6 Mayıs 1937 Tarihli Ulus Gazetesi Sayfa 6

UKU S 6-5 Barselon hâdiselerinin iç yüzü Anarşistler iktidara geçmek istediler Şiddetli çarpışmalardan sonra hükümet vaziyete hakim oldu Son günlerde gelen bazı telgraflar, Katalonya'da bilhassa Barse- londa bir takım hâdiseler olduğunu anlatıyorlardı. Nihayet dün bu hâdiselerin içyüzünü tafsilâtlı bir şekilde anlatan telgraflar gelmiştir. Bunları sırasiyle aşağıda veriyoruz: Paris, 5 (A.A.) — Lö Jurnal, Barselon hâdiseleri hakkında - tafsi- lâtı ihtiva eden bir perpinyan telgrafı neşrediyor. Telgrata ezcümle şu satırlar okunmaktadır: “Anlaşmazlık, anarşist komi- tenin Kompanis hükümetine - ver- diği ültimatomla başlamıştır. A- narşist komiteler bu nota ile hükü- metten bütün iktidar mevkilerinin bırakılmasını istiyorlar ve harbı kendileri idare ettikleri için bütün Katalonyanın filen idaresinin de kendilerinde bulunması gerekti- ğini bildiriyorlardı. Generalite buna karşılık olarak ko- mitelerin hareketlerine nihayet verme- sini ve bütün sivillerin silâhlarını bı- rakmasını istemiş ve Aragon cephesin- den meşru hükümete yardım için Ka- talonya kitaları istemiştir. Anarşist fe- derasyon buna, hükümeti tamamen tec- rid imkânını veren harekete geçmekle mukabele etmiş ve anarşistlerin silâh- lr kıtaları, sokaklarda generaliteye ta« rafdar olduklarını bildiren askerleri ve polis memurlarınt tevkif etmişlerdir. Bu kıtalar bütün bu şah sları silâh, ve bombalarla tehdid ederek uzak mahal- lelere sevketmişler ve orada işçi komi- telerinin nezareti altına koymuşlardır. Bu suretle hükümeti en mühim yardım- dan mahrum eden anarşitsler son gün- lerdeki hâdiseler esnasında tevkif edi- len arkadaşlarının mukabil harekete ge- çerek, şehrin merkezinde ve anarşist- lerin elinde bulunan telefon santralına bir hücum müfrezesi göndermeğe kal- kışm şlarsa da müfreze ağır zayiatla püskürtülmüştür. Anarşist grupları bu- nun üzerine hükümet sarayına gitmiş- lerdir. Orada muhafızlar kendilerini da- ğıtmağa teşebbüs etmişlerse de muvaf- fak olamamışlardır. Çarpışmalarda bir çok kimseler ölmüş ve yaralnmıştır. Başkan Kompanys balkona çıkmış ve tahkir edilerek geri çekilmeğe mecbur olmuştur.” Bir yolcunun anlattıkları Perpingan, 5 (A.A.) — Havas ajansı bildiriyor: Hava yolu ile Barselon'dan gelmiş olan bir yolcu, aşağıdaki beyanatta bü- lunmuştur: “— Barselondaki kargaşalıkların ha- kiki sebebi, Valensiya hükümetinin Ka- talonya'nın bütün silâhlı kuvvetlerini bir başkumandan:n emrine vermek hu- susundaki kararıdır. Katalonya anarşist- leri bu teklifi şiddetle reddetmiş olduk- larından sokaklarda kanlı çarpışmalar olmuş, bu çarpışmalarda tanklar ve mit- ralyözler kullanılmıştır. Sanıldığına göre, Katalonya genera- litesi hükümeti, Barselon'nın merkezi- ni kontrol etmekte, anarşistler ise va- roşlara hakim bulunmaktadırlar. Dün, 100 kadar adam ölmüştür. Hastahane- ler yaralılarla doludur. Valensiya ile Barselon arasında bü- tün telefon muhabereleri kesilmiştir. Valensiya hükümetinin tebliği Valensiya, 5 (A.A.) — Saat 1.30 a ikadar toplanan kabine aşağıdaki tebliği neşretmiştir ; Hükümet, bütün gün Barselon'daki anormal vaziyeti gözden geçirmiştir. Sükünet yeniden kurulmuş ve sendika- larla politik partilere herkesin bugün işinin başına tekrar geçmesi için emir