20 Şubat 1932 Tarihli Vakit Gazetesi Sayfa 4

mv — 4 VAKIT 20 ŞUBAT 1932 Halk Evleri Dün P | Üst tarafı birinci sayfada | vali Muhittin beylerde bulunu- yordu, Ön safta kendilerine tah- sis edilan yere oturdular. Cümhuriyet andı Biraz sonra istiklâl marşını söyliyen koro heyeti salona gel- | di. Aralarından bir genç şu su- | retle cümburiyet andını söyledi: “Ey Türk milleti, birin- ci vazifen Tük istiklâlini Türk cumhuriyetini dün- yadurdukça korumaktır... Koro beyeti bu “ant, a: | “korumak, onu yükseltmek tir.,, Cümlesini ilâve ederek te | rennüm ettiler. ! Ondan sonra Cumhuriyet kalk | fırkâsı İstanbul vilâyeti idare heyeti reisi Cevdet Kerim bey kürsüye gelerek şu nutku sövle- di: Cevdet Kerim beyin nutku 19 Şubat Arkadaşlar; Bu gün (19 şubat 1992) Türkiyenin bir çok merkezlerinde Halk evlerinin! açılma günüdür. Bizde bu saatte bu. rada toplanarak vilâyetimizin Halk evini açıyoruz, milletimizin hudutsuz umurü içinde ebedi hayatını daima ays dınlatacak ve gaye İçin çalışacak mef- küreci vatandaşlar için toplayıcı ve birleştirici evimizi açıyoruz. Türkün umumi harpten sonra hür ve müreffeh yaşıyabilmek için yaptı. ğı büyük terakki hamlesinin siyasi sahnesini takip ederek onu bir kat ds- ha kökleştiren içtimai inkişaf adım - Tarmın atıldığı tarih! ve büyük gün- lerin yanında bu günü (de şerefli ve tarihi bir gün olarak kaydedebilece- ğiz kanaatindeyiz. Bu tarihi günü tes-| it vazifesini severek yapmak bahtiyar»! hiını duyan sizleri | tebrik eder hör“ metle selâmlarım. Egendiler; Bu gün içinde toplandığımız bü bi. na, bir tarihte meşrutiyet inkılâbını sarsmak, hatta yıkmak için tasarlan- mış hsinâne teşebbüsleri kahreden as- keri hareketlerin merkeziydi. Bu bina bir tarihte, dünya millet- leri milliyetperverlik esaslarma sart. larak tekâmül eder ve hatta vatanda türkün haricindeki milletler bile bu yolda hareketler yaparken saltanat ve istibdat idaresinin uyuşturucu ha- yası içinde milliyetperverlik ateş ve heyecanının merkezi olmuştu. Yüksek karargâh Bügün, aynı binada kalplerinde mem Jeket sevgisini ve milliyet aşkımı mu kaddes ve ileri yürüten yüksek bir he yecan halinde duyanlarm karargâhmı kuruyoruz. ıda meşrutiyet devrinde ancak bir çatılabilmişti. Milletin müş- terek şuür ve idrakinin mahsulü olan Cümhuriyet devriyse bu ocağın yeri- ne türk milletini medeniyet safların - da lâyık olduğu mevkie çıkaracak fik Tİ ve harsi hareketleri sinesinde can- landıracak bir ev kurmuş oluyor, Halk evi talimatnamesinde tesbit edilen esaslardan istifade (o ederek Halk evlerinin teşekkülü maksadiyle teşkilâtı hakkında muhterem heyeti « nize kısa bâzı izahat vermeme müsa- adenizj rica ederim! ii Teşekkül maksatları © Cümhüriyet Halk Fırkası rehber- Jiğiyle kurtardığı vatani, siyasi, içti. “maf ve iktisadi derin ve sağlam temel ler üzerinde yükseltmek karar ve az- Bu vadide milli mücadele günle « rinden bu güne kadar memleketi düş- man istilismdan, siyasi, fikri içti - mai ve iktisadi inkişafına mâni zin - <irlerden kurtulmuş, inkılâp esasları dediğimiz milli yükselme imkân ve va- stalarma kavuşmuş, umran ve mede niyet yolunda zamanım ve umumi şs - raitin müsaadesine nispetle tabii de- recenin fevkinde yol almıştır. Bütün. bu muvaffakryetler son derece ehemi miyetli olmakla beraber bu gün vasıl! «lduğumuz merhale, üzerinde bulun - duğumuz yolun henüz başlangıcı de - mektir. -Medeniyetgi ırklar ve mümtaz mik ek Samimi Bir Halk evleri açılırken :»» (Istanbul Halk evinin açılma merasiminde Celil Sahir Beyiz kızı Nüyeyre H. tarahındaz okunmuştur.) Gazi, nutuk