31 Temmuz 1939 Tarihli Yarım Ay Dergisi Sayfa 12

Tam Ölçüde Lise Davası YAZAN:T.A.T. u başlık, eski Galatasaray mü imi M. Tevfik Ararad'ın sılkardığı, Sertel matbaasında güzel başılmış ve Maarif Şurasına sunulan bir kitabın adıdır. Evvelce “ Oluş , ta seve seve ta: kip ettiğim bu yazıları, eksilmiyen alâ- kayla tekrar okudum. Maarifin, büyük küçük, hemen he- men ber şubesinde idari vazifeler al- mış bulunan muharrir; hastasını seven, salâhiyetli bir operatör gibi yaranın üzerine bıçağı atiyor ve kurtuluş yo- lunu bu ameliyede arıyor Bu, bir tezdir ve Milli Şef'in: “ Tam ölçüde verilmediği halde fay- dasını muhafaza edebilecek. hiç bir ilâç yoktur, Değişmez bir vecizesiyle başlamak- tadır. Eser hakkında başka bir şey am için, aslın okumayı tavsiye ederi Anladığımı kısaca söylüyoruni Cemiyet bir vücuttur. Bu vücutta alan ve onu idare eden münevverdir. O halde münevver nasıl yetişir?. Bu sualin cevabını köylüde ver meğe çalıştığı içindir ki, her yerden “ Mektepli. Mektep!. , sesleri gazete sütunlarına kadar akseden bir feryad halinde TR Ve bunun için e ki, Milli Şef'in sorgularına, köylü, mektebi ihiyaş listesinin başın- da göstermekti Böyle bir tetkik za yakimiminiz, aya- gına gelip derdini sorarsan babasına, içini döken köylü; dört tekerlekli ara- badan ziyade iki tekerleklisini sırf us- tasızlık yüzünden kullandığını anlatır- ken, muhtaç olduğu san'at mektebini orta mektepte bulmuş ola ei ki: «Pa şam orta mektep isterim! » diyor. uharrir de, muhtelif 7 el alirml onsekiz milyonun ağzından bu sorun cevabini komprime be yedi iç leye teksif ederek v — Baş yeişirmeli işin bize tam öl. çöde lise lâzım, Eserin başındaki (1) yazı yor ki, bu eser, onün soi gösteri- mn sözü değil- büyük meselenin görüşüldüğü bir za- manda, maarife veche verilecek ve yi ni bir devir açacak Şuranın toplanma arifesinde bezce, muharrir vazifesini yapmış bir insandır, çünkü, inandığını bütün samimiyetiyle yazmıştır. avası, yurdun davasıdır. Yarının davasıdır. Yama kolleksiyonu köylüden, çocuğuna bir cankurtaran gibi sarılan asker duluna varıncaya kadar, özlenen mektebi bekliyoruz. İn kılâp, b pimi vazifeyi müdrik bu neslin şefleri ütün m le yüklemiştir. letmek lâzımdır. Kemi yyet, Yarı uyanmış başka ne beklenir? Her cemiyetin dü- şüşünde mes'ul olan hep yarı müney- verler değil midir?. Hakiki münevver; vicdanını, kanaatını ya bahasına da olsa satmaz, satam. İşlenmemiş, ala ruhunun bakir ve temiz cevherini muhafaza ni Türk'ün, yarı münevver olan rağmen Türkiyenin e cemiyet dimağı, | ehber u bu günkü okuldan ve bere eden doğacaktır. Çok ümit ediyor Ankaradan oplanan ve bu bi mr eden Maarif onra, Maarif Vekâletince, bi #5 zazacağım her satır, Muharrir, eray inkılâbın selâme* o eserin ihtiva ettiği fikir ve ortaya koy- şimdiye kadar bu tarzda, bu vadide ti namına kökten halledilmesi lâzım duğu noktai nazarlara göre yeni ve tam ve bu görüşle ilk yazılan bu çok kuv- gelen bir davayı, sürmüştür. Tam b devreli bir liseye nail olmamız esasları vetli üslübun, aksak bir tekrarından (1) Remzi kütüphanesi: Fiyatı 20 kuruş. kabul olunsun! hayat bir işkence olurdu, şüphesiz. (bir çocuk; hilkatın bütün mucizelerini, SEVELİM YAZAN: Kemal DERYİŞ e derin, ne tatlı, ne hudutsuz