mücs- seselerini de gezeceklerdir, KÜÇÜK DIŞ HABERLER X Roma — Geenral Göring Roma- dan ayrılmıştır. X Paris — Paris sergisi 25 mayıstan 25 ilkkânuna kadar devam edecektir. X Londra — Taç giyme töreninin resmi programı hazırlanmıştır. Ancak nakliyat vasıtalarının grev yapmak ni- yetinde olmaları — dolayisiyle bu yüz- den tören esnasında nakil vasıtalarının atıl kalmalarından korkuluyor. X Londra — İngiülz Somalisinde 1350 habeş mültecisinin bulunduğu ha- ber verilmektedir. X Moskova — Tas ajansı, 20 nisan- da bir sövyet müfrezesinin Mançukoya girdiği hakkındaki Kuantung ordusu teh liğini tekzib etmektedir. X Belgrad — İki nehrin taşması yü- zünden vukua gelen feyezan kaygı veri- ci bir şekil almağa başlamıştır. Halk feyezan bölgelerni boşaltmaktadır. X Londra — Şeker konferansı, şe- ker yapan devletlere verilecek takribi kontenjan mikdarlarını tesbit etmiştir. X Nevyork — Son feyezanlar neti- cesinde vukua gelen hasar üç milyon dolardan fazladır.