31 Ocak 1938 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 2

Yazan; Ali Haydar Mithat Babıâli No, Ss recide bulunan yazıhane- me bir gün Van valisi Tah- sin Bey (şimdi dördüncü mı umumi müfettişi Tahsin Uzer), p: lis müdürü Azmi Bey, daha bir- kaç kişi geldi. Biraz oturdular. Hal ve tavırları tabii görünmüyordu. Sık sık saate bakıyorlardı. 6 Toplu bir halde yazıhanemden halde bir yan sokaktan çı ver Bey at Üzerinde yukarıdan in- di, Babriliyi mahafazaya memur bölüğün elde edildiğini, Nâzım Pa $a ile iki e İttihat çıları biri vurul duğunu, vükelâdan bir kısmının korkularından dolaplar içine sak- landıklarını, yalnız Kâmil Paşa- nın metanet gösterdiğini, istifa için Padişahın iradesini (Obeklediğini öğrendim. B" vaka üzerine sadarele ge- çen Mahmut Şevket Paşa uzağı görür, iktidarlı, hamiyetli bir zattı. Sadaret makamında, ha- kiki bir devlet adamının görüşü ile iş görmiye çalışıyordu. Memle- keti candan sevenler ve ifratlı his- lere kapılmıyanlar, Mahmut Şev- ket Paşanın tuttuğu yolu beğeni- yorlardı. Mahmut Şevket Paşa cemiyete mensup değildi. Fakat cemiyeti memlekete bağlı ve yık yegâne kuvvet sayıyor ve tu- emniyete W- tüyordu. Vakit vakit cemiyetin ay kırı yollara gitmek istediğine kail ölür, çok sevdiği Haci Adil Bey va siyle itidal tavsiyelerinde bu- lunur sir Enver Beyin muhakeme- hiç itimadı yoktu. Kendisini a cul tablatli ve fikirlerinde inatçı buluyordu. Talât Beyi çok severdi Maarif Nâ mez, kendisi için: “Talât Beyin a- cemisi,, derdi. Çev münakaşa vaziyoti- ne düşünce hep Hacı Adil Beyle müzakere etmeyi tercih eder onu çağırır, konuşur, fikirlerini an latırdı. Bir gün sordum: ırı Şükrü Beyi hiç sev- Hacı Adil Beyi tercih etme nizin hikmeti nedir' —İçlerinde en ağır başlısı odur. Babama derin bir sevgisi vardı. Babam Bağdat Valisi iken Mah- mut Şevket Paşa yetim kalmış, ba bam da kendisini Alyans mektebi- Be koyarak lisan öğrenmesini te. min etmişti. Bu hatıranın sevkiyle bana çok dostluk gösterirdi. Bir gün yanında oturuyordum. Yaver geldi ve haber verdi: - İstanbul Kumandanı Bey geldi. M ahmut Şevket Paşanın hal ve tavrı birdenbire deği E- Undeki kalemi hiddetle yere vur- du. Yaver beklediği sırada şu leri söylüyordu — Artık beni rahat bıraksınlar. Sadareti ben istemedim. Israr etti- ler, “Vatan tehlikededir, vazifeyi kabul etmeniz lâzımdır. dediler. Ben de bu makamı kabul ettim. Şimdi ikide bir de Cemal Bey bu- roya geliyor: “Hakkınızda suikast var. Kapınıza bomba koymuşlar... gibi tehditlerle huzurumu ve raha- tımı kaçırıyor. Artık bizar oldum. Sadareti alsınlar, kime rlerse versinler, fakat beni rahat bırak- sınlar.. Sadrazamın bu sözlerinden çok teessür duydum. O sırada, bir dev- let adamı görüşüyle sadareti ida- re edi ek başka kimse hatıra gelmiyordu. Mahmut Şevket Pa- şaya herkes memlekette bir dev- Jet nüfuz ve itimadı kurabilecek bir adam gözüyle bakıyordu. Cemal (Tee bakkı mahluzdur,) Vakası ahmut $ “ me ve iktibas t Paşanın bir him diye telâkki ettiği ve ı bile hiddetle karşıladı ne çare ki geldi, çattı. Tayıs 1929 (1913) Mahmut Şev ket Paşa Harbiye Nezaretinden Sadarete dönerken, otomobilinin karşısına bir mânia çıktı, Süret azal dı. Bu sırada Hürriyet ve İtilâf Fır kasına mensup fodayiler otomobil. le disini ve yaverini şehit ettiler. Bu suikast, İttihat ve Terakki- nin Sadrazamını öldürmek ve kuv- vetini elinden almak maksadiyle yapılmıştı. Halbuki Hürriyet ve İ- tilâfın hiç işine yaramadı, büsbü- tün perişan olmasına sebep oldu. Sebep ola: ir cezalar gördü- ler. Diğer taraftan İttihat ve Te- rakki her hareketlerinde ser best ve ölçüsüz bir hale geldi B bulun u suikastten evvel memleket mühim bir karar karşısında rdu. Balkan memleketle- nda kavga kopmuş, biribir- ine saldırmışlardı. Başta Enver Paşa olduğu halde Edirne üzerine yürümiye karar verildi, Midye — İnoz hattını hudut yapan Londra muahedesi yırtıldı O sıralarda bir gün Alman sefi- ri bana ataşemiliter Fon Strenpoli göndererek beni sefarete çağırdı. Dedi ki: — Edirneyi almak kötü işler çık masına sebep olacak, size pahalıya oturacak. Bi Avrupa aleyhini- ze dönecek. Ondan sonra bütün is- tikraz kapılarını kapalı bulacaksı- nız. Enver ve Talât Beylerle konü- şunuz. Bu tehlikeleri kendilerine anlatınız. ik bir heyecan ve te- nde idi. Sefaretten çıkar çık- maz Talât Beyi buldum, Alman se- firinin sözlerini olduğu gibi anlat- (Arkası var) Gelenler, Gidenler : Fuat Bulca Tedavi İçin Avrupaya Gitti Hava Kurumu Genel Başkam Ço- ruh saylavı Bay Fuat Bulca, dün ak- şamki Avrupa ekspresile Parise git- miştir. Fuat Bulca, bir muharririmize kı- saca şunları söylemiştir: “— Rahatsız olduğumu biliyorsu- rada ne kadar kalacağımı bilmiyo - run. Posta Umum Müdürlüğünde Posta ve Telgraf Umum Müdürlü- ğü, yüksek fen müşavere heyeti aza- lığına tayin edilmiş olan İstanbul Posta ve Telgraf Başmüdürü Bay | Mazhar, dün akşam trenile Ankara- ya gitmiş, ve garda postane müdür m rafından uğurlanmıştır. İ Tapu Başmüşaviri pu ve Kadastro başmüşaviri Ha Ziya Türkkan, dün şehrimize gelmiştir. Ankaradan | Demiryolları : Haydarpaşa Garına Hoparlör Konuldu Devlet Demiryolları idaresi tara- İfindan Haydarpaşa garında asri ho- parlör tertibatı yapılmıştır. Bir me- mur, bu hoparlör ile trenlerin geliş ve gidiş saatlerini, rötarlarını, gişe- lerin açılışlarım, biletlerde yapılan tenzilâtı, tarifelerdeki değişiklikleri kısa fasılalarla anlattığı gibi yolcu - ların yanlış trene binmemeleri için postaların yer itibarile sıralanışlarını öylemekte ve yolcuları ikaz etmek- tedir. Bu İşin idaresine memurlar - dan Rauf tayin edilmiştir. nuz. Parise tedavi için gidiyorum. O-! inleri ve memur arkadaşları ta| YERLİ HABERLER SEHİR PLANI: İ Şehircilik mi k sahiplerinin de munta- bir teşekküle bağlanmaları icap &deceği