isimli kitabında diyor ki, Gençliğe , iman dolu hitabında diyor ki: (Cüchuriyet, istikldi, hepsi sana emanct, Ey Türk genci, bunlara varlığını siper et! Sana bel bağlıyanlar inancında haklıdır, Bir damla genç kanında bin yıldırım saklıdır! Bu emanet içindir öğrendiğin Ulm, fen! Bu büyük emaneti korumaktır vazifen!) Bu ses, yoklan bir vatan yaraların sesidir, On dört milyon ağızlı bir vatanın sesidir! Vatan demek, o demek... O demek,patan demek! İnlalâbı yaralan, yurdu yaratan demek! içli, dişli düşmandan o kurlardıbu vurdu, Bir meğlübun sesini on galibe duyurdu! O allın baş yuğurdu ne varsa yeni,güzel, En uzak rüyaları yakınlaştıran o el! Güneşten birer oktur ondan gelen her emir, Bu okların önünde yıkılır dağ, taş, demir! Bu güneşe geceler ne kâdar etse haset, | O nur çağlıyanına zulmetler çekemez set! Birer birer toplayıp halkın her emelini, Bir büyük istikbalin kuruyor temeni, İşte bu ev... Halk evi, milletin özevidir, Bu evi ısıtacak gençliğin alevidir! inklâbı her kalbe işliyecek, Dokuz penceresinden nuru genişliyecek! san'at doğacak bu evin beşiğinden, Karanlık girmiyecek (o bu evin eşiğinden! Çekiç, sapan,el, apak.. Kalem, Bu çalının altında olacaklar arkadaş! Bu evler duracaktır, mutlak dünya durdukça, Dünya yüzünde tek bir türkün kalbi vurdukça! Bu evler, Alim, Ey büyükler büyüğü...Bu gece rahat uyu! Jik defa yüreğinden üzüntüyü at, uyu! Bu evlerde yaşarken Gazinin çocukları, Bir daha görmiyecek o memleket ufukları, Bir daha görmiyecek inkılâbın banisi : Ne bir şehit Kubilây, ne Menemen canisi!. letler için esasen bu yolun müntehası olmadığı, her kazânılan merhale ye nj bir terakki ve tekâmül (hedefinin yol başı olduğu malümunuzdur. Sars fedilen ve edilecek gayretler hedefini- rin yolunu kapıyan müşkülâttan kur» tulmıya değil, derinliğini ve genişli- #ini bildiğimiz müşkülâtın bağrına doğru daha büyük ölçü ve hudutlarda atılmıya ve girmiye matuf bulunyor. Fırkamız türk milletini onun büyük tarihinden ve varlığında omeknuz olan kudret ve kabiliyetten (aldığı imanla onu medeniyet saflarında lâ- yık olduğu mevile çıkaracağı davasın-; dadır. Bu dava bize bugün içinde bulunduğumuz hakiki! vaziyeti unut- turamaz. Son iki üç asırlık siyasi ve içtimal düşüklük ve gerileme âmillerinin mil» MW hayat yürüyüşüne verdiği (oağırlık ve bu müddet içinde başka milletlerin aldığı yol gözümüzün önündedir. Bu mantara bize nasıl çalışmamız bizim geldiğini hatırlatır. Devlet medeni imkân ve vasıtalar dahilinde bütün gayretiyle mümkün olanı yapmakta - dır. Fakat en naçiz görünen kuvvet ve mesai unsurlarını dahj ihmal etme- den bütün memleketi yeni bir mücasi dele ruhu ve ileri yürütücü bir heye » canla teçhis etmek mecburiyetindeyiz. Mili kültür Bu itibarla devlet teşkilâtı haricin- de çalışabilecek bütün mesa unsur » larmm milli kültürün Ooyükselmesi maksadı etrafında toplanmanın ehem- miyeti kendiliğinden tezahür etmektes! dir. Memleketimize nazaran devlet hazineleri daha zengin, maddi imkân! ları daha geniş ve okuyup yazma bilen! lerinin nispeti yüzde doksanı geçmiş olan memleketlerde bile halk kültür teşkilâtına her gün daha ziyade artan bir ehemmiyet veridiği hepimizce ma » lâm olan bir hakikattir. Bu bilgimiz bu sahalarda çalışmıya her milletten çok fazla mecbur bulunulduğu halde maddi ve manevi vasrtaları maalesef çok eksik olan memleketimizde resmi, gayri resmi kuvvetlerin aynı maksat üzerinde teksifi Tüzumunun kıymeti. ni tebaruz ettirebilir. Biz bu vadide başka memleketlere nazaran fazla olarak şimdi > tarihe geçmiş müesseselerin cemiyet bünye: sinin en derin tabakalarına kadar Kılıç, gönül, Yusuf Ziya lemiş köklerini sökmek © mecburiyeti ve inkılâp esaslarını bütün ruhlara ve fikirlere hâkim mukaddem iman şart- ları halinde perçinlemek (o vazife ve mecburiyeti karşısındayız. Program temelleri Fırkamızın program temelleri cüm- huriyetçilik, milliyetçilik, halkçılık, devetçilik, lâyiklik ve inkılâpçılıktır. Programımız bu ana ve temel pren siplerinin hâkimiyeti ve ebedileşmesi için bu vasıflarda kuvvetli vatandaş» lar yetiştirilmesini milli (o seciyenin Türk tarihinin ilham ettiğ; derecelere! çıkarılmasını, güzel san'atların yüke! seltilmesini, milli kültürün o ve ilmi hareket ve faaliyetlerin kuvvetlendi» rilmesini ehemmiyetli vasıtalar olarak tesbit ve işaret eder. Bu esas ve vasıtaların hepsi bir - den bedeniyet yolunda türklüğün kay bettiği uzun yolları cesur, atılgan ve yorulmaz hamlelerle kazanacak nesil- ler yetişlirmeyi medeniyet sahasında türkün tabit meziyet ve kabiliyetleriy- le mütenasip şeref mevkiini tekrar al- masını istihdaf eyler. Şefkat ve sevgi yuvası Cevdet Kerim bey evin teşkili: ve faaliyetleri (o hak- kında izahat verdikten sonra sö - züne şöyle devam etmiştir: Hanım ve beyefendiler; İşte bu esaslar dairesinde büyük ve milli gaye için kurulup (o faaliyete geçecek alan evimizde omemietetin yuva olacaktır. Vatandaşlar işte burada toplanıp kitleleşecek içtima! kudretini bir kat daha yükseltecektir. Hanım ve beyefendiler; Maruzatımı şu bir kaç sözle hulâ.” sa ederek bitiriyorum: Halk evleri Türk milletinin hars sahasmın her şubesinde ilerlemesi ve yükselmesi için canla başla çalışacak ların evidir. Ve onların yorulmaz ça- lışmalarından büyük yarınım doğacı- Zında süphe yoktur. Türklin tarihin; aydın, dilini tes miz ve pürüssüz, edebiyatım özlü ve uyanık, musikisini derin ve canlı, yü- cudunu kuvvetli ve dayanıklı yapmak için türk halkının hasret çektiği; irfan nurunu herkese en büyük kolaylıkla yaymak, muhtaç olduğu içlimai yar. dımı her ferde ayrı ayrı vermek için, türk köylüsünün ufkuna medeniyetin! ışığım ve gönlüne münevver gençli -. ğin kardeş sevgisini getirmek için çı-| ismak, uğraşmak istiyenlerin büyük kârargâhı Halk evleri olacaktır. Bu büyük ve yeni seferberlikte de her vatândaş vazifesini elbet yapacak! tir. Şiirler, hitabeler Bundan sonra Celâl Sahir be- yin kızı Nüveyre hanım şair Yusuf Ziya beyin Halkevinin açılması münasebetile yazdığı şüri, hukuk fakültesinden Raik bey Faruk Nafiz beyin Akın isimli eserinden “Hakamn şikâ- yeti ve hakanın genç'iği akına daveti,, unvanlı parçaları oku- dular. Şiirlerden sonra gençlik pamina edebiyat fakültesinden Niyazi bey, Halkevinin açılması karşısında genliğin tahassüslerini anlattı. Gaziye tazimat Cevdet Kerim bey tekrar kür- süye gelerek Halkevinin açılma vesilesile omillete mesut bir vatan ve bir ev bağışliyan Reisi- cümibür Fiz. ne İstanbulun tazi- matinım arzı için, onun inlolâp yolunda en vefakâr ve yorulmaz arkadaşı olan İsmet Pş. dan ricada bulundular ve Pş. Hiz. bu ricayı kabul buyurduklarımı söylediler. Açılma merasimi bitmişti. Baş- vekil Pş. Hz. refakatlerinde sıh- hiye vekili ve vali Muhittin bey olduğu halde alkışlar arasında salondan çıktılar. Bu esnada şehir bandosu güzel bir parça çalıyordu. Başvekilimiz bir müd- det kimsesiz ve yetim çocuklar- dan mürekkep olan bu bandonun karşısında durdular; dinledikleri parçadan memnun kaldıkları an- laşılıyordu. Yanlarında bulunan Muhittim beyden bando hakkım- da izahat aldılar ve “Memnun oldum. Tebrik ederim,, dediler. Pş. Hz. evin alt kat odalarından birinde