19 Haziran 1938 Tarihli Akşam Gazetesi Sayfa 5
'98A ilet sümü ı bileği fintleri) 820 250035 354 66285 28.908, 69.26 5041351 2100 145; 145, 4385” Derbend ve Ipsala cinayeti esrarı Saadetin Petürkede bulunduğu tahakkuk etti -Saadetin ifadesi alınmak için mahalline emredildi Sabahatın da dün ifadesi alındı İpsalada Ali Riza tarafından ta- banca ile öldürülen B. Muhiddinin | €wrakı arasında bulunan aşk mek- tupları neticesinde Derbend ve İpsar * İ& cinayetlerini örten esrar perdesi- Bin kısmen kalktığını yazmış, zabı- taca arandığı halde bir türlü izi bu- Tunamıyan katil Ali Rizanın eski zev- Gesi Yanola nam diğer Sandetin de © Malatya civarında bulunduğu tahak- kuk ettiğini ilâve etmiştik. Dün de yazdığımız vechile Saade- fin, Muhiddinin evrakı arasında bu- lunan yüze yakın aşk mektubundan, Ali Rizanın İpsala cinayetini kıskanç- İk ve intikam hissile işlediği istidldi edilmektedir. Pilhakika bu mektup- lar, Saadet ile maktul Muhiddin ara» #ında senelerdenberi devam eden've X Alİ Rizanın bütürf ölüm tehdidlerine Tağmen kesilemiyen derin bir aşkın mevcudiyetini isbat ediyor. İşte Ali Riza, Saadeti boşamasına Tâğmen aile ocağının yıkılmasına ye- Bâne sebeb addettiği Muhiddini af- İetmek şöyle dursun ondan kahlı bir İntikam almağa sevketmiştir. Ali Ri- Zânın şoför Ömer Lütfiyi öldürmesine gelince, otomobilini elde etmek için. bu cinayeti işlediği kuvvetle tahmin #dilmektedir, Fakat bu nokta henüz tamamile tenvrür etmemiştir. Müd- deiumumilik Muhiddinin evrakı arar sında bulunan aşk mektuplarının Ve diğer evrakının buraya gönderil- Mesini mahallinden istemiştir. Bu mektuplar ve evrak ile katil Ali Ri- Zanın üzerinde bulunan eşya, taban- €a ve otomobil dün akşam üzeri gel- mistir, “ Yanola namı diğer Saadet hayattadır Yanolanın namı diğer Sandelin Malatya civarında bulunduğu ve ha- Yatta olduğu hakkında dün verdiği- Miz haber, tamamile tahakkuk et- miştir. Saadetin Malatya civarında Pelrükede olduğu tesbit edilmiştir. Müd, mumilik Petrüke müddeiu- Mumiliğine bir telgraf çekerek Saa- detin yakalanarak sorguya çekilme- Sini bildirmiştir. Saadetin ifadesi, mahallinde alınarak İstanbul müd- deiumumiliğine bildirilecek ve lüzum Börülürse kendisi de buraya getirti- İecektir. Yanolanın namı diğer Saa- detin ailesi Kumkapıda oturmakta- dir. Babası Dimitri bir kaç sene evvel ölmüştür, Annesi Şano ise hayatta- dir. Sevim hakkındaki tahkikat Müddeiumumilik mevkuf bulunan Sevim hakkında tahkikatına devam *diyor. Çünkü Ali Riza, karısı Saadet ve Muhiddin Adanada bulundukları €snada, Sevimin de bir aralık orada bulunduğu tesbit edilmiştir. Bu yüz- den Sevimin bu faciada uzaktari Veya Yakından bir alâkesi bulunması ih- timali göz önünde tutulmaktadır, I i Bg Yanolanın elyem ha- Yanolanın namı di- yatta olan anası (ğer Sandetin ölen Şano babası Dimitri Sabahat'de isticvab edildi Meteoroloji memuru Muhiddinin bir aralık ta Sabahat adında bir ka- dınla beraber İzmite gittiği ve ora- da bazı kimselere bu kadını sevdiğini söylediği haber alınmış ve halen İs- tanbulda bulunan Sabahat da dün; adliyeye getirilerek isticvab edilmiş- tir. Neticede Sabahatın bu vükuatla hiç bir alâkası görülemediğinden ser- bes bırakılmıştır. Karanlık kalan noktalar Cinayet tahkikatı