kanaatindedir. Prost, bu atla bir proje yapmiştı. Emlâk lerinin bir sendika kurmalarını temin edecek olan projenin hükü - metçe tetkikine başlanmıştır. Haber aldığımıza göre, bu sendikanın ku- rulması, esas itibarile kabul edilmiş ise ndikaya bütün emlâk sahip- leri değil, sadece İstiklâl caddesi, Di- vanyolu gibi, şehirde emlâk fiyatla- rı yüksek olan semtlerdeki bina sa- hipleri dahil olabileceklerdir. Diğer taraftan yapı plânının âr- zasız bir şekilde tatbiki için yapı ve İyollar kanununun bu bakımlardan icap eden bütün hükümleri havi ol- ması iktıza etmektedir. Bu maksatla yeni bir kanun projesi tanzim edik mektedir. Bu proje, Nafıa Vekâleti ile belediye tarafından seçilen mü - messiller tarafından Ankarada yaptl- maktadır. Kanun projesinin yapılma sında Prostun bu hususa dair verdiği projeden de istifade edilmektedir. Yeni lâyiha, Meclisin mart içtimana yetiştirilecek ve hazirandan önce ka- nuniyet kesbetmesine çalışılacaktır. Sirkeci Meydanı Müstakbel şehir plânında Sirkeci- İŞÇİLİK: İşçiler Nasıl Sigorta Edilecekler? İş dülresi; haziran başında" faal te geçecek olan “işçi sigorta idaresi, ne ait esasları hazırlamıştır. Yeni teş kilât tamamile bir devlet müessesesi olacak ve iş dairesine bağlı buluna- caktır. İ “İşçi sigorta idaresi, iş hayatında İiş kazalarile mesleki hastalıklar, a- nalık, ihtiyarlık, işten kalma, hasta- İlik, ve ölüm hallerinde yapılacak s0s yal yardımları tanzim ve idare ede- İ cektir. Yeni hazirlanan esaslar çok pratik İve sağlamdır. İşçiler iş yerlerine a- İlinmalarile beraber kendiliğinden sigorta olmuş olacaklardır. Bu su- retle hiçbir işçi sigortalı olmak hak- ve vecibesinden feragat veya istinkâf etmiş olamıyacaktır. Kezalik bir işçi, sigortasını başkasına devir de edemi- » İş yerlerinde işçi vaziyetin- sa bile, müstahdem bulunan her fert mecbur! olarak işçi sigorta- sına dahil bulunacaktır. Bir Türk müessesesine dahil bulu- nan herhangi bir işçi bir vazife dola- yısile ecnebi bir memlekete gönde- rilirse yine sigortaya dahil olmakta devam edecektir. İşçi sigortasından hali hayatta bu- iye-| Emlâk Sahipleri İçin Sendika Kurulacak Yapı Kanunu değişecek d Plân mütehassısı B. Prost de bir meydan yapılması kararlaştı- rılmıştı. Garın dört tarafının açılma- sı suretile meydana getirilecek olan bu meydanın mevzii bir projesi ya- pılacaktır. Nafıa Vekâleti, burayı 938 mali yılından sonra açtırmıya başlıyacaktır. BELEDİYEDE ii Gaz ve Benzin Depoları Için Verilen Karar Gaz ve benzin depo ve dükkânları| nm bugünkü ynuhaf, edilmeleri, yangın noktasından tehli- keli görüldüğünden bunların etrafı boş, her tarafı beton yeraltı mahzen- lerinde bulundurulması ve hariçte yalnız depodan alıp, nakil vasıtala- rına benzin verebilecek tulumbala- rın durdurulmasına müsaade edil - mesi kararlaştırılmıştı. Bu kararın, tatbikine önümüzdeki hazirandan $- vasiyette tibaren başlanacaktır. O