13 Mart 1936 Tarihli Son Posta Gazetesi Sayfa 10

D — imüa İr | — A a * — p 'et — ld z SON POSTA Almanya Ren mıntakasını niçin işgal etti, harp için mi * ? Hitler, Fransaya karşılıklı bir gayri askeri mıntaka ihdasını teklif ediyor. Bu teklif yersizdir. Çünkü Fransanın o sahada 35 milyon İngiliz lirası sarfederek yaptığı müstahkem mıntakalar vardır. ' Yazan : İngiliz Generalı A. C. Temperley e — Fransanın Alman hududundaki müstahkem miıntakalarını vücude getiren daime tahkimatından bir müstahkem mevki parçasının maktsı | — Dehliz, 2 — Methal, 3 — Zehirli gazlere karşı sığnak, # — Müstahkem mevkiler, 5 — Ana yol, & — Asansör, 7 — Merdiven, 8 — Zırhlı çelik kısıml ar, 9 — İstihkâm, |0 — Asansör, 11 — Kazamat, 12 — Kontrol dairesi, 13 — Tarassut kulesi, 14 — Sun'i tepe, 15 — Mutfak, 16 — Kışla, 16 — Çelik kapılar, 18 — Depo, 19 — Elektrik istasyonu. ÂAskerlikten tecrit edilen mın- taka Paris Sulh konferansında Fransanın emniyete ihtiyacından doğmuşdu. O zaman Fransa, Mil- letler cemiyeti ile Alman tesliha- tının tahdidini, İstikbal namına, şüpheli teminat saymış; tam em- niyetin, tecavüze karşı birlcik ma- nla olan Ren nehri üzerinde müt- tefik askerleri birleştirmekle müm- kün olacağını söylemiş, bunun (- zerine Alman hududunun Ren - zerinde nihayet bulması, müttefik askerlerin Ren köprülerini işgal etmeleri kararlaştırılmışdı. Yine ©o zaman Mareşal Foş İngiltere'nin Alman donanmasını Iİmha etmekle, Almanyanın tica- ret filosunu teslim almakla Fran- sa'den fazla emnlyet kazandığını töylemiş ve Ren'in hudut olarak kabulu Üzerinde israr etmişti, Fakat İngilizlerle Amerikalılar Renin garbindekl milyonlarca Al- manı, asıl Almanyadan ayırarak yeni bir cümburiyete vücuda ge- tirmek istemediler. Çünkü böyle bir cümhuriyet Almanların yüzde doksan dokurzu düşman keellir- lerdi. O halde müstevil bir ordu- nun durdurulmasına yardım ede- cek bir emniyet mıntakasının teslsi kâfi idi. Bundan başka İngiltere İle Amerika, tecavliz vukuu tak- dirinde derhal Fransanın yardı- mına koşmak için teminat verdiler ve Almanyanın kuvvetlerini Ren nehbrinin Şark kıyısından 50 kilo- metre içeriye çekmesini, Ren Üze- rindeki köprülerden en başlıcası- nın 15 sene müddetle işgal edil- mesini kabul ettiler. Fransa buna razı oldu ve bu şarait sulh muahedesine ilâve edil- di. Versay muahedesinin 180 nci madlesi gayri askeri mıntaka içindeki bütün tahkimatın yıkıl- masını, yenilerinin İnşa olunma- masını emreder 42 nci ve dİncü maddelerde aynı yasağı tekrarlar. Amerika cümhur reisi Mister Visonu'n hemşireleri sulh muahe- sini kabul etmedikleri için Ingil- tere ile Amerikanın Fransaya ver- dikleri teminat boşa gitti. Bunun yerine Lokarno muahe- desi yapıldı. Muahedenin ikinci maddesi Almanya ile Belçika ve | Almanya ile Fransa'nın biribirine tecavlür. etmiyeceklerini ve her- hangi müşkülde biribirine karşı harp açmayacaklarını anlatır. Dör- düncü madde misakı garanti eden devletlerin ne yapacaklarını göz- tererek icabında Milletler cemi- yeti konseyine müracaat olunaca- ğını bildirir. Bu madde gerek Lo- karno misakının ikinci "maddesi- nin, gerek Versay muahedesinin, gerek misakın pek bariz bir tarz- da ihlâli takdirinde bunu yapan devlete karşı derhal tedbir alın- masını İcap ettirir. Misakın bariz ihlâli ise hudut geçilmesi, yahut muhasemata başlanması demektir. Gayri askeri mıntakaya ait ahkâ- mın İhlâli de bir tecavüzdür. ya'dan geri oldugu gibi yapacağı seferberlik te daha ağır olur. AL- mnnya İse süratle silâhlanmakta- dir. Her Hitler'in hazırladığı 36 fırka iki yıl içinde mükemmel bir sürette hazırlanmış olacaktır. O tikçe büyüyecektir. 