March 12, 1955 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 18

DÜNYADA OLUP BİTENLER tâbirile bir "yıldırım ziyareti" idi H kikaten her şey bir yıldırım suratıle cereyan etti. John Foster Dulles İhtiram kıta- sını teftış ettikten sonra doğruca Ame- yük Elçiliğine gıttı Elçılıgın etrafıııd da sıkı tedbirler alınmıştı. Büyük elçilikte bakam Amıı'al Carney bekliyordu. Amerika Deniz Genel Kur- may Başkam olan Amiral bir müddet- tenberi Formozada bulunuyor ve ada- nın müdafaası ile ilgili tetkikler yapı- yordu. Zira Amerikalılar, Kızıl Çinin maksadının küçük adalardan başlayıp büyük adayı» yani Formozayı ele ge- çirmek ve böylece Çan-Kay-Şek reji- mine son vermek olduğunu katiyetle anlamışlardı. sonuna Dul- kan adayları, çağrılan parti temsil- cileri — ne olursa olsun geride ve per- de arkasında meşhur ve mahut hizip vardı : ettiğimiz sağ blokun liderleri. yedinci gün Reynaud, Edgar Faure- un ismini Coty'ye fısıldadı. Tam üç parti, üç aday denenmişti. Mutaba- kat bir türlü olmuyordu. Bu defa merkezden birine teklif edilmeliy- di. Sonrası malüm. Faure'un işi yağ- da kayar gibi yürüyüverdi. —Men- des - France zamanında vergi, eko- nomi reformları, muhtariyet prog- ramları ile tıkananlar bir geniş ne- fes aldılar... * şimdiki programı ve vaadleri ne olursa olsun hakkında hiç hayale kapılma- malıdır. Fransada iş başına yeniden kolonyalistler ve sağcılar geçmişler- dir. Yeni-seçimlere kadar, yani en az daha bir buçuk sene bunlar diz- F ransanın kabinesinin Eden bunu Bangkok'ta Dulles'a açık şekilde bildirmişti. Buna rağmen John Foster Dulles Amiral Cameye müsbet cevap verdi. Made!l atseu — ve Ouemoy'un Kızıl Çının eline geçmesi Formozanın aasını — güçleştire- cekti, o halde geçmemesıne çalışılma- lıydı. Amerika Dışişleri bakam Amerika Büyük Elçiliğinden doğruca Belediye sarayına gitti. Orada küçük bir mera- sim vardı: Milliyetçi Çin ile Amerika Birleşik Devletleri arasında aktedilen andlaşmanın tasdikli nüshaları teati olunacaktı. John Foster Dulles müte- akiben Saraya geldi: Çan- Kay Şek'e yemeğe davetlıydı Yemek, yeni bir fi- kir teatisi için vesile oldu ve geç vakte kadar sürdü. Yemekten sonra, bir Amerikalı devlet adamı için kaçınılmaz mecburiyet vardı: Basın toplan! Dulles iki ayağı bir pabuçta oldugu halde gazetecılerı kabul etti ve kendı— lerine gereken izahatı verdi. Saat t 17 de büyük Constellation Taipeh hava meydanıııdan kalkıyordu. Ziyaret bit- mişti. Amerikadaki alaka B u sırada Amerikada bütün gazete- ler birinci sayfalarnın en mutena yerini Çin meselesine tahsis ediyorlar ve Formoza hadiselerinin gelişmesin- den bahsediyorlardı. Umumi efkârı biç bir hadise bunun kadar yalandan ala- kadar etmiyor. du, erikanın Uzak Doguda yeni bır harbe girip gir- memesi bahıs mevzuu idi. Ameri lkarı umumiyesi Kızıl Çini kabul etmek olgunluğuna henüz vasıl olmamıştı. Gerçi Çin kıtası çok- tan Mao'nun emri ve hükmüne gir- mişti, Çan-Kay-Şek rejimi ise müflis bir rejimden başka şey değildi. Buna ginleri ellerinde tutacaklardır. Bu ; arada başka hükümetler, başka ba- kanlar gelebilir, fakat Meclis çoğun- luğu bu karakterini muhafaza et- tikçe idare ve zihniyet ayni kabı- caktır. Ne güney Vietnamda, ne kuzey Afrikada