4 Mayıs 1935 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 5

——— 14.58.038 İCMAL Muahedelerin Tadili Londrada lordlar, arstulusal siyasanın en nazik meselesini, İngilizlere has bir soğukkanlı- İtk ile müzakere etti: Genel sa- vaş sonunda yenilmiş zümrele- re, muzaffer kılıçların kabul et- tirdikleri andlar... Versailles! Fransız kralları - nın debdebeli sefahatine sahne olan bu süslü malikâne, arsrulu- sal hükümleri — yapraklarında saklayan muahedeye adını ver- di!.. Ancak harp sonu muahede- lerindeki hükümlerden çoğunun tatbiki imkânsızlığı zamanla an- Taşıldı. Almanyaya yükletilen milyarlarca tazminattan vazge çildi, Almanyanın hukuk müsa- vatr tasdik olundu. Tabiidir ki, muahedeler, yavaş yavaş hü- kümlerini kaybeder. Muahede - lerin zaman ve yeni ihtiyaçlar- la tadil edilebileceği, Uluslar kurumu paktının 19 uncu mad- desinde de yazılıdır. Lordlar kamarasında, Alman- manyayı, şiddetle müdafaa e- denler oldu. Bazı lordlar, mua- hedelerin tadili gerekliğini ileri sürdüler. Gazetelerin bazısı da açıkça “Almanyayı haklı gösterdi. An - laşılıyor ki: İngilterede, efkâr rumumiye, büsbütün Almaya aleyhinde de- ğildir. Lordlar kamarasındaki müzakereler, bunun tipik bir örneğidir: 1 — Lord Davies, verdiği bir takrirle, hükümeti, muahedele- rin tadili için gereken teşebbüs- leri yapmağa davet etti, 2 — Lord Esher diyor ki: #“Versailles muahedesinin be- şinci maddesindeki taahhütleri- ni yerine getirmiyen Fransayı niçin mahküm etmedik?,, $ — Lord Lothian, daha ile- ri giderek diyor ki: “eğer sulhü gerçekleştirmek istiyorsak Al - ü Belleda. e AyERE DÇK Yemdiyiz. Sul < hün başka esaslara dayanabile- ceği — zannediliyorsa aldanılı- yor,,, * " Bu sözleri okurken. dünya sulhu namına sevindik. İngiliz- lerin ve onlarla beraber Fransız ve Italyanların ergeç Almanlar- la anlaşmaları dünya düzeninin sağlam temellere dayanilasına yarayacaktır. |* Yusuf Osman Bükülmez ——— Türkiye ve Bulgar kadınlığı Sofya, 3 (Hususi muhabiri - mizden) — İstanbulda, Yıldız toplantısına, Bulgaristandan 57 Bulgar ka - dını iştirâk etmişti. Bulgar Ka - dmlar Birliği reisi Goöspoja İva- nova, Türkiyede gördükleri hak kmda Bulgar gazetelerine ma - kaleler yazmakta ve Türk inkı- lâbına karşı oları takdir hisleri- ni izhar oderek Türklerden gör- müş oldukları misalirseverlik - ten bahsetmektedir. İki köy arasında muharebe Sofya, 3 (Husust muhabiri - Mmizden) — Filibe kazasının İs- tara jelezna ve Çerniçevo köy - lüleri arasında çıkan bir gürül - tüde dokuz kişi ağır sürette ya- ralanmıştır. Zabıtanın müdaha- lesi ile nihayete erebilen muha- rebeye sebebiyet verenlerden 7 kişi tevkif edilmiştir. Kavgaya €ebep, iki köyün ortasından ge - Allahın suyunu taksim ede- — Lehistanda kar Vdrşova, 3.'A.A. — 36 satten d Ka yağllaz Şik i kar ya; » Eri- Yen kar yığınları yolları kapat- Makta ve şimendifer münakalâ- tınr durdurmaktadır. Hasar bil çiçek bağçelerinde çok- Viyana tramvayları Viyana, 3. A. A, — Dün elek trik santralında vukua gelen ve bir zaman için Viyana tram Vaylarını durduran kaza teknik bir hatadan ileri gelmiştir. İş- e hiç bir suikasd yoktur. s O N e 'A N RUS — FRANSIZ ANLAŞMASI Polonya Endişeye Düştü, Titülesko Vaziyeti Öğrenmek için Parise gidiyor Roma, 3 (A.A) — Fransız - Sovyet misakı, orta Avrupanın emniyetile uygun olması sebe - biyle memnuniyetle karşılan - mıştır. Lehistanın Tuna konferansı- na iştirak kararı, bu