vakanın bir çok esrarlı kısımlarını meydana çıkar- mış olmakla beraber henüz aydınla- tılamamış noktalar da mevcut oldu- ğundan tahkikat ikmal edilememiş- tir. Henüz karanlık kalan noktalardan birisi şoför Ömer Lütfinin öldürül mesidir, Halen eldeki ipuclarına isti- naden katil Ali Rizanın İpsalaya gitmek üzere otomobilini elde etmek maksadile şoför Ömer Lâükfiyi öldür. düğü tahmin ediliyor. Fakat, başka vasıtalarla da İpsalaya gitmesi kabil- ken Ali Rizanın, otomobilini elde etmek için bir cinayeti göze alması şayanı tahkik ve tedkiktir. Çünkü Ali Riza- nın bu cinayeti işleyinde burada der- hal yakalanarak asıl gayesi olan Mu- hiddinin öldürülmesi işinde muvaf- fak olamaması tehlikesi vardı; Ali Rizanın o gün Ömer Lütfinin otomobiline ne zaman, nereden ve yalnız veya yanında biri ile beraber mi bindiği de tesbit edilememiştir. Yine üç senedenberi Ali Riza da Ya- nolayı boşamışlır. Halen Muhiddin İpsalada, Yanola da Malatyanın Pe- İ türke kazasında bulunuyorlar. Bina- enaleyh Muhiddinle Yanolanın âni bir kararla ve süratle birleşip evlen- İ melerine de maddeten imkân yoktur. Müddelumumilik ve zabıta esrar altında kalan noktaların aydınlatıl- ması ve Derbend cinayeti esnasında Ali Rizanın yanında kimse bulunup bulunmadığını meydana çıkarmak üzere tahkikata devam ediyorlar. Adanada Şehir oteli yapılıyor Adana Belediyesinin beğendiği mimar B. Seyfi Arkanın otel projesi Adana Atatürk Parkı yanında inşa Bdilecek olan şehir oteli için yapılan Muhtelif projeler arasında mimar B. Bey'i Arkan tarafından verilen maket Adana Belediyesi tarafından beğenil- miştir, Proje Nafia Vekâletinçe kabul ve tasdik edilmiştir. Otel ile kapalı ve açık gazino, oyun salonları Adananın gece hayatını çok değiştirecektir, Çin - Japon ordularının harbettikleri 2000 kilomet- relik Imparator kanalı Dünyanın en e#- ki ve en uzun ka- nalı üçay Japon ye Çin orduları arasındaki uzun ve kanlı muhare- belere sahne olan «İmparator kanalı» dır. İki bin kilo metre uzunluğundaki dağları ve tepe- leri aşan Seddi Çin surları ötedenberi cihanın başlıca acayibinden sayıldığı gibi «İmparator kanalı» bu acayibat- tan birini teşkil etmektedir. Seddi Çinin bir ismi de Uzun Meza- ristandır. Çünkü Çin imparatorları Asyanın şimalindeki ve ortasındaki 'Türk akvamının cenuba doğru akın we muhaceretini menetmek ve bu aki- nı garbe yani Asyanın garbine ve Av- rupaya doğru çevirmek için memle- ketin şimal ve garbini (hata ve mu- hafaza edecek surların inşasında mll- yonİarca insan sarfetmiş oldukların- dan ve bunların cesedleri inşaat mal- zemesi olarak duyarların arasına ko- nulduğundan u: mezaristan ismi- nin verilmesi uy; görülmüştür. Seddi Çin gibi iki bin kilometre uzunluğunda bül! İmparator ka- nalının kazılması ve meydana getirii- mesi milyonlarca. insanın hayatına mal olduğundan bu su yolu Çinin ikinci büyük mezaristanı - âbidesini teşkil ediyor. İmparator kanalı Çinin şimal pa- yitahtı Pekin civarından başlayıp cenubu şarki istikametini takib ede- rek memleketin cenub payitahtı Nan- kin civarındaki - Hankçoda nihayet bulmaktadır. » Kendi başına bir cihan olan Çin ül- kesinin büyük riehirleri memleketi ufki olarâk yani garbden şarka doğ- Tu katetmektedir. Bu nehirlerin hep- si de Seyrisefaine müsaid olduğundan demiryollarının ihşasından evvel bu geniş memleketin başlıca muvasala yollarını teşkil ediyorlardı. Bu nehir- leri amudi olarak birleştirmek için İmparatorluk karalı vücude getiril miştir. 