zamana ka-| dar şehircilik mütehassısı Prost, şeh- rin tafsil projesini de hazırlamış ve müstakbel plân tatbik mevkiine ko- nulmuş olacağından bu gibi depolar plândaki vaziyete göre, bu gibi tesi- sata müsait olan yerlere naklettiri lerek yaptırtılacaktır. Bunun dükkân sahip ve kiracılarına müay- İyen bir mühlet verilecektir. lunduğu müddetçe işçi ve ölümünden sonra halefleri istifade edebilecektir. İşçi iş yerini değiştirmekle sigorta- nın bükümleri sakıt olmıyacaktır. İşçi sigorta idaresi evvelâ iş kaza- larile mesleki hastalıklar ve analık sigortalarını yapacaktır. Bunlar için de ayrı ayrı kanun lâyihaları hazır- "lanmıştır. HADİSELER “ARASINDA : Şehrimize seyyah vapurları gelmi; vapuru İle evvelki gün iki yüz kada POLİSTE; Bir Çocuk Parmaklarını Doğradı Beykozda Şahinkaya caddesinde 80 numaralı evde oturan Mahmut oğ isminde bir çocuk, evinin ya- a halta ile çalı kesmek lindeki baltayı kazaen sol eline vurarak üç parmağını k a nümüne hastanesine kal pişir, Bir Hırsızlık Kasımpaşada oturan ve Galatada Felemenk tütün deposunda çalışan amele Mustafa ile arkadaşı Sami, ça- lıştıkları depodan 200 parça çul çala- rak sayuşurlarken her ikisi de yaka- lanmışlardır. Çanta Çalmış Sabıkalı yankesicilerden Şaban, E- minönünden geçmekte olan ve Bey- kozda oturan Remziye isminde bir kadının cebinden küçük para çanta- sını çalarak kaçarken yakalanmıştır. Başmdan Yaraladı Muhsin isminde birinin idaresinde ki 1321 numaralı otomobil, Beyoğ- lundan geçmekte iken Küçük ,Par- makkapıda 97 numaralı evde oturan İsmail oğlu Kamere çarparak başın- dan yaralamıştır. Kamer, tedavi al- tına alınmış, Muhsin yakalanarak tahkikata başlanmıştır. Üç Yangm Horhor caddesinde Saime İsmin- de bir kadına ait ve Kadıköy iskele memuru Süreyyamn oturduğu 24 numaralı evden evvelki gece Saat 12,30 da yangın çıkmış ve evin üst katı yandığı halde, gelen itfafye ta- rafından söndürülmüştür. Yapılan tahkikat neticesinde yangının, soba bacasının kurumları tutuştuğu için İ çıktığı anlaşılmıştır. | Fatihte Ferah sokağında Halidin evinden ve Parmakkapıda Markosa- nın evinden yangın çıkmış ise de her iki yangın, sirayete meydan veril - meden söndürülmüştür. RESMİ DAİRELER: İktısat Daireleri Bir Araya Gelecek İktisat Vekâletine bağlı şehrimiz- deki resmi dairelerin mühim yekün İtutan bina kiralarında tasarruf yap- mak ve aralarında daha sıkı bir irti- bat temin etmek maksadile ayni bi- na dahilinde toplanmaları için tet- kiklere devam ediliyor. Şehrimizde bu işle meşgul olan İk- tısat Vekileti teftiş heyeti reisi B. Hüsnü Yaman, İktisat Vekâletine bağlı dairelerin âmirlerini çağırmış ve bu mevzu üzerinde görüşmüştür. Daire âmirleri ihtiyaçlarına göre oda miktarlarını teftiş heyeti reisine bil- dirmişlerdir. İktisadi dairelerin bir- çoğu Dördüncü Vakıf Handa bulun- duğu için diğer devairin de bu hana nakletmeleri fikri kuvvet bulmakta- dır. Bu