hükümetin tekrar Almanyaya yakınlaşma - sından korkan İtalyayı tatmin etmektedir. Fransız gazeteleri ne yazıyorlar? Paris, 3 (A.A.) — Gazeteler, birinci derecede Fransa - Sov - yet mukavelenamesiyle meşgul oluyorlar, Övr gazetesi 2 mayıs tarihi - nin suhlü kuvvetlendirme mese- le'erinde unutulmaz bir tarih olarak kalacağını yazmaktadır. Matin gazetesi, en mühim bir mesele olarak bu mukavelenin Jenev ve Lokarno itilâfına ta - mamen mutabık olduğunu kay- dediyor. * Eko dö Pari, Fransa efkârı umumiyesinin bundan 45 sene evvel imza edilmiş olan Fran - siz - Rus ittifakı karşısında his- setmiş olduğu heyecan ve me - serreti bu sefer gösi ediğini işaret etmektedir. Journce İndustrielle ezcümle diyor ki: “Bugünün icabatı karşısında bu mukavele mutavaatla kabul edilebilir. Fakat eski müttefiki- mizin 1917 deki Yareketi ile Fransız sermayedarlarının za - rarları akıldan çıkmaz. rvu rarızıen gazetesi, Fran- sız - Sovyet mukavelesinin iki memleket arasındaki hükümet sistemlerinin farklarına rağ - men, devamlı olabileceğini ve castşa daimi bir tegrihi mıcaal - ye meydan verebileceğini kay - dediyor. Kotidiyen gazetesi, ise, bugü- nü bir kara gün olarak almakta ve sebep olarak mukavelenin yalnız Fransaya taahhütler yük lettiğini, Rusyanın istese bile ta ehhütlerini ifa edemiyeceğini, çünkü Almanya — ile hemhudut olmadığını yazmaktadır. Lehistanın endişesi Varşova, 3 (A.A.) — Lehis - “Anlaşma, Yardım Esasını Nasıl Tanzim Ediyor? Paris, 3.A.A. — Dün akşam saat 18 de Laval ile Potemkin aras:nda imzalanan Frasız-Sovyet karşılıklı yardım muahedesi- nin beş maddesi ve bir protokolu vardır. Bu muahedeye göre her iki taraf tecavüz tehlikesi karşısında hiribirlcş-iyle istişarede bulunmayı ve kendilerinin sebeb olmıyacakları bir taarruz kar- şısında da birbirlerine yardım etmeyi taahhüt eylemektedirler Muahede uluslar kurumu paktının 10, 15 ve 16 cı maddelerine dayanmakdadır. Muahedenin imzasından sonra Laval demiştir ki : *Tek bir düşünce ile hareket ettik ki o da emniyet teşkilâtma girmekdir. Kendi isteğimizle uluslar kurumu gerçevesi içinde kaldık. Müzakerelerin daha başında hiç bir ülkeyi dışarda bırak- mamak kaygusunda bulunduk. Barış için çalışdık.,, Potemkin de şunları söylemişdir : n “ Muahede yalnız Fransa ile Sovyet arasındaki bağları perçin- leştirmekle kalmıyor. Muahedenin bundan çok daha büyük şü- mulü vardır ve buna Avrupa emniyeti için çok mühim bir des tek olarak bakılabilir. Muâhedenin hiç bir ülküye karşı yöneltil. miş olmadığı da gerektir. Sovyet Rusya muahededeki taahhüt- lerin barışa candan bağlı daha bir çok ülkeleri de içine . «.bile- ceği ve alması lâzımgeldiği düşüncesindedir. tan, Fransız - " vyet karşılıklı | gazetesi yardım misakının kendisini dı şarda bırakm sinden L rkmak- tadır. Bu misak, Fransız - Le - histan ittifakı ile Lehistan Soövyet ademi tecavüz misakını bozmadığı takdirde Lehistan en dişe etmiyecektir. Titülesko Parise gidiyor Paris, 3. A. A. — Romanya hariciye buxsanı eskonun keaya gelmesi beklenmektedir. İyi haber alan mahafil, Titüles- konun Rofha konferansı hakkın da Fransa hükümetiyle temas etmek arzusunda olduğunu ve Poausa 1t Duryer Rusya arasını da imzalanar mukavele hakkın da malümat almaya çalışacağı - ni tahmin etmektedir. Belgrad memnun Belgrad, 3 (A.A.) — Mınta - kavi misaklara daima taraftar olmuş olan Yugoslavya, Fran - sız - Rus anlaşmasını memnuni yetle karşılamaktadır. Romenler ne diyorlar? Bükreş, 3. A.A. — Diminecata Filipinde Köylü isyanı Manille, 8. A.LA. (Filipin)— Cabuyoo'da silâhl köylül er polise hücum etmişlerdir. Sokaklarda — ölü ve yaralılar yatmak- tadır. Silâhhı kövlüler Lagüne vilâyetinin her tarafında görül mektedir. İşin garib tarafı, bu ayaklanmanın tam Filipin adala- rımna istiklâl veren yeni ana yasanın ilân edileceği günün arife- sinde çıkmış olmasıdır. Açlık grevi Katovie, 3. A. A.