verilmiştir. Sabahleyin — Barselon - dan — Valansiyaya —Katalonya dele- gelerindene mürekkeb bir grup gi- derek hâdiseler hakkında hükümete i- zahat verecektir. Hükümet, tatbikine lüzum kalmıyacağı ve yarın Barselon'- , da asayişin iadesi mümkün olacağı ka- naatinde bulunmakla beraber, Katalon- ya vaziyetinin süratle halli için bütün Mareşal Baibo Habeşistan valisi oluyor Roma, 5 (A.A.) — Mareşal Balbonun Adisababa suikasdinde almış olduğu yaralardan halâ muztarib bulunmakta olan Mareşal Grazianinin yerine Habe- şistan ümumi valiliğine tayin edileceği- ne dair bir şayia dolaşmaktadır. Bu şayia, B, Musolininin Libyadan dönüşünden beri ortada dolaşmaktadır. İmparatorluğun yıldönümü Roma, 5 (A.A.) — Roma imparator- luğu ilânının birinci yıldönümü müna- sebetiyle pazar günü yapılacak geçid resmine takriben 300,000 kişi iştirâk e- decektir. « 400 bayrak, 246 top, birçok beygir ve deve ile birçok tank ve kamyonlar işti- râk edecektir. Bu muazzam alay, Roma şehrini baştan başa katedecektir. tedbirleri almıştır. Kabine saat 11 de tekrar toplanacaktır.” Hükümet vaziyete hâkim Londra, 5 (A.A,) — Royter ajan- sı, Katalonya makamatının Borselon'un merkezinde şiddetli muharebelerden sonra vaziyete hakim olduklarını ve fa: kat anarşistlerin banliyöde farklı vazi- yette bulunduklarını bildirmektedir. Bir çok yaralı ve ölü mevcud olduğu haber veriliyor . Faşist aleyhtarı kurumların toplantısı Barselon, 5 (A.A.) — Faşist aleyh- darı olan bütün kurumların delegeleri, dün B. Kompannis'in başkanlığı altında bir toplantı yapmışlardır. Toplantının sonunda her delege, mikrofon önünde bütün katalonyalıları âsilere karşı mü- cadeleye teşvik etmiştir. Bir anarşist kurum olan milli iş konfederasyonu namına söz söyliyen Alfonso, ezcümle demiştir ki: “— Sizler, faşist ordularını bozguna uğratmak üzere bulunan Asturi, Bask ve Madrid — işçilerinin — örneğini göz önüne getirmeli ve onların tutmuş oldukları yolu tutmalısınız, aramızdaki. caniyane kardeş kavgalarına hemen ni- hayet vermeliyiz. Eğer kendi aramızda biribirimizi boğazlamaya devam ede- cek olursak, Franko bizi yenecektir. Fişeklerinizi israf etmeyiniz, o fişekler cephede işinize yarayacaktır. Muvakkat bir hükümet kuruldu Barselon, 5 (A.A.) — Companys'in riyaseti altında muvakkat bir hükümet teşkil olunmuştur. Bu hükümet sosya- list, küçük çiftçiler ve sol katalonyalı- lar partilerinin birer mümessillinden mürekkebtir. Fransız konsolosu yardım istedi Paris, 5 (A.A.) — Barselon'daki fransız konsolosu yardım istemiştir. Konsolosun bu istimdadımı liman açık- larında bulunan harb gemileri telsizle Parise deniz bakanlığına bildirmişler- dir. Anarşistler halâ telefon ve teleg- raf muhaberatını ellerinde bulunduru- yorlar ve Barselon ile muhabere henüz başlamamıştır. Fransız amiralı Joffr Barselondaki vaziyet hakkında dış ba- kanlığı erkânı ile uzun görüşmelerde bulunmuştur. Barselona ingiliz destroyerleri gitti. Londra, 5 (A.A.) — İngiliz tebaası- nın menafiini muhafaza etmek üzere Barselon'a ingiliz muhribleri gönderil- miştir. Iki hindli gazeteci şehrimize ge di İki gündenberi şehrimizde Hindis. tanın tanınmış gazetecilerinden iki kar- deş gazeteci bulunmaktadır. Bombayda bir kız mektebinin müdü- rü ve Hatım mecmuasının sahibi bulu- nan Bn, Fatma