24 Temmuz 1954 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 11

DÜNYADA OLUP BİTENLER Yugoslav ordusu manevralarda NATO'da Çarpışacak mı, gecıktırılmesını 1stem1şlerd et, gecikmeyi dogrudan doğ. rüya Italyanın durumu ile izah eden- ler de o Bunlara gore Italyanın Balkan Paktın kuru üye sıfatiyle girmesinde fayda mulahaza e- dildiğinden, bunun tahakkuku için 1tt1fak1n gecıktırılmesı işlenmişti. Bu ikme sırasında, İtalya, Yugoslavya ıle Trieste ıhtılafmı hallederek Balkan ittifakına katılmak imkânını bulacaktı. haber Atina Ajansı tarafından yalanlandı. Yerli neşriyat: Balkan paktını — ittifaka kalbedecek olan Bled toplantısının geri bırakıl- dığı haberini, Türk gazeteleri, Ankara tebliginin neşrinden bir gün evvel bır Amerikan ajansına atfen verdiler. Amerikan ajansı haberi Taniug'dan aldığım bildirdikten) sonra, şu yorumu da ilâve ediyordu: "Tanj ajansının, teehhürü vakit kifayetsizliğine atfetmiş olmasına rağ- men, burada (Belgrad) toplantının te- hirinin Türk Hükümeti tarafından is- tenildiği söylenmektedir. Diplomatik mahfillere göre, Türki- ye, askeri üçlü ittifakın önceden Ku- zey Atlantik muahedesi teşkilâtına mensup bütün devletler tarafından ka- yıtsız ve şartsız kabulünü temin mak- sadiyle, Bled toplantısının geri bırakıl— masını istemiştir. Yugoslavya NATO'- da âza değildir. Diğer taraftan, Yugoslavya — basını bolye bir teehhumn İtalya tarafından ilham" olunduğunu ileri sürmüştür Gazeteler İtalyanın uzun ve acı bır teşkil eden Trieste meselesının Balkan ittifakının — imza- 12 çarpışmıyacak mı? sından önce sahte ümitler yarattığını Roma hükümetinin aynı zamanda te- ehhürü talep etmesi hususunda Türk hukumetıne tesir ettiğini ima etmek- te Amerikan ajansının Türk matbua- tına akseden aber ve yorumundan ancak bir gün sonra gazetelerde bazı tefsirlere rastlandı. Akşam — gazetesinin sütununda, Amerikan ajansının telgra- fını hülâsa edip, meselenin ile ilgisine de temas edilerek şöyle bir mütalâa serdedildiği görüldü: "NATO üyesi devletlerden de yal- nız İtalyanın bu andlaşmaya itiraz e- deceği sanılmaktadır. Çünkü İtalya bu andlaşmanın onaylanması meselesini Trieste davasının hallinde Yugoslav- ya'ya karşı bir koz olarak kullanmak istemektedir. Diğer üye — devletlerin bu konuda itirazda bulunacakları zan- nedılmıyor Fakat Italyanın davranışı imza 1ş1nın şimdilik gerı bırakılması— a sebep e İngil- terenın bu hususta Italyayı 1kna etme- ge çalışacakları muhakkaktır. İtalya- n da bu hususta ne dereceye kadar dayanmak nıyetınde olduğunu önü- müzdeki günlerde göreceğiz," Akşam'ın tehir sebebini, tıpkı Yu- goslavya kaynaklı haber ve yorumlar gibi, İtalyanın durumunda görmesine mukabil, 16 temmuz tarihli Cumhuri- yet gazetesinin "Siyasi İcmal" sütu- nunda farklı bir kanaate tesadüf olu- nuyor: “Bizimle — beraber — Yunanistan da NATO'ya dahildir ve oradan çelen bir talebin, bu sebeple, imzan itibare a- lınmast lüzumu hâsıl olmuştur. Üç memleket arasında — askeri bir yardımlaşma — ittfiakı — kurulacağından bahsedilğidi zaman, Türkiye ile — Yu- nanistan NATO'ya dahil olmaları, bu- a mukabil — Yugoslavyanın — bu pakt dışında bulunması dolayısiyle ciddi bir engelın mevcudiyetine işaret edilmiş- Hazırlanan — Balkan askeri — ittifakı gereğince Yugoslavya tecavüze uğra- dığı takdirde Türkiye ile Yunanistan derhal — harı ekete geçeceklerdır Fakat bu iki memleket NATO üyeleridir ve onların Harbe gırmelerı Atlantık Pak- tının bütün diğer üyelerini de — askeri müdahaleye mecbur eder. Diğer taraf- tan NATO'nun herhangi bir üyesi, me- rveç, tecavüze uğradığı takdir. , Yugoslavyanın da savaşa dahil ası icap etmiyor Yugoslavyı bunu kab l Bunu bılmıyoruz, çünkü askerı i hakkında herhangi etti mi? ittifak açıkla- gösteriyor ki, içinde bir veya birkaç doğrudan doğru- ya olmasa da, NATO'ya baglanmasını ıstememektedırler Muharrir, bundan sonra, Balkan ak ti akıtlerı tarafından acele edilmiş 01 ması ihtimalini de ileri sürerek şöyle devam ediyor: "Balkan askeri ittifakını hazırla- yan devletlerin NATO. üyeleri, evvelâ Atlantik Paktındaki diğer üyelerin tas- ribiri sağlamadın imza töreninin tari- hini tesbit etmekle belkı acele davran- mışlar ve tartışmalar ve ihtilâflar içinde boğan Avrupalı dostlarımızın karar alma has- saları son derece zayıftır ve bu yüzden bekleme devresmın urun surmesi teh- likesi mevcuttur.' idayette Balkan paktı âkidleri, bu paktı ittifaka kalbetmek kararını verdikleri zaman, NATO'nun tasvibi- ne sunmak mecburiyeti olup olmadığı hakkında münakaşa edildi. Paktın iki âkidi Türkiye ve Yunanistan aynı za- manda NATO üyesidir. Yugoslavya ise NATO'ya dahil değildir ve bu pakta iltihak hususunda en ufak bir arzu da- hi izhar etmemiştir. Mareşal Papagos da dahil olduğu halde, bir kısım kimsenin kanaatince Balkan ittifakının tahakkuku NATO- nun tasvibine bağlı değildir. Dıgerlerı— nin kanaati ise bu tasvibin zaruri ol- duğu merkezindedir. Başvekil Menderes'e gelince, o, Türkiye ve Yu- nanistanın TO muvacehesinde yal- nız hukuki taahhütleri değil, manevi taahhütleri de bulunduğu kanaatini serdetmiştir. Bu manevi taahhüt, Men- AKİS. 24 TEMMUZ 1954