— Geçenler de tatil olunan Guidotto demir- hanesini dün işden çıkarılan 400 işçi işgal etmiş,ve bunlar aç lik grevine başlamışlardır. İşçi- ler takaüd sandığına yatırmış oldukları paraları geri istemek- tedirler. Fransız - İtalyan ticareti Paris, 3.A.A.— Havas ajan- &ı Fransız-İtalyan ticaret mua- hedesinin imzalandığını bildir- mekdedir. Bu muahedeye, İtal- yaya ithal edilen fransız malla- rının yüzde seksen kontenjan nisbeti 12 ay temdid edilecek- dir. Şako ihtilâfı Rio de Janciro, 8. A.A. — Brezilya Şako müzakerelerine iştiraki kabul etmiştir. Bu,Fran- sa, İngiltere ve İtalya elçilerine de bildirilmiştir. Brezilya hükümeti, Amerika kıtasr üzerinde devamlı barışı kurmak ve Bolivya ile Para- guay arasındaki — ihtilâfı doğru bir şekilde halletmek için yapı- lan müşterek gayretlere iştirâk etmek hususundaki arzusunu bildirmektedir. —- Hi Litvanya hududunda Berlin, 3.A.A. —Bazı ccnebi gazeteleri Alman-Litvanya hu- dudunda güya hadiseler oldu- ğunu yazmaktadır. Zabıta tara- fından yapılan tahrikâtın neti- cesine göre ortada bir hudud hadisesi değil ancak bir kaçakçı hk hadisesi vardır. Alman güm rük memurlarının dur emrine i- taat etmiyen iki kaçakçıdan bi- ri ölmüş ve öbürü de yaralan- mıştır, Okyanos tayyarecisi Londra, 3.A.A. — Pembo a- dındaki İspanyol tayyareci bu sabah saat dokuzda bir İngiliz tayyaresiyle Santander'e uç- muştur.Tayyareci oradan Atlan tik denizini cenübtan geçerek Meksikoya uçacaktır. Bu mesa- fe 9000 mildir.Tayyareci bu u Çuşu yapabilirse yeni bir mesa- fe rekoru kurmuş olacaktır. Ne hazırlığı ? Berlin, 3. A. A, — Bakır, ni- kel, ve prinçin ev eşyaları ima- linde kullanmalarını yasak eden tebliğ, kurşun, krom ve kobaltım da kullanılmalarmı tahdid et- mişdir, , * Tarihi ehemmiyetli Fir sıyasal hâdisı başlıklı ya- sısında, Fransız-Sovyet andlaş- marfı için-diyor ki : *“Tlk defadır ki Avrupanın iki büyük devleti, İngiltere ve İ- talyanın tasvibiyle iki taraflı bir andlaşma imzalıyorlar ve biri birlerinin sınırlarını temin ve tecavüz takdirinde karsılıklı yardımda bulunmayı taahlılit e- diyorlar. Uluslar kurumu pak- tına da uygun düşen bu andlaş- me Cenevre kurumunun ara sı- ra gösterdiği zaafların da ö- nüne geçmektedir. Alman tahri- bdlvaı Ruma, Lonüra ve Stıre- | za'da takbihinden sonra Fran- sız - Sövyet andlaşması — ilk mütbet bir hareket olmakta ve küçük anlaşma ile Balkan an- laşmasının terviç — ettikleri şe- kilde barışın müdafaası prensi- bine tamamiyle tevafuk etmek- tedir.,. Diğer bütün gazeteler de paktin imzasından dolayi mem- HABER Yunanistanda Muhalif Liderlerin Müdafaaları Atina, 3 (Hususi muhabiri- mizden) — Muhalif parti lider- lerinin muhakemesine devam e- dilmiştir. Bu celsede müdafaa larını yapmışlardır. Bunlardan mebus Burdaras kendisinin is yanla hiç bir alâkası bulunma dığını Bulgaristana kaçan kar- deşi binbaşı Burdarasın evrakı arasında çıkan mektupların sırf kardeşlik münasebatı yüzünden