1913 senesinde ikmal edilen Tiyen Çin - Nankin demiryolu işle- mezden evvel şimali Çini orta Çine bağlıyan yegâne muvasala yolu bu İmparator kanalı idi, Ancak mezkür demiryolu ile Pekini Hankoya bağlı- Bu kanalın asıl banisi Cengizin torunu Kubilây handır. Kanalın acaibi âlemden sayılması, kanal mec- rasının havada duran sedler arasından akmasıdır: yan diğer muvazi bir yolun inşasın- dan sonra İmparator kanalı eski ha- yati ehemmiyetini bir derece kaybet- miştir. Bu kanalın inşası zamanımızdan 2478 yıl önce yani Milâddan 540 sene evvel başlamıştır. Fakat kanalı ilk defa ilerleten hükümdar Çinin büyük imparatorlarından olup Milâddan sonra 605 senesinden 618 senesine ka- dar hüküm süren “Yantidir, bu büyük. kanaldan başka Sarı ve Mavi nehirlerin arasın- daki eski iska kanalları sistemini 15- Jah ve tevsi ederek memleketin imarı hususunda büyük hizmet göster mişti, İmparator Yanti yukarıda söyledi- gimiz veçhile garbden şarka doğru akan Mavi ve Sarı nehirlerin arasında memleketi şimalden cenuba doğru bağlıyan bir su yolu vücude getirmek için imparator kanalının biran evvel itmam edilmesine çalışmıştır. Fakat” İmparator kanalının asıl bânisi ve bugünkü halini meydana getiren hükümdar Kubilây handır. Cengiz hanın torunu bulunan Kubi lây, 1280 senesinden 1388 senesine kadar devam eden saltanatı zamanın- da bir çok muazzam imar eserleri vü- cude getirmişti. Bunların şaheseri İmparator kanalıdır. Zaten kanala verilen İmparator isminden maksad Kubilây handır. Kubilây handan evvel bu su yolu- nun adı Yun Liang Ho yanl cizye ge- tiren kanal idi, İmparator, Yanti ka- nalı istediği gibi tamamlıyamamışlı. Bundan başka yaptırdığı kısmı dar ve gayrimüstevi idi. Kubilây han yeni baştan yaptırır casına son derecede genişletmiş ve sularını tanzim etmiştir. Bugün bü- tün cihanın hayret eylediği iki bin kilometre uzunluğundaki seyrisefain yolu karargâhını Pekine kuran ve burasıni cihan Mogol imparatorlu- ğuna payitaht ve merkez ittihaz eden hakan Kubilây handır, İmparator kanlı Çinin iktisadi, si- yasi, idari, ilmi ve edebi hayatında bü yük rol oynamıştır, Pekini (oordugâh ve payitaht ittihaz eden Çin hakan- ları ordunun ve hükümetin ve şimal- deki halkın laşesini temin için gayet mebzul ekin yetiştiren orta ve cenu- bi Çinden icab eden erzakı bu kanal vasıtasile celbediyorlardı. Çinde memur olmak için büyük bir ilmi kudret ve bahusus Çinin karışık alfabesine ve felsefesine vukuf ara- nıyordu. Her sene Çinin muhtelif yer, lerinden gelen binlerce memur nam» *zedi bu kanal vasıtasile Pekine geli- yorlar ve buradaki darülfünunda im- tihan veriyorlardı. idi, Bu uzun seyahat ve kanalın iki tarafındaki mamur ve ferahfeza yer- ler ve manzaralar bir çok âşk mace ralarına sahne olduğundan Çinin bel. Hi başlı şairleri İmparator kanalını himmatı kolayca ve emniyetle taşı mışlardır.. Kübilây hanın yaptırdığı kanalın acayib âlemden sayılmasının bir se- ta su yolu kemeri gibi kırların sat- hında vücude getirilen iki taraflı sed- lerin arasında