ve Lâhurda Akbar ga- zetesi muharrirlerinden B. Abdülmecid, matbuat umum müdürlüğünün dalâleti ile şehrimizin bir çok — müesseselerini gezmektedirler, İki hindli gazetezi, konuştukları kim- selere, Türkiyede gördükleri — yenilik ve ilerleyişten hayranlıkla bahsetmek- te ve bilhassa şu sözleri söylemektedir- ler : “— Babamız 37 yıl önce Türkiyeye gelmiş ve bir müddet kalarak türk li- sanını öğrenmişti. Meşrutiyet senele- rinde yaptığı ikinci seyahatten sonra ise bu memlekete çok bağlanmıştı. Ken- disinin türkçe ve Türkiye — hakkında ordu lisaniyle yazıımış iki eseri vardır, Evvelâ Hicaza geldik. Oradan Filis- tin, Mısır, Suriyeye geçtik. — Buraları gördükten sontra, lürkiyeyi zıyarecin bir haç kıymeti taşıdığını — öğrendik. Türkiyede herkes iki adam gibi çalışı. yor. Herşeyin yeni ve modernolduğu besbelli.. Mekteblerinizle iftihar edebilirsiniz. Bunlar diğer memleketlerdeki üniver- sitelerin aynıdır. Şehirleriniz çok mamur ve gittikçe mamurlaşmak için bir çalışma gözümü- ze çarptı. Aldığımız malümat her saha- da ne derecede çalışıldığını bize gös- terdi. Hayret ediyoruz. Ve türk mille- tinin bu seri yükselişinden çok mem- nuniyet duyuyoruz. Türkiyeyi daha iyi öğrenmek için vaktimizin az olmasına müteessiriz. Çünkü bu seyahatimizde yolumuz bu- raya rastladı. Avrupaya gidiyoruz. Baş- ka bir zaman Türkiyeyi ve türkleri da- ha iyi tanımak için gelmek en büyük e- melimiz olacaktır....,, Misafir gazeteciler bugün de gez- melerine devam edecekler ve yarın İs. tanbul yoliyle Avrupaya gideceklerdir. Halid Ziya Uşaklıgil için yapılan tören İstanbul, 5 (Telefonla) — Tanınmış türk edibi Halid Ziya Uşaklıgilin ede- biyata intisabının 55 inci yıldönümü dolayısiyle bu akşam İstanbul halke- vinde bir tören yapılmıştır. Halid Ziya Uşaklıgil, toplantı baş- lamadan evel, halkevi başkanı B. Agâh Sırrı Levendin odasında bir müddet o- turmuş orada dostlarının tebrikleri- ni kabul etmiştir. Bundan sonra tören başlamış, evvelâ B. Agâh Sırrı Levend üstadın edebiyat hayatını anlatmıştır. Bundan sonra B. Hüseyin Siyret, B. İzzet Melih, Bn. Meliha Avni Sözen söz almışlardır. Tören büyük bir samimiyet içinde geç vakit nihayet bulmuştur. Samsunda 19 Mayıs şenliklerine hazırlık Samsun, 5 A.A.) — 19 Mayısta Sam- sunda büyük şenlikler yapılmak üzere hararetli çalışmalara başlanmıştır. Ay- nı gün açılacak dördüncü yerli mallar sergisine her taraftan fazla rağbet gös- terilmiş ve bütün pavyonlar kiralan- mıştır. Sergiye gelecek senelerde bey- nelmilel bir mahiyet verilmesi mukar- verdir. ş* *t AAAALAAAAAAAAAAA, : RADYO : t000000000300AAAAAAAAAAAA” ANKARA Öğle neşriyatı: 12,30 - 12,50 Muhte- lif plâk neşriyatı, 12,50 - 13,15 Plâk: türk musikisi ve halk şarkıları, 13,15 - 13,30 Dahili ve harici haberler. Akşam neşriyatı: 18,30 - 19,00 Muh- telif plâk neşriyatı, 19,00 - 19,30 türk musikisi ve halk şarkıları (Makbule ve arkadaşları), 19,30 - 19,45 Saat ayarı ve arabca neşriyat, 19,45 - 20,15 Türk mu - sikisi ve halk şarkıları (Servet Adnan ve arkadaşları), 20,15 - 20,30. Mühtelif plâk neşriyatı, 20,30 - 20,45 Konferans: Fuad Bura, 20,45 - 21,00 Plâkla dans musikisi, 21,00 - 21,15 Ajans haberleri, 21,15 - 21,55 Stüdyo salon orkestrası, (1 — Moussoraky in der Krim, 2 — Hollaonder Reisdenz, 3 — Lehâr Das land des