pek az bir müddet isti- rahatten sonra birinci kata indi- ler. Türk maarif cemiyetinin bu- lunduğu odâya girdiler. Türk maarif cemiyeti odasının duvar- larından birini süslüyea merhum ve inkilâpçı arkadaşları Maarif yaş, baş ve meslek itibariyle muhtes| vekili Necati Beyin resimlerini lif zimrelere mensup fakat bu mem- leketin birer uzvu olmak sıfatiyle ay- nı hörmete lâyık bütün fertleri topla- nacak, tanışacak, kaynaşacak, arka- daşlık, kardeşlik his ve bağlarıyla demet halise gelecek ve bu (demetin içinde her fert hususi rer yle görü- necek ve mütevazılarınm bile haki- kt birer kıymet oldüğu meydana çı - kacaktır. Hulâsa burası yalnız hiyanet ve hi yanetiyle memlekete kötülük etmiş ©- lanlardan gayrı cümhuriyetçi, inkı -| Mâpçı, lâyik, halkçı ve binaenaleyh; zaman ve sayinden ve hayatından “e kısmını seve seve milletin o ve heyeti İçtimaiyenin umumi hizmet ve menfas atine tahsis etmeyi mefküre bilmiş gayri endiş vatandaşların en derin bir seyrettiler, 610 Merasimle Açıldılar Bundan sonra Cevdet Kerim B- Pş. Hz. nin 26 Ağustos akşa9i li tepede taarruz harekii tını idare ederken alınmış © büyütülmüş bir foto; aflarıni kendilerine hediye ettiler. Baş vekil bu hediyeden çok met oldu ve kendilerini evin kadar takip eden halka veği ettikten sonra “Yaşa var ol, 99” leri arasında otomobillerine nerek evden ayrıldılar. Dünkâ merasimde bulunanlar akş3” kadar Halkevinde kalarak bif” birlerile tanışmışlar ve $' müşlerdir. Bugünden iti evin faaliyet şubeleri çalışm rma başlıyacaklardır. Ankarada Ankara, 19 (A.A) — anka! Halkevinin açılma merasimi b gün sast 15 te büyük bir halk kötlesi huzurunda yapıldı. Merasim İstiklâl marşi'e bağ” landı ve C. H. Fırkası katibi Recep BF, kürsüye lerek irat ettiği mühim bir tukla Ankara Halk evini ve Saatta 14 vilâyette hazırlıkla” bitmiş olan Halkevlerini açtı. Izmirde izmir, 19 (A.A) — İzmir Halk evinin açılma resmi, bugün bis” lerce halkın hararetli ve sami tezahuratile yapılmıştır. Tefrik edilen ibtisas şubelerine yüzlere? vatandaş kaydedilmiştir. Eskişehirde Eskişhir, 19 (Vakıt) — Ha evlerinin Açılma merasimi da fevkalade hararetli ve hey canlı oldu. Gireson mebW“ Hakkı Tarık bele, Faruk bey "© bir çok gençler tarafından tuklar söylendi. Andı iki yüz Li Bir agızdan heyecanla oku us merasim dört seat devam eti Sakarya Bursa, 19 (Vakıt) — Halki ağan kara rağmen görül bi afla seli istiklal maf” ? Me; şını müteakip meydanı doldur, , gençlik bir ağızdan Cümh andını terennüm etti. | Rüştü bey Halkevi şiirini okad, müteakıben Antalya meb'usu dok” nazıfi Şerif bey bir nutuk di. Hitabeden sonra kayda bei landı. Bir saat içinde bine yak aza yazıldı. Yazılanlar arasın bir çok hanımlar da vardır. Rıza Ruşo” Samsunda Hk Samsun, 19 ( Vakıt) — i evi büyük merasimle açıldı. tiklâl marşını müteakip a riyet yemini yapıldı. Fırka e Şerafettin B. uzun bir söyledi, Şiirler, bitabeler okund"” Açılan defterlere kayıto' ların adedi pek çoktur. Zübeyir Malatyada Malatya, 19 (Vakıt) — Bo saat on dörtte Halk evinin şat resmi Malatya meb'usu fi beyin çok heyecanli a riyle açılmıştır. Bütün yö halkı böyük bir samimiyet heyecan'a bu mukaddes ge ebedileştirmek için kalpte gan antlarda bulunmuştur. cl a eğ RYA Bu akşam MUSTAFA (Hayat Yolu) Birincı Rusca sözlü filmini takdim ediyor. Tamamen Moskovada çevrilmiş en hakiki tasviri - mahalli Rus adetleri - Rus şarkıları Büyük Amerikalı vaz sabne Rusya” el Cecil B. de Mille yp olan bu filmde şimdiki kopyada görmüş ve “Mustufa,, filminin sinemanın ©€9? eserlerinden biri olduğunu beyan etmiştir. lı