reformlar, hamleler beklenmelidir. "Immobiliste" — ler Mendes - France'tan evvel tam se- kiz sene Fransız dış siyasetini kâh oyalama, kâh sindirme ile sürükle- p durmuşlar, Hindiçinide adi bir müstemleke harbi ile bunca kayıp- bütün pisliğini Mendes'e — temizlet- tikten sonra yeniden iş başına geç- mek anını seçmişlerdir. Vergi, çalış- ma, sanayi ve iktisad reformları ise daima kâğıtta ve vaidlerde kalmağa mahkümdur. Çünkü bu reformlar, evvelâ kendilerini hedef tutmakta- dır. Fransa Mendes - France'ın baş- bakanlıktan düşürülmesiyle yeniden atalet ve oyalama politikasına dal- maktadır... rağmen pek çok Amerikalı, Amer'i nın yardımıle Mareşalin kuvvetlerının Formozadan akın edip tayı komü- nistlerden temizleyeceği kanaatindey- di. Halbuki bu gibi işlerde son derece mahir olan İngiltere, hakikati daha iyi görebiliyor ve Mao'yu Çan-Kay-Şek vasıtasile yok etmektense - bunun ha- yal olduğu aşikârdır, hiç olmazsa Üçüncü Cihan Harbine sebebiyet ver- meden... - Mao'yu tatil sözlerle Rus- yadan ayırmaya çalışmanın daha akıllı ve mümkün bir hareket teşkil ettiğini mütemadiyen tekrarlıyordu. Fakat A: merikada. Çinle menfaati olan zümre- ler ve meşhur "China Lobby" inad ediyor; bunlar, ellerınde kuvvetli va- sıtalar bulunduğundan — umumi efkârı sürüklüyordu. Hattâ General Eisen- hower bile, ihtiyatlı şekilde olmakla beraber bu cereyana zaman zaman ka- pılıyordu. Her halde Amerikanın Uzak l)_l(:ığ_u siyaseti tehlikesiz bir siyaset de- ğildi. Çan-Kay-Şek'in Üçüncü Dünya Harbi çıkmadan Mao'yu tahtından in- dirmesi mümkün değildi. Ama Mao da, aynı harbi göze almadan Çan-Kay-Şek rejimine fiilen son verebilir miydi?, O da pek kabil görünmüyordu ve Uzak Doğuda sulh bu iki pamuk ipliğine bağlı kalıyordu. Arjantin Kiliseyle mücadele eanne Andree... Bu isim, bir müd- detten beri bütün Arjantin gazetele- rini meşgul ediyor. Jeanne Andree bu- nu dedi, Jeanne dree bunu yaptı, Jeanne Andree bunu yazdı. Kimdir bu Jeanne Andree? Bir sinema artisti mi? Hayır, sadece bir rahibe. Fakat Arjan- tinin kudretli diktatörü Peron tarafından Kiliseye karşı açılan büyük savaşta hükümete karşı çarpışanlardan biri olduğu için ismi büyük akisler uyandırmaktadır. Rahibe Jeanne Andree Fransızdır Buenos - Ayres'teki Assumption Manastırının baş rahıbesıdır Baş ra- hibe ebeveyni ayrılmış çocukları mek- tebe almayacağını bildirmiş ve mev cut bu gibi talebelerin velilerine bırer mektup yazarak bunların derhal mek- tepten çekilmelerini istemiştir Gazeteler işi ele almışlar Arjan- tinde basın hürriyeti olmadığı için ga- zeteler, başlarına belâ gelmemesini is- terlerse hükümetin arzuladığı şekilde neşriyat yaparlar - ve baş rahibenin yazdığı mektupla talebe velisinin ce- vabını neşretmişlerdir. Gazetelerın id- dialarına gore Rahıbe anne Andree Peronun son anlarda çI kardıgı ve karı kocanın ayrılmasına cevaz veren kanunu protesto için bu şekilde hare- ket etmektedir. Zira başrahibe bahis mevzuu talebeyi vaktile Dek âlâ mek- tebine almıştır. Peronun kanunu Ara- hk ayında yürürlüğe — girmiş, de mektubu hemen o tarihte yazmıştır. Bu, hükümete karşı açıkça cephe al- mânâsım taşımaktadır. Jeanne Andree'ye gelınce, onun ıddıasma gore hareketinde böyle bir AKİS, 12 MART 1955