yazıldığını, Venizelos kabine sinde nazırlık yapmış ulan suç- lulardan Harrinis isyan hareke- tine hiç bir veçhile karışmamış bulunduğunu ancak siyasetle iş- tigal ettiği için “Cumhuriyeti koruma,, derneğine kaydedilmiş olduğunu söylemişlerdir Suçlulardan Venizelos kabi - nesi nazırlarından ve âyandan Yosonidis de reisin bir çok su allerine karşt isyanla katiyen a lâkadar olmadığını söylemiştir. Venizelos kabinesinde adliye bakanı olan Airaam, gazeteci Lamprakis, mebuslardan Mar - selos, Tonidakis Hauberyis, Ve nizelosun muhafızlarından Yi- paris müdafaalarını yaparak is- yan hareketile alâkalarını inkâr etmişlerdir. Liderlerin müdafaasına baş - lanmıştır. Müdafaalara bugün devam edilecektir . Çaldaris Bükreş konseyine gitmiyor Atina, 3. (Hususi muhabiri- mizden) — Başbakan Ç3 'daris tamamen iyileşmiş, dış baka “iık işlerini tekrar ele — almışdır. İç Bulgaristanda Dahili Sulh ISofya Husus? Mu- habirimiz Bildiriyor:) Filibe'de, Bulgar milli sana- yi sergi: küşat etmiş — olan Başvekil Andre Toşef şu beya - natta bulundu: “— Devleti batakçılığa doğ - ru götüren, eski rejimin menfur idaresini, 19 mayıs 934 ü mey- dana getiren ordu ve duygulu Bulgarlardan hiç kimse istemi- yor. “Bulgaristan, — partizanların yağma mevzuu olmamalı ve ol- mayacaktır. Bunu bize, ırkımı - zın yüksek menfaatleri ilham et mektedir. Herkes bilmelidir ki; müstakbel nesle bırakmak mec- buriyetinde olduğumuz kültür « leşmiş ve sağlam bir devleti ya- ratmak borcu, bizim ilham kay«e nağımız olmuştur. “Parlmantarizme — dayanan demokrat devletin sakatlıkları ni düzeltmek vazifesi bize dü » şüyor. “Hayallere kapılmadan ve ye ni zamanın icabatını milli ana « nelerle yoğurarak milletin tas « vip ve müzaheretile, devletin yapacağı kurtuluş işinde mü « vaffak olacağız. Refaha erişmek için ilk şart, dahili sulhün te - min edilmesidir. Bunun için ben bütün mil'eti, ittihat ve yardı « ma çağırıyorum. “Harice karşı devletin itiba- rını yükseltebilmek, dahili sul - hün temin edilmesi ile mümktin olabilecektir. Bunu yapabildik - ten sonra, hariçte — itimadımız fazlalaşacak, kredimiz artacak, yerli istihsalâtımız da pazar ve müşteri bulacaktır. Mahmud Necmeddin Balkan gazeteleri En: y siyasa ile de meşgul olan Çalda- ris, Bükreşe gidecek Yunan he- yetinin başkanlığını üzerine ala- alamayacaktır. Bükreşe gidecek heyet Maksimos Sakillaropulos ve Bük »şteki Yunan sefiri Ko - los'dan ibarettir. Metaksasın iddiaları ve Kondilis Atina, 3 (Hususi muhabiri- mizden) — General Metaksasın divanı harpteki şahadeti üzeri- ne general Kondilis gazetecile- re demiştir ki: “Metaksasın Çal daris hükümetine isyan hareke- tinin müsebbibi demesi ve mesu- nuniyet göstermekte ittifak edi- yorlar. Uluslar kurumu Ve Habeş Meselesi Cenevre, 3 (A.A,) — Uluslar kurumu konseyinin 20 mayıs toplantısı ruznamesinde yazılı siyasal işler arasında İsviçre ile eski müttefik devletler arasın- da İsviçre tebaalarının harp zi- yanlarına ait ihtilâfla İtalya - Habeşistan ihtilâfı vardır. Uluslar kurumu - konseyi, 1- talya - Habeşistan ihtilâfına, e- ğer o zamana kadar, ihtimal ve- rildiği üzere, her iki hükümet 1928 muahedesinde derpiş edi - len bir uzlaşma komisyonu seç. medikleri takdirde, bakacaktır. Kral Aleksandr ile Bakan Bartu'nun ölümüne sebebiyet veren Marsilya suikastinin siya- sal mesuliyetleri meselesi de u- luslar kurumu konseyinin 20 mayıs toplantısı Tuznamesinde cesmen yazılı bulunmaktadır, Habeşistana doğru Tekzib edilen haber vNıpolı. 