27 Kasım 1967 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 29

ATATÜRK'ÜN ÇANKAYA'DAKI ESKİ KÖŞKÜNDE HAVUZBAŞI Tarihi hatıra dolu tarihi köşk bir göz attı. Sonra oyunu ken yazıyı dikkatle oku- maya koyuldu. Gazi'nin masasından İsmet Paşa'yı seyrediyorlardı. İsmet Paşa Hükümette değildi ve bir sorumlu mevki işgal etmiyordu. İskemlesini biraz geriye aldı, bir sigara yaktı. Okumaya devam eder- ken düşünceli bir hali vardı. Sigarasından derin ne- fesler çekiyor, satırlar üzerinde duruyordu. Raporu bitirdikten sonra bir an gözleri daldı. Bu sırada, âde- ti veçhile kâğıdı elinde ağır ağır burmuştu. Bunu ya- vere geri verdi, oyun arkadaşlarına bir şey söyleyerek kalktı. Gazi her şeyin farkındaydı. İsmet Paşa yanından geçerken sordu: "— Nereye?" İsmet Paşa soruya bir soruyla mukabele etti: — Raporu sen okuyup göndermedin mi?" Gazi: "— Evet" dedi. "— Tedbir almak lazım.." Gazi, İsmet Paşa uzaklaşınca Falih Rıfkı'ya ve Yakup Kadri'ye döndü: — İşte, fark!" Bahsettiği, Fethi Bey ile İsmet Paşa arasındaki farktı ve masadakiler anladılar ki, Gazi'nin aklındaki AKİS , İsmet Paşa'yı tekrar Hükümetin başına getirmektir. Görülmüştü ki, değişiklik denemesi olmamıştı. Fethi Bey son derece iyi niyetliydi. Fakat devrimlerin ko- ruyucusu olmak vasfından mahrumdu. Muhalefet can havlinde Şıkı yönetimin ilânı ve kısmi seferberlik, tabii, ne- ticelerini hemen vermedi. Bu, bir zaman mese- lesiydi. Hazırlanan plân gereğince ordu birliklerinin savunmada kalması Şeyh Salt kuvvetlerinin cüretini arttırıyor ve ilerlemelerine yol açıyordu. Bunların miktarı, adet olarak fazla değildi. Ancak bölge halkı- nın, daha doğrusu bölgedeki şeyhlerin ve ağaların onları desteklemeleri o âsilerin işlerini (o kolaylaştırı- yordu. Ankara'da ise Muhalefet, bilhassa Fethi Bey ta- rafından Kâzım Karabekir ile arkadaşlarına yapılmış olan "Partinizi feshediniz!" teklifinden sonra adama- kıllı pirelenmişti. Gerçi Terakkiperver Cumhuriyet Fırkasının milletvekilleri Mecliste Hükümetin teklif ettiği kanuni tedbirleri desteklemişlerdi. Ama olayın bir "karşı ihtilâl" gibi gösterilmesi temayülüne şid- detle karşıydılar. Olay mahalli bir zabıta vakası, hay- di haydi bir bölge isyanı olarak alındığı müddetçe iti- 29