December 25, 1967 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 30

MİTHAT PAŞA TİYATROSUN'DA "İSYANCILAR" Fikir o neyse zikir oo oluyor İSYANCILAR "İSYANCILAR"I OYNUYOR "İsyancılar". Yazan: Recep Bilginer. Sahneye koyan: Ziya Demirel. Tiyatro; Mithat Paşa Ti- yatrosu Y eni bir tiyatro, yeni bir topluluk ve yeniden oynanan bir oyun. Bu yazıda, üçünden birden sözetmek ge- rekecek. Bir bakıma üçü de, kelimenin tam anlamıy- le "yeni" değil! Mithat Paşa Tiyatrosunda biraraya gelen sanat- çılar, tiyatroseverlerin," Devlet Tiyatrosu" sahnelerin- de uzun yıllar seyrettiği, tanıdığı kişiler. Tiyatro yö- netcileriyle çeşitli nedenlerle çatışmış ye ortalama 15 yıl ömür verdikleri bu yerden ayrılmış bir grup sa- natçı. Kamuoyu onları, kısaca,"İsyancılar diye ta- nıdı. Yürüttükleri mücadele, topluca oynadıkları, tu- tulmuş bir oyunun ismiyle birleştirildi ye kendileri- ne "İsyancılar" dediler. Bu bakımdan, tiyatrosever- ler için "yeni" sayılmazlar. Kurdukları Mithat Paşa Tiyatrosu, salon ve ha- va olarak, "Büyük Tiyatro"nu'n bir benzeri, yapı im- kanları içinde küçük bir kopyası: üniformalı müstah- demlerinden salonun giriş kapılarına, kapı gayeleri- ne, salonuna, koltukların biçim ve renginden, tava- nından sarkan tek avizeye ve fuayesinin havasınn varıncaya kadar... İsyancılar, sanki, "Büyük Tiyatro- yu" beraberlerinde taşımışlar. Yeni tiyatrolarını, anı- larını yaşıyacakları, canlı tutacakları bir sürgün ye- ri haline getirmeye adeta özenmişler. Paşa, son ye- 30 niliklerden Oo yararlanarak, (Ankara'ya (gerçekten deeğişik bir tiyatro salonu yerineleri mümkündü. İsyancıların, İstanbul'dan sonra Ankara ya sıçra- yan özel tiyatro enflâsyonuna Mithat Paşa'yı kurarak katılmaları gerçekten büyük cesaret. Üstelik, kur- dukları tiyatro, bu enflâsyonu hızlandıracak nitelik- te.Öyle ulak - tefek zararları göğüsleyip sürdürecek mütevazı bir teşebbüsün çok ötesinde bir görünüşü var. Ölçüleri bakamından, öteki özel tiyatro salonla- rı ile değil. Devlet Tiyatrosu salonları ile rekabet ede- cek büyüklükte. Yaşıyabilmeleri için, büyük bir boşluğu doldur- maları, tiyatroseverlerin öteki tiyatrolar tarafından tatmin edilememiş bir büyük ihtiyacını bulup "karşı- lamaları şart. Getirecekleri "yenilik , bu olacak. Yap- mak istediklerini, ,Ekmel Hürol'un "Biz,Türk Oyun- larından vebadan kaçar gibi kaçanlardan, böylesine aşağılık duygusuna kapılmışların değiliz" sözünden çıkarmak mümkün. İkinci oynanışın özellikleri Ankara lı tiyatroseyerler, ister istemez, ikinci defa seyredecekleri "İsyancılar"ı, birincisiyle karşılaş- tıracaklar ve genellikle, bütün, oyunda bir hafifleme, bir gevşeme olduğunu farkedecekler. Sahneye koyu- cusu aynı, baş oyuncuları ayni olan bir oyunun böy- lesine bir değişikliğe uğramasını açıklamak güç. Bu, ya bir başrejisör etkisinin kalkışı, ya da oyunun çok temsilinden doğan bir yorum sapması olabilir. AKİS