kanalın suları cereyan etmektedir. Gemiler âdeta Berlin ve Nevyork şehrindeki hava! demiryolu gibi kırlarin üzerinden oyürümekte-. dir. —PF, Prenses Fevziyeya gönderilen hediyeler İran heyeti tarafından takdim edildi Kahireden «Timess gazetesine bil- dirildiğine göre hazlranın on üçüncü günü akşamı İran heyeti, İran Şahinşahı ile vellahdi tarafından gönderilen hediyeleri prenses Fevzi- yeye takdim etmiştir, Şahinşah, geli- nine üç tane inci gerdanlık, vellahd de, mevcud teamüllere riayetle bir elmas yüzük, bir ayna ve birde Kuranıkerim göndermiştir. Bu he- diyelere bir zümrüd gerdanlıkla bir de fotograf ilâve olunmuştur. Pren- ses Fevziye bundan başka Şahinşa- hın ikinci kerimeleri prenses Şem- sülmelekten bir fotograf bir mektub almıştır. Bornova Ziraat mektebi son sınıf talebesi Bursaya gitti İzmir (Akşam) — Bornova Ziraat mektebi son sınıf talebesi, başlarında mekteb müdür ve muallimleri oldu- Zu halde Bursaya gitmişlerdir. Bursa ve Eskişehir havalisinde on beş gün tedkikler yapacaklardır. Vilâyetin dağ köylerinin kalkınma- sı için bu yıl dağ köylerine mühim mikdarda meyvalı ağaç fidanı dağıtıl- "mıştır. Dağlardaki yabani ahlatların âşılanması için de Ankara armudu aşı çubukları getirtilmesi için Ziraat müdürlüğünce teşebbüste bulunul- muştur, Kadın yüzünden cinayet Bir köy muhtarı tuzağa düşürülerek öldürüldü Köylü Halil, karısının dostu Hüseyini hile ile evine celbederek kama ile ölnürdü İzmir (Akşam) — İzmire bağlı De- ğirmendere nahiyesinin Karacadağ köyü muhtarı B. Hüseyinin cesedi, kö- ye yakın bir yerde bulunan harmanın- da, sol şakağından yaralı olarak bu- Junmuştur, Muhtar Hüseyinin bir ci- nayete kurban gittiği anlaşılmış, ad- Myoce derhal tahkikata başlanmıştır. Tahkikat, cinayetin bir kadın yüzün- den işlendiğini meydana < çıkarmıştır. Kadın, Şükriye âdında ve gençtir. Aynı köyde oturan Halil adında biri- nin karısıdır. Muhtar Hüseyin, bu ka- dınla üç, dört senedenberi alâkadar- mış. Vazgeçmesi için kendisine mü- teaddid defa haber gönderilmişse de Hüseyin, aldırış etmemiş, fakat neti- cede bir tuzağa düşürülerek öldürül- müştür. Cinayetin tafsilâtı şudur: Halil ve kardeşleri Salih ile Ali sev- gilisi Şükriye tarafından Hüseyine haber gönderilmiş gibi yaparak muh- tarı Alinin evine çağırtmışlardır. Ha- berci, muhtar Hüseyine: — Şükriye, seni Alinin evinde bek- yor, pencereye bir merdiven dayalı dır, oradan içeri girince Şükriye ile karşılaşacaksın, demiştir. Hüseyin, kendisi için bir tuzak ku- Tulduğundan hiç haberi olmadan ge- ce yarısı Alinin evine gitmiş, pencere- ye dayalı merdiveni bulmuş, eve gir- miştir. O vakit, odanın bir köşesine gizlenen Halil, ansızın muhtarın Üze- rine atılmış, elinde bulunan ucu sivri ve keskin bir demir veya kama ile sol şakağında muhtarı bir anda öldürecek derin bir yara açmıştır. Muhtar öldü- rüldükten sonra Halilin kardeşi Salih, cesedi sırtlamış, köyün yakınında bü- lunan muhtarın harmanına götürmüş, sırtüstü yatırarak uzaklaşmış, evin içindeki kan lekelerini üç kardeş hep birden temizlemişlerdir, Temizlik, ot- larla yapıldığı için kanlı otları da top- rağa gömmüşlerdir. Cinayetin failleri, jandarmalar ta- rafından yakalanarak adliyeye teslim edilmiş, üçüde tevkif edilmiştir. Kan- i