takdirde Dördüncü Vakıf han İstanbuldaki İktısadi işlerin merkezi haline gelmiş olacaktır. iye başlamıştır. Bü seyyah r Amerikalı ve İngiliz seyyah gel miştir. Bunlar dün şehrimizde gezintiler yapmışlar, müzeleri gezmişler, sonra da geldikleri vapurla seyahat lerine devam için hareket etmişler. | 31.1.9358 Ankaradan Telefon ve Telgrafla Ucuzluk İçin Vilâyetlerde Tetkikler Ankara, 30 (TAN Muhabi den) — Hükümetin hayatı latma kararında Dahiliye Vek, tine de mühim işler düşmekte Pahalılığın sebeplerini araşti Başvekâletin o hususi © bürosi faydalı malümat verebilmek | Dahiliye Vekâleti bütün idare mirlerinden bazı meseleler Ki kında malümat istemiştir. İsti te yeti bellihaşlı maddelerin maliyet pazar fiyatlariyle satış şekiller aittir. w Bu suretle maddenin istihsal istihlâk safhaları arasında k& ran fiyatın İndirilmesi için çart araştırılacaktır. Valiler â verecekleri raporlarda, bir mâ nekadar masrafla ne şekilde © edildiğini, hangi vasıta ile ve kuruşa pazara naklolunduğunü arada mutavassıtların, fiyatı miktarda yükselttiklerini de K dedeceklerdir. Ziraat İşletmesinde Ankara, 30 (Tan Muhabirindeti Devlet Ziraat İşletmeleri Kurumü dare Meclisi Reisliğine seçilen Kaf monu Mebusu Tahsin Coşkun Şi vazifesine başlamıştır. Hariciyede İki Terfi Ankara, 30 (A A.) — İstihbarsi za nazaran Hariciye Vekâleti pi kol umum müdürü Şevket Fuat İ çeci Ile daire müdürü umumilerin Mehmet Cevat Açıkalının orta eki payesine terfileri yüksek tasdike tiran etmiştir. Bir Konferans Ankara, 30 (Tan Muhabirindeni Ankarada Dil ve Tarih Fakültesi fesörlerinden Huber Pazartesi Halkevinde “Çin kültürünün âmi ri,, mevzulu bir konferans ve: tir. YEŞİLAY: “ İçki Aleyhtarları Harekete Geçtiler! Yeşilay Merkez Kurumu, yeni kararlar vermiştir. Bu kararlar re 18 yaşından aşağı gençlerin yerlere girmemesi hakkındaki mi hıfzıssıha kanunu ahkâminin detle tatbiki Dahiliye Vekâlet temenni edilecek, halkevleri ve teplerde kış konferanslarına be: cak, kurban bayramının üçüncü nü arkadaşlar için bir çay verile tir. Cemiyet, herkesin anlıyacağı de alkolizm ve uyuşturucu mi rin fenalıklarını gösteren bir kitabı hazırlatacak, Yeşilay sını köy odalarına, işçi lokal! meccanen gönderecek, alkol ve turucu maddelere karşı gençliği dınlatacak renkli afişler hazırlıfi caktır. Cemiyet, Sıhhat Vekâletinde kol iptilâsı ve uyuşturucu zel tehlikesini gösteren f#ilmler geti mesini rica etmiştir. Çocuk Esirf Kurumu ile birlikte gençler için okuma salonu açılacaktır. TAKVİM ve HAV? İkincikânun 1938 PAZARTESİ Kasım: Rumi; 1 Ikincikânon 31 İtiniay o Günesi İ Arabi: 1357 Zilkade: 29 Güneş: 7,13 — Oğle: İ | / İ YURTTA HAVA V Yurdun doğu Anadolu va az balutlu diğer yerler ya bavalisinde sisli geçr Bodrumda yağmer yağr Karağeniz kıyılasile Eç mara ve Trakyada cenr lice esmiştir, Dün Istanbulda he den sonra kisme' gir cenubu şar l hazla esmştir milimetre 7