lachelinis, 4 — Drigo Millio- nis d'Arleguin, 5 — Massenet Menuett, 6 — Ohlsen Marche), 21,55 - 22,00 Ya - rınki program ve İstiklâl marşı. KÜÇÜK DIŞ HABERLER | X Tahran — Taşra hakimleri için muhabere ile kurs açılacaktır. X Londra — Elektrikli tramvay ve otobüs seyyar işçileri de greve hazırlan- maktadırlar. xX Varşova — Polonyanın Londra elçisi dış bakanlığına giderek Filistin hakkında verilecek raporla alâkadar ol- muş ve Filistine yahudi muhacereti me- selesine Polonyanın alâkasını teyid et- miştir . X Londra — imparatorluk konferan- sı münhasıran ekonomik meselelerle uğ- rşmaktadır. XParis — Metro politen ücretleri arttırılacaktır. Vilâyetlerde de otobüs ücretlerinin arttırılması düşünülmekte- dir. X Cezayir — Nevyork-Paris yarışına hazir olmak üzere Afrikaya bir hava se- yahati yapan prens Kantakuzen Kazab- lankaya varmıştır. X Moskova — Sovyet basın günü, ayni zamanda Pravda gazetesinin 25 in- ci yılma rastlamaktadır. Bu vesile ile gazeteye bir çok tebrik telgrafları gel- mektedir. X Roma — Kay - İngiltere rekorünu kırmağa teşebbüs eden tayyareci Bruk Brendizi'den Londraya hareket etmiştir. Tayyarecinin eski rekora göre 24 saat avansı vardır. " X Londra — Şeker konferansının tes- bit ettiği mukavele metninin yarın 16 da imzalanacağı söylenmektedir. * * Holivud grevi Holivud, 5 (A.A.) — Başlıca stüd- yoların önünde nöbet bekliyen grevci- ler, stüdyolara devam eden aktörleri teşhir etmek üzere kapıların önüne fo- tograf makineleri koymuşlardır. Grevciler, alınan resimlerin şehrin dıvarlarına asrlacağını ilân etmektedir- ler. Bazı aktörler, resimlerini çıkarmadan çektirmektedirler. Bunlar, cuma günü mensup olduk- ları sendikalara, anlaşmazlık hakkında bir karar vermesini bekleyerek çalışma- ğa devam edeceklerini söylemektedir- ler. At'atiirkle Prens Pol ve Mikado arasında ( Başı I. inci sayfada ) güçlük derinden mütehassis etmiştir. Bütün kalbimle teşekkür ederim. Asil memle- ketiniz lie şahsınız hakkındaki dostlu- ğum ve hayranlığım esasen malümu- nuzdur.,, (A.A.) Atatürk'le Mikado arasında Japon imparatorunun doğumu yıl- dönümü münasebetiyle, Reisicumhur Atatürkle Majeste Hirohito arasında a- şağıdaki telgraflar teati olunmuştur; Japon imparatoru Majeste Hirohito ş - Tokyo - “Doğumları yıldönümü münasebe- tiyle Majestelerine en hararetli tebrik- lerimi takdim lie kesbi fahreder ve şah- si saadetleri ile Japonyanın refahı hak- kındaki samimi temennilerimin kabulü- nü rica eylerim, K. Atatürk Türkiye Reisicumhuru — -Ankara - Lütufkâr telgraflarından dolayı Ek- selansınıza hararetle teşekkür eder ve kendi şahsi saadetleri ile memleket- lerinin refahı hakkındaki temennileri- mi arzeylerim, Hirohito Ç(A.A.) Yabancı diller mektebinde sene sonu imtihanları İstanbul, 5 (Telefonla) — Yarın ü- niversite yabancı diller mektebinde se- ne sonu imtihanlarına başlanacaktır. Sabun fiatlarını ucuzlatmak için teşebbüs İstanbul, 5 (Telefonla) — Sabun ta- cirleri sabun fiatlarını ucuzlatmak için araşit yağının ithaline müsaade istemiş- ler ve bu mesele üzerinde Ekonomi ba- kanlığı nezdinde teşebbüslere girişmiş- lerdir. | İğinet İnönü dün & - DA 1 Londraya gittiler (Başı 1. inci sayfada) sında istasyona kadar gelerek uğurla- mışlardır. Başbakanımız İstanbuldan hareket ettiler İstanbul, 5 (Telefonla) — Büyük Britanya hükümdarı Majeste altıncı Corcun taç giyme töreninde hükümeti temsil edecek olan Başbakan İsmet İ- nönünün başkanlığında, ordu müfettişi örgeneral Kâzım Orbay, amiral Şükrü Okan ve B. Vedidden mürekkeb olan * heyet bu akşam 21.45 de Semplon eks. presi ile Londraya hareket etmiştir. Bn. İnönü de zevcine refakat et- mektedir, Heyet istasyonda İstanbul valisi B. Üstündağ ve refikası, harb akademisi komutanı korgeneral Ali Fuad, mülkt ve askeri rical, İngiltere büyük elçisi Sir Percy Lorain ve Ledi Lorrain ile ingiliz elçiliği ateşe komersiyali albay Woods, üniversite rektörü, müessesat direktörleri ve birçok zevat tarafından uğurlanmıştır. Ledi Lorrain ve şehir namına Bn, Üstündağ tarafından Bn. İnönüne bu- ketler verilmiştir. : Amerikadan taç giyme törenine gidenler » Nevyork, 5 (A.A.) — Beş büyük va- pur, taç giyme töreninde bulunmak isti- yen 5.000 den fazla yolcu ile süratle Atlantik denizini geçmektedir. Bunlar- dan Çucen Mary vapurunda 1850, Bre- mende 1.300, Berengariada 700, Vaşing- tonda 750, Pariste 600 yolcu vardır. 75 amerikalı yolcudan ibaret olan son grup Lekohörstten yarın Hinden- burg baloniyle hareket edecektir. Tören dolayısiyle af Londra, 5 (A.A.) — Cenubi Afrika genel valisi, ilk defa olarak üç aya ka- dar hapis cezasına uğramış olan mev- kuflar hakkında kıralın taç giyme töre- ni münasebetiyle genel af ilân etmeye karar vermiştir. Dünkü kamutay (Başı 1. inci sayfada) dildikten sonra ikinci görüşülmesi ya- pılacak ölan maddelerin müzakeresine başlanmiştır. Bolu mebusu B. İsmail Hakkı Uz- mayın avcılık hakkındaki kanun tekli- fiyle, deniz hastanesinin tamiri — için teahhüde girilşilmesi, Trabzon - İran hududu transit yolu üzerinde otobüs, kamyon ve otomobil işletmesi; Yuna- nistanla aramızda Ankarada 15 ikinci- kânun 937 tarihinde akt ve imza edil- miş olan kaçakçılığın men ve takib an. laşmalarının tasdiki hakkındaki kanun projeleri görüşülerek kabul edilmiştir. Bundan sonra söz alan B. Sırrı İş- çöz (Yozğat) dün Kayaş civarında bir patlama olduğunu, Kamutayın buna da- ir bir malümat edinmesinin isabetli ola- cağını söyledi. İç Bakanımız B. Şükrü Kaya şu izahatı verdi ; “— Mamak civarında bulunan eski mermi depolarından birinde tamirhane ve boya imalâthanesinde bugün sabaha karşı bir infilâk oldu. Yangğın çıktı. Boya imalâthanesi ve memurların ika- metine mahsus baraka ve diğer bir de- po yandı. Yangın söndürüldü. Şimdilik nüfusça zayiat tesbit edilmemiştir. Bir iki yaralı vardır. Bu yolda resmi bir tebliğ neşredilmiştir. Tâhkik heyeti mahallinde yangın sebebini ve maddi zararları tesbit etmektedir. Netice ay- rıca arzolunacaktır.,, Kamutay yarın .mplanar.aktır. Üç pancar mütehassısı memleketimizde Edirne, 5 (A.A.) — Bugün Avrupa. dan şehrimize profesör Römer, Blom ve Husman adında üç mütehassıs gel- miştir. Mütehassıslar memleketimizde yirmi gün kadar kalacak ve bu müddet içinde Alpulludan başlryarak Eskişehir, Turhal ve Uşak pancar ekim bölgeleri- ni gezeceklerdir. Profesörler buralarda ziraat ve tohum işlerini ve köylümüzün pancar tarlasındaki faaliyetini yakındat görecek ve şeker fabrikaları ziraat fen ve mücadele memurlarının köylü ile müşterek olan çalışmalarını ve pancar mahsulünü istihsal şartlarını tetkik €“ deceklerdir.