0_ halde bir sız erkânı harbiyesinin en belli- başlı hedeflerinden biri de bu idi. Fransızlar gayrl ankerl! mınta- kanın bu mahiyetini İlelebet mu- hafaza etmiyeceğini bilerek bu mıntaka mukabilinde kendi hu- dutları içinde de bir gayri askâri mıntaka teklif edebilirler, Alman- ların müsavatsızlık esasına daya- narak iddialarda bulunmalarının önüne geçebilirlerdi. Fakat bugün buna imkân kalmamıştır. Çünkü Fransızlar hudutlarını 35 milyon İngiliz lirası sarfederek tahkim etmişlerdir. Onun İçin karşgşılıklı bir gayrl askeri mıntaka yapmak için Hitler tarafından vuku bulan teklif manasız bir harekettir. Almanya Renl işgalinin sem- bolik mahiyette olduğunu söyle- yor. Bu vaziyet bir müddet için harp tehlikesini kaldırır. Almanya'nın Ren miıntakasını işgal etmesi bir prestij meselesi- dir, Yoksa bu mıntakayı İş- gal etmesi için hiç bir İhtiyacı yokdu. Ren mıntakası olduğu gi- bi devam eder ve bu da emni- der. Almanya diplomasi tariki İle bu meseleyi halledebilir, yahut garp devletleri hava misakı koe- nuşulürken bu meseleyi kurça- lardı. Milletler cemiyetli konseyi da- ha bir sene önce Almanya'nın Askere çağırılmadı Şehrimizdeki Alman tebeasının asker - lik vazifelerini yapmak için Almanyaya çağrıldıklarına dair bazı gazeteler tarafın- dan verilen haber üzerine Alman koönso - losluğu gazetelere bir tebliğ göndermiştir. Tebliğde muayyen zamanlarda yapılması mutat olan yoklama ve kayıt Tmmuamelesi için bu davetin icra edildiği ve muayene - leri yapılanların Almanyaya gönderilme - leri mevzuu bahsolmadığı bildirilmekte - dir. Mart 13 ———7 Şehir Meclisinde 45 | dakika bütçe müzakeresi k * * Mardinden şehir meclisi toplantılarına çağırılan aza - “İnşallah!,, Duaları arasında hasır altı edilen teklif - penceresiz ve damsız mektep olur mu? Geçen hafta isimlerini yazdığım şehir meclisi azalarının; mahut «Faust» dediko- dularını ifşa edişime kızdıkları belli: Konuşurken, sesleri fısıltı halinde çıkı - yor; ve gözleri benden ayrılmıyor; yanla- rına sokulduğumu sezer sezmez, mevzu - larını derhal değiştirerek seslerini yüksel- tiyorlar, ve belediyenin önümüzdeki yıl yapmayı tasarladığı işlerin «fevaid» inden bahse başlıyorlar! Hele bu koridorlarda, mahut «Faust» için şifahen söylediklerini gazetesinin sa - hifelerinde tahriren geri alan Selâmi İzzet hiç lâfa karışmıyor: Belli ki, benim ifşaatım yüzünden ba - şına gelenler onu, boşboğazlığa, ve tamir edilmez çamlar devirmeğe tövbe ettirmiş! Arkadaşım: — Gördün mü, dedi, o artık tiyatro tenkitlerini mizah sahifesine yazıyor! Güldüm: — Demek, artık yazdıklarını kendi de gülünç buluyar! Az sonra onlar salona girdiler. Biz de| seyirci locasına oturduk. Meclisin, kırk beş dakika süren bu en uzun toplantısında, Muhittin Üstündağ da vardı. Mezun olan meclis reisi Necip Serden - geçtiye azadan Tevfik vekâlet ediyordu. Ruznamedeki ilk dört maddenin en - cümenlere havalesi işten bile olmadı. Beşinci madde beni nedense hayli gül- dürdü: Ali Rıza Eremden inhilâl eden bir aza- hğa; Ali Rıza Eremden sonra en fazla rey alan zat çağrılmış fakat o zat ta çağrıldığı bu vazifeden istifa ediyor, ve azalara da bu istifanın kabul edilip edilmiyeceği soru - luyor: İşin buraya kadar olan tarafında bir fevkalâdelik yok: Fakat bu İstanbuldaki azalığa çağrılan zat kimmiş biliyor musu- nuz? — — Şimdiki Mardin belediye reisi Avıf! Azaların —merhametleri tutmuş olacak ki, istifasını geri çevirip te onu mevkün - den etmediler! Ve bütçe müzakeresine devam olundu: Refik Ahmet: — Geçen hafta, dedi, varidat — kısmi minı okuyorum. Masraf — bütçesi çok — mükemmel tanzim edilmiş olacaktı ki, Refik Ahmet, okurken,azalar, mevlit dinler gibi başlarını sallıyorlar, hattâ itiraz sanılmasın diye öksürmüyorlardı bile! Refik Ahmet, on üçüncü faslı okuduk - tan sonra : durmak istiyorum: Mektep kiralamak için 40.000 Hira harcanmış. Ben mektep ola - şak kiralanan binaları kısmen gördüm. Bazı yerlerde bu iş için camiler isticar © - fesi görmeye camiler kadar bile müsait olmıyanlar var. Bu itibarladır ki ben, mektep kirası için ayrılan bu parf ile badema mektep yap - tırılmasını teklif ediyorum. Esasen tatbik edilmekte olan «yarım mektep» — usulünü icap edecek yerlere de teşmil suretile, bu yüzden mektepsiz kalacak çocukların vazi- yetleri de kurtarılabilir dedi. Onun bu haklı fikrine maarif müdürü de iştirak etti. Fakat yapılan itirazlar aza- lara, bu tatbikı zahmetli görünen güzel tek- liften daha mülâyim geldi. Birisi: — Bn ciheti, bütçemizin daha müsait- İmasrafı olarak (2700) lira gösteriliyor * leşeceği bir zamanda hallederiz! dedi ve bizim Refik Ahmedin fikri, muhtelif kö < şelerden yükselen: — İnşallah! — İleride inşallâh! Dualarile, «âmin» ler arasında defna * İundu. Bu defin merasiminden sonra — okunall madde de Adalı ÂAvniyi dile getirdi: — Efendim, dedi, 10116 Hra masraf eden bu müessese, yepyeni bir teşekkül - dür. Bu teşekkülün semereleri hakkinda tenvir edilmek isterdik. Bu sorgunun cevabını Mühittin Üstün * dağ verdi: — Efentlim, dedi, kimsesiz çocuklari kurtarma yurdunda bugün elli tane yav.© vardır: Bunlar-sirkat işlemiş, dolandırı * cılık yapmış, hattâ analarımı öldürmüş hasta ruhlu çocuklardır. Ve bugün hepsi de, taâmamen ıslâhı hal etmişler, maran * goözlük, kunduracılık gibi birer zan'at sa * hibi olmuşlardır! Adalı Avninin bu müjde önünde se * vinçle yerine oturuşundan az sonra oku * nan «yirminci fasılp da merak uyandırdı! Bu fasılda, kimsesiz kız çocukları okutmü du: Soranlara verilen cevaplardan anla * şıldı ki, belediye, bu para ile dört kimse * siz çocuğu okutuyormuş. Gönüller, çok daha faslasını istiyormuş ama bundali fazlasına — «imkânı maddi» — buluna * miıyormuş! İkinci kısmın dördüncü faslı okunurketı Kartal nahiyesi mümessilinin sesi yüksel “ di: — Efendim, dedi, bu maddede , şehit ve köy mektepleri inşaat ve istimlâkâti için 5000 Hira ayrıldığı yazılı. leri için bütçede ayrıca tahsisat var. Ve bu para, sade köy mekteplerinin - inşas! içindir. Ben, iki köyümün mektepleri içif beşer yüzden bin İira istemiştim. Veril * memişti. Kazamdaki mektebin de bahçe için bif Binaenaleyh ben, bu beş bin liradatı bin lirası bahçe için, bin lirası da köyleri” min mektepleri için sarfolunmak üzere tartâ —| iki bin lira istiyorum, Şerafettinin sevimli bir eda ile, ve: J — Bin! Rakamlarının üstlerine kuvvet” le basa basa yaptığı bu istek, meclise ha neş'e getirmişti. Muhittin Üstündağın Kartala yol vadi ve itirazı bile, onu bu talebinden vaz g€ * — Hayırl dedi. İsteğim böylece zaptf geçsin. Ve gülümsiyerek ilâve etti: — Hem benim köylerimdeki mektep * lerin arsaları, taşları, hattâ kumları, ki * de birer kapı lâzım. O yine güldü, ve: l — Aman, dedi, onları sayma. Gözlerin? | çok görünür de vermezler! - ; Nihayet, tasdik edilen masraf bütce?” nin son faslı da okundu: — .e Bu suretle, vilâyet birinci bl: fevkalâde masraf bütçesi yekünu, Eeçeı seneden (14,934 lira fazlasile ve 5'831 lira olarak tesbit edilmiştir! Selim Tevfik A