ke- lime! Camit yedi harfin, kulağı okşıyan üç hecenin çerçevesine girmiş ne payansiz âlemler Sevelim, ve bittabi sevmek için du yalım, anlıyalım.. tabiatın bize bah- şettiği üyük nimete, kadrı ölçülmez saadete, “yaşama a ii liyakat göstermek için sevelim onra ye ryü- zünde neler yok Hele asrımızın me- deni maddi Melle sayesinde en sade, milyoner her len musiki selâmları; SAyImE ek ve masrafla meydana gel miş müzelerin dersleri, güzellikleri her ri eski rler ü a rından daha talihli yapmiyor mu? Mi ter ki duyalım, öğrenelim, ve se: velim Sev Ne mukaddes, ne manalı kelime 1 Bile şekilleri, zevkleri te: sellileri olan mazhariyet. Saadet günü- nün çiçeği, idbar akil e ei iy lezzet dolu, ümit dolu, kabiliyet! Beye rin en mübarek kabiliyeti.. Sensiz dü vi bir sahra; gönü bi ir yangın yeri; ip Vatanını sevmek; en mukaddes duygu. bei vey ; en vâsi saadet. Sanatı ce imtiyaz. Yüksekliği, fazileti sevmek en asil büyüklük, ha- yatı sevmek: beşeri tee ayni za e en ilâhi kabiliyet irşeyi sevmeden, RR bell geçen ömür n van, ne kadar gayesiz, ne kadar yoru- edu imes hamallıkların enağı- rıdır; çünkü hamal bile istirahata sıra ur; gayesiz hamaldır, taki ölüm onu yükün büyük saadetinden - ayırıp kurtarsın. Fitretin yarattığı en cesim iye sahip olduğunu duymadan, anlamad dünyadan göçmüş, gafil doğmuş gafil yaşamış, ve sevmeden gitmiş olan ere milyarla duygusuzu düşün- dükçe m döner, tüylerim ürperir; bu, gören n körlerin şi camdan, kalp- leri bezden mi idi diye düşünürüm. mak, a m mana vermek.. ne payansiz, aynı zamanda ne kadar şi ve tabii şeyler. Ahenk, güzellik, celik - canlı cansız - nerede öz yaşarmamak, kalp yerinden fırla- mamak, nefes kesilmeme ti kemikten slüsin içinde ilâhi birşeyin Ka eğe inanmamak nasıl kabildir, anlıyam Zevk ile tarhedilmiş bir Güiza tabiatın sehhar, veya muhteşem bir manzarasi feveran etmiş bir şiir; İsi tazallümünü veya istiğrakını eden bir senfoni; hayatı bütün meaklığı, ve tabiiliği ile ifade eden bir ablö; masumiyet, melekiyyet Henzali alâka ütün füsunlarını mari toplamış bir kadın vermemek Meğer ki taş kıyafetine girmiş o Hakiki bir adam vücudunda his e fevkinde bir mah- lük olduğunu her dakika ispat etmek için hilkatın âlicenap eli bize nice nice vasıtalar ihsan etmiş. | Eski li hergün yeni ser- vetler ilâve eden dimağ, A el letafetlerine lm iki pen gözler - ahenk ile mühtez ve esl bilen kulaklar; bütün asabi kabiliyetle- rimiz; hele rmaz, yorulmaz, uslanmaz buliran ocağı; sevdalara, g leyanlara, ibtilâllere, saadetlere, işken- celere makar olan koca dünya! O işle- dikçe, o çırpındıkça duymamak, anla: mamak, titrememek, sevinmemek, bil- hassa sevmemek nasıl mümkün olabilir? (Yaşamak) denilen eya lâyik olmak için görelim, anlıyalım, duyalım; (insan) vasfına hak nın için yal- nız hayvani sermayem eğil, manevi | benliğimizi kuvvetlendirelim, yükselte- lim; tabiatın bize emanet ettiği ilâhi | cevhera müstahak olmak için incelelim; | ve bütün bu kabiliyetlerin muhassalası | olan (Sevda) ya bir mabut gibi tapalım. E İnsan olmak için sevelim; Da © © m m E e ii a , insan edile evdanın haricinde hayat mutasevver değildir. ei ri lüle sevdiği- miz temi olsun. Şerrin deo kadi Eğ ibeleri varlık ki,. . ve şeye | övüştü Eserde denildiği gibi