2 (A.A.) — 83 üncü piyade alayına mensup kuvvet- lerle kumandanlarını, otomobil ve diğer harp malzemesini taşı - makta olan Ganj vapuru şarki Afrikaya hareket etmiştir. Askerler, rıhtıma toplanan liyeti hükümete atfetmesi gü- lünçtür. Buna karşı verilecek en iyi cevap divanda söylediği şey- leri binlerce nüsha bastırarak bütün memlekete dağıtmak ve Metaksasın zihniyetini bütün Yunan milletine göstermek ola- caktır. Örlit idare Atina, 3 (Hususi mühabirı- mizden) — İntihabatm 2 hazi- rana taliki hakkındaki kararna: meyi Çaldaris imza etmiştir. Me murların tasfiye için tayin edi len müddetin yirmi gün daha temdit edildiği hakkında da baş ka bir kararname daha çıkmış - tır. Tasfiyeye uğrayan memur- ların yerlerine ancak intihabat- tan sonra yenileri alınacaktır. Bakanlar heyeti iki üç gün sonra bitecek olan divanı harp davalarından sonra örfi idare kaldırılacaktır, Pazartesi günü örfi idarenin kalkmış bulunaca- ğı muhakkaktır. Bir Yunan divanıharbinde _Aunı, 3 (Hususi muhabiri- mizden) — Kaçak general Vla- kos ile diğer zabitlerin gıyabi muhakemesine bakmak üzere teşkil edilen divanı harp muha- kemeye başlamıştır. Bu divan dün isyanla alâkadar olarak mu hakeme edilen mebüs Papadam ile Pentis “ Demir sulh,, kulü- bü azalarının beraatine karar vermiştir. — | Kaçırılan gazeteci Berlin, 3.A.A. — Bertold Jakobun idam edildiği hakkında ki havadisler tekzib edilmekte- büyük halk kütleleri tarafmdan tezahüratla selâmlanmıştır. —— gı'r.'l'ıhhkı' t henüz bitmemiş- Disiplin Le Messager d' Athenes ga- zetesinden: Paskalya yortusu münasebe . | tile Başbakanım ve Harbiye na- | zarının kışlalarda yaptıkları mu- tat ziyaretler, hükümete adam- ları ile askeri kumandanlar a- rasında, son hâdiselerden mül « hem sözlerin taatisine vesile ole du. Ordunun sadıkane - bağlı kalması lâzım gelen vazifeler - den, disiplinden, ittihattan, bu gibi toplantılarda ilk dela bah - sedilmiş değildir. Ancak, bu de- fa, sözlerin daha canlı ve kati bir mânası olmuştur. Hâdiseler, efkârı umumiye « nin hakiki vaziyetini tebarüz ete tirdi. Müsellâh kuvvetler ve halk kütleleri, mütecavizane propagandaya karşı yapılması icap eden aksülâmeli kendiliğin. den yaptı. İsyan, ilk hamlede, neticenin kısırlığını gösteren bir mukavemete uğradı. Atina- da derhal bastırıldı. General Kondilis'in idaresinde — devlet ve kanunün zaferini temin ede- cek olan ordü çarçabuk toplan - di. Firtina, memleketi ve ordü- yu sarsmak suretile herkese va- zife hissini daha küvvetle telkin etti. Bu şartlar altında herkesin vazifesini yapmış olması, gele- cek için en kuvvetli zâmandır. Çaldaris, disiplinin lüzumun- dan bahsetti. Yalnız ordu değil milletler de disiplinli olmalıdır, diyerek sözüne şöylece devam etti: “En iyi disiplin, kanunun zo- rile değil, her ferdin kendi ri - zasile kabul olunan disiplindir. Bu disiplin kuvvetli milletlerin alâmetidir. Bu. devletin ve itti- hadın kanunlarma tazyiksiz ola rak itaattir. Bu disiplinin Yu - nan milletinde mevcut olduğu son vakalarla anlaşılmıştır.,, —— Bulgaristanda tevkifal Solfya, 3 (Hususi muhabiri « mizden) — İvan Vapsarof is « minde birisini yok etmek, öl - dürmek ithamile, 45 kişi tevkif olll.nmsış.tuz_ Makedonya komi - tesi reisi İvan Mihailof dahi g- yaben maznundur. Müddeiumu- mi bu mevkuflardan bazıları hakkında i ü m“di:.ıdmhülmılnlcpw