1 Ocak 1933 Tarihli Kadro Dergisi Sayfa 40
da gibi memleketler bu hususta bizden onlarca defa fazladırlar. Meselâ Avusturalya ve Tasmanya'da 440, Yeni Zelanda'da 367 dir. İkinci nokta; Türkiye'de istihlâk olunan elektriğin takriben ©G 94 ü ecnebi şirketler tarafından ©6d ü belediyeler tarafından, p 2 si eşhası hususiye tarafından istihsal olunur. Üçüncü nokta; istihsal olunan elektriğin ©» 40 1 kuyvei muhar- rtike olarak ©p 32 si tenvirat olarak © 28 i sair maksatlarla kul- lanılır. Dördüncü nokta; elektrik santralına malik şehirlerin nüfusu tak- tiben iki milyondur ve bu suretle nüfusu umumiyenin ancak ©4 14 ü bundan istifade etmektedir. Maamafih bu nazari bir hesap- tır. Haddi zatında 1930 daki tekmil memlekette tenvirat abone- ler adedi 75.000 dir, Vasati olarak beher ahonenin nüfus mik- tarını 5 olarak kabul edersek hakikaten istifade edenlerin mik- tarı 375.000 edar ki bu nüfusu umumiyenin ancak Cç 2,7 sidir. Yani memleket nüfusunun ©4 97,3 ü elektrikten istifade edeme- mektedir. Esasen memlekette müesses takatlardan ©» 70 ının İs- tanbulda, 76 6 sının İzmirde, 9255,5 nın Ankarada, ©6 3,5 nın A- danada olduğu ve diğer tekmil Anadolu şehirlerinde ise ancak ç 16 isabet ettiğini söylemek Türk vatandaşınm clektrikten ne derecede mahrum bulunduğunu anlatmağa kâfidir. Kemiyet iti- barile elektrik sanayiimizin vaziyeti budur, Şimdi bir de keyfi- yet itibarile tetkik edeyim: 97 santraldan 13 tanesi buhar kuvvetile, 13 tanesi su kuvetile, 68 tanesi motör kuvvetile, 3 tanesi odun gazile calışır. Yani 9ç 70 i mahrukatını hariçten ithal edilen motörle ancak o 30 u dahili mahrukat laçalışır. Tekmil müesses takat 110,000 bey- gir olduğuna ve bunun yarısının ihtiyat olarak çalışmadığına gö- re 55,000 beygir — 40,000 kilovatlık takatın çalıştığını kabul ede- yim., Bir sene zarfında 8,640 saat çalışacağına nazaran 345,600,000 kilovat istihsal eder. Bunun senede (81,000,000) iz. tihlâk olunduğuna göre istihsalâtın ancak Ç 23 ünü satıyor de- mektir. Bunun da fiat yüksekliğinden neşet ettiğini zikre hacet yoktur. Fiat: fiatın gayri tabitliği daha ilk bakışta göze çarpar. Aşağı yukarı ayni şerait içinde çalışan santrallarımızda takat yüksel- dikçe Fiatın da azalması icabeder. Fazla istihsalâtm satısın UCUZ- 40
